gzo2_2000(rozmowa z A.Kowalczykiem).pdf

NR IND. 358800

ISNN 1232-4973

NR 2 (183)

28 stycznia 2000

Cena 1,50 z³

DWUTYGODNIK

Fakty

Opinie

Komentarze

Nastêpny numer uka¿e siê 11 lutego

W NUMERZE:

KONIEC WOJNY h CO DALEJ VIII KLA-

SO? h GÓRALE W OWIÊCIMIU h

ZWYCIÊ¯Y£A TRADYCJA - CZÊÆ I

MIEJSKI

INFORMA-

TOR

KULTURAL-

ZA KOLCZASTYM

DRUTEM

rozmowa z Augustem Kowalczykiem

czytaj str. 4

Owiêcim l styczeñ 2000

August Kowalczyk, by³y wiêzieñ KL Auschwitz-Birkenau,

popularny aktor i re¿yser. Foto P. Mordan

Festiwal Filmów Nieprofesjonalnych w Owiêcimiu

CZ£OWIEK

raz jeszcze

czytaj

wewn¹trz numeru

MIK proponuje:

Labirynty Apokalipsy czêæ I

Ulotny dotyk muzyki

01 w MDSM

Forum ma patronat

Sekretarz Generalny Rady Europy, Walter

Schwimmer obj¹³ patronatem projekt Forum

Inicjatyw Pokojowych. Decyzja ta ma dalekosiê¿-

ne znaczenie dla realizowanych zamierzeñ, które

maj¹ zwi¹zek z Forum.

Prezydent Józef

Krawczyk w trakcie

trwania festiwalu

sprzed dwóch lat.

Foto Ryszard

Koz³owski

Nowa strzelnica

W tym roku 55 urodziny obchodzi

Liga Obrony Kraju. Stowarzyszenie na-

wi¹zuje do tradycji II Rzeczypospolitej,

do swoich bezporednich poprzedniczek

Towarzystwa Przyjació³ ¯o³nierza oraz

Ligi Przyjació³ ¯o³nierza.

Przez d³ugie ju¿ lata organizacja ta

skupia siê na pracy z m³odzie¿¹, szcze-

gólnie szkó³ ponadpodstawowych w zor-

ganizowanych szkolnych ko³ach LOK.

Zasadniczym celem organizacji jest roz-

wijanie zainteresowañ technicznych u

m³odych ludzi, choæ w licznie organizo-

wanych przez LOK konkursach koniecz-

na jest równie¿ wiedza humanistyczna.

Z ramienia Ligi mo¿na uczestniczyæ

nie tylko w zawodach strzeleckich, trój-

bojach, ale tak¿e w ogólnopolskim kon-

kursie wiedzy marynistycznej, Polska

le¿y nad Ba³tykiem, w którym owiêcim-

ska ekipa zawsze zajmuje czo³owe miej-

sca. W dniu wiêta Niepodleg³oci jest z

kolei organizowany konkurs wiedzy hi-

storycznej w po³¹czeniu ze strzelaniem z

broni pneumatycznej. Stowarzyszenie jest

tak¿e wspó³organizatorem konkursu dla

uczniów szkó³ podstawowych z wiedzy o

bezpieczeñstwie w ruchu drogowym.

- Chcielibymy ten konkurs poszerzyæ

o udzia³ m³odzie¿y ze szkó³ rednich, do

programu konkursu w³¹czyæ za jazdê

sprawnociow¹ po placu mówi³ prezes

owiêcimskiego LOK, Stanis³aw ¯ak.

Budowlanych po

remoncie

Zakoñczony zosta³ pierwszy etap

modernizacji ulicy Budowlanych. Na

wniosek Rady Osiedla na ulicy utrzyma-

no ruch jednokierunkowy.

Remont trwa³ ponad dwa miesi¹ce.

Ulica na odcinku od niadeckiego do

wymienników ciep³a ma now¹ nawierzch-

niê asfaltobetonow¹, chodniki z kostki

brukowej oraz nowe miejsca parkingowe.

W sumie mo¿na bêdzie tu zaparkowaæ 20

samochodów.

-Remont pozwoli³ na uporz¹dkowa-

nie miejsc postojowych w tym rejonie oraz

usprawni³ organizacjê ruchu a w szcze-

gólnoci przejezdnoæ ulicy- informuje

Bogus³aw I¿ycki, inspektor nadzoru z

owiêcimskiego magistratu.

Dodatkowo wymieniono niesprawn¹

kanalizacjê deszczow¹ z przy³¹czami do

budynków oraz kratek ciekowych.

Wzd³u¿ ulicy wykonano równie¿ nowe

owietlenie. Wykonawc¹ robót by³a Spó³-

ka Drogi i Mosty z Bielska-Bia³ej. Koszt

remontu wyniós³ ok. 715 tysiêcy z³otych.

Jeszcze w tym roku rozpocznie siê

drugi etap inwestycji, polegaj¹cy na wy-

konaniu nowej nawierzchni jezdni i chod-

ników na pozosta³ym odcinku ulicy Bu-

dowlanych.

Moment otwarcia nowej strzelnicy

Fot. P. Mordan

W zesz³ym roku z ust cz³onków Za-

rz¹du Okrêgowego w Krakowie pad³a

propozycja utworzenia strzelnicy do strze-

lania z broni pneumatycznej. Prace nad

adaptacj¹ pomieszczeñ trwa³y blisko mie-

si¹c. Do tak szybkiego tempa przyczyni³a

siê wydatna pomoc Urzêdu Miejskiego w

Owiêcimiu, Miejskiego Zak³adu Wodo-

ci¹gów i Kanalizacji w Kêtach oraz an-

drychowskiego nadlenictwa.

Niedawno Rejonowy Orodek Szko-

lenia i Dzia³alnoci Gospodarczej LOK w

Owiêcimiu zorganizowa³ uroczyste

otwarcie nowego obiektu. Do tej pory,

bêd¹c czêsto g³ównym organizatorem,

korzysta³ z uprzejmoci Powiatowego

Zespo³u Szkó³ Ogólnokszta³c¹cych i

Technicznych nr 2, który od lat posiada

wspania³¹ strzelnicê.

