NERWY CZASZKOWE
Występują w liczbie 12 par. Ich nazwy i zakres unerwienia przedstawia się następująco:
I. nerw węchowy- prowadzi czucie z błony śluzowej nosa
II. nerw wzrokowy -prowadzi wrażenia wzrokowe
III. nerw okoruchowy – prowadzi włókna parasympatyczne do gałki ocznej
IV. nerw bloczkowy- unerwia mięsień skośny górny gałki ocznej
V. nerw trójdzielny- dzieli się na:
V1 nerw oczny - unerwia czuciowo gałkę oczną i cześć przednia jamy nosowej
V2 -nerw szczękowy -zaopatruje czuciowo błonę śluzową tylnej części jamy nosowej i część górną jamy ustnej wraz z zębami
V3-nerw żuchwowy- unerwia czuciowo dolną cześć jamy ustnej wraz z zębami dolnymi a ruchowo unerwia mięśnie żwacze
Nerwy V1, V2 i V3 unerwiają ponadto skórę głowy i twarzy.
VI. nerw odwodzący Nerwy III, IV i VI są nerwami ruchowymi gałki ocznej. Porażenie określonego nerwu daje określony zez, np. porażenie nerwu odwodzącego daje zez zbieżny na skutek przewagi mięśnia przywodzącego nad nieczynnym mięśniem odwodzącym. Nerw okoruchowy oprócz włókien ruchowych prowadzi włókna parasympatyczne do gałki ocznej.
VII. nerw twarzowy- unerwia ruchowo mięśnie mimiczne twarzy. Prowadzi włókna parasympatyczne do gruczołu łzowego oraz ślinianki podżuchwowej i podjęzykowej. W nerwie tym biegną również włókna smakowe z przedniej części języka.
VIII. nerw przedsionkowo- ślimakowy- jest nerwem zmysłowym, który prowadzi wrażenia słuchowe z narządu ślimakowego mieszczącego się w uchu oraz wrażenia równowagi z narządu przedsionkowego mieszczącego się też w uchu.
IX. nerw językowo- gardłowy -jest to nerw, który rozgałęzia się w tylnej części jamy ustnej i przylegającej części gardła. Jest nerwem mieszanym, zawiera włókna ruchowe, czuciowe i przywspółczulne. Ruchowo unerwia mięśnie biorące udział przy połykaniu. Włókna parasympatyczne unerwiają wydzielniczo śliniankę przyuszną. Prowadzi włókna smakowe z tylnej części języka.
X. nerw błędny -jest to najdłuższy nerw czaszkowy, który "błądzi" poprzez szyję, klatkę piersiową i jamę brzuszną, aż do miednicy większej. Jest nerwem mieszanym. Zawiera włókna czuciowe, ruchowe i przywspółczulne. Ruchowo unerwia dolną część gardła i krtań w związku z czym bierze udział w połykaniu, fonacji i oddychaniu. Podczas połykania współdziała z nerwem IX. Podrażnienie nerwu IX i X powoduje odruch wymiotny i odruch kaszlu.
XI. nerw dodatkowy -jest nerwem ruchowym unerwiającym tylko dwa mięśnie, mianowicie mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowego i mięsień czworoboczny.
XII. Nerw podjęzykowy -jest to nerw ruchowy języka. Spełnia ważną rolę podczas mowy i jedzenia
SPLOTY NERWOWE
Nerwy rdzeniowe powstają z korzeni brzusznych (ruchowych) i grzbietowych (czuciowych) rdzenia kręgowego. Jako nerwy mieszane opuszczają kanał kręgowy przez otwory międzykręgowe. Liczba tych nerwów odpowiada liczbie otworów międzykręgowych i ich krzyżowych odpowiedników tj. otworów krzyżowych. Po wyjściu z otworu nerw rdzeniowy dzieli się na gałąź grzbietową, która zaopatruje mięśnie i skórę grzbietu i gałąź brzuszną, która wytwarza sploty:
a) splot szyjny (plexus cervicalis) -znajduje się na szyi pod mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym. Unerwia mięśnie i skórę szyi. Najdłuższym nerwem tego splotu jest nerw przeponowy (nervus phrenicus). Nerw ten z szyi przez otwór górny klatki piersiowej dostaje się do jej wnętrza, tam biegnie pionowo w dół między sercem i odpowiednim płucem, dociera do przepony, którą unerwia ruchowo. Przepona wraz z sercem w życiu płodowym rozwija się na wysokości szyi, a następnie zstępuje do swojego właściwego położenia, dlatego jej unerwienie pochodzi z szyjnego odcinka układu nerwowego.
b) splot ramienny (plexus brachialis) -jest utworzony przez gałęzie brzuszne czterech dolnych nerwów szyjnych i pierwszego piersiowego. Dzieli się na część nadobojczykową i podobojczykową. Część nadobojczykowa leży na szyi tuż nad obojczykiem i wysyła krótkie gałązki mięśniowe do mięśni obręczy kończyny górnej oraz do 2 powierzchownych mięśni grzbietu i 3 klatki piersiowej. Część podobojczykowa wsuwa się pod obojczyk i między nim a pierwszym żebrem dostaje się do jamy pachowej. Część ta składa się z długich gałęzi które tworzą 3 pęczki otaczające tętnicę pachową. Są to:
- pęczek boczny odchodzi od niego nerw mięśniowo- skórny; unerwia on mięśnie grupy przedniej ramienia i skórę bocznej strony przedramienia.
- pęczek przyśrodkowy odchodzą od niego dwa nerwy skórne oraz nerw łokciowy. Nerw łokciowy unerwia na przedramieniu w grupie przedniej łokciowy zginacz nadgarstka i łokciową część zginacza głębokiego palców, wszystkie mięśnie ręki z wyjątkiem mięśni kłębu kciuka oraz skórę dłoni i mięśni palców po stronie łokciowej.
- pęczek tylny odchodzą od niego nerw pachowy i nerw promieniowy. Nerw promieniowy jest największym nerwem splotu ramiennego. Unerwia on mięśnie i skórę po stronie tylnej całej kończyny górnej. Nerw pachowy unerwia mięśnie i skórę obręczy barkowej.
Oba pęczki: boczny i przyśrodkowy leżą do przodu od tętnicy pachowej, po obu jej stronach bocznej i przyśrodkowej. Od obu tych pęczków bierze swój początek nerw pośrodkowy, który ma kształt litery Y. Ramiona tej litery utworzone są przez korzeń boczny i korzeń przyśrodkowy. Unerwia on mięśnie grupy przedniej przedramienia z wyjątkiem łokciowego zginacza nadgarstka i łokciowej połowy głębokiego zginacza palców, a także mięśnie kłębu kciuka i skórę dłoni i palców po stronie promieniowej, a więc po stronie kciuka.
c) nerwy międzyżebrowe (nervus intercostalis) -biegną w przestrzeniach międzyżebrowych razem z tętnicami i żyłami międzyżebrowymi, tworząc tzw. triady międzyżebrowe. Unerwiają ściany klatki piersiowej i górnej części jamy brzusznej. Są one nerwami mieszanymi. Ruchowo zaopatrują mięśnie międzyżebrowe, część obwodową przepony i górną część mięśni brzucha, zaś włóknami czuciowymi prowadzą wrażenia czuciowe ze skóry klatki piersiowej i gruczołu sutkowego, ze skóry górnej części brzucha oraz z opłucnej i otrzewnej.
d) splot lędźwiowy (plexus lumbalis) -jest utworzony przez cztery gałęzie brzuszne górnych nerwów rdzeniowych lędźwiowych. Splot ten leży wewnątrz mięśnia lędźwiowego większego. Gałęzie splotu wychodzą spod tego mięśnia po obu jego stronach. Unerwia mięśnie i skórę dolnej części brzucha oraz przedniej i przyśrodkowej strony uda. Największymi nerwami tego splotu są:
•nerw udowy -unerwia mięśnie przedniej grupy uda i skórę nad nimi.
•nerw zasłonowy unerwia mięśnie przywodziciele uda tworzące jego grupę przyśrodkową oraz skórę po stronie przyśrodkowej uda.
e) splot krzyżowy (plexus sacralis) -powstaje w miednicy mniejszej z gałęzi brzusznych nerwów krzyżowych Widoczny jest na powierzchni, miednicznej kości krzyżowej, na której jest ułożony w postaci wachlarza ułożonego z grubych, białych pasm biegnących od otworów krzyżowych
miednnicznych zbieżnie do otworu kulszowego większego w ścianie miednicy. Unerwia mięśnie obręczy kończyny dolnej, skórę pośladków, tylna grupę mięśni uda i skórę nad nimi oraz mięśnie i skórę goleni stopy.
Największym nerwem splotu krzyżowego i najpotężniejszym nerwem układu jest nerw kulszowy (nervus ischiadicus), który najczęściej w połowie uda dzieli się na:
■ nerw piszczelowy -unerwia grupę tylną mięśni goleni i mięśnie stopy oraz skórę nad nimi.
■ nerw strzałkowy wspólny -który dzielimy na:
> nerw strzałkowy powierzchowny -unerwia mięśnie boczne grupy goleni i skóry grzbietu stopy
>nerw strzałkowy głęboki -unerwia przednią grupę mięśni goleni. Sumując nerw kulszowy bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich rozgałęzień unerwia tylną część uda oraz całe podudzie i całą stopę.
UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY
a) podział:
Układ autonomiczny albo inaczej wegetatywny reguluje pracą narządów wewnętrznych poprzez antagonistyczne oddziaływanie wchodzących w jego
skład dwu układów:
• współczulnego- sympatycznego
• przywspółczulnego- parasympatycznego
Od układu wegetatywnego zależy prawidłowy przebieg takich podstawowych procesów życiowych jak oddychanie, trawienie, przemiana materii itd. Procesy te odbywają, się bez udziału naszej świadomości a więc bez angażowania kory mózgu, w sposób niezależny, dlatego układ nerwowy regulujący je nazywany jest układem autonomicznym.
b) ośrodki układu współczuInego- budowa pnia wspólczulnego Poszczególne zwoje współczulne są połączone miedzy sobą gałązkami międzyzwojowymi, w związku z czym po obu stronach kręgosłupa powstają charakterystyczne pasma. Są to pień wspólczulny prawy i lewy. W każdym pniu współczulnym wyróżniamy:
> cześć szyjną- posiada 3 zwoje współczulne
> cześć piersiową 10-12 zwojów.
> część lędźwiową 3-5 zwojów
> cześć krzyżową-4-5 zwojów.
Oba pnie współczulne łączy jeden nieparzysty zwój guziczny.
NARZĄD WZROKU...
okil125