Mikrobiologia - wykłady - notatki z UM Łódź.pdf - Mikrobiologia - Rainhardt

Notatki Ewy Nalewajko

Studentki Wydziału Lekarsko-Dentystycznego

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

WYKŁADY Z MIKROBIOLOGII

Łódź 2003/2004

Wykład 1

MIKROBIOLOGIA – to część biologii zajmująca się organizmami żywymi, których nie

widać gołym okiem, czyli :

pierwotniakami

grzybami

bakteriami

wirusami

prionami

BAKTERIE to organizmy : * jednokomórkowe

* prokariotyczne

* mają wszystkie cechy organizmów wielokomórkowych

* mnożą się przez podział

* wszelkie mutacje, procesy koniugacji (przekazywanie

fragmentów materiału genetycznego między bakteriami)

powodują zmienność bakterii

BUDOWA

* ściana komórkowa – najbardziej zewnętrzna, sztywna, nadaje bakteriom kształt

i pełni role cytoszkieletu. Chroni przed działaniem środowiska

zewnętrznego. Na niej znajdują się antygeny.

* błona cytoplazmatyczna – znajduje się pod ścianą komórkową. Toczą się na niej

procesy życiowe. Pozbawiona błony cytoplazmatycznej

bakteria ginie.

* cytoplazma – znajduje się wewnątrz komórki bakteryjnej, nie zawiera

cytoszkieletu.

* materiał genetyczny – bakterie nie wykształciły sobie jądra. Chromosom jest

bardzo długi (może osiągać nawet 1 mm), jest to jedna

nić DNA ściśle zwinięta, przyczepiona do błony

cytoplazmatycznej w miejscu zwanym mezosomem.

Poza chromosomalne materiały genetyczne są to cząstki

replikujące się niezależnie od chromosomu. Są to plazmidy.

W plazmidach znajduje się materiał genetyczny kodujący

toksyny.

* rybosomy – biorą udział w produkcji białka.

* ziarnistości odżywcze – magazynowanie substancji odżywczych.

Na zewnątrz bakterii znajdują się pile lub fimbrie. Mogą być adhezyny, służące

do przyczepiania się (wiążą się z komórką po zakażeniu) oraz płciowe (proces

koniugacji).

błona cytoplazmatyczna

nić DNA

ściana

komórkowa

DODATKOWE STRUKTURY :

* rzęski, witki służą do poruszania się w gradiencie stężeń różnych związków

(taksji). Wiele bakterii posiada rzęski różnie umieszczone,

które umożliwiają bakteriom poruszać się :

* jedna rzęska na jednym biegunie

* rzęski na dwóch biegunach

* rzęski dookoła kom. bakteryjnej

* otoczka – chroni bakterie przed fagocytozą (bakteria otacza się tą strukturą

chroniąc adhezyny i zapobiega wykryciu przez fagocyta, a także działaniu

antybiotyków.

* przetrwalniki – wytwarzane są przez bakterie (laseczki) o kształcie cylindrycznym.

Pałeczki przetrwalników nie wytwarzają. Przetrwalnik zawiera

materiał genetyczny, materiał zapasowy i osłonięty jest trzema

osłonami. Są oporne na wysychanie, na działanie substancji

chemicznych, na promieniowanie jonizujące. W środowisku korzystnym

z przetrwalnika powstaje komórka wegetatywna.

KSZTAŁT :

kulisty

paciorkowce

gronkowce

czworaczki

b) cylindryczny

laseczki

pałeczki

c) poskręcany

krętki (proste, spiralne)

WZAJEMNE POŁOŻENIE KOMÓREK WZGLĘDEM SIEBIE

komórki kuliste połączone mostkami

dwoinka dzielą się w tej samej płaszczyźnie

dalej dzieląc się pozostają razem

paciorkowiec

dzielą się w różnych płaszczyznach

czworaczki gronkowce

po kilku podziałach

komórki cylindryczne

łańcuszki układ palisadowy

WIELKOŚĆ :

ziarniaki od 0,5 – 3 m

krętki do kilkudziesięciu m

pałeczki do 10 m

ŚCIANA KOMÓRKOWA (GRAM):

Gram (+) barwi się na fioletowo

jest to cecha stała

Gram () barwi się na czerwono

Krętki nie barwią się metodą Gramma !! Można je zobaczyć w ciemnym polu widzenia.

Jeśli damy kropelkę materiału, załamują promień i widzimy obraz.

SYSTEMATYKA BAKTERII :

1. gatunek (zespół osobników mających identyczne cechy fenotypowe, które

mogą wymieniać między sobą materiał genetyczny)

rodzaj

3. rodzina

4. rząd

5. królestwo

Nazwa jest dwuczłonowa : np. Streptococcus mutans

nazwa rodzajowa nazwa gatunkowa

Większość bakterii jest dla nas obojętna.

patogeny 1%

pula

bakterii

obojętne 99%

Każdy gatunek bakterii ma charakterystyczne miejsce występowania rezerwuar zarazka

np. woda, gleba, rośliny, organizm człowieka.

Bakterie, które zasiedliły organizm człowieka i są nieszkodliwe to komensale. Stanowią

one tzw. fizjologiczną florę bakteryjną . Zamieszkują one z reguły błony śluzowe. Po

zastosowaniu terapii antybiotykowej ich miejsce zasiedlają grzyby.

ZAKAŻENIE :

* PIONOWE – patogen dostaje się do organizmu płodu od matki

* POZIOME bezpośrednie lub pośrednie

POŚREDNIE

wektor

rezerwuar wrota

zarazka zakażenia

BEZPOŚREDNIE

W zakażeniu bezpośrednim rezerwuar zarazka jest źródłem zakażenia.

W zakażeniu pośrednim źródłem zakażenia jest wektor (ożywiony: muchy, kleszcze,

człowiek itp. ; nieożywiony – przedmioty klamka, ręcznik, zabawki itp., pożywienie itp.)

ETAPY ZAKAŻENIA :

ADHEZJA – Bakteria musi się przyczepić do powierzchni błony śluzowej.

Robi to poprzez fimbrie i pile, na których znajdują się glikoproteiny

i glikolipiny tzw. adhezyny. Adhezyny łączą się z receptorem

komórkowym („ jak klucz do zamka”). Jeżeli adhezyjna

nie połączy się receptorem to nie dojdzie do zakażenia i bakteria

zostanie usunięta z organizmu

Mikrobiologia - wykłady - notatki z UM Łódź.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: