ementor43.pdf

SPIS TREŚCI

od redakcji

Szanowni Czytelnicy „e-mentora”,

We wstępnych słowach do bieżącego wydania pisma nie sposób pominąć tematu ACTA i nie wspomnieć o ruchu,

który powstał w wyniku ujawnienia kontrowersji związanych z rzeczoną międzynarodową umową handlową, ale jed-

nocześnie wykracza daleko poza dyskusję o niej. O otwartości nauki, uwarunkowaniach dostępu do wiedzy, a także

o zagadnieniach związanych z własnością intelektualną w e-edukacji i innych obszarach aktywności społeczeństwa

informacyjnego piszemy od lat, a konkretnie od 2003 roku, kiedy ukazał się pierwszy numer „e-mentora”. Warto

również podkreślić, iż przyjęta już wtedy formuła pisma, która zakłada, że dostęp do artykułów i wszelkich publi-

kowanych treści jest w internecie w pełni otwarty, a wersja drukowana dystrybuowana jest nieodpłatnie, wskazuje

jakie wartości propaguje „e-mentor”. Równocześnie trzeba jednak dostrzec słuszność argumentów dotyczących

roli i wymiernej wartości wiedzy w nowoczesnej gospodarce. Gospodarka oparta na wiedzy i związany z nią postęp

technologiczny sprzyjają upowszechnianiu się różnych form dystrybucji wytworów niematerialnych i w tej sytuacji

musi rodzić się pytanie, czy procesom przyczyniającym się do rozwoju społeczeństwa informacyjnego towarzyszy

wystarczająco dobre zabezpieczenie bezpośrednich interesów twórców i dostawców wiedzy.

Sprawa porozumienia ACTA sprawiła, że zagadnienia bliskie „e-mentorowi” przedarły się do świadomości społecznej

i jest to niezwykle cenne. Oby temat ten pozostał ważny dla opinii publicznej, a rozpoczęta dyskusja przyczyniła się

do usprawnienia prawa i kształtowania dojrzałości technologicznej społeczeństwa.

Jestem przekonany, iż w bieżącym numerze Czytelnicy znajdą wiele wartościowych dla siebie informacji. Szczególnej

uwadze chciałbym polecić artykuł Franka B. McCluskey’a. Autor dzieli się z nami niezwykle trafnymi spostrzeżeniami

płynącymi z wieloletniego doświadczenia w pracy akademickiej na uczelniach non-profit oraz nastawionych na zysk.

Prezentuje różnice powstałe przede wszystkim na skutek unowocześniania procesów organizacyjnych i wykorzysta-

nia technologii w dydaktyce. Zjawiska i procesy opisywane z perspektywy doświadczeń gromadzonych w Stanach

Zjednoczonych są bliskie obserwacjom, jakie możemy poczynić na krajowym rynku edukacyjnym.

Zachęcam do lektury pierwszego w tym roku numeru pisma!

Marcin Dąbrowski

redaktor naczelny

Aktualności

„Rzeczpospolita”: Uczelnie podbijają internet

E-learning, kanały na YouTube, prace naukowe w sieci. Polskie szkoły wyższe coraz łatwiej znaleźć w internecie, uczelnie coraz lepiej

go wykorzystują. Choć wciąż daleko im do światowej czołówki, w ciągu roku wykonały ogromny skok. Pokazał to ranking Webome-

trics sporządzany corocznie przez Najwyższą Radę Badań Naukowych w Madrycie, która mierzy „widoczność” stron internetowych

uniwersytetów.

„Dziennik”: Rządowy program cyfryzacji szkół. Klapa przed startem

Środowisko informatyczne miażdży projekt rozporządzenia MEN, zgodnie z którym już za kilka tygodni ma ruszyć pilotażowy program

„Cyfrowa szkoła”. Zakłada on, że do wybranych, a potem do wszystkich szkół podstawowych ma trafić sprzęt niezbędny do nauki

z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Eksperci wskazują, że rozporządzenie jest tak nieprecyzyjne, iż szkoły

w ramach tego programu zamiast np. laptopów mogą zakupić aparat fotograficzny czy odtwarzacz multimedialny.

Ekonomia24: E-booki coraz popularniejsze

Rynek e-booków, który na fali zainteresowania tabletami i e-czytnikami powoli nabiera rozpędu, w ciągu najbliższych lat stanie się

pokaźnym sektorem – wynika z najnowszych badań instytutu IDATE. Spodziewamy się, że wydatki na cyfrowe książki na świecie do 2015

roku będą rosły każdego roku średnio o 30 proc., by w 2015 roku sięgnąć 5,4 mld euro, czyli ok. 12 proc. wartości światowego rynku książek

– komentuje SophieLubrano, szef projektu w IDATE.

