2007. Benedykt XVI - Sacramentum Caritatis.pdf - Encykliki - Madagaskar19

POSYNODALNA ADHORTACJA APOSTOLSKA

SACRAMENTUM CARITATIS

OJCA ŚWIĘTEGO BENEDYKTA XVI

DO BISKUPÓW, DO KAPŁANÓW I DIAKONÓW, DO ZAKONNIKÓW I ZAKONNIC

ORAZ DO WSZYSTKICH WIERNYCH

O EUCHARYSTII, ŹRÓDLE I SZCZYCIE

ŻYCIA I MISJI KOŚCIOŁA

WPROWADZENIE

1. SAKRAMENT MIŁOŚCI , Najświętsza Eucharystia jest darem, jaki Jezus Chrystus czyni

z samego siebie, objawiając nam nieskończoną miłość Boga wobec każdego

człowieka. W tym przedziwnym sakramencie objawia się miłość największa, ta, która

przynagla, by „życie swoje oddać za przyjaciół swoich” (J 15, 13). Istotnie, Jezus „do

końca ich umiłował” (J 13, 1). Tymi słowami zapowiada Ewangelista Jego gest

nieskończonej pokory: zanim umarł na krzyżu za nas, przepasawszy się ręcznikiem,

umył uczniom nogi. Tak też, w sakramencie Eucharystii Jezus nadal miłuje nas „aż do

końca”, aż po dar ze swego ciała i swojej krwi. Jakież zdziwienie musiało napełnić

serca Apostołów wobec czynów i słów Pana podczas tej Wieczerzy! Jakiż zachwyt

winna wzbudzić w naszym sercu tajemnica Eucharystii!

Pokarm prawdy

2. W sakramencie Ołtarza, Pan przychodzi do człowieka, stworzonego na obraz i

podobieństwo Boże (por. Rdz 1, 27), stając się jego towarzyszem w drodze. W tym

sakramencie, Pan staje się rzeczywiście pokarmem dla człowieka zgłodniałego

prawdy i wolności. Skoro tylko prawda może nas uczynić wolnymi (por. J 8, 36), to

Chrystus staje się dla nas pokarmem Prawdy. Z przenikliwą znajomością ludzkiej

kondycji, św. Augustyn zwrócił uwagę na to, iż człowiek działa spontanicznie, a nie z

przymusu, kiedy staje wobec czegoś, co go pociąga i wzbudza w nim pragnienie.

Pytając tedy, co może człowieka ostatecznie od wewnątrz poruszyć, święty Biskup

zawołał: „Czegoż dusza pragnie na sposób bardziej żarliwy niż prawdy?” . Każdy

bowiem człowiek niesie w sobie niezniszczalne pragnienie prawdy, ostatecznej i

definitywnej. Dlatego Pan Jezus, który jest „Drogą, Prawdą i Życiem” (J 14, 6) zwraca

się do wzdychającego serca człowieka, który czuje się pielgrzymem i spragnionym,

do serca tęskniącego za źródłem życia, do serca, które żebrze o Prawdę. Jezus

Chrystus istotnie jest Prawdą i jednocześnie Osobą, która pociąga do siebie świat.

„Jezus jest gwiazdą polarną wolności ludzkiej: bez Niego traci ona orientację,

ponieważ bez poznania prawdy wolność się wynaturza, izoluje i redukuje do poziomu

jałowego kaprysu. Wraz z Nim, wolność się odnajduje” . W sakramencie Eucharystii,

Jezus ukazuje w sposób szczególny prawdę o miłości, która jest samą istotą Boga. I to

jest ta prawda ewangeliczna, która interesuje każdego człowieka i całego

człowieka. Dlatego Kościół, który znajduje w Eucharystii swoje życiowe centrum,

ciągle podejmuje wysiłek głoszenia w porę i nie w porę (por. 2 Tm 4, 2), że Bóg jest

miłością . Właśnie dlatego, że Chrystus stał się dla nas pokarmem Prawdy, Kościół

zwraca się do człowieka, zapraszając go, by dobrowolnie przyjął dar Boży.

Rozwój eucharystycznego obrzędu

3. Spoglądając na dwutysiącletnią historię Kościoła Chrystusowego, kierowaną

mądrym działaniem Ducha Świętego, pełni wdzięczności podziwiamy dokonujący

się w czasie rozwój form obrzędowych, poprzez które sprawujemy pamiątkę

wydarzenia naszego zbawienia. Od wielorakich form pierwszych wieków, które nadal

jaśnieją w obrzędach starożytnych Kościołów Wschodnich, aż po rozprzestrzenienie

się obrządku rzymskiego; od jasnych wskazań Soboru Trydenckiego i mszału św. Piusa

V aż po odnowę liturgiczną zamierzoną przez Sobór Watykański II: na każdym etapie

historii Kościoła celebracja eucharystyczna, będąca źródłem i szczytem jego życia i

misji, jaśnieje poprzez obrzęd liturgiczny z całym swym różnorodnym bogactwem. XI

Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, które się odbyło w dniach od 2

do 23 października 2005 r. w Watykanie, złożyło Bogu głębokie dziękczynienie wobec

tej historii, rozpoznając w jej działaniu przewodnictwo Ducha Świętego. Ojcowie

synodalni stwierdzili oraz potwierdzili dobroczynny wpływ, jaki miała na życie

Kościoła reforma liturgiczna podjęta przez Sobór Watykański II . Synod Biskupów miał

możność ocenić jej przyjęcie w okresie posoborowym. Bardzo liczne były wyrazy

uznania. Stwierdzono, że trudności, jak również niektóre zauważone nadużycia, nie

mogą przesłonić dobrodziejstw oraz ważności liturgicznej odnowy, która zawiera

bogactwa nie w pełni jeszcze wykorzystane. Głównie chodzi o to, by odczytywać

zmiany, jakich pragnął Sobór w obrębie tej jedności, którą stanowi rozwój historyczny

samego obrzędu, nie stosując nienaturalnego przerwania tej jedności .

Synod Biskupów oraz Rok Eucharystii

4. Należy ponadto podkreślić związek niedawnego Synodu Biskupów na temat

Eucharystii z tym, co się wydarzyło w ostatnich latach w życiu Kościoła. Nade

wszystko musimy nawiązać do Wielkiego Jubileuszu roku 2000, poprzez który mój

umiłowany Poprzednik, Sługa Boży Jan Paweł II, wprowadził Kościół w trzecie

tysiąclecie chrześcijaństwa. Rok Jubileuszowy bez wątpienia był nacechowany

mocnym akcentem eucharystycznym. Nie należy bowiem zapominać, iż Synod

Biskupów był poprzedzony, i w jakimś sensie przygotowany, Rokiem Eucharystycznym,

którego z przenikliwością zapragnął Jan Paweł II dla całego Kościoła. Ten Rok

rozpoczął się Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym w Guadalajara w

październiku 2004 r. i zakończył się 23 października 2005 r. Podczas XI Zgromadzenia

Synodalnego kanonizacją pięciu błogosławionych odznaczających się szczególną

pobożnością eucharystyczną: biskupa Józefa Bilczewskiego, kapłanów Kajetana

Catanoso, Zygmunta Gorazdowskiego i Alberta Hurtado Cruchaga oraz zakonnika,

kapucyna, Feliksa da Nicosia. Dzięki nauczaniu Jana Pawła II zawartemu w liście

apostolskim Mane nobiscum, Domine oraz cennym sugestiom Kongregacji ds. Kultu

Bożego i Dyscypliny Sakramentów diecezje i różne kościelne instytucje podjęły liczne

inicjatywy dla obudzenia i wzrostu wiary w Eucharystię, dla poprawienia staranności

celebracji, rozwinięcia adoracji eucharystycznej, a także zachęcenia wiernych do

czynnej solidarności, która wychodząc od Eucharystii dociera do potrzebujących. W

końcu trzeba wspomnieć znaczenie ostatniej encykliki mego czcigodnego

Poprzednika, Ecclesia de Eucharistia , w której zostawił nam właściwe odniesienie do

Magisterium o Eucharystii oraz ostatnie świadectwo o centralnym miejscu, jakie ten

Boski sakrament zajmował w jego życiu.

Cel niniejszej adhortacji

5. Niniejsza posynodalna adhortacja apostolska ma na celu zebranie bogactwa

różnorodnych refleksji oraz propozycji związanych z pracami niedawnego

Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów – począwszy od

Lineamenta aż po Propositiones, poprzez Instrumentum laboris, Relationes ante et

post disceptationem, wypowiedzi Ojców synodalnych, auditores oraz delegatów

bratnich Kościołów – z zamiarem wyjaśnienia niektórych zasadniczych linii

zaangażowania, mających obudzić w Kościele nowy impuls oraz eucharystyczną

żarliwość. Będąc świadomy ogromnego dziedzictwa doktrynalnego i

dyscyplinarnego, jakie w ciągu wieków narosło wokół Najświętszego Sakramentu ,

uwzględniając też głos Ojców synodalnych , pragnę w obecnym dokumencie

polecić nade wszystko, by lud chrześcijański pogłębił więź istniejącą pomiędzy

tajemnicą eucharystyczną, akcją liturgiczną oraz nową służbą duchową wynikającą

z Eucharystii jako sakramentu miłości. W tej perspektywie pragnę ustawić obecną

adhortację w relacji z moją pierwszą encykliką Deus caritas est, w której wielokrotnie

mówiłem o Eucharystii, by podkreślić jej więź z miłością chrześcijańską, czy to w

odniesieniu do Boga, czy w odniesieniu do bliźniego: „Wcielony Bóg przyciąga nas

wszystkich do siebie. To pozwala zrozumieć, że agape staje się teraz także

określeniem Eucharystii: w niej agape Boga przychodzi do nas cieleśnie, aby nadal

działać w nas i poprzez nas” .

CZĘŚĆ PIERWSZA

EUCHARYSTIA, TAJEMNICA WIARY

„Na tym polega dzieło zamierzone przez Boga, abyście uwierzyli w Tego,

którego On posłał” (J 6, 29)

Wiara eucharystyczna Kościoła

6. „Oto, wielka tajemnica wiary!”. Tym wyrażeniem, ogłoszonym natychmiast po

słowach konsekracji, kapłan głosi sprawowane misterium i odsłania swój zachwyt

nad substancjalną przemianą chleba i wina w Ciało i Krew Pana Jezusa,

rzeczywistością, która przekracza wszelkie ludzkie zrozumienie. W istocie Eucharystia

jest w całym tego słowa znaczeniu „tajemnicą wiary”, „streszczeniem i

podsumowaniem całej naszej wiary” . Wiara Kościoła jest istotowo wiarą

eucharystyczną i karmi się ona w szczególny sposób przy stole Eucharystii. Wiara i

sakramenty to dwa uzupełniające się aspekty życia kościelnego. Wzbudzona przez

głoszenie słowa Bożego, dzięki łasce wiara karmi się i wzrasta w spotkaniu ze

zmartwychwstałym Panem, które realizuje się w sakramentach: „Wiara wyraża się w

obrzędzie a obrzęd zwiększa i umacnia wiarę” . Dlatego też sakrament Ołtarza

pozostaje zawsze w centrum życia Kościoła; „dzięki Eucharystii, Kościół odradza się

ciągle na nowo!” . Im żywsza jest wiara eucharystyczna w Ludzie Bożym, tym głębsze

jest jego uczestnictwo w życiu kościelnym poprzez świadome przylgnięcie do misji,

jaką Chrystus powierzył swoim uczniom. Świadczy o tym sama historia Kościoła.

Każda wielka reforma wiąże się, w jakiś sposób, z odkryciem w wierze obecności

eucharystycznej Pana wśród swego ludu.

PRZENAJŚWIĘTSZA TRÓJCA I EUCHARYSTIA

Chleb, który zstąpił z nieba

7. Pierwszą rzeczywistością wiary eucharystycznej jest sama tajemnica Boga, czyli

miłość trynitarna. W rozmowie Jezusa z Nikodemem znajdujemy wyjaśnienie tego

zagadnienia: „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego

dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg

nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został

przez Niego zbawiony” (J 3, 16-17). Te słowa wskazują na ostateczny korzeń daru

Bożego. Jezus w Eucharystii daje nie „coś”, ale siebie samego; ofiaruje on swoje ciało

i przelewa swoją krew. W ten sposób daje całą swą egzystencję, objawiając

pierwotne źródło tej miłości. Jest On wiecznym Synem danym nam przez Ojca.

Słyszymy ponadto w Ewangelii, jak Jezus po nakarmieniu tłumu przez rozmnożenie

chleba i ryb, mówi do swych rozmówców, którzy poszli za Nim aż do synagogi w

Kafarnaum: „Ojciec mój da wam prawdziwy chleb z nieba. Albowiem chlebem

Bożym jest Ten, który z nieba zstępuje i życie daje światu” (J 6, 32-33); i dochodzi do

utożsamienia samego siebie, swego własnego ciała i swojej własnej krwi z tym

chlebem: „Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten

chleb, będzie żył na wieki. Chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata” (J

6, 51). W ten sposób, Jezus objawia się jako chleb życia, który Ojciec przedwieczny

daje ludziom.

Bezinteresowny dar Przenajświętszej Trójcy

8. W Eucharystii odsłania się zamysł miłości, który kieruje całą historią zbawienia (por.

Ef 1, 10; 3, 8-11). W nim Deus Trinitas, który w sobie samym jest miłością (por. 1 J 4, 7-

8), w pełni angażuje się w naszą ludzką kondycję. W chlebie i winie, pod których

postaciami Chrystus nam się daje w paschalnej uczcie (por. Łk 22, 14-20; 1 Kor 11, 23-

26), całe Boże życie dociera do nas i udziela się w formie sakramentu. Bóg jest

doskonałą komunią miłości pomiędzy Ojcem, Synem i Duchem Świętym. Już w

stworzeniu człowiek został powołany do udziału, w jakiejś mierze, w ożywczym Bożym

tchnieniu (por. Rdz 2, 7). Ale w Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym oraz w

wylaniu Ducha Świętego, danym bez miary ( por. J 3, 34) stajemy się uczestnikami

Bożej zażyłości . Jezus Chrystus, który „przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego

siebie jako nieskalaną ofiarę” (Hbr 9, 14) w darze eucharystycznym udziela nam to

samo Boże życie. Chodzi o dar absolutnie bezinteresowny, który jest jedynie

odpowiednikiem obietnic Bożych, spełnionych ponad wszelką miarę. Kościół

przyjmuje, celebruje, adoruje ten dar w wiernym posłuszeństwie. „Tajemnica wiary”

jest tajemnicą miłości trynitarnej, do uczestnictwa w której jesteśmy przez łaskę

wezwani. Także więc i my musimy zawołać wraz z św. Augustynem: „Jeśli widzisz

miłość, widzisz Trójcę” .

EUCHARYSTIA: JEZUS PRAWDZIWYM BARANKIEM ZŁOŻONYM W OFIERZE

Nowe i wieczne Przymierze we krwi Baranka

9. Misja, dla której Jezus przybył do nas, osiąga swoje spełnienie w tajemnicy

paschalnej. Z wysokości krzyża, z którego przyciąga wszystkich do siebie (por. J 12,

32), zanim „odda Ducha”, mówi: „Wykonało się” (J 19, 30). W tajemnicy Jego

posłuszeństwa aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej (por. Flp 2, 8), spełnia się nowe i

wieczne Przymierze. Wolność Boża i wolność ludzka spotkały się w sposób definitywny

w Jego ukrzyżowanym ciele, w nierozerwalnym związku, ważnym na zawsze. Również

i grzech człowieka został raz na zawsze zadośćuczyniony przez Syna Bożego (por.

Hbr 7, 27; 1 J 2, 2; 4, 10). Jak miałem już okazję stwierdzić, „w Jego śmierci na krzyżu

dokonuje się owo zwrócenie się Boga przeciwko samemu sobie, poprzez które On

ofiarowuje siebie, aby podnieść człowieka i zbawić go – jest to miłość wyrażona w

najbardziej radykalnej formie” . W tajemnicy paschalnej dokonało się rzeczywiście

nasze uwolnienie od zła i śmierci. Przy ustanowieniu Eucharystii Jezus sam mówił o

„nowym i wiecznym Przymierzu”, zawartym w Jego przelanej krwi (por. Mt 26, 28; Mk

14, 24; Łk 22, 20). Ten ostateczny cel Jego misji był już widoczny na początku Jego

życia publicznego. Istotnie, kiedy nad brzegiem Jordanu Jan Chrzciciel widzi

przychodzącego Jezusa, woła: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata” (J 1,

29). Jest znaczące, że to samo wołanie powtarza się podczas każdej celebracji Mszy

św., kiedy kapłan zaprasza byśmy się zbliżyli do ołtarza: „Oto Baranek Boży, który

gładzi grzechy świata. Błogosławieni, którzy zostali wezwani na Jego ucztę”. Jezus

jest prawdziwym barankiem paschalnym, który spontanicznie ofiarował samego

siebie w ofierze za nas, zawiązując w ten sposób nowe i wieczne Przymierze.

Eucharystia zawiera w sobie tę radykalną nowość, która jest nam ponownie

przedstawiana w każdej celebracji .

Ustanowienie Eucharystii

10. W ten sposób doszliśmy do refleksji nad ustanowieniem Eucharystii podczas

Ostatniej Wieczerzy. Dokonuje się ono w kontekście obrzędowej uczty, która była

pamiątką wydarzenia kształtującego lud Izraela: uwolnienia z niewoli egipskiej. Ta

obrzędowa uczta, związana ze składaniem w ofierze baranków (por. Wj 12, 1-28. 43-

51) była pamiątką przeszłości, ale równocześnie, była też pamiątką profetyczną, a

więc zapowiedzią przyszłego uwolnienia. Lud bowiem doświadczał, iż to uwolnienie

nie było definitywne, gdyż jego historia była naznaczona zniewoleniem i grzechem.

Pamiątka starodawnego wyzwolenia otwierała się w ten sposób na pytanie i

oczekiwanie zbawienia głębszego, bardziej radykalnego, powszechnego i

definitywnego. To w tym kontekście Jezus wprowadza nowość swego daru. W

modlitwie uwielbienia, Berakah, dziękuje On Ojcu nie tylko za wielkie wydarzenia

minionej historii, ale także za swoje własne „wywyższenie”. Ustanawiając sakrament

Eucharystii, Jezus antycypuje i włącza w nią ofiarę krzyża i zwycięstwo

zmartwychwstania. Równocześnie objawia się jako prawdziwy baranek złożony w

ofierze i przewidziany w zamyśle Ojca przed założeniem świata, jak to jest podane w

Pierwszym Liście św. Piotra (por. 1, 18-20). Umiejscawiając swój dar w tym kontekście,

Jezus objawia zbawczy sens swojej śmierci i zmartwychwstania, tajemnicy, która staje

się rzeczywistością odnawiającą historię oraz cały kosmos. Istotnie, ustanowienie

Eucharystii pokazuje, jak ta śmierć, sama w sobie gwałtowna i absurdalna, w Jezusie

stała się najwyższym aktem miłości oraz definitywnym wyzwoleniem ludzkości od zła.

2007. Benedykt XVI - Sacramentum Caritatis.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: