Prof. Katarzyna Żukrowska
Kataedra Bezpieczeństwa Międzynarodowego
www.zukrowska.inf.pl
Mail: zukrowsk@warszawa.home.pl
Syllabus
Bezpieczeństwo i Współpraca w Europie Środkowej i Wschodniej
1. Zakres przedmiotu tematyczny, historyczny, przedmiotowy. Zadanie: przedstawienie tradycji współpracy i przyczyn oraz formy współpracy. Udowodnienie, że głównym powodem mobilizującym do współpracy było zagrożenie zewnętrzne. Aby wykorzystać pełniej możliwości współpracy zaczęto doskonalić organizacje międzynarodowe, pozwalające komunikować się państwom, realizować ich często zbieżne interesy, tworzyć prawo i rozstrzygać spory.
2. Związki między państwami w przeglądzie historycznym. Polska-Litwa. Polska-Ukraina. Rosja-Białoruś.
3. Powstanie ZSRR. Rozpad ZSRR. Przyczyny. Proces rozpadu. Powstanie WNP. Powstanie GUUAM i Unii Celnej Europy Wschodniej i Azji Centralnej. Zasady działania tych struktur. Konflikty w regionie i metody ich pokonywania. Umowy z MFW, BS, UE – PCA, współpraca z NATO, w ramach OBWE, stosunki z CEFTA i EFTA. Otwarta koordynacja. Problem zróżnicowania rozwojowego. Umowy asymetryczne. Cztery przestrzenie Rosja – UE. Scenariusze dla przyszłej współpracy Rosja –UE.
4. CEFTA. Historia powstania. Znaczenie. Zasada symetrii liberalizacji. Rozszerzenie CEFTA. CEFTA po rozstrzeniu UE 2004/7. CEFTA obecnie.
5. Związki Gruzji z Rosją, USA, UE, NATO. Konflikt Rosja-Gruzja.
6. Związki Ukrainy z Rosją, USA, UE, NATO. Związki między gospodarką a polityką w tym kraju.
7. Przykład transformacji i instytucjonalizacji stosunków zewnętrznych republik bałtyckich. Znaczenie dla tego procesu perspektywy członkostwa w UE. Członkostwo w MFW, BŚ i GATT/WTO. Ocena tego procesu dla Rosji i Ukrainy.
8. Przykład transformacji Polski. Wymogi WE przed podpisaniem Układu Europejskiego. Znaczenie tego dla kontaktów z krajami regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Znaczenie rozwiązań zastosowanych w przypadku Polski dla innych państw starających się przeprowadzić transformację systemową i dołączyć do głównego nurtu gospodarki światowej.
9. Polityka sąsiedztwa. Wymiar wschodni na tle pozostałych wymiarów: północnego, śródziemnomorskiego. Instrumenty finansowe. Ich znaczenie i skala transferów.
10. Region i członkostwo w WTO oraz stan zaawansowania negocjacji członkowskich. Znaczenie tego dla transformacji oraz otwarcia i wzajemnego handlu.
11. Związki instytucjonalne multilateralne i bilateralne między Rosją a państwami regionu. Ewolucja Rosja za prezydentów Gorbaczowa, Jelcyna, Putina i Medwiediewa.
12. Dynamika wzrostu gospodarczego, ocena makrostabilizacji, zaawansowania transformacji. Udział w wymianie zagranicznej, specjalizacji międzygałęziowej i wewnątrzgałęziowej. Struktura wytwarzania wartości dodanej. Napływ BIZ. Pożyczki. Stan zadłużenia wewnętrznego i zewnętrznego.
13. Klasyfikacja państw w regionie na państwa zaawansowane w transformacji, państwa nie zaawansowane i państwa na etapie przechodzenia z jednego ustroju w drugi. Identyfikacja czynników mogących przyspieszyć procesy zmian w każdej z tych grup.
14. Podsumowanie wykładu. Perspektywy. Wizje dynamiki zmian i orientacji państw w regionie.
15. Zasady zaliczenia:
5 pytań otwartych, 5 pytań zamkniętych. ½ esej – do wyboru 2 tematy. Możliwość uzyskania 15 punktów.
Ocena b.dobra 15 punktów. Niedostateczna 9.
Literatura:
- K. A. Kłosiński (red.), Rosja ambicje i możliwości w XXI wieku, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010,
- K. Żukrowska (red.) Procesy integracyjne i dezintegracyjne w gospodarce światowej, Warszawa, SGH 2007, s. 117-142; 143-198.
- K. Żukrowska (red.), Rola instytucjonalizacji w kształtowaniu stosunków międzynarodowych, Warszawa, SGH 2006;
- K. Żukrowska (red.), Otwarta koordynacja w stosunkach międzynarodowych, Warszawa, SGH 2007, s. 9-40; 91-114; 235-243;
- K. Żukrowska, Zróżnicowanie rozwojowe jako impuls pro wzrostowy w gospodarce światowej, Warszawa, SGH 2008, s. 7-103; 208-212; K. Żukrowska, M. Grącik (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka. Warszawa, SGH 2006, s. 17-173;
- J. Ziemiecki, K. Żukrowska, Konkurencja a transformacja w Polsce. Wybrane aspekty polityki gospodarczej, Warszawa, SGH 2004, s. 9-96;
- K. Żukrowska, Security In Contemporary Europe, w: Poland and Ukraine In the European Security Processes. Lublin 2008, s. 11-37;
- M. Dobroczyński, M. Lipiec-Zajchowska (red.), Wschód jako Partner Unii Europejskiej, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2005;
- Transition Report update EBRD, London 2007;
- World Investment Report. UN, New York, Geneva 2007.
chomikSGHowy