IPN-W obronie praw człowieka i obywatela.pdf

T EMAT MIESIÑC A

W OBRONIE

25 marca br przypada 3 rocznica utworzenia Ruchu Obrony Praw Czowieka

i Obywatela najwikszej po Komitecie Obrony Robotnikw opozycyjnej organizacji

w okresie bezporednio poprzedzajcym powstanie „Solidarnoci”

Ruch Obrony Praw Czowieka i Obywatela

Grzegorz Waligra

IPN Wrocaw

byy min obrady a zwaszcza kocowe

ustalenia Konferencji KBWE przyjte

w Helsinkach 1 sierpnia 1975 r

przez 33 pastwa europejskie (w tym

Polsk) oraz Stany Zjednoczone i Kana

d Z punktu widzenia ksztatowania si

opozycji demokratycznej w Europie

Wschodniej przyjto zobowizania do

tyczce poszanowania praw czowieka

oraz podstawowych wolnoci obywatel

skich W Polsce w tym czasie mamy

do czynienia z dekad Gierka ktry

przejwszy wadz w do dramatycz

nych okolicznociach (Grudzie 197)

rozpocz lansowa nowy model polity

ki gospodarczej polegajcy na szybkim

unowoczenieniu przemysu za pomoc

masowo zaciganych poyczek w wyso

ko rozwinitych krajach zachodnich

Pocztkowo polityka ta przynosia re

zultaty Niestety „ycie na kredyt”

szybko okazao si puapk i po kilku

latach nastpio zaamanie dotychczaso

wej polityki Chcc zaradzi pogarsza

jcej si sytuacji 24 czerwca 1976 r

wadze ogosiy dosy drastyczn pod

wyk cen artykuw spoywczych

Pod wpywem wystpie robotniczych

w Radomiu Ursusie i Pocku wadze

chcc unikn eskalacji protestu ju na

stpnego dnia wycofay si z podwyek

Na demonstrantw spady jednak suro

we represje Aresztowano i postawiono

zarzuty 239 osobom kolegia ds wykro

cze sporzdziy blisko 4 wnioskw

o ukaranie w trybie przyspieszonym

2 marca br przypada 3 rocznica

utworzenia Ruchu Obrony Praw Czo -

wieka i Obywatela najwikszej po

Komitecie Obrony Robotnikw opozy -

cyjnej organizacji w okresie bezpored -

nio poprzedzajcym powstanie „Soli -

darnoci”

Geneza ROPCiO podobnie jak

wszystkich innych organizacji opozy

cyjnych powstaych w drugiej poowie

lat 7 XX w zwizana jest zarwno

z sytuacj midzynarodow jak i we

wntrzn Polski W polityce wiatowej

trwa okres odprenia czego efektem

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 2 marca 2007 r.

PRAW CZLOWIEKA

I OBYWATELA

30 LAT ROPCiO

Inicjatywa stworzenia ROPCiO pojawia si w rodowi

skach niepodlegociowych w 1976 r a zacza si

konkretyzowa na pocztku 1977 r w postaci projek

tu apelu do spoeczestwa ktrego ostateczny ksztat

po dyskusjach wrd przyszych sygnatariuszy podany

zosta do wiadomoci publicznej 25 marca 1977 r

na konferencji prasowej w Warszawie Sygnatariusze

apelu powoali dwch rzecznikw Andrzeja Czum

i Leszka Moczulskiego Podpisy pod apelem zoyo 18

osb wraz z podaniem adresw Byli to gen Mieczy

saw BorutaSpiechowicz (akopane) Andrzej Czuma

(Warszawa) Karol Gogowski (d) Kazimierz Janusz

(Warszawa) Marek MyszkiewiczNiesioowski (d)

ks Bohdan Papiernik (d) bigniew Sekulski (d)

bigniew Siemiski (d) Bogumi Studziski (ale

sie k Warszawy) Piotr Typiak (Warszawa) ks Ludwik

Winiewski (Lublin) Adam Wojciechowski (Warszawa)

Andrzej Wonicki (d) Wojciech iembiski (Warsza

wa) Wrd sygnatariuszy byo czterech dziaaczy KOR

Stanisaw Kaczorowski Wojciech iembiski Antoni

Pajdak i ks Jan ieja dwaj ostatni wycofali pniej

swoje podpisy

Benedykt Czuma

awdrugiej poowie lipca rozpoczy si

procesy karne

Z pomoc represjonowanym robotni

kom pospieszyli przedstawiciele opo

zycyjnie nastawionej inteligencji 23

wrzenia 1976 r utworzyli oni Komitet

Obrony Robotnikw wok ktrego

do szybko uksztatowaa si spora

grupa wsppracownikw nioscych

pomoc rodzinom aresztowanych Poza

KOR znalazo si jednak kilka wanych

rodowisk opozycyjnych okrelajcych

si mianem opozycji niepodlegocio

wej tzn odwoujcej si do trady

cji II Rzeczpospolitej AK i WiN

Wrd nich byli dziaacze danego Ru

chu min Andrzej i Benedykt Czumo

wie Stefan Niesioowski Emil Morgie

wicz ktrzy w 1974 r na mocy amne

stii opucili wizienia (skazani w 1971 r

za plan podpalenia Muzeum Lenina

w Poroninie) W odzi uaktywnia si

grupa tzw wolnych demokratw sku

piona wok Karola Gogowskiego na

wizujca do tradycji Zwizku Mo

dych Demokratw z 1956 r Znaczc

osob w krgach opozycji sta si rw

nie Leszek Moczulski autor ksiki

„Wojna Polska” opisujcej w nowator

ski sposb przebieg walki obronnej

z 1939 r Ksika ta uznana za antyra

dzieck bardzo szybko zostaa wycofa

na z ksigar co jeszcze bardziej

zwikszyo popularno Moczulskiego

Ponadto uksztatoway si te nowe

modzieowe rodowiska i pozbawione

zudze co do obowizujcego w PRL

systemu Najwiksze z nich powstao

w Gdasku wok Aleksandra Halla

nieco mniejsza grupa dziaaa w Lubli

nie

Wiosn 1976 r doszo do nawizania

pierwszych kontaktw pomidzy An

drzejem Czum rodowiskiem gda

skim i Leszkiem Moczulskim

Pierwsza strona pisma „Opinia” organu ROPCiO ostatni numer z padziernika 1981 r wydany na

kilka dni przed wybuchem stanu wojennego uaktualniony przez Janusza Krzyewskiego ze wstemplowan

dat 13 grudnia 1981 r

Jesieni 1976 r (ju po utworzeniu

KOR) w Warszawie odbyo si kolejne

spotkanie niepodlegociowcw Mo

czulski przedstawi wwczas tzw kon

cepcj gry lodowej majc symbolizo

wa struktur organizacji niepodlego

ciowej na powierzchni tylko

wierzchoek (tj organizacja jawna)

pod wod za rozbudowane struktury

W myl zaoe organizacja tajna ktr

ostatecznie sta si powoany 13 mar

ca 1977 r Nurt Niepodlegociowy (NN

nieformalnie dziaajcy od jesie

ni 1976 r) kierowa miaa struktur

jawn ktrej cele miay by znacznie

szersze ni te ktre stawia przed sob

KOR Program obrony robotnikw re

presjonowanych po wydarzeniach

czerwcowych zastpi miaa idea walki

o prawa obywatelskie Poniewa dysku

sje na temat rozszerzenia dziaalnoci

toczyy si rwnie w samym KOR

od stycznia 1977 r zaczto prowadzi

wsplne rozmowy na temat utworzenia

jednej wielkiej organizacji skupiajcej

rne nurty opozycji Do kompromisu

jednak nie doszo a 25 marca 1977 r

niepodlegociowcy samodzielnie utwo

rzyli Ruch Obrony Praw Czowieka

i Obywatela Nurt Niepodlegociowy

stanowi mia za tzw drugie dno de

facto kierujce jego pracami

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 2 marca 2007 r.

30 LAT ROPCiO

Ruch stanowi prb stworzenia jaw

nego nastawionego na masowe dziaa

nie w skali caego kraju ruchu obywa

telskiego Nie posiada struktury statu

towej czonkostwa ani wadz mia

natomiast by spoecznym dziaaniem

obywatelskim otwartym dla wszyst

kich pragncych poszanowania obro

ny respektowania i popularyzowania

praw czowieka w Polsce O uczestnic

twie w ROPCiO decydowao samo

okrelenie Jedynym elementem nada

jcym mu jak form organizacyjn

byli rzecznicy na ktrych wybrano

Leszka Moczulskiego i Andrzeja Czu

m Nie posiadali adnych uprawnie

organizacyjnych a ich wypowiedzi nie

byy wice wobec uczestnikw

ROPCiO mimo to w praktyce

do czerwca 1978 r odgrywali rol nie

kwestionowanych liderw

Terenowymi przedstawicielstwami

ROPCiO stay si Punkty Konsultacyj

noInformacyjne do ktrych mogy

zwraca si osoby dyskryminowane

bd przeladowane przez wadze

Pierwsze powstay ju 15 kwietnia 1977 r

w odzi i w Warszawie W cigu ko

lejnych miesicy podobne punkty za

czy funkcjonowa w kilkunastu mia

stach Mieciy si one w prywatnych

mieszkaniach za informacje o dyu

rach regularnie zamieszczane byy w pi

smach Ruchu Drugim istotnym ele

mentem popularyzujcym Ruchu byy

Kluby Swobodnej Dyskusji dziaajce

w Gdasku w odzi w Lublinie

w Szczecinie w Poznaniu i we Wroca

wiu Odbyway si w nich odczyty

przewanie uczestnikw ROPCiO

na tematy historyczne polityczne i spo

eczne

Wraz z powstaniem Ruchu wbrew

wczeniejszym zaoeniom malao

znaczenie Nurtu Niepodlegociowe

go ktrego zdecydowana wikszo

uczestnikw wolaa angaowa si

w prace jawne Podzia na organizacj

jawn i tajn szybko sta si czysto teo

retyczny

Dziaalno PKI oraz KSD przyczy

nia si miaa do rozszerzania oddziay

wania Ruchu na spoeczestwo Podob

ne cele spenia take druk oraz kolpor

ta oficjalnych dokumentw ROPCiO

i niezalenej prasy Najwaniejszym pi

smem Ruchu szybko sta si miesicz

nik „Opinia” ktrego debiutancki nu

mer ukaza si z dat 3 kwietnia 1977 r

„Opinia” bya zarazem pierwszym pi

smem drugoobiegowym ktre zdecy

dowao si poda do publicznej wiado

moci zarwno skad jak i adres redak

cji W stopce pojawiy si nazwiska

Leszka Moczulskiego Wojciecha Ziem

biskiego oraz Kazimierza Janusza

u ktrego w mieszkaniu przy ul Czer

niakowskiej miecia si redakcja

Od grudnia 1977 r zaczto take wyda

wa osobne pismo ROPCiO dla wsi pt

„Gospodarz”

23 lutego 1978 r z inicjatywy Kazi

mierza witonia uczestnika ROPCiO

prowadzcego PKI w Katowicach

utworzono na lsku Komitet Zaoy

cielski Wolnych Zwizkw Zawodo

wych Idee organizowania rodowisk

robotniczych popularyzowa miao ko

lejne pismo ROPCiO „Ruch Zwizko

wy” Niestety wychodzio w niewiel

kim nakadzie wydano zaledwie 1 nu

merw z czego dwa w caoci zostay

skonfiskowane przez SB Niewtpli

wie wic pozostawao w cieniu

KOR owskiego „Robotnika”

Naley wspomnie te o prasie lokal

nej wydawanej pod szyldem ROPCiO

gdaski „Bratniak” (ukazujcy si

od 1977 r) wychodzcy nastpnie jako

pismo Ruchu Modej Polski „Opinia

Krakowska” (od 1978 r) pniej pi

smo KPN „Kronika Lubelska” „Wolne

Sowo” i „Aspekt” (wszystkie od 1979 r)

