wyklad4-sw qualia.pdf

Podstawowe problemy

kognitywistyki: Świadomość

QUALIA

Wykład czwarty

Andrzej Klawiter

klawiter@amu.edu.pl

Własności qualiów

C.I.Lewis wprowadza pojęcie qualia

Istnieją rozpoznawalne, jakościowe cechy tego, co dane, które

mogą powtarzać się w różnych przeżyciach doznaniowych

( experiences ) i dlatego są pewnym typem uniwersaliów. Nazywam

je 'qualia'. Lecz choć takie qualia są uniwersaliami, w tym

rozumieniu, że są rozpoznawalne w jednym lub drugim przeżyciu

doznaniowym, to trzeba je odróżnić od cech przedmiotów.

Pomieszanie tych dwóch jest charakterystyczne dla wielu

koncepcji historycznych a także dla współczesnych teorii

esencjalistycznych. Quale jest bezpośrednio dostępne, dane i nie

podlega żadnemu możliwemu błędowi, ponieważ jest czysto

subiektywne.

C.I. Lewis, Mind and the Word Order , 1929

Cechy świadomego przeżycia

Zgodnie z obiegowym poglądem, przyjmowanym

w filozofii, do podstawowych cech przeżycia

psychicznego należą:

prywatność

●

bezpośrednia dostępność

●

nierelatywność

●

Prywatność przeżycia

Życie psychiczne jest z istoty jednoosobowe.

Znaczy to, że przeżycie jest zawsze dostępne tylko temu, kto je

przeżywa, czyli jest podmiotem tego przeżycia. Wszelkie próby

wykroczenia poza przeżywający podmiot i ujęcia treści przeżycia „z

zewnętrznej perspektywy” kończą się niepowodzeniem, gdyż taka

intersubiektywizacja przeżycia nieuchronnie pozbawia je

prywatnego charakteru.

Prywatność przeżycia ukazywana jest zwykle na przykładzie bólu.

IIustracją tej własności jest Wittgensteinowski przykład z żukiem w

pudełku ( Dociekania filozoficzne, § 293)