notatki-nauczyciela-dla-kl-1.pdf

DZIAŁ I – GŁÓWNE TEORIE BIOLOGICZNE I ICH TWÓRCY

Temat(1): Historia i współczesno biologii.

1. Czym si zajmuje biologia?

bios – ycie, logos – nauka, słowo

biologia – nauka o yciu, zajmuje si budow i czynno ciami yciowymi organizmów

2. Czym si zajmuj poszczególne dziedziny biologii (zoologia, botanika, mikrobiologia,

mikologia, fizjologia, genetyka, ekologia)

Zoologia – zwierz tami

Botanika – ro linami

Mikrobiologia – drobnoustrojami

Mikologia – grzybami

Fizjologia – czynno ciami yciowymi organizmów

Genetyka – dziedziczeniem cech

Ekologia – zale no ciami mi dzy organizmami oraz mi dzy organizmami a rodowiskiem

Sozologia – ochron rodowiska

Herpetologia – płazami i gadami

Protozoologia - pierwotniakami

3. Jakie etapy mo na wyró ni w rozwoju biologii jako nauki?

- XVI w. – poznanie budowy organizmu człowieka i działanie wielu jego

narz dów

- XVII w. – Robert Hooke skonstruował mikroskop i obejrzał komórki korka

- II poł.XVII w. – Antony van Leeuwenhoek (holenderski kupiec) skonstruował

mikroskop i ujrzał mikroorganizmy

- XVIII w. Karolo Lineusz (szwedzki uczony) – stworzył podwaliny

systematyki, która zajmuje si przyporz dkowywaniem organizmów do

ró nych grup na podstawie wspólnych cech. Efektem takiego uporz dkowania

organizmów jest system klasyfikacji.

- XIX w. – Theodor Shwann i Matthias Schleiden sformułowali komórkow

teori ycia, która głosi, e wszystkie organizmy zbudowane s z komórek.

- II poł. XIX w.Karol Darwin (Anglik) stworzył teori ewolucji zgodnie z któr

wszystkie organizmy yj ce na Ziemi podlegaj powolnym przemianom, w

wyniku których powstaj nowe gatunki

- XIX w. Grzegorz Mendel (czeski zakonnik) – stworzył podstawy genetyki,

ustalił w jaki sposób cechy s przekazywane potomstwu, czyli jak s

dziedziczone

- XX w. (1953 r.) - Francis Crick i James Watson odkryli budow DNA, co

spowodowało intensywny rozwój genetyki, biologii molekularnej i in ynierii

genetycznej.

4. Jakie nauki nale do przyrodniczych?

Biologia, fizyka, geografia, chemia

5.Dlaczego biologia jest zaliczana do nauk przyrodniczych?

Nauki przyrodnicze w tym biologia zajmuj si

opisywaniem przyrody i zjawisk w niej zachodz cych

opieraj si na obserwacjach i do wiadczeniach .

6. Jaka jest ró nica mi dzy biologi współczesn a tradycyjn ?

współcze nie podział biologii na dziedziny dokonywany jest ze wzgl du na

stopie szczegółowo ci badania organizmów, a nie ze wzgl du na

przynale no do danej grupy:

tradycyjna: zoologia, botanika, mikologia, mikrobiologia

współczesna: poziom molekularny (biologia molekularna), poziom komórkowy

(cytologia), poziom organizmalny (anatomia, fizjologia), poziom

ponadorganizmalny (ekologia)

7. Jakie zadania stoj przed biologi XXI wieku?

Obecnie szczególnie du e znaczenie maj dwie dziedziny: biologia molekularna, która

pozwala na poznanie genów i białek, oraz ekologia zajmuj ca si mechanizmami

rz dz cymi zespołami organizmów. Wydaje si , e rozwój tych dziedzin zadecyduje o

przyszło ci ludzi na Ziemi, zapewni im ycie w zdrowiu przez wiele lat i zachowanie

zasobów przyrody dla przyszłych pokole .

Temat(2): ródła wiedzy biologicznej.

I Jakie znacie ródła wiedzy biologicznej?

do wiadczenia

obserwacje

internet

podr cznik

inne ksi ki

czasopisma popularnonaukowe np. „Przyroda Polska”, „Wiedza i ycie”,

„ wiat Nauki”

filmy przyrodnicze

klucze do oznaczania organizmów

II Zasady prowadzenia do wiadcze .

