moje.docx

Aby zachowanie podmiotu na wolnym rynku było uznane za etyczne powinno zgadzac się z obowiązującymi w danym społeczeństwie regułami moralnymi i normami prawnymi. 

-Reguły moralne, opierają się na powszechnie akceptowanych wartościach wynikających z tradycji i kultury,

-normy prawne to nakazy i zakazy, skierowane do abstrakcyjnego adresata, określające sposób postępowania w przewidzianej tą normą sytuacji.

Wartości obowiązujące w gospodarce rynkowej:

Własność jest podstawowym filarem, na którym opiera się i rozwija gospodarka rynkowa. Prawo własności legalizuje dążenie ludzi do posiadania i użytkowania dóbr oraz pomnażania swojej własności.

Wolność to brak przeszkód w prowadzeniu działalności gospodarczej w ramach obowiązującego prawa. Wolność to również prawo do gromadzenia dóbr materialnych, podejmowania inicjatyw i zaspokajania potrzeb.

Sprawiedliwość  jest jedną  z najważniejszych zasad etycznych,  powinna przejawiać się w stosunku  do kontrahentów i klientów (m.in. produkowanie i sprzedawanie towarów dobrej jakości, odpowiednieoznaczenia jakościowe), odbiorców reklam (m.in. podawanie rzetelnych informacji), pracowników (m.in.  legalne zatrudnienie, wypłacanie pensji) i  państwa (m.in. płacenie podatków). 

Uczciwość To świadome podejmowanie decyzji z uwzględnieniem ich konsekwencji.W warunkach pełnej demokracji  oraz gospodarki wolnorynkowej każdy odpowiada  indywidualnie za skutki swojej działalności  gospodarczej. Prowadząc ją, trzeba wiedzieć,  że za własne decyzje ponosi się odpowiedzialność  moralną (za naruszenie norm moralnych -  poczucie winy, potępienie przez środowisko),  polityczną (za naruszenie interesu publicznego  można utracić stanowisko i zaufanie publiczne)  i prawną (za naruszenie przepisów prawnych ponosi się kary wymierzane przez sądy oraz instytucje

 skarbowe). 

Odpowiedzialność Jest podstawowym filarem,  na którym opiera się i rozwija gospodarka  rynkowa. Prawo własności legalizuje dążenie  ludzi do posiadania i użytkowania dóbr  oraz pomnażania swojej własności.  

Do najczęstszych zachowań nieetycznych w działalności gospodarczej (a zarazem niezgodnych z prawem) należą:

¨       osiąganie dochodów z nieujawnionych bądź nielegalnych źródeł

¨       nieregulowanie zobowiązań

¨       unikanie płacenia podatków

¨       przestępstwa gospodarcze

¨       przestępstwa w dziedzinie intelektualnej

Groźnym przejawem nieprzestrzegania zasad etycznych w działalności publicznej i zawodowej jest korupcja, nepotyzm i protekcja.

Korupcja to wykorzystywanie władzy lub funkcji publicznej do osiągania prywatnych korzyści. 

Rodzaje korupcji:

Łapownictwo - przyjmowanie  pieniędzy lub kosztownych prezentów w zamian za podjęcie określonej decyzji (np. zawarcia kontraktu z daną firmą, a nie z konkurencją); wyróżniamy łapownictwo czynne (przyjęcie łapówki) i bierne (wręczanie łapówki).

Wykorzystywanie środków publicznych dla korzyści osobistych - kradzież lub defraudacja środków publicznych,

Handel wpływami - np. finansowanie  partii lub kampanii wyborczej w zamian  za polityczne poparcie.

Warunki sprzyjające korupcji

·         Brak jasnych przepisów prawnych i duża uznaniowość decyzji stąd wynikająca; skomplikowane i regulujące zbyt wiele dziedzin życia prawo

·         Słaba władza sądownicza

·         Dużo władzy w rękach urzędników; brak lub niewielka odpowiedzialność karna za podejmowane przez nich decyzje

·         Interakcje w ramach wspólnych przedsięwzięć gospodarczych pomiędzy państwem a przedsiębiorstwami prywatnymi; niejasne zasady przeprowadzania przetargów publicznych;

·         Obecność licznych świadczeń, dotacji i zasiłków wypłacanych przez państwo;

·         Zaangażowanie znacznych środków publicznych w pojedyncze projekty

·         Źle opłacani urzędnicy państwowi;

·         Brak wolności słowa;niezależnych mediów monitorujących poczynania władz

Nepotyzm (z łacińskiego nepos - bratanek), pierwotnie system uprzywilejowania swoich krewnych przez papieży. W znaczeniu potocznym faworyzowanie krewnych (bliskich przyjaciół) przy rozdziale stanowisk i godności. Szczególnie to zjawisko występuje w małych rodzinnych firmach. Istnieją  układy w przedsiębiorstwie, które mogą być negatywnie odbieranie przez pozostałych pracowników.           Zjawisko nepotyzmu w firmie może mieć zatem negatywny wpływ na sposób jej funkcjonowania.

Protekcja Pośredniczenie w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub obietnicę jej otrzymania, dzięki wpływom
w instytucji państwowej lub samorządzie terytorialnym. Zarówno nakłanianie osoby wpływowej do udzielenia poparcia wskazanej osobie w zamian za korzyści finansowe, jak i wyrażenie zgody na taki proceder może być zakwalifikowane jako działanie korupcyjne. Czyn ten jest zagrożony karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 lub grzywnie.

Korupcja, nepotyzm czy protekcja są powodem naruszenia w sposób naganny zasad rywalizacji na rynku, czyli pojawienia się zjawiska nieuczciwej konkurencji, wobec którego normy prawa cywilnego,       a nawet prawo karne, nie mogą pozostać obojętne. Warto sobie uświadomić, że nieuczciwość to nie tylko łamanie „reguł gry”, ale przede wszystkim przywłaszczenie bądź wykorzystanie określonego dobra przez jeden podmiot gospodarczy za szkodą innego.

Książki:

¨       „Teorie i aplikacje etyki gospodarczej” – Barbara Pogonowska

¨       „Leksykon młodego czytelnika” – Witold Cienkowski

¨       „Analiza i funkcjonowanie rynku” – Józef Perenc

Strony internetowe: www.wikipedia.pl ; www.encyklopedia.pwn.pl;