Pamięć.pl 2_2012.pdf

(52837 KB) Pobierz

918191710.551.png

BIULETYN IPN

nr 2/2012

1

3

AKTUALNOŚCI IPN

4

KALENDARIUM

6

Z PIERWSZEJ STRONY

FELIETON

8

Maciej Rosalak, Na stacji Anin Stocznia

STOPKLATKA

10 Tomasz Stempowski, 1 maja 1986 roku

WYWIAD

13 „Solidarność była dla mnie wzorem”

rozmowa z Rolandem Jahnem

Z ARCHIWUM IPN

18 Grzegorz Majchrzak, Zjazdowe fałszywki

SPORY HISTORYKÓW

20 Bogusław Kubisz, Musiało dojść do przesilenia

22 Antoni Dudek, Waterloo Piłsudskiego

WYDARZYŁO SIĘ W XX WIEKU

24 Norbert Wójtowicz,

Za wolność Danii i honor Polski

27 Anna Jagodzińska, Dachau i śmierć są synonimami

32 Przemysław Gasztold-Seń, „Szakal” w Warszawie

37 Filip Gańczak, Niemiecka solidarność

41 Andrzej Zawistowski, Zagubione autostrady

Z DZIEJÓW OPOZYCJI I OPORU SPOŁECZNEGO

45 Jan Olaszek,

Drugi obieg – pierwsza broń opozycji

PRAWDA CZASÓW, PRAWDA EKRANU

49 Jerzy Eisler, Wolne miasto

ORZEŁ BIAŁY

52 Tomasz Zawistowski,

Orły „Szczurów Tobruku”

Z BRONIĄ W RĘKU

55 Michał Mackiewicz,

Sturmgewehr 44 – początek nowej ery

MIEJSCA Z HISTORIĄ

58 Tomasz Stańczyk,

Ostatni lot Puławskiego

EDUKACJA HISTORYCZNA

61 Piotr Zaremba,

Wygrywa logika dowolności

63 Nauczyć krytycznego myślenia

rozmowa z Jerzym Bracisiewiczem

66 HISTORIA NA PLANSZY

Karol Madaj, Pan tu nie stał,

czyli przepychanki kolejkowe

na Wielkim Murze Chińskim

HISTORIA W KINIE

68 Filip Gańczak, Katyń oczami wschodnich

sąsiadów

70 RECENZJE

72 BIBLIOTEKA IPN

PROSTO Z NAJWESELSZEGO BARAKU…

73 Krótkie, śmieszne i do siedzenia

918191710.583.png

918191710.594.png

918191710.605.png

918191710.001.png

918191710.012.png

918191710.023.png

918191710.034.png

918191710.045.png

918191710.056.png

918191710.067.png

918191710.078.png

918191710.089.png

918191710.100.png

918191710.111.png

918191710.122.png

918191710.133.png

918191710.144.png

918191710.155.png

918191710.166.png

918191710.177.png

918191710.188.png

918191710.199.png

918191710.210.png

918191710.221.png

918191710.232.png

918191710.243.png

918191710.254.png

918191710.265.png

918191710.276.png

918191710.287.png

918191710.298.png

918191710.309.png

918191710.320.png

918191710.331.png

918191710.342.png

918191710.353.png

918191710.364.png

918191710.375.png

918191710.386.png

918191710.397.png

918191710.408.png

918191710.419.png

918191710.430.png

918191710.441.png

918191710.452.png

918191710.463.png

918191710.474.png

918191710.485.png

918191710.496.png

918191710.507.png

918191710.518.png

918191710.529.png

918191710.540.png

918191710.552.png

918191710.563.png

918191710.574.png

918191710.576.png

918191710.577.png

918191710.578.png

918191710.579.png

918191710.580.png

918191710.581.png

918191710.582.png

918191710.584.png

918191710.585.png

918191710.586.png

918191710.587.png

918191710.588.png

918191710.589.png

918191710.590.png

918191710.591.png

918191710.592.png

918191710.593.png

918191710.595.png

918191710.596.png

918191710.597.png

918191710.598.png

918191710.599.png

918191710.600.png

918191710.601.png

918191710.602.png

918191710.603.png

918191710.604.png

918191710.606.png

918191710.607.png

918191710.608.png

918191710.609.png

918191710.610.png

918191710.611.png

918191710.612.png

918191710.613.png

918191710.614.png

918191710.615.png

918191710.002.png

918191710.003.png

918191710.004.png

918191710.005.png

918191710.006.png

918191710.007.png

918191710.008.png

918191710.009.png

918191710.010.png

918191710.011.png

918191710.013.png

918191710.014.png

918191710.015.png

918191710.016.png

918191710.017.png

918191710.018.png

918191710.019.png

918191710.020.png

918191710.021.png

918191710.022.png

918191710.024.png

918191710.025.png

918191710.026.png

918191710.027.png

918191710.028.png

918191710.029.png

918191710.030.png

918191710.031.png

918191710.032.png

918191710.033.png

918191710.035.png

918191710.036.png

918191710.037.png

918191710.038.png

918191710.039.png

918191710.040.png

918191710.041.png

918191710.042.png

918191710.043.png

918191710.044.png

918191710.046.png

918191710.047.png

918191710.048.png

918191710.049.png

918191710.050.png

918191710.051.png

918191710.052.png

918191710.053.png

918191710.054.png

918191710.055.png

918191710.057.png

918191710.058.png

918191710.059.png

918191710.060.png

918191710.061.png

918191710.062.png

918191710.063.png

918191710.064.png

918191710.065.png

918191710.066.png

918191710.068.png

918191710.069.png

918191710.070.png

918191710.071.png

918191710.072.png

918191710.073.png

918191710.074.png

918191710.075.png

918191710.076.png

918191710.077.png

918191710.079.png

918191710.080.png

918191710.081.png

918191710.082.png

918191710.083.png

918191710.084.png

918191710.085.png

918191710.086.png

918191710.087.png

918191710.088.png

918191710.090.png

918191710.091.png

918191710.092.png

918191710.093.png

918191710.094.png

918191710.095.png

918191710.096.png

918191710.097.png

918191710.098.png

918191710.099.png

918191710.101.png

918191710.102.png

918191710.103.png

918191710.104.png

918191710.105.png

918191710.106.png

918191710.107.png

918191710.108.png

918191710.109.png

918191710.110.png

918191710.112.png

918191710.113.png

918191710.114.png

918191710.115.png

918191710.116.png

918191710.117.png

918191710.118.png

918191710.119.png

918191710.120.png

918191710.121.png

918191710.123.png

918191710.124.png

918191710.125.png

918191710.126.png

918191710.127.png

918191710.128.png

918191710.129.png

918191710.130.png

918191710.131.png

918191710.132.png

918191710.134.png

918191710.135.png

918191710.136.png

918191710.137.png

918191710.138.png

918191710.139.png

918191710.140.png

918191710.141.png

918191710.142.png

918191710.143.png

918191710.145.png

918191710.146.png

918191710.147.png

918191710.148.png

918191710.149.png

918191710.150.png

918191710.151.png

918191710.152.png

918191710.153.png

918191710.154.png

918191710.156.png

918191710.157.png

918191710.158.png

918191710.159.png

918191710.160.png

918191710.161.png

918191710.162.png

918191710.163.png

918191710.164.png

918191710.165.png

918191710.167.png

918191710.168.png

918191710.169.png

918191710.170.png

918191710.171.png

918191710.172.png

918191710.173.png

918191710.174.png

918191710.175.png

918191710.176.png

918191710.178.png

918191710.179.png

918191710.180.png

918191710.181.png

918191710.182.png

918191710.183.png

918191710.184.png

918191710.185.png

918191710.186.png

918191710.187.png

918191710.189.png

918191710.190.png

918191710.191.png

918191710.192.png

918191710.193.png

918191710.194.png

918191710.195.png

918191710.196.png

918191710.197.png

918191710.198.png

918191710.200.png

918191710.201.png

918191710.202.png

918191710.203.png

918191710.204.png

918191710.205.png

918191710.206.png

918191710.207.png

918191710.208.png

918191710.209.png

918191710.211.png

918191710.212.png

918191710.213.png

918191710.214.png

918191710.215.png

918191710.216.png

918191710.217.png

918191710.218.png

918191710.219.png

918191710.220.png

918191710.222.png

918191710.223.png

918191710.224.png

918191710.225.png

918191710.226.png

918191710.227.png

918191710.228.png

918191710.229.png

918191710.230.png

918191710.231.png

918191710.233.png

918191710.234.png

918191710.235.png

918191710.236.png

918191710.237.png

918191710.238.png

918191710.239.png

918191710.240.png

918191710.241.png

918191710.242.png

918191710.244.png

918191710.245.png

918191710.246.png

918191710.247.png

918191710.248.png

918191710.249.png

918191710.250.png

918191710.251.png

918191710.252.png

918191710.253.png

918191710.255.png

918191710.256.png

918191710.257.png

918191710.258.png

918191710.259.png

918191710.260.png

918191710.261.png

918191710.262.png

918191710.263.png

918191710.264.png

918191710.266.png

918191710.267.png

918191710.268.png

918191710.269.png

918191710.270.png

918191710.271.png

918191710.272.png

918191710.273.png

918191710.274.png

918191710.275.png

918191710.277.png

918191710.278.png

918191710.279.png

918191710.280.png

918191710.281.png

918191710.282.png

918191710.283.png

918191710.284.png

918191710.285.png

918191710.286.png

918191710.288.png

918191710.289.png

918191710.290.png

918191710.291.png

918191710.292.png

918191710.293.png

918191710.294.png

918191710.295.png

918191710.296.png

918191710.297.png

918191710.299.png

918191710.300.png

918191710.301.png

918191710.302.png

918191710.303.png

918191710.304.png

918191710.305.png

918191710.306.png

918191710.307.png

918191710.308.png

918191710.310.png

918191710.311.png

918191710.312.png

918191710.313.png

918191710.314.png

918191710.315.png

918191710.316.png

918191710.317.png

918191710.318.png

918191710.319.png

918191710.321.png

918191710.322.png

918191710.323.png

918191710.324.png

918191710.325.png

918191710.326.png

918191710.327.png

918191710.328.png

918191710.329.png

918191710.330.png

918191710.332.png

918191710.333.png

918191710.334.png

918191710.335.png

918191710.336.png

918191710.337.png

918191710.338.png

918191710.339.png

918191710.340.png

918191710.341.png

918191710.343.png

918191710.344.png

918191710.345.png

918191710.346.png

918191710.347.png

918191710.348.png

918191710.349.png

918191710.350.png

918191710.351.png

918191710.352.png

918191710.354.png

918191710.355.png

918191710.356.png

918191710.357.png

918191710.358.png

918191710.359.png

918191710.360.png

918191710.361.png

918191710.362.png

918191710.363.png

918191710.365.png

918191710.366.png

918191710.367.png

918191710.368.png

918191710.369.png

918191710.370.png

918191710.371.png

918191710.372.png

918191710.373.png

918191710.374.png

918191710.376.png

918191710.377.png

918191710.378.png

918191710.379.png

918191710.380.png

918191710.381.png

918191710.382.png

918191710.383.png

918191710.384.png

918191710.385.png

918191710.387.png

918191710.388.png

918191710.389.png

918191710.390.png

918191710.391.png

918191710.392.png

918191710.393.png

918191710.394.png

918191710.395.png

2

Szanowni Czytelnicy!

H istoria, szczególnie ta najnowsza, obﬁ tuje w wy-

programowej do nauczania historii, która w roku szkolnym

2012/2013 wchodzi do szkół ponadgimnazjalnych. Oprócz

tego wspominamy bohatersk postaw du sko-polskiego

mał e stwa Anny i Lucjana Masłochów, okoliczno ci wy-

zwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau oraz pomoc

udzielon Polakom przez społecze stwo Niemiec Zachod-

nich podczas stanu wojennego. Nie zabrakło równie te-

matów zwi zanych z działalno ci komunistycznych słu b

specjalnych: o inwigilacji terrorysty „Szakala” i jego kontak-

tach z SB pisze Przemysław Gasztold-Se , a Roland Jahn,

szef niemieckiego odpowiednika IPN, opowiada o własnych

do wiadczeniach w podchodach z agentami Stasi, inspi-

racjach solidarno ciowych (wszak „zacz ło si w Polsce”)

i kierowaniu Urz dem Gaucka. Zapraszam do lektury!

darzenia, które budz kontrowersje i s przed-

miotem nieko cz cych si dyskusji, nie tylko

w gronie naukowców. Spory tocz si tak e nie-

ustannie wokół sposobu nauczania historii. I słusznie, bo

przecie „takie b d Rzeczypospolite, jakie ich młodzie y

chowanie”, a historia stanowi jeden z ﬁ larów to samo ci

narodowej, ródło przykładów (i antyprzykładów, równie

wartych poznania!) postaw patriotycznych i obywatelskich,

które z kolei s fundamentem przyszło ci pa stwa i narodu.

Dyskutowa i rozwa a racje strony przeciwnej jednak za-

wsze trzeba. W drugim numerze „Pami ci.pl” inaugurujemy

rubryk „Spory historyków” - dwa spojrzenia na przyczyny

i skutki przewrotu majowego w 1926 roku zaprezentowa-

li Antoni Dudek i Bogusław Kubisz. Zamieszczamy tak e

dwugłos w sprawie reformy edukacyjnej i nowej podstawy

Redaktor naczelny

Andrzej Brzozowski

W NASTEPNYM NUMERZE MIEDZY INNYMI:

EPNYM NUMERZE MIEDZY INNYMI:

Wydawca:

Instytut Pamięci Narodowej

– Komisja Ścigania Zbrodni

przeciwko Narodowi Polskiemu

Kolegium redakcyjne:

Dawid Golik, Agnieszka Jaczyńska,

Andrzej Krajewski, Jan Olaszek,

Kamila Sachnowska, Paweł Sasanka,

Magdalena Semczyszyn,

Emilia Świętochowska, Daniel Wicenty

Redakcja:

Andrzej Brzozowski

(redaktor naczelny, tel. (22) 431 83 56;

e-mail: andrzej.brzozowski@ipn.gov.pl)

Maciej Foks, Filip Gańczak, Andrzej Sujka

EPNYM NUMERZE MIEDZY INNYMI:

FUTBOL I POLITYKA

Euro 2012 to dobra okazja, by przypomnieć, jak

w przeszłości piłka nożna łączyła się z polityką.

W okresie PRL zdarzały się mecze, które dla pol-

skich kibiców były czymś więcej niż tylko spor-

tową rywalizacją. 20 października 1957 roku

polska reprezentacja rozegrała spotkanie, któ-

re z sentymentem wspominane bywa do dziś.

Na wypełnionym po brzegi Stadionie Śląskim

w Chorzowie biało-czerwoni pokonali fawory-

zowaną drużynę Związku Radzieckiego. Zwy-

cięstwo nie dało nam awansu do mistrzostw

świata. Ziściło się jednak marzenie milionów

Polaków, by „dokopać Ruskim” i przynajmniej

na płaszczyźnie sportowej odegrać się za zbrodnie wojenne,

podporządkowanie Moskwie i terror lat stalinizmu – o tym w artykule

Mariusza Żuławnika.

Euro 2012 to dobra okazja, by przypomnieć, jak

polityką.

W okresie PRL zdarzały się mecze, które dla pol-

skich kibiców były czymś więcej niż tylko spor-

Korekta:

Magdalena Baj, Maria Aleksandrow

Projekt graﬁ czny:

Krzysztof Findziński, Marcin Koc,

Sylwia Szafrańska

Redakcja techniczna:

Andrzej Broniak

Skład i łamanie:

Sylwia Szafrańska

Siedziba redakcji:

ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa

Adres do korespondencji:

ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa

www.ipn.gov.pl

Druk:

Drukarnia Edit Sp. z o.o.

ul. Inwalidów Wojennych 14

05-400 Otwock

na płaszczyźnie sportowej odegrać się za zbrodnie wojenne,

terror lat stalinizmu – o tym w artykule

CELEBRYCI PO STRONIE SOLIDARNOŚCI

Co łączy piosenkarza Franka Sinatrę, aktorkę Jane Fondę,

królową Danii Małgorzatę i prezydenta USA Ronalda Rea-

gana? Wszyscy w latach osiemdziesiątych publicznie dekla-

rowali poparcie dla polskiej Solidarności. Goszczący w PRL

zachodni politycy i artyści demonstracyjnie odwiedzali

wówczas Lecha Wałęsę i składali kwiaty na grobie zamor-

dowanego przez esbeków ks. Jerzego Popiełuszki. Mocno

też wsparli kandydatów Solidarności przed czerwcowymi

wyborami w 1989 roku. „Nigdy wcześniej i później żaden

polski ruch społeczny nie cieszył się takim zainteresowa-

niem zachodniej dyplomacji oraz tak dużą i szeroką popu-

larnością wśród przedstawicieli światowego high-life’u”

– pisze Patryk Pleskot.

CELEBRYCI PO STRONIE SOLIDARNOŚCI

Co łączy piosenkarza Franka Sinatrę, aktorkę Jane Fondę,

królową Danii Małgorzatę

gana? Wszyscy

rowali poparcie dla polskiej Solidarności. Goszczący

zachodni politycy

wówczas Lecha Wałęsę

dowanego przez esbeków ks. Jerzego Popiełuszki. Mocno

też wsparli kandydatów Solidarności przed czerwcowymi

wyborami

polski ruch społeczny nie cieszył się takim zainteresowa-

niem zachodniej dyplomacji oraz tak dużą

– pisze Patryk Pleskot.

Redakcja nie zwraca materiałów

niezamówionych i zastrzega sobie prawo

dokonywania zmian w nadesłanych tekstach.

zapraszamy na naszą stronę internetową: www.pamiec.pl

918191710.396.png

918191710.398.png

918191710.399.png

918191710.400.png

918191710.401.png

918191710.402.png

918191710.403.png

918191710.404.png

918191710.405.png

918191710.406.png

918191710.407.png

918191710.409.png

918191710.410.png

918191710.411.png

918191710.412.png

918191710.413.png

918191710.414.png

918191710.415.png

918191710.416.png

918191710.417.png

918191710.418.png

918191710.420.png

918191710.421.png

918191710.422.png

918191710.423.png

918191710.424.png

918191710.425.png

918191710.426.png

918191710.427.png

918191710.428.png

918191710.429.png

918191710.431.png

918191710.432.png

918191710.433.png

918191710.434.png

918191710.435.png

918191710.436.png

918191710.437.png

918191710.438.png

918191710.439.png

918191710.440.png

918191710.442.png

918191710.443.png

918191710.444.png

918191710.445.png

918191710.446.png

918191710.447.png

918191710.448.png

918191710.449.png

918191710.450.png

918191710.451.png

918191710.453.png

918191710.454.png

918191710.455.png

918191710.456.png

918191710.457.png

aktualNoŚci iPN

KALENDARIUM XX WIEKU

3

3

Trybunał w Strasburgu:

katyń zbrodnią wojenną

S ukces, ale z gorzkim akcentem – tak moż-

 W siedzibie OBEP IPN w Szczecinie (ul. Piotra Skargi 14) od 24 maja oglą-

dać można wystawę „ Wybory i referenda w PRL w latach 1946–1989 ”.

Zaczęło się od sfałszowanego referendum z czerwca 1946 roku, które

przesądziło o likwidacji Senatu. Wybory do Sej-

mu Ustawodawczego ze stycznia 1947 roku

były jeszcze starciem Polskiej Partii Robotniczej

i sprzymierzonych z nią ugrupowań z opozycją,

utożsamianą powszechnie z Polskim Stronni-

ctwem Ludowym. Odbyły się jednak w atmosfe-

rze terroru i fałszerstw na wielką skalę. Wybory

z 1952 roku potwierdzały już hegemonię komu-

nistów. Kandydatów na posłów było dokładnie

tylu, ile mandatów w Sejmie. Po przejęciu wła-

dzy przez Władysława Gomułkę pojawiła się

możliwość skreślania kandydatów. Do udziału

w styczniowych wyborach 1957 roku zachę-

cał nawet kardynał Stefan Wyszyński.

Wszystkie kolejne wybory parlamentarne do

1985 roku włącznie wciąż jednak były karyka-

turą demokracji. Głosowano na jedną listę, zdo-

minowaną przez kandydatów PZPR. Protesty społeczne były sygnałem,

że nie wszyscy są zadowoleni z rządów partii komunistycznej.

Pierwsze częściowo wolne wybory w PRL odbyły się w czerwcu 1989 roku i były

wynikiem kontraktu zawartego między władzami a umiarkowaną częścią obozu

solidarnościowego. Przyniosły sukces kandydatom demokratycznej opozycji.

na ocenić kwietniowe orzeczenie Euro-

pejskiego Trybunału Praw Człowieka

w Strasburgu w sprawie rosyjskiego śledztwa

katyńskiego.

Przypomnijmy: Główna Prokuratura Wojskowa

Rosji umorzyła w 2004 roku śledztwo w spra-

wie Zbrodni Katyńskiej, a uzasadnienie tej decy-

zji do dziś pozostaje tajne. Dla bliskich oi ar to

sytuacja nie do przyjęcia. Grupa krewnych oi ar

wniosła więc skargę do Trybunału w Strasburgu,

zarzucając Rosji złamanie Europejskiej Konwencji

Praw Człowieka.

Jeszcze przed ogłoszeniem wyroku w rosyj-

skich mediach pojawiały się fałszywe sugestie,

że orzeczenie będzie druzgocące dla skarżących.

Stało się inaczej. 16 kwietnia Trybunał większoś-

cią pięciu głosów do dwóch uznał, że wobec więk-

szości skarżących doszło do naruszenia Artykułu

3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, czyli

poniżającego ich traktowania w toku śledztwa

w sprawie śmierci ich bliskich.

Równocześnie Trybunał stosunkiem czterech

głosów do trzech orzekł naruszenie przez Ro-

sję Artykułu 38 Konwencji. Sędziowie stwierdzili

uporczywe uchylanie się przez rosyjskie wła-

dze od udostępnienia kluczowych dokumentów,

w tym decyzji z 2004 roku o umorzeniu śledztwa.

Taka ocena stawia w istocie współczesną Rosję

poza nawiasem cywilizowanych państw Europy,

respektujących normy prawa międzynarodowe-

go i podstawowe prawa człowieka.

Trybunał wskazał także, że zbrodnię popełnioną

w 1940 roku na Polakach w Katyniu, Charkowie,

Kalininie, Bykowni i innych nieznanych dotąd miej-

scach można traktować jako zbrodnię wojenną.

Stosunkiem głosów cztery do trzech Trybunał

uchylił się jednak od prawnej oceny skuteczności

rosyjskiego śledztwa. Sędziowie uzasadniali, że Eu-

ropejska Konwencja Praw Człowieka nie może być

stosowana do oceny tego aspektu dochodzenia

w sprawie faktów (w tym wypadku ludobójstwa

w 1940 roku), które miały miejsce przed ratyi -

kacją Konwencji przez Rosję (1998 rok), a nawet

przed powstaniem Konwencji w 1953 roku.

Z taką konkluzją nie zgodziło się trzech sę-

dziów, co wyrazili w zdaniu odrębnym. To waż-

ny głos prawników, wskazujący na odpowie-

dzialność państwa za zbadanie przeszłych

zbrodni. Brak skutecznego śledztwa w sprawie

Zbrodni Katyńskiej był bowiem i jest oczywistą

niesprawiedliwością.

dr Witold Wasilewski, BEP IPN

 Do 30 września w Willi Caro w Gliwicach (ul. Dolnych Wałów 8a) czyn-

na jest wystawa „Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku

1871–1945” .

Ekspozycja powstała we współpracy Muzeum w Gliwicach oraz Oddziału IPN

w Katowicach. Ukazuje przemiany niemieckiej ideologii i polityki na Górnym

Śląsku od zjednoczenia Niemiec (1871) aż po klęskę Trzeciej Rzeszy.

W czasach cesarstwa (do 1918 roku) Niemcy sprawowali w całym regionie

władzę administracyjną i dominowali w elitach, tworzonych przez junkrów,

mieszczaństwo i kler.

Po I wojnie światowej, zakończonej przegraną Niemiec i utratą na rzecz Polski

najbardziej uprzemysłowionej części Górnego Śląska, dominujący wśród nie-

mieckich elit nacjonalizm przyjął bardziej agresywną formę. Nastał czas rady-

kalizacji politycznej, mającej pożywkę w powszechnej biedzie społeczeństwa.

Po przejęciu władzy w Niemczech przez nazi-

stów także na Górnym Śląsku rozpoczęło się

prześladowanie przeciwników politycznych

i „wrogów rasowych”: Żydów i mniejszości

polskiej, katolików i lewicy. Wystawa pokazuje

m.in. istniejące w Gliwicach w czasach Trzeciej

Rzeszy obozy pracy przymusowej dla Żydów

i jeńców wojennych.

Wśród licznych eksponatów zobaczymy m.in.

odznaki i sztandary niemieckich organizacji

społeczno-politycznych oraz medale, militaria,

pamiątki z wojen i służby wojskowej. Ale także

pocztówki i zdjęcia z epoki, w większości po

raz pierwszy prezentowane publicznie.

oprac. Filip Gańczak

Trwa konkurs na dziennik, pamiętnik lub wspomnienia dotyczące lat osiemdziesiątych

XX wieku. Szczególnie preferowany jest okres stanu wojennego. Prace muszą być dzie-

łami indywidualnymi, niepublikowanymi nigdy w całości. Należy je nadsyłać do 31 sierpnia na adres: Biuro Edukacji

Publicznej IPN, ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa z dopiskiem „Konkurs na wspomnienia”. Rozstrzygnięcie na-

stąpi w grudniu. Nagrodzone prace zostaną opublikowane przez IPN. Dodatkowych informacji udziela dyrektor BEP

dr Andrzej Zawistowski: andrzej.zawistowski@ipn.gov.pl, tel. (22) 431-83-83/86.

918191710.458.png

918191710.459.png

918191710.460.png

918191710.461.png

918191710.462.png

918191710.464.png

918191710.465.png

918191710.466.png

918191710.467.png

918191710.468.png

918191710.469.png

918191710.470.png

918191710.471.png

918191710.472.png

918191710.473.png

918191710.475.png

918191710.476.png

918191710.477.png

918191710.478.png

918191710.479.png

918191710.480.png

4

kaleNdariuM

3 maja 1952 : W Monachium rozpoczę-

ła nadawanie Rozgłośnia Polska Radia Wolna

Europa (RWE).

Rozgłośnia Polska powstała i działała dzięki

organizacyjnemu i i nansowemu wsparciu

władz Stanów Zjednoczonych. Do zespołu

redakcyjnego weszli polscy emigranci poli-

tyczni, którzy nie pogodzili się z sowietyzacją

ojczyzny. Pierwszym dyrektorem rozgłoś-

ni (do 1976 roku) był Jan Nowak-Jezio-

rański, w czasie wojny legendarny „kurier

z Warszawy”.

W okresie PRL Rozgłośnia Polska była na-

zywana „głosem wolnej Polski”, łamała bo-

wiem monopol informacyjny władz komu-

nistycznych. Budziła tęsknotę za wolnością

i dostarczała słuchaczom wiadomości, któ-

rych próżno było

szukać w reżimo-

wych mediach.

W 1954 roku na

jej antenie poja-

wiły się np. słynne

do dziś audycje

Józefa Światły,

byłego wysokie-

go funkcjonariu-

sza Ministerstwa

Bezpieczeństwa

Publicznego, któ-

ry po ucieczce na

Zachód opowiedział o kulisach aparatu ter-

roru w PRL. Z redakcją kontaktowało się

także wiele osób mieszkających w Polsce,

które przekazywały informacje zza „żelaznej

kurtyny”, mimo że za współpracę z RWE gro-

ziło więzienie.

Monachijska rozgłośnia od początku była

w PRL przedmiotem czarnej propagandy

(zob. zdjęcie). Chociaż audycje intensywnie

zagłuszano, cieszyły się w polskim społe-

czeństwie dużą popularnością. Rozgłośnia

Polska istniała do 30 czerwca 1994 roku.

3 maja 1952

8 maja 1947 : Rotmistrz Witold

Pilecki, legenda polskiego podziemia,

został aresztowany przez UB.

Pilecki był uczestnikiem wojny polsko-

-bolszewickiej i wojny obronnej we

wrześniu 1939 roku. Pod okupacją hit-

lerowską współorganizował konspira-

cyjną Tajną Armię Polską. We wrześniu

1940 roku celowo pozwolił się schwytać

podczas ulicznej łapanki, by dostać się do

Auschwitz i zdobyć informacje o warun-

kach panujących w obozie. Zorganizował

tam obozową konspirację. Zagrożony

ujawnieniem, zdołał zbiec z Auschwitz

w kwietniu 1943 roku. Walczył w Po-

wstaniu Warszawskim i trai ł do niewoli.

Po klęsce III Rzeszy dołączył do sta-

cjonującego we Włoszech 2 Korpusu

Polskiego gen. Władysława Andersa.

Jesienią 1945 roku wrócił do kraju, by

m.in. dokumentować narastający ter-

ror komunistów. Wbrew rozkazowi An-

dersa nie opuścił Polski, co mogło ura-

tować go przed aresztowaniem.

Oi cer śledczy MBP oskarżył Pileckiego o prowadzenie działalności szpiegowskiej

na rzecz gen. Andersa, a także m.in. nielegalne przekroczenie granicy, posługi-

wanie się fałszywymi dokumentami i nielegalne posiadanie broni. Po niespełna

dwutygodniowym procesie, poprzedzonym brutalnym śledztwem, 15 marca 1948

roku Pilecki został skazany na śmierć. Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał

z prawa łaski. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy 25 maja w stołecznym wię-

zieniu na Mokotowie. Witold Pilecki pozostawił żonę, córkę i syna. Miejsce jego

pochówku jest nieznane.

Izba Wojskowa Sądu Najwyższego unieważniła wyrok 1 października 1990 roku.

W wolnej Polsce rotmistrz Pilecki został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Ko-

mandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Orderem Orła Białego (2006).

Europa (RWE).

redakcyjnego weszli polscy emigranci poli-

ojczyzny. Pierwszym dyrektorem rozgłoś-

ni (do 1976 roku) był Jan Nowak-Jezio-

W okresie PRL Rozgłośnia Polska była na-

zywana „głosem wolnej Polski”, łamała bo-

wiem monopol informacyjny władz komu-

jej antenie poja-

Ð Witold Pilecki,

fotograi a z lat trzydziestych

byłego wysokie-

go funkcjonariu-

Publicznego, któ-

ziło więzienie.

7 maja 1977 : W kamienicy przy

ul. Szewskiej w Krakowie znaleziono

zwłoki Stanisława Pyjasa.

Pyjas, student i lologii polskiej i i l o -

zoi i Uniwersytetu Jagiellońskiego,

działał w opozycji demokratycznej.

Brał udział w protestach przeciw

represjom stosowanym przez wła-

dze PRL wobec robotników Radomia

i Ursusa. Był blisko związany z Bro-

nisławem Wildsteinem i Lesławem

Maleszką. Ten ostatni, jak się okazało

po latach, był tajnym współpracow-

nikiem SB o pseudonimach Ketman

i Return.

Śmierć Pyjasa wywołała masowe de-

monstracje studentów i stała się im-

pulsem do utworzenia Studenckie-

go Komitetu Solidarności. Oi cjalnie

przyjęto, że dwudziestotrzyletni Py-

jas nieszczęśliwie spadł ze schodów.

Wiele okoliczności wskazuje jednak na

to, że zmarł w wyniku pobicia przez funk-

cjonariuszy SB. Śledztwo w sprawie

śmierci Pyjasa rozpoczął w 2008 roku

krakowski Oddział IPN. Przeprowadzo-

na dwa lata temu ekshumacja zwłok nie

zakończyła dyskusji.

W 2006 roku Stanisław Pyjas został po-

śmiertnie odznaczony przez prezydenta

Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Koman-

dorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Ð Znicze przed kamienicą, w której

znaleziono zwłoki Stanisława Pyjasa;

w tle Bronisław Wildstein

918191710.481.png

918191710.482.png

918191710.483.png

918191710.484.png

918191710.486.png

918191710.487.png

918191710.488.png

918191710.489.png

918191710.490.png

918191710.491.png

918191710.492.png

918191710.493.png

918191710.494.png

918191710.495.png

918191710.497.png

918191710.498.png

918191710.499.png

918191710.500.png

918191710.501.png

918191710.502.png

918191710.503.png

918191710.504.png

918191710.505.png

918191710.506.png

918191710.508.png

918191710.509.png

918191710.510.png

918191710.511.png

918191710.512.png

918191710.513.png

918191710.514.png

918191710.515.png

918191710.516.png

918191710.517.png

918191710.519.png

918191710.520.png

918191710.521.png

918191710.522.png

918191710.523.png

918191710.524.png

918191710.525.png

918191710.526.png

918191710.527.png

918191710.528.png

918191710.530.png

918191710.531.png

918191710.532.png

918191710.533.png

918191710.534.png

918191710.535.png

918191710.536.png

918191710.537.png

918191710.538.png

918191710.539.png

918191710.541.png

918191710.542.png

918191710.543.png

918191710.544.png

918191710.545.png

918191710.546.png

918191710.547.png

918191710.548.png

918191710.549.png

918191710.550.png

918191710.553.png

918191710.554.png

918191710.555.png

918191710.556.png

918191710.557.png

918191710.558.png

918191710.559.png

918191710.560.png

918191710.561.png

918191710.562.png

918191710.564.png

918191710.565.png

918191710.566.png

918191710.567.png

918191710.568.png

918191710.569.png

918191710.570.png

918191710.571.png

918191710.572.png

918191710.573.png

918191710.575.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

PLAN OPERACJI ZACZEPNEJ FRONTU ZACHODNIEGO.pdf (19452 KB)
Pamięć.pl 9_2012.pdf (37914 KB)
Pamięć.pl 8_2012.pdf (23906 KB)
Pamięć.pl 7_2012.pdf (40143 KB)
Pamięć.pl 6_2012.pdf (35772 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin