[16][28]Przestrzeń. [34][57]Wydaje się być nieskończona. [72][87]Ale czy tak jest? [87][117]Czy w tych najdalszych |zakštkach Wszechwiata [117][137]jest miejsce, [137][172]gdzie co przechodzi |w absolutnie nic? [201][238]Naukowcy sondujš |najdalsze zakštki kosmosu, [238][263]starajšc się wykryć|tę zewnętrznš granicę, [263][294]by odkryć kształt Wszechwiata. [309][348]www.NapiProjekt.pl - nowa jakoć napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. [349][381]Dzi zadziwiajšce dowody wskazujš, [381][413]że istnieje miejsce gdzie Wszechwiat się kończy, [413][445]ale oprócz tego,|co może istnieć tuż za tš granicš, [445][490]co niewyobrażalnie obcego. [553][601]Przestrzeń, czas, życie. [622][670]Sekrety Wszechwiata |biegnš przez tunel. [670][710] Through the Wormhole 2x02|Czy istnieje granica Wszechwiata? [710][750]Tłumaczenie: Torgop [787][836]Raz na jaki czas,|pojawiajš się naprawdę wielkie koncepcje. [836][879]Takie, które zupełnie zmieniajš |nasze mylenie o tym kim jestemy. [879][919]W 1543 roku, Mikołaj Kopernik|udowodnił, że Ziemia [919][954]nie jest centrum Wszechwiata. [954][982]W latach 20-tych, Edwin Hubble zauważył, [982][1002]że wszystkie galaktyki|we Wszechwiecie [1002][1028]oddalajš się od siebie. [1028][1048]Dało to poczštek teorii mówišcej, [1048][1080]że Wszechwiat nie istniał od zawsze, [1080][1115]ale został stworzony w czasie potężnej eksplozji, [1115][1133]zwanej Wielkim Wybuchem. [1133][1179]Teraz czekajš nas kolejne wielkie odkrycia. [1179][1228]Przez długi czas wyobrażalimy sobie,|że Wszechwiat jest nieskończenie wielki. [1228][1274]Jednak dzi wielu kosmologów twierdzi,|że Wszechwiat... [1274][1290]jest skończony. [1290][1331]Niektórzy twierdzš,|że znajš jego kształt. [1331][1360]Jeli odkryjemy granice Wszechwiata [1360][1376]będziemy musieli borykać się [1376][1419]z kolejnym trudnym |i niepokojšcym pytaniem. [1419][1452]Co znajduje się za tš granicš? [1477][1504]Każdego dnia w czasie mojej drogi do domu ze szkoły, [1504][1531]przechodziłem obok wysokiego muru. [1531][1574]Był on co najmniej |dwa razy wyższy ode mnie. [1574][1600]Nie miałem możliwoci zobaczenia, |co jest za nim, [1600][1640]ale słyszałem dziwne odgłosy|wydobywajšce się zza niego. [1640][1669]Mój umysł szalał [1669][1715]wyobrażajšc sobie,| co może się tam znajdować. [1715][1738]Dzikie zwierzęta?|Ukrywajšcy się przestępcy? [1738][1778]A może przerażajšcy potwór? [1778][1803]Przyciskałem ucho do muru, [1803][1832]aby spróbować rozszyfrować|co to może być. [1832][1878]Nigdy się tego nie dowiedziałem,|ale też nigdy nie przestałem o tym myleć. [1901][1940]Neil Cornish jest kosmologiem, [1940][1989]który żyje i pracuje w stanie Montana. [1989][2008]Jedynymi murami tutaj, [2008][2047]sš ogrodzenia powstrzymujšce|jego konie od ucieczki. [2047][2077]Neil jest najmłodszym |z długiego szeregu mylicieli [2078][2107]zastanawiajšcych się nad rozmiarem Wszechwiata. [2107][2144]Pierwszym o którym wiemy,|był grecki król filozof [2144][2173]Architus. [2173][2188]Grecki filozof Architus [2188][2218]zaproponował wyjanienie,|dlaczego Wszechwiat musi być nieskończony. [2218][2249]Powiedział: "Gdybym znalazł się na granicy Wszechwiata [2249][2275]"i wycišgnšł poza tę granicę mojš laskę [2275][2302]"to tam teraz znajdowałaby się|granica Wszechwiata. [2302][2328]"Gdybym wycišgnšł jš dalej. [2328][2356]"to tam znajdowałaby się nowa|granica Wszechwiata. [2356][2381]"A gdybym wycišgnšł jš jeszcze dalej. [2381][2406]to tam byłaby granica Wszechwiata. [2406][2434]Więc Wszechwiat musi być nieskończony." [2434][2467]Rozważania Architusa|nadały ton [2467][2499]rozważaniom o Wszechwiecie|na ponad dwa tysišce lat. [2499][2532]Nasz Wszechwiat musi być |nieskończenie wielki [2532][2552]i musi istnieć od zawsze. [2552][2592]Ale ten dogmat|jest obecnie kwestionowany. [2592][2616]Jednym z problemów teorii |o nieskończonym Wszechwiecie jest to, [2616][2636]że musiałby być nieskończony w rozumieniu przestrzeni [2636][2664]ale także nieskończony w czasie,|oznaczałoby to, że nie miał poczštku. [2664][2684]Mielibymy nieskończonš liczbę gwiazd. [2684][2715]Niebo było by całkowicie pokryte bielš. [2716][2742]Tak jasnš, że usmażyła by nas. [2751][2776]Nie widzimy tego, |kiedy wyjrzymy za okno nocš. [2776][2789]Widzimy gdzieniegdzie gwiazdy [2789][2810]a wokół nich czerń. [2810][2825]To nam co mówi. [2825][2852]Mówi nam, że nie żyjemy|w nieskończonym Wszechwiecie, [2852][2864]który jest nieskończenie stary. [2864][2888]To włanie to ciemne niebo [2888][2923]zainspirowało powstanie|rewolucyjnych teorii o kosmosie, [2923][2957]mówišcych, że niemożliwe jest,|by był tu od zawsze. [2957][2989]Wielki Wybuch. [2989][3027]Moment w którym cała przestrzeń|i materia, którš widzimy [3027][3050]rozpoczęła swoje istnienie [3050][3079]rozprzestrzeniajšc się z tego jednego punktu. [3101][3121]Jednak Wielki Wybuch tworzy problem [3121][3150]dla astronomów poszukujšcych |granicy Wszechwiata. [3150][3175]wiatło potrzebuje czasu [3175][3199]by podróżować w tej bezmiernej przestrzeni. [3199][3227]Astronomowie zawsze będš patrzeć w przeszłoć, [3227][3266]a ostatecznie, |ta przeszłoć się skończy. [3266][3288]Gdy spojrzymy nocš w gwiazdy [3288][3320]widzimy je tak, |jak wyglšdały lata temu. [3320][3342]Najbliższe gwiazdy, sprzed kilku lat. [3342][3367]Patrzšc po całej galaktyce nawet tysišce lat temu. [3367][3382]Patrzymy dalej [3382][3415]i widzimy galaktyki sprzed miliardów lat. [3416][3443]Zaraz za tym, gdzie nie ma już galaktyk [3443][3459]mamy widok sprzed 13 miliardów lat [3459][3483]jest to kolejna rzecz, |jakš udało nam się zobrazować. [3483][3521]Jest to powiata po Wielkim Wybuchu. [3521][3555]Nazwano jš: |mikrofalowym promieniowaniem tła. [3555][3583]Jest to obraz tego, |jak wyglšdał Wszechwiat [3583][3620]około czterdzieci tysięcy lat po Wielkim Wybuchu. [3620][3652]Wszechwiat wypełniony jest|goršcymi gazami i plazmš. [3652][3675]wiatło nie ma dokšd uciec. [3675][3699]Nie możemy więc spojrzeć co jest dalej, [3699][3723]tak jak nie możemy zajrzeć do wnętrza Słońca. [3723][3759]Kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła [3759][3787]jest barierš, która blokuje nam widok. [3787][3821]Za niš, może znajdować się granica. [3821][3858]Albo rzeczywicie Wszechwiat jest nieskończony. [3858][3894]Ale niezależnie od tego, jak potężne|stanš się nasze teleskopy [3894][3936]nigdy nie przekroczymy tej bariery. [3982][4003]Ale może istnieć inny sposób na odkrycie [4003][4029]czy Wszechwiat posiada granicę. [4029][4047]Janna Levin jest teoretykiem [4047][4080]używajšcym skomplikowanych|symulacji matematycznych [4080][4124]do rozwišzania najtrudniejszych|problemów nauki. [4162][4187]Być może was to zaskoczy|ale tak stara gra jak"Asteroidy" [4187][4206]może nauczyć was czego o Wszechwiecie. [4206][4225]W grze występuje pewna zasada [4225][4249]która sprawia, że wiat gry nabiera sensu [4249][4279]polega to na tym, że gdy wylecisz górš ekranu,|znajdziesz się na dole ekranu, [4279][4309]a jeli wylecisz lewš stronš,|znajdziesz się po prawej. [4309][4327]Ta zasada sprawia, że ten wiat [4327][4349]w którym poruszamy się w grze, [4349][4367]ta przestrzeń w której poruszamy się w grze [4367][4384]jest skończona. [4384][4396]Przypomina to trochę to, [4396][4415]jak wyobrażalimy sobie |budowę wszechwiata. [4415][4444]Jeli nasz Wszechwiat jest skończony, [4444][4482]naukowcy uważajš, że jego granice|muszš być ze sobš połšczone [4482][4500]w taki sposób, [4500][4536]że przypominał by trochę grę w "Asteroidy". [4536][4570]Gdybymy mogli zagišć tę przestrzeń [4570][4600]zobaczylibymy, że przypominałaby|co bardziej intuicyjnego. [4600][4626]Gdybym na przykład wzięła to menu [4626][4647]i zastosowała do niego zasady takie jak w grze - [4647][4668]czyli jak wylecę górš,|to pojawię się na dole. [4668][4693]To dokładnie to samo, [4693][4723]co zwinięcie tego menu|i sklejenie jego boków. [4723][4741]Tworzy to ten sam efekt. [4741][4779]A jeli mogę zginać|to sztywne menu, [4779][4794]mogłabym spróbować tak je zagišć, [4794][4828]że te dwie krawędzie|złšczyły by się ze sobš. [4828][4849]Wtedy utworzyłabym co,|co przypominałoby obwarzanek, [4849][4875]klasyczny nowojorski obwarzanek. [4875][4909]Obwarzanek połšczony jest|nie tylko tworzšc walec, [4909][4928]ale ma także połšczone podstawy. [4928][4975]Mimo tego, że powierzchnia tego obwarzanka|jest wyranie ograniczona [4975][5009]nikt żyjšcy na takiej powierzchni|nie natrafiłby na jej krawęd. [5009][5039]Wydaje się być bezkresna i nieograniczona. [5039][5058]Gdy żyjemy we wnętrzu Wszechwiata, [5058][5076]nie możemy go opucić. [5076][5101]Nie ma dodatkowego wymiaru, by można było spojrzeć [5101][5137]na nasz trójwymiarowy Wszechwiat,|więc ciężko to sobie wyobrazić. [5137][5155]Ale możemy wykorzystać zasady [5155][5190]użyte w grze "Asteroidy". [5190][5208]Jeli dodamy jeszcze jednš zasadę, [5208][5227]trzy zasady, dla wiata z trzema wymiarami. [5227][5267]Gdy wylecimy tylnš cianš,|wlecimy do przedniej ciany. [5267][5298]Jeli rzeczywicie żyjemy|w takiej kosmicznej kostce [5298][5329]to istnieje sposób na odkrycie brzegów. [5329][5352]Nie lecšc w ich stronę statkiem kosmicznym, [5352][5372]ale stojšc w miejscu [5372][5416]i oglšdajšc wiatło|okršżajšce Wszechwiat. [5416][5444]Gdyby Wszechwiat był wielkoci pokoju, [5444][5481]a ty stałby w jego rodku|trzymajšc lampę, [5481][5508]wiatło padajšce w tylnš cianę [5508][5524]przeszło by przez niš [5524][5553]i wróciło do pokoju przedniš cianš. [5553][5575]Widziałby obraz swoich pleców [5575][5591]na cianie przed sobš. [5591][5612]Patrzšc w prawo [5612][5647]widziałby wiatło padajšce z twojej lewej strony....
grappa25