Tadeusz Jachnicki

Pro Arte ma lokal

Ju¿ od ponad tygodnia stale obecna

galeria Pro Arte ma swój lokal. Znajduje

siê on przy ulicy D¹browskiego 15, w

dawnym pomieszczeniu Klubu Seniora.

Po pó³tora roku przerwy i nieustannych

starañ wielu osób, galeria bêdzie mog³a

na nowo funkcjonowaæ i jak dawniej staæ

siê miejscem wyj¹tkowym dla sztuki.

Wed³ug planów Haliny Kozio³, twórczy-

ni Pro Arte, dzia³alnoæ galerii zostanie

zainaugurowana wystaw¹ zbiorow¹ ju¿ w

kwietniu. Do tego czasu nale¿y uporaæ siê

z zawilgoceniem lokalu, którego efektem

jest toksyczny grzyb.

Dla Haliny Kozio³ nowe pomieszcze-

nie nie jest dla galerii docelowym, wyma-

rzonym lokalem. Wi¹¿e siê to g³ównie z

powierzchni¹, która wynosi 168 m 2 i

wymusza rezygnacjê z pewnych elemen-

tów dzia³alnoci, jakie by³y prowadzone

w dawnej galerii maj¹cej 360 m 2 .

Pierwsze

zawody

W ramach tegorocznych obchodów

55. rocznicy Wyzwolenia Owiêcimia, na

nowej strzelnicy pneumatycznej LOK

odby³y siê zawody strzeleckie o Puchar

Prezesa ZR LOK Owiêcim. Do rywali-

zacji strzeleckiej stanê³o szeæ zespo³ów

szkó³ ponadpodstawowych.

W punktacji indywidualnej kategorii

dziewcz¹t I miejsce zajê³a Ma³gorzata

Morawska, II - Dorota Michalska, III

Anna Burzan. Natomiast w kategorii

ch³opców I miejsce zaj¹³ £ukasz Kowal-

czyk, II - Dariusz Bocheñski, III - Grze-

gorz miertka. W punktacji zespo³owej

pierwsze miejsce wywalczy³ Zespó³ Szkó³

Zawodowych z Che³mka, drugie PZS Nr

2/Technikum Chemiczne, a trzecie Zespó³

Szkó³ Budowlanych.

- Najwa¿niejsze jest to, ¿e galeria

mo¿e ponownie zaistnieæ, ¿e mo¿emy siê

przypomnieæ. Na to czekalimy wszyscy,

tak ja, jak i artyci, którzy wspó³pracowa-

li z Pro Arte. To by³o miejsce spotkañ,

gdzie omawiano problemy, gdzie nawi¹-

zywano kontakty i co najwa¿niejsze, pre-

zentowano prace. Galeria pe³ni³a rolê sa-

lonu, w którym artyci sprzedawali swoje

dokonania plastyczne. To wszystko bê-

dzie. Jednak z uwagi na skromn¹ po-

wierzchniê nie bêdzie zajêæ rysunku przy-

gotowuj¹cych do egzaminów - zauwa¿y-

³a Halina Kozio³.

Choæ lokal przysz³ej galerii Pro Arte

jest po remoncie, to jednak wymaga li-

kwidacji niebezpiecznego grzyba. Zak³ad

Budownictwa Mieszkaniowego zobowi¹-

za³ siê na w³asny koszt do osuszenia po-

mieszczenia.

(K)

Nowe ogrodzenie

64 tysi¹ce z³otych kosztowa³a wymia-

na ogrodzenia stadionu przy ulicy Legio-

nów, bêd¹cego siedzib¹ Miejskiego

Orodka Sportu i Rekreacji.

- Prace rozpoczê³y siê na pocz¹tku

grudnia. Wykonawc¹ by³a firma Agro-

max.

Stare betonowe ogrodzenie zast¹pi³y

konstrukcje stalowe zamontowane na

ca³ej d³ugoci ulicy Legionów. Remont

ogrodzenia zosta³ sfinansowany z dotacji

celowej bud¿etu pañstwa, przeznaczonej

na Owiêcimski Strategiczny Program

Rz¹dowy. Pod koniec roku uzyskalimy

na to zgodê pe³nomocnika rz¹du Piotra

Stachañczyka mówi Halina Tarocka,

kierownik wydzia³u inwestycji miejskich

Urzêdu Miejskiego.

W tym roku Miejski Orodek Sportu

i Rekreacji przygotuje koncepcjê zagospo-

darowania stadionu, uwzglêdniaj¹c¹ bu-

dowê kas biletowych, miejsc postojowych

i uporz¹dkowanie widowni.

ryt.

Jan ¯o³dak

Sk³adam

serdeczne podziêkowania za ¿yczliwoæ i zaanga-

¿owanie w celu pozyskania nowego lokalu dla

Galerii PRO ARTE:

wiceprezydentowi W³odzimierzowi Paluchowi,

Cz³onkom Komisji Owiaty ds. Kultury i Sportu

przy Radzie Miejskiej, a w szczególnoci

przewodnicz¹cemu, Mieczys³awowi Mi³oniowi

dr Andrzejowi Wojdyle oraz dyrektorowi

Stanis³awowi B³asiakowi i pracownikom Zak³adu

Budownictwa Mieszkaniowego

Halina Kozio³

Teraz My

Towarzystwo na rzecz Ziemi wspólnie

ze Stowarzyszeniem Romów w Polsce

oraz ZHP, rozpoczê³o realizacjê projektu

- Biuletyn Organizacji Spo³ecznych Te-

raz My.

Celem projektu jest zapewnienie do-

stêpu do rzetelnej i pe³nej informacji na

temat dzia³alnoci organizacji spo³ecznych

na terenie powiatu owiêcimskiego. Biu-

letyn dostarczy wiadomoci na temat tego,

kto i w jaki sposób mo¿e pomóc miesz-

kañcom regionu w rozwi¹zywaniu ró¿no-

rakich problemów. Natomiast dla samych

organizacji stworzy mo¿liwoæ pozyskiwa-

nia nowych wolontariuszy, a przede

wszystkim informacji od mieszkañców na

temat ich aktualnych potrzeb.

Wszystkie organizacje spo³eczne za-

interesowane zamieszczeniem w Biulety-

nie informacji powinny skontaktowaæ siê z

Ewelin¹ £¹ck¹ w siedzibie Towarzystwa

na rzecz Ziemi, ul. Zamkowa 1/50 lub te-

lefonicznie pod nr 842-21-20, 844-19-34.

ryt

(K)

Z uwagi na cykl edycyjny dwutygo-

dnika G³os Ziemi Owiêcimskiej, sta-

³o siê niemo¿liwe zamieszczenie ko-

niecznej relacji z obchodów 55. roczni-

cy wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau

i miasta Owiêcim. Materia³ ten zosta-

nie opublikowany w najbli¿szym nume-

rze tj. 11 lutego.

Redakcja

Harcerze ratownikami

Na skrzy¿owaniu dwóch ruchliwych

ulic, na jednym z osiedli Owiêcimia, parê

minut po pó³nocy, ma miejsce wypadek

samochodowy. Po kolizji samochodów

Deawoo Tico i Ford Escord poszkodowa-

nych jest piêæ osób: dwóch kieruj¹cych

pojazdami, pasa¿erowie, w tym kobieta

w dziewi¹tym miesi¹cu ci¹¿y, oraz kieru-

j¹cy ruchem funkcjonariusz Policji.

Inny pozorowany incydent mia³ miej-

sce na rynku miejskim, w godzinach po-

po³udniowych, przy jednej z kamienic,

przy której zdarza siê niefortunny wypa-

dek. Kilku mê¿czyzn, chc¹c naprawiæ ele-

ment elewacji budynku, wspina siê po

drabinie, która jednak nie wytrzymuje ob-

ci¹¿enia. Efektem nierozwa¿nej decyzji

s¹ rozleg³e urazy cielesne osób zaanga¿o-

wanych w pracy.

Te zdarzenia mog³y mieæ miejsce w

rzeczywistoci, na szczêcie stanowi³y one

tylko scenariusz pozorowanych wypad-

ków, wykorzystanych przez wyk³adow-

ców Kursu Ratownictwa Medycznego

Zwi¹zku Harcerstwa Polskiego. Kurs

zorganizowany w dniach 14 -16 stycznia

przez instruktorów owiêcimskiego huf-

ca, przeznaczony by³ dla harcerzy star-

szych, tj. w wieku 16 19 lat.

- Planujemy stworzyæ na terenie

Owiêcimia harcersk¹ grupê wykwalifi-

kowanych ratowników, która w przysz³o-

ci mog³aby pomagaæ w akcjach ratowni-

czych we wspó³pracy z pogotowiem i stra-

¿akami. Przyk³adem mo¿e tu byæ pamiêt-

na lipcowa powód, gdzie moglimy siê

przydaæ, nie tylko do ³adowania i przeno-

szenia worków z piaskiem- zauwa¿y³

inicjator pomys³u i komendant kursu, pod-

harcmistrz Krzysztof Ludwig.

Dziesiêcioro uczestników, wród któ-

rych przewa¿a³a p³eæ piêkna, przez trzy

dni i dwie noce, poznawa³o tajniki wiedzy

medycznej. Nad zgodnoci¹ programu z

ogólnopolskimi wymogami Harcerskiej

Szko³y Ratownictwa czuwa³ cz³onek Rady

Programowej HSR dh Seweryn Erling.

Ogrom wiadomoci, jakie musia³ przy-

swoiæ ka¿dy kandydat na ratownika, prze-

kazywany by³ w maksymalnie przystêpny

sposób, poprzez æwiczenia praktyczne

resuscytacji kr¹¿eniowo-oddechowej na

fantomie, wyk³ady tematyczne i wspo-

apteczk¹ i noszami czy zakrwawionego

pozoranta. Prowadz¹cy zajêcia starali siê

bardzo realnie przedstawiæ dan¹ sytuacjê,

aby w czasie rzeczywistego zagro¿enia

zdrowia i ¿ycia, ratownik potrafi³ dosko-

nale oceniæ sytuacje i b³yskawicznie za-

dzia³aæ.

- Kurs ten stanowi jedn¹ z czêci szko-

leñ jakie czekaj¹ nas, jeli chcemy przy-

gotowaæ zespó³ dobrze wyszkolonych ra-

towników. Ten uda³o nam siê zorganizo-

waæ dziêki przychylnoci wielu osób i in-

stytucji, m.in. kierownictwu internatu i

Pomys³ na terapiê

W Che³mku, od 15 grudnia ubieg³ego

roku, dzia³a Warsztat Terapii Zajêciowej,

powsta³y z inicjatywy Fundacji Brata

Alberta, kierowany przez Grzegorza

Dula. Przewidziany jest on dla osób z nie-

dorozwojem umys³owym w wieku od 16-

tego do ok. 45. roku ¿ycia. Wród 29

uczestników Warsztatu czworo to niepe³-

nosprawni mieszkañcy Owiêcimia. Co-

dziennie, oprócz sobót i niedziel, przy-

je¿d¿a po nich specjalny samochód, a po

zajêciach s¹ odwo¿eni do domów.

Celem Warsztatu jest rehabilitacja

spo³eczna i zawodowa poprzez terapiê

zajêciow¹ w kilku pracowniach: plastycz-

nej, krawieckiej, hafciarskiej, stolarskiej,

gospodarstwa domowego i ogrodniczej.

Na uczestników Warsztatu czeka równie¿

wiele atrakcji, m.in. wspólne wycieczki

oraz obóz rehabilitacyjny w Ko³obrzegu,

dotowany w znacznej czêci przez

PFRON.

Wokulski

dyrektorem

Wojciech Wokulski zosta³ powo³any

przez Zarz¹d Miasta Owiêcimia na sta-

nowisko dyrektora Zak³adu Lecznictwa

Ambulatoryjnego. Wczeniej by³ dyrek-

torem Orodka Zdrowia nr 3 przy ulicy

S³owackiego i jednoczenie pe³nomocni-

kiem Zarz¹du Miasta do spraw przejêcia

podstawowej s³u¿by zdrowia. Wojciech

Wokulski jest specjalist¹ chorób we-

wnêtrznych. Ukoñczy³ ponadto Akademiê

Ekonomiczn¹ na wydziale zarz¹dzanie w

ochronie zdrowia.

Zak³ad, w sk³ad którego wejd¹ czte-

ry owiêcimskie przychodnie oraz dwie

gminne, rozpocznie dzia³alnoæ po za³a-

twieniu formalnoci zwi¹zanych z jego

rejestracj¹ najpierw w rejestrze prowa-

dzonym przez wojewodê ma³opolskiego

a nastêpnie w rejestrze s¹dowym. Bêdzie

to mo¿liwe najprawdopodobniej od 1

kwietnia.

Pod koniec ubieg³ego roku radni mia-

sta i gminy na wspólnej sesji zdecydowali

o przejêciu zadañ z zakresu ochrony zdro-

wia oraz utworzeniu Zak³adu Lecznictwa

Ambulatoryjnego w Owiêcimiu. Zak³ad

obok maj¹tku przekazanego przez powiat

i gminy, otrzyma 500 tysiêcy na inwesty-

cje. Miasto wniesie 400 tysiêcy, gmina

100 tysiêcy.

Harcerze podczas szkolenia

Fot. M. Tarnowski

mniane ju¿ rozliczne symulacje wypad-

ków. W czasie trwania kursu, nierzadkim

dla mieszkañców okolic dawnego Tech-

nikum Chemicznego i internatu, ( z któ-

rych gocinnoci korzystali organizatorzy)

móg³ byæ widok kursantów biegn¹cych z

firmie Casablanka- dodal podharcmistrz

Krzysztof Ludwig.

Drug¹ czêæ kursu, zakoñczon¹ eg-

zaminem na br¹zow¹ odznakê Szko³y

Ratownictwa ZHP, zaplanowano na luty

tego roku.

Marek Tarnowski

Zdewastowali dyskotekê

Niedawno zosta³a zdemolowana niedosz³a, sporna dyskoteka przy ul.

Legionów w Owiêcimiu. W budynku zosta³y zniszczone skrzynki bez-

piecznikowe, lampy, krany i umywalki. Jak nas poinformowa³ jeden z w³a-

cicieli, Wies³aw Pawela mimo, i¿ nic nie zosta³o skradzione, to straty

przekraczaj¹ 10 tys. z³.

Owiêcimska dyskoteka, która ma powstaæ w budynku po by³ej garbarni, jest

przedmiotem sporu od sierpnia ubieg³ego roku. Jej otwarciu przeciwstawia siê Miê-

dzynarodowy Dom Spotkañ M³odzie¿y, który od by³ej garbarni jest oddalony o prze-

sz³o 100 metrów. Przedstawiciele MDSM uwa¿aj¹, ¿e bliskie s¹siedztwo dyskoteki

zak³óci podstawowe prace Domu, który jest m.in. miejscem kontemplacji.

Na tydzieñ przed dewastacj¹ w³aciciele dyskoteki przystali na decyzjê Powia-

towego Inspektora Nadzoru Budowlanego i przyst¹pili do rozbiórki nielegalnie wybu-

dowanych elementów.

GRUPA

Pomost

zaprasza wszystkich

zainteresowanych na mi-

tyng w ka¿d¹ niedzielê o

godz. 18.00 do kocio³a

pw. Wniebowziêcia NMP

przy ul. Kocielnej w

Owiêcimiu

(taj)

Wspomnienia

wiadków

Byli wiêniowie obozu KL Au-

schwitz-Birkenau Wanda Tarasiewicz,

Jerzy Bielecki, Józef Hordyñski oraz Je-

rzy Stós zawitali w progach Powiatowe-

go Zespo³u nr 3 Szkó³ Technicznych i

Ogólnokszta³c¹cych przy ul. Leszyñskiej.

Po 55 latach od pamiêtnej chwili wyzwo-

lenia opowiadali m³odym ludziom o piê-

cioletniej tragedii, jak¹ prze¿yli podczas

okupacji.

W kilkudziesiêciominutowej prelek-

cji uczestniczy³o ok. 150 uczniów star-

szych klas technikum, liceum zawodo-

wego oraz ogólniaka. Spotkanie zosta³o

zorganizowane przez Chrzecijañskie

Stowarzyszenie Rodzin Owiêcimskich.

(taj)

(K)

Wystawa Grottgera

Towarzystwo Mi³oników Ziemi

Owiêcimskiej zorganizowa³o wystawê

tematycznie zwi¹zan¹ ze 136. rocznic¹

Powstania Styczniowego. Ekspozycja

prezentuje prace malarskie Artura Grott-

gera, które ukazuj¹ tragediê pokonanych-

niezwyciê¿onych. W czêci s¹ to obrazy

namalowane w czasie jego pobytu w Po-

rêbie Wielkiej ko³o Owiêcimia. Prace po-

chodz¹ z prywatnych zbiorów Józefa Ja-

neczko.

Wystawê mo¿na zwiedzaæ w rody i

pi¹tki w godz. od 11.00 - 13.00 w siedzi-

bie TMZO, Rynek 2 (dawny Ratusz).

Za sto³em, byli wieniwie obozu zag³ady

Fot. P. Mordan

ryt

Za kolczastym drutem

Rozmowa z Augustem Kowalczykiem

- Pozwoli Pan, ¿e skupimy siê na

czasie zwi¹zanym z przebywaniem Pana

w KL Auschwitz-Birkenau. Z pewnoci¹

jest to okres pe³en traumatycznych prze-

¿yæ, ale proszê siêgn¹æ pamiêci¹ do tam-

tych dni oraz miesiêcy i przedstawiæ wy-

darzenia, które odcisnê³y na Panu piêt-

no.

mnie z pola. By³o to 12 km od miejsca

ucieczki. Przebywa³em u nich w ukryciu

przez 7 tygodni, w trakcie których nawi¹-

zali oni kontakt z tajn¹, owiêcimsk¹ or-

ganizacj¹ konspiracyjn¹ kobiet, a konkret-

nie z Helen¹ Stópkow¹. To w³anie ona

przygotowa³a mi przerzut przez granicê

po 7 tygodniach. I uda³o siê.

Zosta³em przerzucony 4 sierpnia do

Krakowa, a stamt¹d trafi³em do maj¹tku

Czaple Wielkie, gdzie w³acicielem by³

Jan Popiel, u którego pracowa³em jako

praktykant ogrodnika. Tam mnie zaprzy-

siê¿ono i rozpocz¹³em dzia³alnoæ kon-

spiracyjn¹. Po pó³ roku zaczê³o mi siê

paliæ pod nogami i przerzucono mnie

do Pieskowej Ska³y, gdzie pomaga³em

przy organizowaniu Domu Dziecka dla

sierot po rodzicach pomordowanych na

Wo³yniu przez Ukraiñców. Potem przy-

sz³o wyzwolenie. Zda³em maturê na zasa-

dzie eksterna w marcu 1945 roku, po

czym zapisa³em siê na polonistykê, której

nie skoñczy³em, poniewa¿ by³em zaanga-

¿owany w pracê w Teatrze Rapsodycz-

nym w Krakowie, jako adept. Ostatecznie

niem wêdrowa³y po wszystkich placach

budowy naoko³o Owiêcimia. Buszowa-

³y wród tych wiêniów, którzy pozosta-

wali poza terenem obozu. Oni z kolei prze-

nosili do lagru konieczn¹ pomoc. Podsta-

wow¹ spraw¹ by³y lekarstwa, a przede

wszystkim ¿ywnoæ, organizowanie ucie-

czek, ciep³ej odzie¿y, któr¹ wk³ada³o siê

pod pasiaki, przerzuty przez granicê - to

wszystko robi³y kobiety z ziemi owiê-

cimskiej i pszczyñskiej. Takim centrum

pomocowym by³y Brzeszcze, Bojszowy,

Pszczyna, Owiêcim. Odczuwalimy

wszechstronn¹ pomoc ze strony kobiet.

- Przede wszystkim kobiety, a czy

mê¿czyni równie¿ udzielali pomocy

wiêniom obozu?

Oczywicie, mê¿czyni brali w tym

udzia³. G³ównie w ryzykownych akcjach,

w których przygotowywali miejsca prze-

rzutu. Na przyk³ad wiêzieñ ucieka³ z obo-

zu, ale wiedzia³, ¿e dotrze do takiego, a

takiego punktu. Tym przewa¿nie zajmo-

wali siê mê¿czyni.

- Poddaj¹c swoje ¿ycie refleksji, pro-

szê stwierdziæ, czy August Kowalczyk

spe³nia wyznaczon¹ sobie misjê? A mo¿e

takiej misji nie ma? Mam na myli Pana

dzia³alnoæ.

Moja dzia³alnoæ nie jest ¿adn¹ mi-

sj¹. Moja dzia³alnoæ jest normalnym

aktem, jeli wi¹¿emy go z hospicjum i z

tym, czemu staram siê dawaæ ca³y czas

wiadectwo. Wynika on z d³ugu ¿ycia,

który powinienem ca³kiem po prostu sp³a-

ciæ. Mylê, ¿e ostatnim akcentem bêdzie

hospicjum.

- Dziêkujê za rozmowê.

Rozmawia³ Ryszard Tabaka

zdecydowa³em siê na aktorstwo. Po 8 la-

tach spêdzonych w Teatrze Rapsodycz-

nym przenios³em siê do Warszawy. Do

roku 1955 pracowa³em w Teatrze Ludo-

wym, a do 1962 w Teatrze Polskim. Po

tym okresie znalaz³em siê w teatrze w

Czêstochowie, gdzie by³em szefem. Po

czterech latach wróci³em do Warszawy i

w 1968 roku obj¹³em artystyczne szefo-

stwo Teatru Polskiego i ju¿ do samej

emerytury w 1981 sprawowa³em tê funk-

cjê. Poza tym sporo re¿yserowa³em i gra-

³em.

- Wiem, ¿e bêd¹c wiceprezesem

TOnO wyszed³ Pan z inicjatyw¹ budo-

wy Pomnika - Hospicjum Miastu Owiê-

cim. Jakimi przes³ankami Pan siê kiero-

wa³ w podjêciu takiej decyzji oraz co ma

on symbolizowaæ?

Sprawa jest dosyæ prosta. Nale¿y uka-

zaæ prawdê o tamtym czasie i o mieszkañ-

cach. Nie chodzi tu o kolejny martwy

kamieñ w sensie pomnika, ale o korzyæ

dla spo³ecznoci owiêcimskiej. St¹d jest

pomys³ hospicjum. Natomiast w trakcie

prac i przygotowañ stwierdzilimy, ¿e

obiekt ten nie bêdzie tylko u¿yteczn¹ bu-

dowl¹, ale symbolem. Bo tak jak oni wte-

dy ratowali nas w tym czasie terminal-

nym, tak teraz to miejsce bêdzie s³u¿y³o

ludziom w chorobie terminalnej. Ponow-

nie jakby odnawia siê ta postawa, akcja,

stosunek do ludzi, cz³owieka, w tym

wszystkim, czym bêdzie dzia³alnoæ ho-

spicjum.

- Czy mo¿e Pan podaæ przyk³ady po-

mocy, jak¹ nieli owiêcimianie wiê-

niom. Oczywicie znane Panu z obser-

wacji.

Panie z tobo³ami wype³nionymi jedze-

Bardzo obszerny materia³ dotycz¹cy

tego okresu znajduje siê w ksi¹¿ce mego

autorstwa pt. Refren kolczastego drutu.

Gor¹co zachêcam do jej lektury. W pozy-

cji tej mo¿na znaleæ wiele opowiadañ

dotycz¹cych obozowego ¿ycia, które s¹

zarazem zapisem moich prze¿yæ. Sporód

nich mo¿e zainteresowaæ np.: Niezwy-

k³y chleb, Nauczyciel tañca, Holen-

der.

- Jak przebiega³a Pana ucieczka z

obozu koncentracyjnego i jak¹ rolê ode-

grali w niej mieszkañcy Owiêcimia?

To jest sprawa podstawowa. Miesz-

kañcy Owiêcimia zaopiekowali siê mn¹

w sensie organizacyjnym. Natomiast bez-

poredni¹ pomoc uzyska³em od l¹zaków,

mieszkañców Bojszów, którzy wziêli

August Kowalczyk (o sobie)

Wojna wybuch³a, gdy by³em na rok

przed matur¹. Wystartowa³em do Fran-

cji, do Wojska Polskiego, poniewa¿ z roz-

kazu gen. W³adys³awa Sikorskiego two-

rzy³y siê tam jego jednostki. Uda³o mi siê

przedostaæ przez granicê polsko-s³owac-

k¹, natomiast na przejciu s³owacko-wê-

gierskim zosta³em aresztowany przez s³o-

wack¹, faszystowsk¹ ¿andarmeriê, która

kolaborowa³a z Niemcami. Siedzia³em w

Dukli, Jale, Tarnowie i po pó³ roku wiê-

zienia wyl¹dowa³em 4 grudnia 1940 roku

w Auschwitz-u, w obozie koncentracyj-

nym. Pracowa³em cztery miesi¹ce we-

wn¹trz lagru, a w kwietniu 1941 roku

poszed³em z pierwsz¹ grup¹ do Dworów,

gdzie znajdowa³o siê komando Bunawer-

zacj¹ i dwa tygodnie siedzia³em w bun-

krze Bloku 11, w celi nr 20. W wyniku

przes³uchañ i decyzji komendanta obozu

zosta³em skazany do¿ywotnio na Karn¹

Kompaniê i dwa razy po 25 kijów ch³osty

za posiadanie ponadregulaminowej kwo-

ty pieniêdzy.

W tym czasie zawi¹za³a siê grupa

organizuj¹ca ucieczkê, do której zosta³em

wci¹gniêty. 10 czerwca, 1942 roku, w

czasie buntu Karnej Kompanii, uciek³em.

Dla mnie i omiu moich kolegów uciecz-

ka zakoñczy³a siê sukcesem, natomiast w

trakcie niej poleg³o 13 osób, z³apano 20,

których nastêpnego dnia zastrzeli³ Haup-

maier na dziedziñcu Karnej Kompanii w

Brzezince. Z tej ocala³ej dziewi¹tki ¿yje

jeszcze nas dwóch.

Od szeregu lat kontaktujê siê z Mu-

zeum i miastem. Zosta³em uhonorowany

Medalem Miasta Owiêcimia.

l l l

August Kowalczyk urodzi³ siê 15

sierpnia 1921 roku w Tarnawej Górze na

Kielecczynie. Jest on popularnym akto-

rem teatralnym i filmowym oraz re¿yse-

rem. Przez wiele lat pe³ni³ obowi¹zki

dyrektora Teatru Polskiego w Warszawie

i Teatru im. Adama Mickiewicza w Czê-

stochowie. Po 37 latach pracy, gdy prze-

szed³ na emeryturê, siêgn¹³ po pióro. Za-

debiutowa³ tomikiem poetyckim pt. Za-

k³ad asekuracyjny, a nastêpnie wyda³

Refren kolczastego drutu - Trylogiê

prawdziw¹.

Po wojnie August Kowalczyk zda³

maturê i ukoñczy³ studia polonistyczne na

Uniwersytecie Jagielloñskim. Karierê

aktorsk¹ rozpocz¹³ w Teatrze Rapsodycz-

nym w Krakowie, a w 1952 roku prze-

niós³ siê do Warszawy. Wyst¹pi³ w 23

filmach, wcielaj¹c siê m.in. w postaæ wójta

w Ch³opach, Zenona w Pi¹tce z ulicy

Barskiej czy porucznika Döhne w Staw-

ce wiêkszej ni¿ ¿ycie.

Od wielu lat, August Kowalczyk jest

wiceprezesem Towarzystwa Opieki nad

Owiêcimiem.

ke. Budowalimy od zielonego pola IG

Farben Industy. Rok i dwa miesi¹ce tam

pracowa³em. Od pocz¹tku uda³o nam siê

nawi¹zaæ kontakt z Tajn¹ Konspiracyjn¹

Organizacj¹ Kobiet Polskich w Owiêci-

miu, z któr¹ wspó³pracowa³em przez ca³y

czas pracy na terenie Buny. W maju 1942

roku wpad³em na kontaktach z t¹ organi-

August Kowalczyk zainicjowa³ powstanie Pomnika - Hospicjum Miastu

Festiwal Filmów Nieprofesjonalnych Kochaæ cz³owieka 2000

Cz³owiek raz jeszcze

Kochaæ cz³owieka to has³o Festiwalu Filmów Nieprofesjonalnych, organizowanego przez Owiêcimskie

Centrum Kultury w Owiêcimiu. W formule festiwalu mieszcz¹ siê te wszystkie filmy, które s¹ powiêcone

cz³owiekowi, cz³owiekowi kochaj¹cemu, radosnemu, twórczemu, zwyciêskiemu, ale tak¿e cz³owiekowi wal-

cz¹cemu, cierpi¹cemu, przegrywaj¹cemu...

P o raz pierwszy Festiwal Filmów

Mo¿e suma ma³ych-dobrych wiatów

bêdzie du¿ym-dobrym wiatem...

FFN Kochaæ cz³owieka to równie¿

inspiruj¹ce i kulturotwórcze wydarzenie,

spotkanie, któremu towarzyszy doskona-

³a atmosfera, gdzie zostaj¹ poddane kon-

frontacji ró¿ne postawy, zachowania i

gdzie prowadzone s¹ d³ugie rozmowy...

Z³o¿onoæ ludzkiej egzystencji poka-

zuj¹ w swoisty sobie sposób filmowcy

bardzo m³odzi i doroli. Prezentowane

podczas festiwalowych projekcji filmy

czêsto w sposób prosty traktuj¹ o rzeczach

piêknych, m¹drych, tak¿e zabawnych. S¹

dojrza³e, przemylane, wartociowe, nio-

s¹ wiele prawd, nad którymi warto przy-

stan¹æ w pogoni codziennego ¿ycia.

IX Ogólnopolski i III Miêdzynarodo-

wy Festiwal Filmów Nieprofesjonalnych

Kochaæ cz³owieka odbywa siê w dniach

28-30 stycznia 2000 roku. W pracach jury

bior¹ udzia³ m.in. Jerzy Trunkwalter (kry-

tyk i teoretyk filmu), Henryk Kluba (re-

¿yser, rektor Pañstwowej Wy¿szej Szko-

³y Filmowej, Teatralnej i Telewizyjnej w

£odzi), Janusz Tylman (operator, wyk³a-

dowca Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Fil-

mowej, Teatralnej i Telewizyjnej w £o-

dzi), prof. Kazimierz Karabasz (wyk³a-

dowca Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Fil-

mowej, Teatralnej i Telewizyjnej w £o-

dzi), Witold Kon (przewodnicz¹cy Pol-

skiej Federacji Twórców Filmów Niepro-

fesjonalnych).

Laureatom Festiwalu przyznane

zostan¹: w konkursie polskim GRAND

PRIX, I, II, III nagrody oraz nagrody spe-

cjalne, natomiast w konkursie miêdzyna-

rodowym Z³ote, Srebrne i Br¹zowe Serca

oraz specjalne wyró¿nienie dla najlepsze-

go filmu o wartociach humanitarnych.

Na konkurs zosta³o nades³anych 129

filmów polskich, z których Komisja Kwa-

lifikacyjna wybra³a 58 do prezentacji kon-

kursowych. Natomiast w konkursie miê-

dzynarodowym pokazanych zostanie 19

filmów ze Szwajcarii, Niemiec, W³och,

Belgii, Macedonii, Austrii, Iranu oraz

zestaw filmów polskich wybranych z kon-

kursu polskiego przez jury.

W imprezie uczestnicz¹, oprócz twór-

ców filmowych z kraju i zagranicy, rów-

nie¿ zaproszeni gocie. Specjalnie na

Kochaæ cz³owieka ze Szwajcarii przy-

jecha³ Prezydent wiatowej Unii Kina

Nieprofesjonalnego UNICA -Max Hänsli.

Organizator imprezy, Owiêcimskie

Centrum Kultury, jak równie¿ jej wspó³-

organizatorzy: Federacja Twórców Fil-

mów Nieprofesjonalnych, Centrum Ani-

macji Kultury, Wojewódzki Orodek

Kultury w Krakowie, Urz¹d Miasta w

Owiêcimiu, Miêdzynarodowy Dom Spo-

tkañ M³odzie¿y w Owiêcimiu i Stowa-

rzyszenie na Rzecz Wspierania Owiêcim-

skich Inicjatyw Pokojowych zachêcaj¹

mieszkañców Owiêcimia do uczestnic-

twa w pokazach konkursowych. Wstêp na

przegl¹dy jest wolny.

Nieprofesjonalnych Kochaæ

cz³owieka odby³ siê w stycz-

niu 1985 roku dla uczczenia 40. rocznicy

wyzwolenia obozu koncentracyjnego KL

Auschwitz-Birkenau i miasta Owiêcimia.

Kolejne spotkanie filmowców z ca³ej

Polski mia³o miejsce rok póniej. Od 1988

roku impreza sta³a siê cyklicznym, odby-

waj¹cym siê co dwa lata, presti¿owym

spotkaniem filmowców-amatorów, nad

którym patronat objê³a UNICA - wiato-

wa Unia Kina Nieprofesjonalnego afilio-

wana przy UNESCO.

Festiwal Filmów Nieprofesjonalnych

Kochaæ cz³owieka, od 1996 roku o cha-

rakterze miêdzynarodowym, promuje

Owiêcim i jest jego wizytówk¹, przeko-

nuje o potrzebie humanizmu w codzien-

nym ¿yciu, podejmowaniu starañ maj¹-

cych na celu propagowanie idei pojedna-

nia i pokoju, rozumianych równie¿, a mo¿e

przede wszystkim, w kontekcie mikro-

kosmosu, wiata niejako na wyci¹gniêcie

d³oni, wiata bliskiego ka¿demu z nas.

PROGRAM FESTIWALU FIL-

MÓW NIEPROFESJONALNYCH

KOCHAÆ

CZ£OWIEKA

DNIACH 28-30.01.2000

Pi¹tek 28.01.2000

godz. 11:00-13:00 Projekcje konkur-

sowe, cz. 1

godz. 13:00 Otwarcie Festiwalu

godz. 13:15-14:15 Projekcje konkur-

sowe, cz. 2

godz. 15:30-19:00 Projekcje konkur-

sowe, cz. 3

godz. 20:00-22:00 Projekcje konkur-

sowe, cz. 4

Sobota 29.01.2000

godz. 9:00-14:00 Konkurs miêdzyna-

rodowy

godz. 15:00-17:00 Jawne obrady jury

Niedziela 30.01.2000

godz. 10:00-11:30 Zajêcia warsztato-

we z prof. Kazimierzem Karabaszem

godz. 12:00 Og³oszenie wyników,

projekcja nagrodzonych filmów

Zdjeci grupowre uczestników owiêcimskiego Festiwalu, sprzed dwóch lat

Fot. Ryszard Koz³owski

Koniec wojny

W Miêdzynarodowym Domu Spotkañ

M³odzie¿y zorganizowano 21 stycznia

seminarium Auschwitz w 1945 - Ko-

niec wojny w Owiêcimiu - spotkanie

pokoleñ. Organizatorzy, Chrzecijañskie

Stowarzyszenie Rodzin Owiêcimskich i

MDSM, zaprosili do udzia³u w semina-

rium mieszkañców naszego miasta, któ-

rzy prze¿yli obóz zag³ady i pamiêtali czas

wyzwolenia. Na tym szczególnym spo-

tkaniu pokoleñ byli obecni m.in. przed-

stawiciele w³adz miasta i powiatu w oso-

bach: prezydenta, Józefa Krawczyka, wi-

ceprezydenta, W³odzimierza Palucha,

przewodnicz¹cego Rady Miejskiej, Jac-

ka Urbiñskiego, starosty, Adama Bilskie-

go , dzia³aczy samorz¹dowych, pracow-

ników Pañstwowego Muzeum KL Au-

schwitz-Birkenau. 55. rocznicê wydarzeñ,

jakie mia³y miejsce 27 stycznia 1945 roku,

przybli¿y³a tak¿e wystawa ze zbiorów

Tadeusza Firczyka, pn. Owiêcim w sta-

rej fotografii, prezentuj¹ca zdjêcia i kar-

ty pocztowe z czasów okupacji i pierw-

szych chwil wyzwolenia miasta. We wrze-

niu ubieg³ego roku mia³o miejsce podob-

ne seminarium Owiêcim w pierwszym

dniu wojny, które by³o tematycznie zwi¹-

dyna. Sk³adaj¹ wizyty Bogu ducha win-

nym ludziom, wmawiaj¹ w nich albo nie

wmawiaj¹, ¿e s¹ Niemcami i bior¹ co siê

da, by iæ na drug¹ ulicê i sprzedawaæ za

wódkê. (...) Dziej¹ siê te¿ nadu¿ycia inne-

go rodzaju. Po prostu formalne polowa-

nia na niewiasty m³ode i stare bez wyj¹t-

ku. I to wszystko robi¹ oswobodziciele.

Na spotkanie pokoleñ z³o¿y³a siê tak-

¿e rozmowa Bogdana Wasztyla, dzienni-

karza Dziennika Polskiego z trzema

mieszkañcami Owiêcimia, którzy po-

dzielili siê wspomnieniami z okresu koñ-

cz¹cej siê okupacji. Wród nich znaleli

siê: W³adys³aw Foltyn, Józefa Handzlik

i Jan Knycz. Ka¿dy z rozmówców przed-

stawi³ barwn¹ relacjê z niektórych wyda-

rzeñ minionej wojny i wyzwolenia.

Organizatorzy seminarium, Chrzeci-

jañskie Stowarzyszenie Rodzin Owiê-

cimskich oraz MDSM zakoñczyli spotka-

nie pokoleñ pragnieniem, aby ta zrealizo-

wana inicjatywa zaowocowa³a, wród

przyby³ych goci, chêci¹ g³êbszego po-

znania dziejów miasta i jego mieszkañ-

ców, a tak¿e by³a inspiracj¹ do poszuki-

wania to¿samoci historycznej.

styczniu 1945 roku. Rozmówczyni przed-

stawi³a liczne fakty dotycz¹ce obozowe-

go ¿ycia, na kilka miesiêcy przed wyzwo-

leniem oraz opowiedzia³a historiê swej

ucieczki w czasie ewakuacji KL Au-

schwitz-Birkenau.

Zainteresowanie mog³o wzbudziæ

równie¿ wyst¹pienie ks. Stanis³awa

Urbañczyka, salezjanina, który odczyta³

fragment kroniki Zak³adu Salezjañskiego

w Owiêcimiu, obejmuj¹cy okres od 18

do 31 stycznia 1945 roku. Ówczesny dy-

rektor wspomnianego Zak³adu, ks. Stani-

s³aw Rokita, opisa³ dzieñ po dniu z ¿ycia

naszego miasta w przededniu i po jego

wyzwoleniu, czyni¹c wiele uwag, tak w

stosunku do hitlerowców, jak i czerwono-

armistów.

W ostatnim dniu stycznia, tego pa-

miêtnego roku, ks. Rokita spisa³ swe spo-

strze¿enia dotycz¹ce ¿o³nierzy Armii

Czerwonej. O naszych oswobodzicie-

lach trzeba napisaæ, ¿e nas oswobadzaj¹

dos³ownie ze wszystkiego. Mówi¹c wy-

ranie, kradn¹ ordynarnie i rabuj¹ w bia³y

dzieñ. Ludziom na ulicy zabieraj¹ zegar-

ki. To ich najwiêksza s³aboæ, ale nieje-

zane z 60. rocznic¹ wybuchu drugiej woj-

ny wiatowej.

Zaproszonych goci oraz licznie przy-

by³¹ publicznoæ powita³ i w problematy-

kê seminarium wprowadzi³ dyrektor Miê-

dzynarodowego Domu Spotkañ w Owiê-

cimiu, Leszek Szuster.

Spotkanie pokoleñ rozpocz¹³ Jan

Ptaszkowski, polonista, historyk nasze-

go miasta, który wyg³osi³ wyk³ad wpro-

wadzaj¹cy. To wyst¹pienie by³o oparte

g³ównie na wspomnieniach wyniesionych

z czasu wyzwolenia obozu zag³ady i mia-

sta. Mówca podkreli³, ¿e owiêcimski

most ocala³ dziêki Paw³owi Kotulkowi,

komendantowi Ochotniczej Stra¿y Po¿ar-

nej, który zniszczy³ niemieck¹ instalacjê

z ³adunkiem wybuchowym. W tym miej-

scu warto podaæ jako ciekawostkê, ¿e

Owiêcim po wyzwoleniu liczy³ 7 304

mieszkañców.

Nastêpnym punktem seminarium by³a

rozmowa jak¹ przeprowadzi³ Jan Parcer,

wiceprzewodnicz¹cy zarz¹du Fundacji na

Rzecz MDSM, z Wand¹ Tarasiewicz,

by³¹ wiêniark¹ owiêcimskiego obozu,

która uciek³a z transportu mierci w

Ryszard Tabaka

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: