9. Rehabilitacja - Amputacje(1).doc

Rehabilitacja medyczna – Amputacje - ćwiczenia. 1 III 2008.

USPRAWNIANIE PACJENTÓW PO AMPUTACJI W OBRĘBIE KOŃCZYN DOLNYCH

• jednym z najważniejszych celów, wczesnego pooperacyjnego postępowania  z pacjentami po amputacjach jest ochrona przed wtórnymi powikłaniami takimi jak przykurcze sąsiednich stawów

• przykurcze mogą pojawiać się w wyniku:

ü      braku równowagi napięć mięśni, albo skrócenia powięzi mięśni

ü      obronnego odruchu powodującego pozycję zgięciową w stawach biodrowym  i kolanowym

ü      braku podeszwowej stymulacji w wyproście kończyny

ü      złej pozycji (np. długotrwałej pozycji siedzącej)

• w przypadku amputacji poniżej stawu kolanowego istotne jest zachowanie pełnego zakresu ruchów w stawie kolanowym i biodrowym
• podczas przebywania w pozycji siedzącej pacjent może stosować szynę na tylnej powierzchni kikuta lub deskę przymocowana do wózka
• u pacjentów po amputacji powyżej stawu kolanowego najważniejsze jest zachowanie pełnego zakresu ruchu w stawie biodrowym – w szczególności wyprostu i przywodzenia (zapobieganie przykurczowi zgięciowo –odwiedzeniowemu i  przed rotacjią zewnętrzną)
• podczas dnia kilkakrotnie pacjent powinien spędzać czas w pozycji leżenia przodem (prone position)

Cele terapii 2 – 3 tydzień po operacji

• wspomaganie gojenia się rany pooperacyjnej oraz redukcja obrzęku
• uzyskanie przez pacjenta niezależności w poruszaniu się w obrębie łóżka, przesadzaniu na krzesło/wózek, higienie osobistej
• utrzymanie siły mięśniowej w kikucie
• utrzymanie lub zwiększenie siły w pozostałych kończynach
• zapobieganie pojawiania się przykurczów, redukowanie istniejących
• nauka higieny kikuta, bandażowania
• dopasowanie protezy
• uzyskanie umiejętności w poruszaniu się o kulach, balkoniku
• program ćwiczeń powinien być dostosowany indywidualnie – w zależności od stanu pacjenta
• powinien zawierać ćwiczenia wzmacniające mięśnie i ćwiczenia koordynacji

• czas rozpoczęcia ćwiczeń oporowych zależy od opatrunku pooperacyjnego, stopnia odczuwania bólu przez pacjenta oraz szybkości gojenia się rany
• najistotniejsze są ćwiczenia prostowników i przywodzicieli stawu biodrowego, oraz prostowników i zginaczy stawu kolanowego
• program ćwiczeń powinien zawierać też ćwiczenia wzmacniające tułów oraz wszystkie kończyny, szczególnie u osób starszych
• we wczesnym okresie pooperacyjnym stosuje się łagodne ćwiczenia zachowania ruchomości w stawach – nie stosuje się stretchingu w okolicach rany pooperacyjnej
• stosuje się ćwiczenia izometryczne mięśni czworogłowego uda i pośladkowego wielkiego – ćwiczeń tych w przypadku zaplanowanych amputacji powinno się wyuczyć przed operacją

ANALIZA CHODU PACJENTÓW PO AMPUTACJI W OBRĘBIE KOŃCZYN DOLNYCH

CHÓD

• automatyczny, ekonomiczny, rytmiczny
• szybkość: 112 – 120 kroków na minutę (0,9 – 1,5 m/s)
• długość kroku: ok. 78 cm
• szerokość toru: ok. 8 cm
• fazy:

ü      podporowa (w tym faza dwunożnego podparcia)

ü      przenoszenia

• stosunek fazy podparcia do przenoszenia: 60:40

BANDAŻOWANIE KIKUTA (RESIDUAL LIMB) KOŃCZYNY DOLNEJ

• po operacji, gdy pierwsze bandaże są zmieniane, za zgodą chirurga, można rozpocząć proces formowania kikuta za pomocą bandaża elastycznego
• im lepiej bandażowany kikut tym lepiej pasować będzie później proteza
• aby prawidłowo uformować kikut, należy przez cały czas – podczas dnia i nocy (poza czasem przeznaczonym na mycie i kontrolowanie stanu skóry) – przyłożyć mocny, pewny ucisk na kikut (przez okres kilku tygodni)
• 
  
  należy zwrócić uwagę, czy podczas bandażowania nie powstają fałdy, które mogłyby wywierać ucisk punktowy, mogłoby to spowodować uszkodzenie skóry
• jeżeli bandaż ześlizguje się lub nie przylega prawidłowo, należy powtarzać bandażowanie aż do osiągnięcia prawidłowego efektu
• nie należy rozciągać bandaża maksymalnie, ponieważ straci swoje właściwości; spowoduje to uszkodzenia kikuta
• bandażowanie należy wykonywać sposobem kłosowym (spica bandage - opatrunek kłosowy), nie okrężnym (spowodowałoby to ucisk na naczynia krwionośne i zmniejszenie przepływu krwi)

• celem bandażowania jest uformowanie kikuta w kształcie stożka, aby to osiągnąć należy zastosować więcej ucisku na dystalny odcinek kikuta, a mniejszy ucisk na proksymalny
• bandaż elastyczny powinien być zmieniany co 4 – 6 godzin (jeśli jest luźny i zsuwa się to częściej)
• nigdy nie zostawiać bandaża na dłużej niż 12 godzin, bez zmieniania
• dwa do trzech razy przed zabandażowaniem stosować 10 – minutowy masaż na kikut
• po użyciu bandaża należy go wyprać w ciepłej wodzie z mydłem i dokładnie wypłukać i wysuszyć na gładkiej powierzchni
• 
  
  

 ...