Najbardziej prne orodki Ruchu poza

Warszaw istniay w odzi i w Gda

sku na dalszych miejscach naley wy

rni Lublin Krakw Szczecin i Wro

caw

Najbardziej spektakularn i nago

nion akcj byo zbieranie podpisw

pod wnioskiem ROPCiO wzywaj

cym Rad Pastwa PRL do ogoszenia

Midzynarodowych Paktw Praw

Czowieka w „Dzienniku Ustaw” bo

wiem dopiero wwczas Pakty ratyfi

kowane przez Sejm PRL w mar

cu 1977 r mogy by traktowane jako

ustawa 29 grudnia 1977 r Pakty zo

stay ogoszone w 38 numerze

„Dziennika Ustaw” co dziaacze Ru

chu uznali za swj wielki sukces Naj

bardziej rozpoznawaln form aktyw

noci ROPCiO stay si jednak mani

festacje patriotyczne Organizowane

dla upamitnienia wanych wydarze

z historii Polski Przede wszystkim

11 listopada i 3 maja (take 1 sierp

nia 1 wrzenia itd) Najwiksze

manifestacje organizowano w Warsza

wie (kluczow rol odgrywa Ziem

biski) w Gdasku (Tadeusz Szczu

dowski) i w Krakowie

Dynamiczny rozwj ROPCiO zaama

si nieoczekiwanie w 1978 r na skutek

wewntrznych wani i sporw Mniej

wicej od wiosny 1978 r narasta perso

nalny konflikt pomidzy rzecznikami

o nieformalne przywdztwo Powoli za

cz on paraliowa prac redakcji

„Opinii” w ktrej skad w tym czasie

wchodzili obaj rzecznicy a take popie

rajcy Andrzeja Czum Adam Wojcie

chowski Kazimierz Janusz i Wojciech

Ziembiski Moczulskiemu zarzucano

min zapdy wodzowskie oraz podej

mowanie decyzji bez uzgodnienia z in

nymi Z kolei Moczulski oskara Czu

m i jego stronnikw o wiadome blo

kowanie podejmowanych przez siebie

inicjatyw W maju 1978 r Moczulskie

go odsunito od redagowania pisma

rozwizano te tajny Nurt Niepodlego

ciowy

Konflikt prbowano zaegna na

III Spotkaniu Oglnopolskim ROPCiO

w Zalesiu Grnym pod Warszaw

Dziaalno ROPCiO

Do najaktywniejszych orodkw ROPCiO naleay War

szawa Gdask d Lublin nastpnie Szczecin Ka

lisz Katowice Wrocaw Pozna Przemyl Bydgoszcz

duska Wola okolice wsi Grne (Lubelskie) Pieszyce

(Dolny lsk) Poza wymienionymi orodkami majcy

mi oprcz duskiej Woli i Grnego lska punkty

konsultacyjnoinformacyjne materiay ruchu i pismo

„Opinia” docieray do wielu innych miejscowoci

gdzie byli sympatycy ale udzia tych ostatnich by

na og bierny i zaowocowa dopiero w czasach „Soli

darnoci” kiedy ludzie ci wykazali wiksz dojrzao

i wiedz spoeczn oraz aktywno w pracach wizku

W kocu wrzenia 1977 r rodowisko modych uczest

nikw ROPCiO zaczo wydawa miesicznik „Brat

niak” W pierwszych numerach za kolegium redakcyj

ne pismo podpisywali studenci Aleksander Hall

(Gdask) i Marian Pika (Lublin) W nastpnych nume

rach doszli do nich Jacek Bartyzel (d) Tomasz

Mrz (Lublin) i Wiesaw Parchimowicz (Szczecin)

W nastpnych latach skad redakcji czciowo si

zmienia stabilizujc si na zespole Jacek Bartyzel

Maciej Grzywaczewski (Warszawa) W Parchimowicz

Aleksader Hall Arkadiusz Rybicki (Sopot)

Ludowcy dziaajcy w ROPCiO podjli jesieni 1977 r

wydawanie wasnego miesicznika „Gospodarz” Reda

gowali je Stanisaw Michalkiewicz Bogumi Studzi

ski Tadeusz Szozda Piotr Typiak i Adam Wojciechow

ski Ukazywao si ono dosy regularnie przez okres

dziaalnoci ROPCiO Kolportowane byo w rodowi

skach wiejskich Jak gosi podtytu byo to pismo

w obronie praw chopskiej gospodarki rodzinnej

W sierpniu 1978 r zaczo si ukazywa pismo po

wicone odrodzeniu wolnego ruchu zawodowego

w Polsce „Ruch wizkowy” redagowane przez R

Kciuczka K witonia oraz dwch innych dziaaczy

Andrzeja Wonickiego (d) i Jana apolnika

(Gdask) Pismo to na og byo drukowane w odzi

Dziaacze ROPCiO z Kalisza i duskiej Woli wydawali

w latach 1979198 pismo „Wolne Sowo” Redakcj

tworzyli enobia Cieliska (Wrocaw) Jzef M Ja

nowski (duska Wola) Antoni Pietkiewicz Bogusaw

liwa i Tadeusz Wolf (Kalisz)

Od czerwca 1979 r warszawskie rodowisko modzie

y szk rednich sympatyzujce z ROPCiO zaczo wy

dawa pismo „Ucze Polski” (min Tomasz Mickie

wicz Piotr Rogyski Wojciech Ciszewski)

Prasa ROPCiO jak i inne druki opracowania ksiki

plakaty drukowane byy najpierw w „Wydawnictwie

Polskim” a od jesieni 1978 r w „Wydawnictwie im

Konstytucji 3 Maja” Idc za przykadem Studenckiego

Komitetu Solidarnoci ktry powoali studenci wy

szych uczelni Krakowa w maju 1977 r po mierci Sta

nisawa Pyjasa studenci uczelni gdaskich dziaacze

ROPCiO powoali swj SKS jesieni 1977 r a stu

denci uczelni szczeciskich w maju 1978 r

W woj lubelskim w okolicach cznej chopi utworzy

li swj Wiejski Klub Dyskusyjny W zwizku z przymu

sowym egzekwowaniem od rolnikw skadek emerytal

nych rolnicy regionu lubelskiego ze wsi alesie Kaje

tanwka Kolonia Grna Wlka acuchowska

Ciechanki acuchowskie Kolonia Ostrwek Subczyn

Klucz zorganizowali w dniach 283 lipca 1978 r

strajk rolny nie odstawiajc mleka W tych wsiach

strajkowali prawie wszyscy chopi Po strajku rolnicy

zebrani w liczbie okoo 2 utworzyli Tymczasowy Ko

mitet Samoobrony Chopskiej ktry zosta upowanio

ny do rozmw z wadzami na temat obecnego strajku

jego nastpstw i sytuacji chopw w tamtym regionie

Benedykt Czuma

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 2 marca 2007 r.

III

30 LAT ROPCiO

Kazimierz Janusz Kazimierz wito Andrzej Wonicki Marek MyszkiewiczNiesioowski Andrzej Czuma

(161978 r) Przebiegao w gorcej

atmosferze i pokazao wyranie e

niemoliwa jest dalsza wsppraca po

midzy Czum a Moczulskim Ten

ostatni odsunity ostatecznie od

„Opinii” zaoy nowe pismo „Dro

g” I chocia nie doszo wwczas

oficjalnie do rozamu to dla wielu

stao si jasne e jest to kwestia

czasu

Sytuacja patowa trwaa do grud

nia 1978 r kiedy to 9 i 1 grudnia od

byy si w Warszawie w tym samym

czasie dwa osobne spotkania oglno

polskie zwolennikw Czumy i zwo

lennikw Moczulskiego Na pierw

szym z nich utworzono kilkunastooso

bow Rad Sygnatariuszy ROPCiO

ktra miaa stanowi oficjalne kierow

nictwo tego odamu zwolennicy Mo

czulskiego zachowali natomiast lun

formu organizacyjn swojej grupy

ktrej przedstawicielami terenowymi

mieli by rzecznicy tworzcy Rad

Rzecznikw

Wydarzenia te rozpoczy nowy okres

w historii ROPCiO Od tej pory dziaay

dwa wzajemnie nieuznajce si Ruchy

Obrony Praw Czowieka i Obywatela

W odamie skupionym wok Moczul

skiego i Rady Rzecznikw w cigu kil

ku nastpnych miesicy doszo do kolej

nych pkni w wyniku ktrych

na opozycyjnej mapie pojawiy si nowe

organizacje Ruch Modej Polski

(lipiec 1979 r) Konfederacja Polski

Niepodlegej (wrzesie 1979 r) oraz

Ruch Wolnych Demokratw funkcjonu

jcy wczeniej jako nurt ideowy w ra

mach ROPCiO W grudniu 1979 r

w Krakowie odbyo si ostatnie spotka

nie oglnopolskie Rady Rzecznikw

ROPCIO na ktrym oficjalnie j roz

wizano

Znacznie trwalszym odamem Ruchu

okazaa si grupa skupiona wok Ra

dy Sygnatariuszy ktra przetrwaa

do stanu wojennego przechodzc tylko

jeden niewielki rozam utworzenie

przez Ziembiskiego Komitetu Poro

zumienia na rzecz Samostanowienia

Narodu (luty 1979 r) Autonomiczn

grup wyros z ROPCiO byo take

Wydawnictwo Biblioteka Historyczna

i Literacka

Konflikty i rozamy w Ruchu Obrony

Praw Czowieka i Obywatela przyczyni

y si do ograniczenia jego aktywnoci

a tym samym zmniejszenia oddziaywa

nia na spoeczestwo

Wydarzenia z sierpnia 198 r i po

wstanie „Solidarnoci” sprawiy e

niezaleny zwizek zawodowy przej

wikszo celw jakie stawiali

przed sob uczestnicy Ruchu Nastpia

marginalizacja znaczenia ROPCiO

a jego dziaalno zanika ostatecznie

po 13 grudnia 1981 r

Antagonici z KOR

Powoanie ROPCiO przyjte zostao negatywnie przez

jedyne niezalene rodowisko dziaajce w tym czasie

Komitet Obrony Robotnikw Paday midzy innymi

zarzuty e jest to denie do rozbicia KOR e podjcie

si obrony praw czowieka jest uzurpacj e powoa

nie ruchu doprowadzi do osabienia i rozbicia opozy

cji I wreszcie najciszy zarzut e ROPCiO powsta

z inspiracji Suby Bezpieczestwa ze wskazaniem

personalnym przede wszystkim na Leszka Moczulskie

go Atmosfer tej nagonki opisa Piotr Wierzbicki

w ksice „Myli starowieckiego Polaka” Opinie te

przekazywane byy take na achd Przesilenie nast

pio w czerwcu 1977 r gdy Halina Mikoajska

pod nieobecno aresztowanego Jacka Kuronia i innych

dziaaczy KOR penica funkcje rzeczniczki KOR

stwierdzia w wywiadzie e ROPCiO jest podejrzan

inicjatyw Wywoao to ostr reakcj rodowisk polo

nijnych zmieniajc przynajmniej zewntrznie stosu

nek KOR do Ruchu Ale KOR nigdy oficjalnie oskare

tych nie odwoa Halina Mikoajska rwnie Niemal

w kadym „Biuletynie Informacyjnym” wydawanym

przez KOR mona byo znale jak zoliwo pod ad

resem Ruchu czego z kolei „Opinia” nie czynia Prak

tycznie nie udao si zorganizowa wsppracy obu

orodkw poza czstkowymi dziaaniami w takich mia

stach jak Warszawa (wsplna godwka w kociele w

Krzya w 1979 r) Gdask Wrocaw i Pozna Wanym

wydarzeniem stao si ogoszenie jednobrzmicego

owiadczenia wydanego odrbnie przez KOR i ROPCiO

26 lutego 198 r w sprawie nasilenia represji w po

przedzajcych miesicach Do cilejszej wsppracy

jednak nie doszo

Benedykt Czuma

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 2 marca 2007 r.

30 LAT ROPCiO

11 listopada 1979 r

Grzegorz Waligra

IPN Wrocaw

Tokarzewskiego Karaszewicza Zoo

ne kwiaty zdobiy szarfy z napisem

„Komendantowi Gwnemu onierze

Armii Krajowej” Nastpnie po mszy

w koncelebrowanej pod przewodnic

twem bp biaostockiego Edwarda Ki

siela powicono tablic pamitkow ku

czci gen Aleksandra Krzyanowskiego

„Wilka”

Gwne uroczystoci zaplanowano

na godz 17 w warszawskiej Kate

drze Bezporednio przed naboe

stwem kolportowano broszur pt

„11 listopada piewnik pieni patrio

tycznych” Podczas mszy podniose ka

zanie wygosi ks praat Stefan Nie

dzielak Po zakoczeniu uroczystoci

religijnych uformowa si pochd kt

ry tradycyjn tras witojask

pl Zamkowym Krakowskim Przed

mieciem i Bagiskiego uda si

w kierunku Grobu Nieznanego onie

rza Na czele pochodu szli Andrzej

Czuma Wojciech Ziembiski Jzef

Micha Janowski oraz Bronisaw Ko

morowski Pierwszy z nich de facto

prowadzcy manifestacj dysponowa

rcznym megafonem i dwoma goni

kami dziki czemu dosy skutecznie

panowa nad tumem Niesiono cztery

transparenty Pierwszy z nich stanowi

cytat z przemwienia Jana Pawa II

„Nie bdzie Europy sprawiedliwej bez

Polski niepodlegej” Drugi zawiera

napis „Wolnoci Prawdy Chleba”