1. Co to jest do wiadczenie?

zaplanowane i kontrolowane badanie przeprowadzone na organizmach zgodnie z

obowi zuj cymi zasadami

2.Co jest istot do wiadczenia?

Istot do wiadczenia jest sprawdzenie postawionej hipotezy .

- Co to jest hipoteza?

hipoteza – przypuszczalne wyja nienie danego zjawiska, które mo na zweryfikowa

za pomoc do wiadczenia.

3.Co to jest grupa do wiadczalna i kontrolna ?

· grupa do wiadczalna – grupa organizmów do wiadczalnych, które s poddane

działaniu badanego czynnika

· grupa kontrolna - – grupa organizmów do wiadczalnych, które nie s poddane

działaniu badanego czynnika

· Nale y podkre li znaczenie grupy kontrolnej np. aby stwierdzi , czy dieta

pozbawiona tłuszczu sprzyja chudni ciu, nie wystarczy zastosowa tak diet . Nie

wiadomo bowiem ,czy dana osoba nie chudłaby od ywiaj c si według diety nie

narzucaj cej adnych ogranicze . Nale y w jednej grupie osób (do wiadczalnej)

zastosowa badan diet , a w drugiej (kontrolnej) – diet zwykł . Dopiero porównanie

zmiany masy ciała w obu grupach pozwoli na wyci gni cie wła ciwych wniosków.

4. Zasady prowadzenia do wiadcze

Zasady prowadzenia do wiadcze biologicznych:

a) nale y u y odpowiedni ilo materiału badawczego b d liczby

badanych organizmów

b) badane organizmy powinny by jednolite pod wzgl dem gatunku,

rasy, i wieku

c) nale y uwzgl dni grup do wiadczaln i grup kontroln

d) trzeba prowadzi dziennik do wiadczenia

e) do wiadczenie powinno by powtarzalne.

5. Dyskusja na temat wykorzystania zwierz t do do wiadcze biologicznych.

Opinie społecze stwa na ten temat s podzielone, niemniej jednak wi kszo

naukowców uwa a, e do wiadczenia takie s niezb dne do opracowywania leków

ratuj cych ycie ludzi i zwierz t.

Praca domowa

Wykona w ci gu dwóch tygodni do wiadczenie zgodnie z zasadami metodologii. : Wpływ

wiatła na zazielenienie si ro lin.

Temat(3):Obserwacje organizmów. Budowa mikroskopu i zasady

mikroskopowania.

1. Co to jest obserwacja?

Obserwacja to jedna z podstawowych metod badania zjawisk przyrodniczych.

Pozwala pozna prawa rz dz ce otaczaj c nas przyrod .

2. W jaki sposób, za pomoc jakich przyrz dów mo emy obserwowa )

- gołym okiem (przedmioty wi ksze, ni 0,1mm)

- lupa

- binokular

- mikroskop wietlny

- mikroskop elektronowy

3. Podaj przykłady organizmów, które mo esz obserwowa wymienionymi sposobami. 1

4. Budowa mikroskopu:

a) cz ci optyczne:

okular – zespół soczewek powi kszaj cych obraz o wietlonych przedmiotów

obiektywy- j.w.

lusterko – do ustawienia wiatła

kondensor - skupia promienie wietlne padaj ce z lusterka

b) cz ci mechaniczne:

· statyw z podstawk – utrzymuje wszystkie cz ci mikroskopu

· stolik – do umieszczenia preparatu

· tubus – osłania okular

· przesłona –reguluje ilo wiatła

· ruba makrometryczna – do ustawienia obrazu

· ruba mikrometryczna – do ustawienia ostro ci

5. Jak obliczamy powi kszenie mikroskopu?

Mno ymy warto powi kszenia okularu przez warto powi kszenia obiektywu.

6.Jaki obraz uzyskujemy w mikroskopie ?

- powi kszony i odwrócony

6. Technika mikroskopowania.

oczy ci mikroskop

ustawi wiatło wkl sł stron lusterka

ustawi obiektyw na najmniejszym powi kszeniu

umie ci preparat na stoliku

ustawi obraz rub makrometryczn

ustawi ostro rub mikrometryczn

8.Wykonanie wie ego preparatu mikroskopowego ze skórki li cia spichrzowego cebuli:

wzi szkiełko podstawowe

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: