1
WYCIĄGI ZIOŁOWE STOSOWANE W KOSMETYCE, ZASTOSOWANIE I WŁAŚCIWOŚCI.
Substancjami biologicznie czynnymi w kosmetykach, zgodnie z nieoficjalną definicją przyjętą przez europejskie organiazacje kosmetyczne „ są substancje zawarte w jego recepturze, która przy prawidłowym stosowaniu powoduje wystąpienie biochemicznych, chemicznych, fizycznych lub fizykochemicznych efektów, wpływających na fizjologię i funkcjonowanie skóry, błon śluzowych i ich przydatków, włącznie z włosami i zębami, przy jednoczesnym zminimalizowaniu efektu systemowego na organizm, jako całość.”
W oparciu o tę definicję przyjmuje się, że zakres działania składnika aktywnego w danym preparcie na skórę, włosy, zęby jest zewnętrzny i dotyczy powierzchni skóry.
Główny podział substancji biologicznie czynnych :
1 .witaminy
2 .produkty pochodzenia roślinnego
3. produkty pochodzenia zwierzęcego
Zioła , rośliny zielarskie
Wszystkie rośliny zawierające substancje wpływające na metabolizm człowieka np. zawierające olejki eteryczne, dostarczające surowców zielarskich.
Mogą to być gatunki lecznicze, przyprawowe ale też trujace.
Grupa ta obejmuje przede wszystkim jednoroczne i dwuletnie rośliny zielne, ale nie tylko. Zalicznane są do niej drzewa, krzewy, byliny i warzywa.
Rośliny zielarskie zw względu na sposób użytkowania dzieli się na :
- rośliny lecznicze,
- przyprawowe,
- olejkodajne.
Surowce zielarskie tylko w 20% pozyskiwane są ze stanowisk naturalnych , w 80% pochodzą z upraw. Polska bierze udział w światowej produkcji ziół i daje 20% wkład.
Ekstrakty roślinne otrzymywane z całych lub części roślin przy użyciu rozpuszczalnika( alkoholu, glikolu, kwasu tłuszczowego, trójglicerydów kwasów tłuszczowych) mają zazwyczaj działanie tonizujące, łagodzące, zmiękczające, ścągające, przeciwbakteryjne, nawilżające.
Ekstrakty roślinne zawierają biologicznie aktywne substancje:
- AHA, aminokwasy, escynę, flawonoidy, karetonoidy, mikroelementy, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.
AHA – kwasy owocowe, hydroksykwasy, naturalne nietoksyczne kwasy występujące w różnych owocach, warzywach, trzcinie cukrowej, kwaśnym mleku. Są to organiczne kwasy zawierające w swojej strukturze grupę hydroksylową ( stosuje się wyłącznie α i β- hydroksykwasy). Do α-hydroksykwasów należą: glikolowy, cytrynowy, mlekowy, winowy, jabłkowy a do β-hydroksykwasy – kwas salicylowy. Kwasy AHA odgrywają rolę w złuszczaniu naskórka, powodują rozluźnienie wiązań między korneocytami warstwy rogowej naskórka, są składnikami peelingów.
Przypisuje się im rolę:
- stymulującą proces odnowy skóry przez przyspieszenie podziałów komórek mające na celu pogrubienie warstwy naskórka i przyczyniające się do wygładzenia zmarszczek,
- nośne – jako nośnik jest używany kwas glikolowy, głęboko wnikający w skórę i umozliwiający wchłanianie innych substancji : kwasu hialuronowego, witamin, aloe vera,
- rozjaśniające – AHA zapobiegają zbijaniu pigmentu w bryłki, przebarwieniom,
- poprawia jakość skóry- przywracając równowagę między martwymi i żywymi komórkami
- skóra podrażniona
- zmiany chorobowe skóry ( egzemy, tradzik różowaty, stany ropne),
- ubytki skóry ( otarcia, skaleczenia)
- nerwica naczyniowa,
- łuszczyca.
Białko budujące włókna sprężyste skóry, mające wpływ na jej rozciągliwość.
W kosmetykach mają działanie nawilżające, uelastyczniające naskórek.Jednak w środowisku niewodnym elastyna nie jest aktywna. Zawartość elastyny obniża się w skórze wraz z wiekiem na skutek nieodwracalnych odkształceń.Konieczne jest jej dostarczanie w postaci kosmetyków zwlaszcza przypadku cery dojrzałej.
Flawonoidy - rozpowszechnione w przyrodzie, różnorone pod względem budowy chemicznej, najczęściej występują w formie glikozydów ( w tej postaci są dobrze przyswajalne przez organizm).Przy nieznacznej toksyczności wykazują wielostronną aktywność biologiczną.Flawonoidy spełniają następującą rolę:
- działają ochronnie na naczynia kapilarne,
- mają zdolność stabilizowania witaminy C,
- korzystnie wpływają na biosyntezę kolagenu,
- stabilizują tkankę łączną ,
- przyczyniają się do likwidacji wolnych rodników,
- działają przeciwzapalnie i przeciwlergicznie,
- wykazują zdolność pochłaniania promieni UV.
Z uwagi na właściwości zwiększające elastyczność naczyń włosowatych zaliczono je do witamin i nazwano witaminą P.
Niedobór witaminy P skutkuje : skłonnością do siniaków, powstawania tzw. pajęczynek, podskórnych mikrowylewów, rozszerzonych naczynek włosowatych.
Zioła zawierające flawonoidy to:
- ziele ruty,
- ziele fiołka trójbarwnego,
- ziele gryki,
- kwiatostan głogu,
- liście brzozy,
- ziele rdestu ptasiego,
- ziele skrzypu,
- kwiat bzu czarnego.
Karetonoidy – naturalne barwniki roślinne o kolorze od żółtego do czerwonego, rozpuszczalne w tłuszczach, mają zdolność pochłaniania promieni UV, są inhibitorami wolnych rodników.
Wystepują w dużych ilościach w marchwi, pomidorach, papryce, kukurydzy, kwiatach nagietka, owocach jarzębiny, owocach głogu, owocach dzikiej róży.
β-karoten uzyskuje się z marchwi a także z czerwonych glonów.
W organizmie ludzkim karetonoidy ulegają enzymatycznemu utlenieniu do witaminy A.
W kosmetykach karetonoidy stosuje się ze wględu na :
- działanie przeciwrodnikowe,
- działanie ochronne przed promieniowaniem UV,
- zdolność przekształcenia w witaminę A.
Mikroelementy (oligoelementy)- składniki śladowe, pierwiastki chemiczne występujące w organizmach w niewielkich ilościach niezbędne do właściwego rozwoju i funkcjonowania. Są nimi:
- miedź – bierze udział w syntezie hemoglobiny,
- magan – niedobór hamuje wzrost, niedokrwistość,
- molibden – aktywuje niektóre enzymy,
- cynk – bierze udział w przemianie białek, cukrów, kwasów nukleinowych,
- bor,
- kobalt – bierze udział w procesach krwiotwórczych,
- jod – brak powoduje niedoczynność tarczycy,
- fluor – niezbędny przy powstawaniu szkliwa zębów
Zalicza się do nich kwas α-linolenowy, linolowy i arachidonowy. Grupę związków zawierających te kwasy określano mianem witaminy F.
NNKT nie są syntetyzowane w naszym organizmie i powinny być suplementowane.Ich źródłem są:
- olej wiesiołkowy,
- olej awokado,
- olej migdałowy,
- olej brzoskwiniowy,
- olej winogronowy,
- olej orzechowy,
- olej z kiełków pszenicy.
Działanie dermatologiczne kwasów omega 6( NNKT) sprowadza się do wbudowania ich w strukturę ceramidów przy udziale złożonego kompleksu enzymatycznego.Dzięki obecności reszt kwasowych tych kwasów w ceramidach warstwy rogowej lipidy cementu miedzykomórkowego posiadają właściwości ciekłych kryształów, zapewniając elastyczność warstw lipidowych i miękkość naskórka.
- łatwo się wchłaniają,
- mają właściwości przeciwalergiczne,
- zapobiegają powstawaniu odczynnów zapalnych,
- biorą udział w produkcji sebum,
- hamują proces utraty wody,
- opóźniają proces rogowacenia naskórka.
Na skutek braku NNKT może wystąpić :
- pogorszenie się jej wyglądu ( nadmierna szorstkość, wysychanie, łuszczenie).
- zakłócenia metaboliczne skóry związane z trudnością przekształcenia kwasu linolowego w γ- linolenowy mogą być spowodowane zmianami chorobowymi.
NMF- naturalny czynnik nawilżający, w jego skład wchodzą:mocznik, aminokwasy, kwas piroglutaminowy, keratyna. Przyczynia się do zatrzymania wilgoci w naskórku i odmłodzenia skóry.
należą do grupy kwasów tłuszczowych zawierających jedno lub więcej wiązań podwójnych między atomami węgla.Są głównym składnikiem większości olejów roślinnych. Pełnią rolę w fizjologii skóry i błon komórkowych, ulegają działaniu wolnych rodników.Stanowią składnik kosmetyków pielęgnacyjnych, zazwyczaj w postaci kosmetyków.
Oleje
Ciekłe tłuszcze ( trójglicerydy) zawierające znaczne ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Surowcem do ich otrzymania są rośliny oleiste, ryby, ssaki morskie.
W kosmetyce stanowią składnik fazy tłuszczowej kremów, emulsji, mleczek, stanowią bazę do podawania substacji czynnych za ich pośrednictwem, są podłożem maseczek, maści, brylantyn, odżywek do pielęgnacji włosów i innych wyrobów.
Olejki eteryczne – lotne substancje organiczne, głównie złożone z terpenów i związków terpenowych. Mają działanie odkażające, przeciwzapalne, poprawiajace ukrwienie, uspokajające. Są podstawowym surowcem do produkcji perfum i aromatów spożywczych.
Są to związki zawierające aminocukry i kwasy uronowe.Całą grupę związków nazywa się mianem glikozaminoglukanów GAG.Głównym reprezentantem tej grupy jest kwas hialuronowy.Mukopolisacharydy występują w skórze w obrębie tkanki łącznej tworząc z białkami ( kolagen, elastyna) proteoglikany nadające skórze elastyczność i jędrność.
Mukopolisacharydy spełniają w skórze następującą rolę:
- nadają właściwą strukturę skórze,
- łączą ściśle naskórek ze skórą właściwą,
- zapewniają optymalny poziom nawilżenia skóry,
- wpływają na utrzymanie właściwego turgoru i regulację ciśnienia osmotycznego,
- regulują transport surowców i metabolitów
W kosmetykach mukopolisacharydy działają:
- nawilżająco,
- uelastyczniająco,
- antyalergicznie,
- ochronnie.
Drobne ciała tłuszczowe wykazujące łatwość przenikania między komórkami naskórka. Przypominają postać małych, pustych kuleczek z powłoką przypominającą budową i pełnionymi funkcjami komórki ciała.
Liposomy tworzą się z lipidów amfilowych, głównie z lecytyną. Lecytyna dzięki obecności w swojej budowie obszarów hydrofobowych i hydrofilowych może tworzyć warstwę podwójną, budującą liposom.
Na skutek mieszania fosfolipidów, do których należy lecytyna, powstają małe pęcherzyki puste wewnątrz, do których można wprowadzić substancje czynne ( naturalne składniki NMF, witaminy, proteiny). Liposomy chronią zawarte w sobie substancje, wydłużają ich trwałość,dzięki im substancje aktywne mogą być maganyzowane.
Liposomy działają w obrębie czterech warstw:
- na powierzchni oddziałują z powierzchnią skóry i wierzchnią warstwą rogową ( wygładzenie i nawilżenie skóry);
- w warstwie rogowej zwiększają wilgotność, przyspieszją tworzenie się naskórka, regenerują skórę uszkodzoną przez UV i wolne rodniki,
- w naskórku zachodzą procesy absorpcji substancji czynnych zamkniętych w liposomie, fuzji ( membrana liposomów zostaje wbudowana w ścianę komórki), wymianie lipidów ( między membraną liposomów a ścianą komórki) i endocytozie ( całe liposomy są pochłonięte przez komórkę).
Substancje organiczne, głównie pochodzenia roślinnego, należą do nich saponiny mające zdolności obniżania napięcia powierzchniowego na granicy fazy wodnej wiąże się to z wytwarzaniem obfitej piany ( zastosowanie w produkcji szamponów, płynów do kąpieli, pieniących past do zębów, preparaty do delikatnego czyszczenia skór wrażliwych i starzejących się, składnik preparatów poprawiających wchłanianie innych substancji).
Saponiny mają właściwości przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, uszczelniające naczynia włosowate i przeciwbakteryjne.
Wyciągi z roślin zawierających saponinę wchodzą w skład kremów, żeli, mydeł stosowanych w leczeniu cellulitu.
Mają też dobre właściwości emulgujące i stosuje się je w mleczkach.
Do najczęściej stosowanych surowców saponinowych należą:
- kwiaty i korzenie pierwiosnka,
- korzeń mydlnicy,
- kwiat dzieanny o silnych właściwościach regenerujących,
- owoce kasztanowca – do wyrobu maseczek, kremów, maści, płynów do kąpieli.
- bluszcz pospolity – płukanki przeciwłupieżowe, szampony, płyny do kąpieli, lotiony, kremy do pielęgnacji cery tłustej, kremy wyszczuplające i antycellulitowe,
- lukrecja gładka – do produkcji kosmetyków hormonopodobnych, kremy powiększjące biust,
- korzeń żeń- szenia, cechuje go bogata zawartość substancji biologicznie czynnych, zwłaszcza ginsenozyt, poprawiający sprawność fizyczną i psychiczną, zwalczający objawy starzenia, składnik kosmetyków przeznaczonych do cery starzejącej się i zwiotczałej.
Naturalne związki o złożonym składzie chemicznym, wykazujące zdolność do trwałego wiązania się z proteinami. Mają właściwości ściągające, przeciwbakteryjne, przeciwwysiekowe, hamują drobne krwawienia, jednocześnie likwidują ból, uczucie pieczenia, swędzenia.
Garbniki wiążą się z białkami jadów owadzich, unieczynniając je. Działają bezpośrednio na włókna nerwowe, powodują znieczulenie, wpływają na procesy uszczelniania ścianek naczyń włosowatych. ( hamują przenikanie płynu przesiękowego z kapilar do otaczających je tkanek), unieczynniają histaminę, wywołującą zmiany uczuleniowe.
Surowcami do otrzymania garbników są:
- kora dębu ( pielęgnacja włosów i skóry),
- liście orzecha włoskiego ( pielegnacja włosów),
- kora wierzby ( pielęgnacja skóry),
- kora kasztanowca ( pielegnacja skóry),
- liście szałi ( pielęgnacja skóry),
- liście i kora oczaru wirginijskiego ( pielęgnacja skóry).
Oczar wirginijski ( Hamamelis virginiana) zawiera garbniki i flawonoidy, wyciągi ziołowe oczaru uszczelniają ściany naczyń włosowatych, zmniejszają kruchość kapilar, regulują krążenie podskórne. Są używane do produkcji balsamów i kremów przeznaczonych do masaży pojędrniających ciało.
Śluzy
Naturalne substancje pochodzenia roślinnego, pęczniejące w wodzie i tworzące roztwory o dużej lepkości.Ulegają hydrolizie na cukry proste: glukoza, ramnoza, ksyloza, arabinoza i kwasy uronowe pod wpływem słabych kwasów.W skład śluzów mogą wchodzić takie pierwiastki, jak: wapń, magnez i mikroelementy: jod, brom, żelazo.
Śluzy pozyskuje się z :
- korzeni i liści prawoślazu,
- kwiat ślazu,
- kwiat malwy czarnej,
- siemię lniane,
- nasiona kozieratki,
- nasiona babki płesznik,
- kwiat lipy,
- porost islandzki.
Śluzy z uwagi na to, że nie wchłaniają się przez skórę lecz tworzą na jej powierzchni cienki film wpływają na skórę zmiękczająco, odświeżająco, nawilżajaco, łagodząco, likwidując spierzchnięcia i wypryski alergiczne i zapobiegają utracie wilgoci .
Stosuje się je w produkcji kremów, lotionów, mleczek, maseczek.
Okłady śluzowe mają zdolność utrzymywania ciepła i wilgoci, dzięki czemu można uzyskać zmiękczenie naskórka i rozszerzenie porów, np. przed zabiegiem czyszczenia skóry.
Śluzowe wyciągi wodne nadają się do zmywania twarzy przy cerze suchej, delikatnej, skłonnej do podrażnień, zaczerwienień, alergicznej, wrażliwej na wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych.
Żywice
Wydzieliny różnych roślin, wieloskładnikowe mieszaniny związków aromtycznych, kwasów, alkoholi, estrów, węglowodorów.
Mają właściwości aseptyczne, przeciwzapalne, ściagające.
Hormony roślinne wędrują wraz z sokiem komórkowym i mają wpływ na wzrost, rozmnażanie i wiele innych czynności życiowych roślin. Niektóre z nich mają budowę i właściwości zbliżone do hormonów ludzkich, stąd szansa na zastosowanie ich w terapii hormonalnej.Kolcorośl ( smilax) zawiera substancje czynne zbliżone do estrogenu a także testosteronu.
Fitohormony pozyskuje się z ziół ( koper, bazie wierzby, szyszki chmielowe) . Ich żródłem są też kiełki pszenicy, ryżu, kukurydzy.
Trudno jest wyizolować poszczególne fitohormony i dlatego stosuje się ich kompleksy.
Fitohormony mają działanie miejscowe i są składnikiem kremów odżywczych, maseczek, płynów do pielęgnacji cery.
Estry kwasów tłuszczowych
Produkty reakcji alkoholi z kwasami karboksylowymi o długich łańcuchach.Estry gliceryny i kwasów karboksylowych to tłuszcze a woski – estry kwasów karboksylowych o długich łańcuchach i alkoholi również o długich prostych łańcuchach.
Właściwości nienasyconych kwasów tłuszczowych zleżą od obecności i liczby wiązań podwójnych.Tłuszcze mogą być zbudowane zarówno z kwasów nasyconych ( palmitynowy, stearynowy) mających postać ciał stałych i z kwasów nienasyconych ( kwas oleinowy, linolowy, linolenowy, arachidowy) o konsystencji półpłynnej i mazistej.
Woski, tłuszcze, oleje stanowią bazę dla kosmetyków, nie ulegają szybkiemu jełczeniu, dobrze są tolerowane przez skórę, mają dobre właściwości natłuszczające i ochronne.
Enzymy
Związki zbudowane z części białkowej – apoenzymu i części protetycznej ( koenzymu).
Spełniają rolę biokatalizatorów substancji białkowych.
Najwżniejsze enzymy skóry to hialuronidaza i kolagenaza , elastaza. W naskórku występują głównie lipazy rozkładające wnikające do warstwy rogowej tłuszcze i włączają je w struktury lipidowe warstwy ochronnej skóry. SOD- dysmutaza nadtlenkowa pełni rolę w rozkładzie niezwykle niebezpiecznych rodników nadtlenkowych.
...
margerita090