a trzeci „Wolno i Demokracja

damy wolnych wyborw” Czwarty

z hasem „Wolno i Niepodlego”

nieli przedstawiciele KPN W czasie

marszu wznoszono okrzyki „nie ma

chleba bez wolnoci” „wolnoci i pra

cy” „wolno i niepodlego” pie

wano te pieni patriotyczne Suby

porzdkowe prboway bezskutecznie

rozerwa pochd liczcy wg organiza

torw 5 tys a zdaniem SB 3 tys

osb Przy Grobie Nieznanego onie

rza zoono wiece z napisami „o

nierzom Polski Kontynuatorzy idei

Niepodlegoci” „Jeszcze Polska nie

zgina” „onierzom Rzeczypospoli

tej Konfederacja Polski Niepodle

Organizowane pod koniec lat 7

XX w patriotyczne manifestacje stay

si najbardziej znan form aktywnoci

Ruchu Obrony Praw Czowieka i Oby

watela Bez wtpienia najwaniejsz

rocznic byo nieuznawane przez komu

nistw wito niepodlegoci przypada

jce 11 listopada Po raz pierwszy z tej

wanie okazji niezalene manifestacje

zorganizowano w 1978 r (zob

„NGP” 26 nr 9) Rok pniej po raz

kolejny w ten sposb uczczono 61 rocz

nic odzyskania niepodlegoci

W organizacji manifestacji tradycyj

nie ju ROPCiO wspierany by przez

rodowiska kombatanckie i Koci ka

tolicki W 1979 r do wsppracy przy

czya si take cz rodowiska Komi

tetu Obrony Robotnikw sympatyzuj

ca z wydawanym przez Antoniego

Macierewicza miesicznikiem „Gos”

Generalnie jednak w KOR podchodzo

no z rezerw do takich form aktywno

ci obawiajc si „wyprowadzania” lu

dzi na ulic

11 listopada 1979 r patriotyczne po

chody przemaszeroway przez centrum

miasta w Warszawie w Krakowie

w Gdasku i w Lublinie Najwikszy

i zarazem najbardziej spektakularny od

by si jednak w stolicy Ju na tydzie

przed planowan manifestacj rozkleja

no gwnie na murach kociow klep

sydry informujce o majcym odby si

naboestwie w katedrze w Jana Pre

wencyjne dziaania podejmowaa te

Suba Bezpieczestwa zatrzymujc

na 48 godz w dniach 911 listopada

czoowych dziaaczy opozycji Aby

unikn aresztu gwni organizatorzy

manifestacji Andrzej Czuma Wojciech

Ziembiski i Edward Staniewski kilka

dni wczeniej wyjechali z domw

Gwne obchody poprzedzone zosta

y uroczystociami w kociele w Alek

sandra na pl Trzech Krzyy gdzie

o godz 1 w imieniu kombatantw

Antoni Sikorski Antoni Heda „Szary”

Franciszek Pukacki „Gzyms” oraz Zbi

gniew Brym „Zdunin” zoyli pod tabli

c marszaka Jzefa Pisudskiego wie

niec z szarf „Naczelnikowi Odrodzo

nego Pastwa Polskiego onierze

Polski Niepodlegej” Godzin pniej

na Cmentarzu Powzkowskim na grobie

marszaka Edwarda migego Rydza

zoono wieniec z szarf „Wodzowi

Naczelnemu Wrzenia onierze Woj

ska Polskiego” Krtkie przemwienie

wygosi Franciszek Pukacki Okoo

godz 12 w kociele w Jacka

przy ul Freta zoono cztery wizanki

kwiatw pod tablicami upamitniajcy

mi Stefana Roweckiego „Grota” Tade

usza Komorowskiego „Bora” Leopolda

Okulickiego „Niedwiadka” i Michaa

Andrzej Czuma w 1979 r

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 2 marca 2007 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: