Leki układu przywspółczulnego.doc

LEKI UKŁADY PRZYWSPÓŁCZULNEGO

              Parasympatykomimetyki (parasympatykotoniki, leki cholinergiczne) - są to takie związki, które po­budzają układ parasympatyczny (przywspółczulny).

              Mediatorem w tym układzie jest acetylocholina. Jest syntetyzowana w zakończeniach neuronów cholinergicznych z choliny, która tworzy się w wątrobie i przenika do zakończeń nerwów cholinergicznych. Cholina pod wpływem acetylo- koenzymu A (CH3-CO-CoA) przy współudziale acetylotransferazy choliny ulega acetylacji (acetylocholina jest więc estrem choliny i kwasu octowego).

Otrzymywanie acetylocholiny

              Acetylocholina jest gromadzona i przechowywana w pęcherzykach synaptycznych w postaci kompleksu z ATP i białkiem ocharakterze kwasowym - wesikuliną. Pod wpływem impulsu kompleksy te zostają rozerwane i acetylocholina zostaje uwolniona i łączy się z receptorami cholinergicznymi.

              W układzie parasympatycznym (cholinergicznym) obecne są dwa typy receptorów tj.:

                            * receptory muskarynowe ( receptory M );

                            * receptory nikotynowe ( receptory N );

              Nazwy tych receptorów związane są z nazwami substancji, które wybiórczo po­bu­dza­ją te receptory. Receptory M pobudzane są przez muskarynę, natomiast receptory N pobudza nikotyna.

              W acetylocholinie, w zależności od konformacji, odległość między hetero­atomami waha się od 0,4 nm do 0,7 nm. Oznacza to, że acetylocholina może pobudzać obydwa typy receptorów.

RECEPTORY MUSKARYNOWE

              Wyróżniamy dwa typy receptorów muskarynowych:

                            - receptory M1 - (proteina G0)

                            - receptory M2 - (proteina Gi)

              Podstawą podziału farmakologicznego tych receptorów jest lek Pirenzepina, który  wybiórczo blokuje receptor M­1 (jest więc jego antagonistą, czyli wykazuje właściwości cholinolityczne w stosunku do receptora M1). Receptory M1 dzielimy na dwa podtypy: M1a i M1b. Analogiczny podział istnieje także dla receptorów M2 - M2a i M2b. Poszczególne podtypy receptorów M1 oraz M2 różnią się między sobą sekwencją aminokwasową, lokalizacją, a także efektem wykonawczym.

Pobudzenie receptorów muskarynowych powoduje:

              Zwolnienie akcji czynnościowej serca poprzez zwolnienie szybkości przewodzenia impulsów w układzie bodźcoprzewodzącym serca;

              Niewielkie rozszerzenie naczyń krwionośnych a w rezultacie nie­zna­cz­ny spadek ciśnienia krwi;

              Wzmożenie czynności motorycznej i wydzielniczej wskutek skurczu mię­śni gładkich oskrzeli, przewodu pokarmowego i przewodu moczowego;

              Zwiększenie czynności wydzielniczej wszystkich gruczołów;

              Zwężenie źrenicy i obniżenie ciśnienia śródgałkowego;

RECEPTORY NIKOTYNOWE

              Acetylocholina jest nie tylko neuromediatorem w zakończeniach neuronów układu przywspółczulnego, ale jest także przekaźnikiem impulsów na mięśnie poprzecznie prążkowane (płytka motoryczna). Acetylocholina przekazuje także impulsy w synapsach zwojów autonomicznych, pobudzając odpowiednie receptory N-choli­ner­giczne (receptory nikotynowe).

              Receptory N są zlokalizowane w zwojach układu autonomicznego oraz w płytkach ruchowych. Receptory nikotynowe zbudowane są z pięciu łańcuchów, które składają się z czterech podjednostek: a, b, c, d; połączonych wiązaniami dwu­siarcz­ko­wymi ( -s-s- ). Integralną częścią tego receptora jest kanał sodowy.

              Antagonistami receptora N-cholinergicznego w zwojach układu auto­no­micz­nego są leki ganglioplegiczne, natomiast w płytce ruchowej antagonistą jest tubokuraryna.

Pobudzenie receptorów muskarynowych powoduje:

              Skurcz mięśni poprzecznie prążkowanych;

PODZIAŁ LEKÓW PARASYMPATYKOTONICZNYCH

ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM DZIAŁANIA

              1). Działające bezpośrednio - leki łączące się z receptorem muskarynowym i posiadające siłę wewnętrzną, np: Acetylocholina i jej pochodne tj.: Pilocarpina.

              2). Działające pośrednio: leki hamujące acetylocholinoesterazę, tzw. in­hi­bi­tory acetylocholinoesterazy (enzym ten powoduje rozkład acetylocholiny na cholinę i kwas octowy, a gdy jest on zablokowany to wzrasta stężenie acetylocholiny w przestrzeni synaptycznej, przez co wydłużone zostaje jej działanie); leki te podrażniają też, w mniejszym lub większym stopniu, zwoje autonomiczne i receptory zlokalizowane w mięśniach poprzecznie prąż...