Edunews.pl: Zrób sobie podręcznik i nie tylko

Wydaje się, że nowy trend rysuje się wyraźnie na rynku edukacyjnym dzięki wprowadzonemu właśnie przez firmę Apple narzędziu

do tworzenia e-publikacji. Trend jest globalny i dość silny, zwłaszcza że stanęli za nim giganci rynku wydawniczego w Stanach

Zjednoczonych – wydawnictwa edukacyjne Pearson, McGraw Hill i Houghton Mifflin Harcourt. Ale czy to rzeczywiście przełomowy

moment na rynku wydawniczym?

„Gazeta Wyborcza”: Założyciel eBaya wspiera fundację ePaństwo 200 tys. dolarów

Fundacja Pierre’a Omidyara i jego żony wsparła twórców serwisu Sejmometr.pl kwotą 200 tys. dolarów. Ma to pomóc fundacji ePań-

stwo w upublicznianiu danych, które właściwie są już publiczne, ale trudno dostępne.

PAP: Astronomiczne podcasty po polsku

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) udostępniło kilkadziesiąt darmowych podcastów astronomicznych w polskiej wersji

językowej. Kilkuminutowe filmiki prezentują najnowsze odkrycia astronomiczne, wielkie teleskopy oraz pracę astronomów.

Więcej doniesień z najważniejszych wydarzeń w e-learningu i ICT dostępnych jest

w serwisie: wioska.net – codziennie nowe informacje nt. e-edukacji .

luty2012 3

metody, formy i programy kształcenia

Dojrzałość

technologiczna uczniów

w świetle wyników

badań ankietowych

Dorota

Kwiatkowska

Marcin

Dąbrowski

Kierunek rozwoju technologii informacyjno-komunikacyj-

nych (ICT) kształtowany jest najczęściej wyobraźnią doro-

słych, zaś sposób i skala ich zastosowania w edukacji zależą

przede wszystkim od kompetencji nauczycieli, bezpośrednio

zaangażowanych w proces kształcenia, jak również od

działań decydentów. Jednocześnie zauważalny jest wzrost

świadomości i poziomu kompetencji w zakresie ICT wśród

najmłodszych użytkowników, którym umiejętne korzysta-

nie z nowoczesnych technologii i usług może przynieść

największe profity, zarówno obecnie – w trakcie edukacji

szkolnej, jak i w przyszłości – w różnych dziedzinach życia

prywatnego i zawodowego. Dojrzałość technologiczna

dzieci i młodzieży, warunkująca samodzielne i efektywne

funkcjonowanie w społeczeństwie informacyjnym, staje się

zatem obecnie ważnym obszarem badawczym.

Artykuł prezentuje wyniki pierwszej części badania prze-

prowadzonego wśród uczniów ostatnich klas szkoły pod-

stawowej. Jego celem było określenie wzorców korzystania

z technologii informacyjno-komunikacyjnych, postrzegania

przez ankietowanych własnych umiejętności w zakresie

wykorzystania ICT, wiedzy na temat zasad zachowania

się w środowisku internetu, jak również sposobów wyko-

rzystania ICT w edukacji szkolnej oraz oczekiwań dzieci

względem roli ICT w uczeniu się i nauczaniu. Przedmiotem

drugiej części badania były wyobrażenia nastolatków doty-

czące sposobów wykorzystania technologii informacyjno-

komunikacyjnych w przyszłości.

dzialnego posługiwania się technologiami informacyj-

no-komunikacyjnymi – również w sposób innowacyjny

– oraz do formułowania oczekiwań wobec technologii

dla własnych, obecnych i przyszłych potrzeb 1 . Warun-

kuje ona satysfakcjonujące i konstruktywne funkcjono-

wanie jednostki w społeczeństwie informacyjnym, zaś

brak kompetencji w tym zakresie stwarza zagrożenie

wykluczeniem społecznym. Kompetencje związane

z ICT mają znaczenie zarówno w kontekście dostępu

do szeroko pojętej edukacji, jak i funkcjonowania na

rynku pracy, i są wymieniane wśród najważniejszych

kompetencji człowieka XXI wieku, tzw. kompetencji

kluczowych 2 .

Literatura przedmiotu jako najważniejsze dla

kompetencji w zakresie użytkowania technologii

informacyjno-komunikacyjnych wymienia:

• odpowiedni poziom zdolności poznawczych,

przede wszystkim myślenia logicznego i abs-

trakcyjnego, posługiwania się symbolami oraz

systematycznego rozwiązywania problemów,

a także umiejętność czytania i liczenia,

• odpowiedni poziom umiejętności technologicz-

nych,

• odpowiedni poziom wiedzy na temat etycznych

i prawnych zasad użytkowania ICT 3 .

Biorąc pod uwagę wymienione uwarunkowania,

uzasadnione wydaje się diagnozowanie dojrzałości

technologicznej dopiero u tych dzieci, które w pro-

cesie rozwoju poznawczego miały szansę osiągnąć

wymienione zdolności 4 oraz zdobyły przynajmniej

elementarną wiedzę i umiejętności w zakresie ICT

w trakcie edukacji szkolnej. Taką grupę stanowią

Pojęcie dojrzałości technologicznej

Dojrzałość technologiczną można zdefiniować jako

gotowość do samodzielnego, efektywnego i odpowie-

1 Przyjęte określenie jest tożsame znaczeniowo z angielskim terminem digital literacy (technological literacy, ICT literacy ) – alfabetyzm

cyfrowy; por. np. ETS, Digital transformation. A framework for ICT literacy . A report from the ICT literacy Panel Educational Testing Service

ETS , Princeton, NJ, 2002; A. Calvani i in., Are young generations in secondary school digitally competent? A study of Italian teenagers .

„Computers & Education” 2012, nr 58, s. 797–807.

2 Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie , Wspólnoty Europejskie, 2007, http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/

pdf/ll-learning/keycomp_pl.pdf, [05.02.2012].

3 Por. ETS, Succeeding in the 21st century: What higher education must do to address the gap in information and communication technology

proficiencies , Princeton, NJ, 2003; A. Calvani i in., dz.cyt.

4 Najczęściej wskazuje się wiek 11–12 lat jako czas pojawienia się zdolności myślenia formalnego (hipotetyczno-dedukcyjnego),

pozwalającego m.in. na swobodną, oderwaną od rzeczywistości refleksję, zdolność systematycznego rozwiązywania problemów

oraz myślenia logicznego – por. np. A.I. Brzezińska, Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa , Gdańskie

Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.

4 e-mentor nr 1 (43)

Dojrzałość technologiczna uczniów...

uczniowie ostatnich klas szkoły podstawowej – jede-

nasto- i dwunastolatkowie.

Termin „technologie informacyjno-komunikacyjne”

(ICT) rozumiany szeroko obejmuje wszystkie narzę-

dzia i źródła wykorzystywane do komunikowania

się, wyszukiwania, tworzenia i rozpowszechniania

informacji oraz zarządzania informacją, a więc kom-

putery i ich oprogramowanie, internet, a także radio,

telewizję oraz telefonię 5 . Węższe rozumienie tego ter-

minu, przyjęte w opisywanych badaniach, ogranicza

się najczęściej do komputerów i sieci internet.

Jak wspomniano wcześniej, dojrzałość technolo-

giczna warunkuje efektywne korzystanie z możliwo-

ści, jakie dają ICT, również w sposób twórczy i inno-

wacyjny, a jej poziom kształtuje zarówno potrzeby

i oczekiwania użytkownika, jak i jego wyobrażenia

na temat rozwoju nowoczesnych technologii w przy-

szłości. W związku z tym, iż przyszłe trendy rozwo-

jowe będą wyznaczane przez potrzeby i oczekiwania

najmłodszych obecnie użytkowników nowoczesnych

technologii – uczniów szkół podstawowych – istotne

i wartościowe wydaje się wskazanie sposobów wy-

korzystania ICT w edukacji, zwiększających jej atrak-

cyjność w oczach dzieci i młodzieży, oraz kierunków

doskonalenia metod i technik dydaktycznych. Ważna

jest także identyfikacja trendów rozwoju ICT kreowa-

nych przyszłymi oczekiwaniami klientów.

kacyjny i bazę informacji oraz konkursy organizowane

za pośrednictwem internetu. W ramach projektu rea-

lizowane są również działania edukacyjne (wykłady)

skierowane do rodziców, obejmujące zagadnienia

z zakresu umiejętności wychowawczych oraz kształ-

towania postaw dzieci i młodzieży.

Charakterystyka uczestników badania wydaje się

dawać podstawy do określenia ich mianem przedsta-

wicieli społeczeństwa informacyjnego (społeczeństwa

wiedzy) 7 . Rodziców badanych uczniów, ale również ich

samych, można zaliczyć do grona osób cechujących

się wysokim poziomem świadomości dotyczącej wagi

edukacji pozaszkolnej dla rozwoju intelektualnego.

Podjęli oni przemyślaną decyzję o udziale w seme-

stralnym programie edukacyjnym, inwestując swój

czas w pogłębianie wiedzy ekonomicznej (dzieci)

oraz umiejętności wychowawczych (rodzice). Ponadto

większość z nich żyje, pracuje i uczy się w dużych aglo-

meracjach miejskich lub w ich najbliższej okolicy, co

jest uznawane za czynnik sprzyjający rozwojowi kom-

petencji technologicznych. Udział w projekcie EUD

wymagał od nich także przynajmniej podstawowych

umiejętności korzystania z komputera i internetu.

Prezentowane badanie miało formę ankiety,

a zadane uczniom pytania dotyczyły:

• dostępu do komputera i internetu oraz często-

tliwości korzystania z nich przez badanych oraz

członków ich rodzin,

• zasad korzystania z komputera i internetu usta-

lonych przez rodziców,

• sposobów wykorzystania komputera i internetu

przez badanych uczniów,

• postrzeganych umiejętności posługiwania się

komputerem i internetem, niezbędnych do sa-

modzielnego, efektywnego korzystania z tych

narzędzi,

• wiedzy na temat zasad zachowania się w inter-

necie,

• postrzeganej powszechności wśród rówieśni-

ków badanych uczniów zachowań niezgodnych

z prawem i netykietą lub w jakiś sposób zagra-

żających użytkownikowi,

• sposobów wykorzystania komputera i internetu

przez nauczycieli badanych dzieci oraz pomy-

słów uczniów na ich wykorzystanie w procesie

dydaktycznym w celu jego uatrakcyjnienia.

Charakterystyka badania

W badaniu wzięło udział 428 uczniów szkoły

podstawowej, przede wszystkim klas 5 i 6 (odpo-

wiednio 40,9 proc. i 55,4 proc., pozostali badani to

uczniowie klasy 4). Ankietowani to głównie jedena-

sto- (41,6 proc.) i dwunastolatkowie (51,6 proc.); naj-

młodsza osoba badana miała 10, zaś najstarsza 14 lat.

W skład przebadanej grupy weszło 226 dziewcząt oraz

202 chłopców (odpowiednio 52,8 i 47,2 procent).

Badani byli studentami Ekonomicznego Uniwer-

sytetu Dziecięcego (EUD) i reprezentowali wszystkie

jego ośrodki: Warszawę (26,4 proc.), Katowice (21,5

proc.), Białystok (20,6 proc.), Kielce (15,9 proc.) oraz

Poznań (15,7 procent). Stanowili 85,6 proc. wszystkich

studentów uczestniczących w zajęciach EUD w seme-

strze zimowym roku szkolnego 2011/2012.

EUD jest projektem edukacyjnym o zasięgu ogól-

nopolskim 6 , skierowanym do uczniów klas 5 i 6, ma-

jącym na celu popularyzację wiedzy i kształtowanie

świadomości ekonomicznej wśród dzieci z ostatnich

klas szkoły podstawowej. Założone cele realizowane

są przede wszystkim poprzez nieodpłatne spotkania

wykładowo-warsztatowe, jak również dodatkowe

działania edukacyjne, m.in. internetowy portal edu-

Korzystanie z komputera i internetu

Pierwszy obszar zainteresowań badawczych

obejmował dostępność komputera i internetu,

i częstotliwość korzystania z nich przez badanych

uczniów oraz członków ich rodzin, jak również

5 R. Toomey, Information and Communication Technology for Teaching and Learning , „Schooling Issues Digest”, Department of Edu-

cation, Training and Youth Affairs, May 2001, http://www.dest.gov.au/archive/schools/publications/2001/digest/technology.pdf,

[05.02.2012].

6 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy, www.uniwersytet-dzieciecy.pl

7 J.S. Nowak, Społeczeństwo Informacyjne – geneza i definicje , [w:] J.S. Nowak, G. Bliźniuk (red.), Społeczeństwo informacyjne , PTI

– Oddział Górnośląski, Katowice 2005; M. Goliński, Społeczeństwo informacyjne – często (nie)zadawane pytania , „e-mentor” 2005,

nr 2, s. 11–15.

luty 2012 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: