ocena_oferty_prog.pdf

Biuro

Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji

KRAJOWA

RADA

RADIOFONII

I TELEWIZJI

Departament

Programowy

Ocena oferty programowej adresowanej

przez nadawców do dzieci i młodzieży

(na podstawie monitoringu programów

telewizyjnych naziemnych, nadanych w okresie

29 września – 5 października 2008 roku)

ANALIZA

BIURA KRRiT

Monitoring przeprowadzono w celu dokonania oceny oferty kierowanej

przez największych polskich nadawców telewizyjnych do dzieci i młodzieży.

Audycje poddano ocenie ilościowej i jakościowej. Szczególnie istotne było

określenie czy oferta ta zaspakaja potrzeby poznawcze dzieci i młodzieży

z różnych grup wiekowych, czy emitowane audycje posiadają walory

wychowawcze, edukacyjne, czy promują pozytywne wartości i wzory

zachowań, czy też zapewniają jedynie rozrywkę. Celem monitoringu było

również sprawdzenie, czy nadawcy przestrzegają art. 18 ustawy o radiofonii

i telewizji oraz rozporządzenia KRRiT, tj. czy emitowane przez nich audycje

nie zagrażają prawidłowemu rozwojowi małoletnich, są prawidłowo

oznakowane i nie naruszają zasady pory chronionej.

Monitoringiem objęto te audycje, które nadawcy sami określili i nadesłali jako

przeznaczone dla dzieci i młodzieży . Pochodziły one z 2 programów telewizji publicznej

(TVP1, TVP2) oraz 3 programów koncesjonowanych (POLSAT, TV4, PULS).

Monitoringiem objęty miał być również program TVN ale nadawca przekazał informację, że

w okresie 29.09 – 5.10 nie emitował audycji dla dzieci i młodzieży.

Łącznie poddano analizie 63 tytuły (103 wydania) audycji adresowanych do dzieci

i młodzieży. Były to: seriale, filmy animowane, filmy familijne, audycje rozrywkowe,

edukacyjne, sportowe, muzyczne. Część filmów animowanych nadawana była w ramach tzw.

wieczorynek – audycji przeznaczonych dla najmłodszych dzieci (TVP 1).

Charakterystyka oferty programowej adresowanej do dzieci i młodzieży

Najbogatszą i najbardziej różnorodną ofertę programową przeznaczoną dla dzieci

i młodzieży posiadała w w/w okresie TVP1 . Młody widz mógł wybierać spośród 36 audycji,

codziennie mając do wyboru od 4 do 6 pozycji, co stanowiło od ok. 1,5 do ok. 3,5 godziny

dziennie. Ilościowo oferta jest więc bogata. Dwie audycje miały kwalifikacje „od lat 12”:

Atlantis Hihg i Raj , sześć „od lat 7”: Baranek Shaun , High School Musical , Legenda Nezha ,

Hannah Montana , Owocowe ludki , Siódme niebo . Pozostałe, tj. 28 audycji wyemitowano

z oznakowaniem „bez ograniczeń wiekowych”. Należy tu zaznaczyć, że stosowane przez

nadawcę oznakowanie nie odzwierciedla rzeczywistej struktury wiekowej oferty

programowej. System oznakowań służy informowaniu o ewentualnym zagrożeniu danej

audycji, co nie zawsze jest jednoznaczne z przeznaczeniem dla danej kategorii wiekowej. Do

czynienia mamy z taką sytuacją, np. w filmie High School Musical , nadane treści nie

zagrażają 7-latkom (dlatego kwalifikacja nadawcy jest prawidłowa), jednak fabuła filmu,

poruszane problemy relacji rówieśniczych, rodzących się sympatii i antypatii, rywalizacji,

spełniania swoich marzeń bardziej dotyczy starszych dzieci, jest bliższa ich fazie rozwojowej,

ich problemom. Podobnie rzecz ma się z serialem Hannah Montana czy Siódme niebo .

Najwięcej audycji wyemitowano w ramach oferty przeznaczonej dla najmłodszych

widzów (oznakowanie „bez ograniczeń wiekowych”). Były to w większości bajki animowane

ale też audycje edukacyjne jak: Domisie , Jedynkowe przedszkole , Budzik , Klub Przyjaciół

Myszki Miki , Moliki książkowe , Ziarno . Na szczególne wyróżnienie zasługują audycje:

Domisie , Jedynkowe przedszkole i Budzik ze względu na swoje walory edukacyjne. Należy

podkreślić, że ten rodzaj audycji obecny był wyłącznie w TVP1.

Formuła Jedynkowego przedszkola pozwala dzieciom w wieku przedszkolnym

poszerzać swoją wiedzę. Audycja ma ściśle określoną strukturę, zgodną z psychologicznymi

regułami skutecznego uczenia się, a mianowicie początek audycji jest nawiązaniem do tego

co dziecko już z reguły wie, w rozwinięciu prezentuje się dzieciom nowe wiadomości, które

mogą połączyć z już posiadaną wiedzą. Na koniec natomiast następuję podsumowanie

odcinka, co strukturalizuje informacje i pozwala na trwałe zapamiętywanie. Cały odcinek jest

zbudowany wokół jakiegoś kluczowego tematu (np. jesień, psy). Mały widz ogląda więc

bardzo dobrze skonstruowany program edukacyjny, może wykonywać wszystkie czynności,

które robią dzieci w studio, a na koniec odcinka prowadzący zapowiada jakie materiały

należy przygotować na następne spotkanie. Edukacja odbywa się więc w sposób interaktywny

i zintegrowany, co zwiększa skuteczność uczenia się. Oprócz edukacji są też elementy zabaw

ruchowych i plastycznych. Wszystko nawiązuje do komputera tzn. osoby prowadzące są

stylizowane na części komputerowe, mamy więc tutaj Mysz, Piksela, Spację, Kartę Graficzną

itp., a dzieci przenoszą się w różne miejsca za pomocą klikania myszką. Jest to więc

nawiązanie do czegoś co współczesne dzieci dobrze znają i lubią a także podkreśla

edukacyjne walory posługiwania się komputerem.

Audycja pt. Domisie jest również niezwykle wartościowa. Edukacja dotyczy tu

głównie relacji społecznych, zachowania, stosunku do siebie i świata. Jest więc bardziej

wychowawcza. Każdy odcinek poruszał inny problem z dziedziny życia społecznego.

W jednym bohaterowie upierali się żeby robić wszystko samemu i nie chcieli nikogo prosić

o pomoc. Okazało się, że przez to wiele rzeczy im nie wychodzi, denerwują się z tego

powodu i nie mogą osiągnąć tego co chcą. W końcu, kiedy zaczynają prosić innych o pomoc,

okazuje się, że warto korzystać z ich pomocy, bo każdy jest dobry w czymś innym, a to co dla

jednego trudne, drugi zrobi błyskawicznie i z przyjemnością. W drugim odcinku bohaterowie,

albo z lenistwa albo braku czasu, przestają sprzątać. Rośnie więc liczba czynności, które

należy wykonać a nikomu się nie chce. W końcu doświadczają jak miło jest kiedy ktoś

niepostrzeżenie zrobi coś za nas i postanawiają wyręczać innych, pomagać im

niezauważalnie. Dzieci uczą się dzięki temu, że pomaganie innym jest przyjemne samo w

sobie, że radości może dostarczać obserwowanie czyjegoś zaskoczenia i wdzięczności, nawet

jeżeli ta wdzięczność nie jest kierowana bezpośrednio do nas. Po prostu, przyjemnie jest

sprawiać innym bezinteresownie radość. Domisie są więc audycją, która uczy dzieci

pozytywnych wartości i zachowań (np. pomagania innym, życzliwości, skromności)

właściwych relacji z innymi ludźmi, pomaga obalać fałszywe przekonania, które mogą

funkcjonować w świadomości małego człowieka.

Z kolei audycja Budzik jest jakby połączeniem funkcji dwóch wyżej opisanych.

Zawiera zarówno elementy mające służyć poszerzaniu wiedzy młodego widza jak i jego

społecznej czy emocjonalnej edukacji – tak można wnioskować na podstawie

monitorowanego odcinka. Składał się on z kilku, dość luźno powiązanych elementów. Np.

praca plastyczna i piosenka dotyczyła dzików, rozmowa z panią Kasią - jeży, wyprawa

Budzika - szczeniaków w schronisku i obowiązków związanych z posiadaniem psa, krótka

bajeczka – jajka, które szukało mamy, a problemy Budzika - tęsknoty za panią Ewą. Jak

widać, w tej audycji (w przeciwieństwie do Jedynkowego przedszkola ), brak jest motywu

przewodniego wiążącego poszczególne elementy. Audycja posiada walory edukacyjne, dzieci

dostają szereg ciekawych informacji choć jej konstrukcja, z punktu widzenia psychologii

uczenia się, jest mniej doskonała niż np. Jedynkowego przedszkola .

Na uwagę zasługuje również audycja pt. Klub Przyjaciół Myszki Miki , która ma

strukturę bardzo podobną do Jedynkowego przedszkola . Również tutaj odcinek ma przewodni

motyw, cała akcja zbudowana jest wokół jednego zadania. W monitorowanym odcinku

chodziło o to, żeby odnieść pisklaka do mamy. W związku z tym, dzieci dowiedziały się

gdzie mieszka pisklak, co to jest las, co może ptaszek zjeść, czym go ogrzać, liczyły ile razy

zaćwierkał. Odcinek kończyło podsumowanie, w którym odnoszono się do wszystkich

problemów podejmowanych w audycji. Mamy więc kolejną audycję, która w sposób

zintegrowany i interaktywny uczy dzieci.

Ciekawą pozycją są Moliki książkowe . Audycja promuje czytelnictwo wśród

najmłodszych, jak również pokazuje książki jako coś cennego, co może być przedmiotem

chęci posiadania, ponieważ Moliki marzą o zdobyciu danej książki. W ramach promocji

książek omawiana jest też ich treść, w monitorowanym odcinku dotyczyło to legendarnego

skarbu Inków, przez co dzieci poznają historię i legendy dotyczące innych kultur. Audycję

wyemitowano z oznakowaniem „bez ograniczeń wiekowych”, co jest prawidłowe, choć jej

zawartość jest bardziej odpowiednia dla widza starszego, tj. między 7-12 rokiem życia.

Audycja Ziarno promuje chrześcijańskie wartości oraz wprowadza dzieci w świat

wiary katolickiej. Monitorowany odcinek dotyczył świętego Franciszka i pochwały ubóstwa.

Przedstawiał historię świętego, a przy okazji nawiązywał do możliwości pomagania ubogim

w dzisiejszych czasach. W audycji uczestniczyły dzieci, które odgrywały sceny z życia

świętego, a osobą prowadzącą była starsza pani, która kojarzy się z babcią i jest to pozytywne

nawiązanie do mądrości osób starszych, które mogą być skarbnicą wiedzy i autorytetem.

Wszystkie pozostałe audycje w kategorii dla widzów najmłodszych były to bajki

animowane. Niektóre z nich emitowano w paśmie wieczornym jako Wieczorynki. Część

z nich wydaje się służyć wyłącznie rozrywce, bo trudno dopatrzyć się w nich jakiegoś

głębszego przesłania, walorów edukacyjnych czy wychowawczych.

Wśród bajek, które zasadniczo niczego nie wnoszą w rozwój dzieci wymienić należy:

dwie Wieczorynki: Myszka Miki i przyjaciele , Garfield i przyjaciele , oraz bajkę Andzia .

Kwalifikacja tych bajek, w świetle wytycznych zawartych w rozporządzeniu KRRiT, wydaje

się prawidłowa, niemniej jednak ich treść jest absolutnie bezwartościowa dla dzieci. Na

przykład w bajce Garfield i przyjaciele , główny bohater, straszny obżarciuch i leń, nie

wyciąga kompletnie żadnych wniosków ze swojego zachowania, a tym samym w bajce nie

ma żadnego morału czy przesłania. Zostaje on ostrzeżony, że jak nie przestanie się objadać, to

będzie miał koszmary senne. Garfield lekceważy ostrzeżenie i oczywiście ma koszmarny sen.

Po obudzeniu obiecuje sobie głodówkę. Niestety, jak tylko Garfield widzi lasagne, zapomina

o negatywnych konsekwencjach swojego obżarstwa i złożonej sobie obietnicy. Z kolei

w bajce Myszka Miki i przyjaciele , Goofie zostaje sam w domu z dzieckiem i okazuje się, że

kompletnie nie radzi sobie z podstawowymi zadaniami: wycieraniem kurzu, prasowaniem,

zmywaniem naczyń, pilnowaniem dziecka, które pod jego okiem demoluje dom. A na koniec

nie potrafi przyznać się do porażki i utrzymuje, że świetnie sobie radził i prowadzenie domu

jest banalnie proste. Jest też pokazane, jak z kolei jego żona, nie potrafi prowadzić samochodu

i jeździ po trawniku i drzewach. Bajka utrwala tylko funkcjonujące stereotypy, niczego nie

wnosi, choć nie szkodzi. Jaki jest jednak sens emitowania takich bajek?

Zdecydowana większość bajek jest jednak wartościowa. Pokazują pozytywną wizję

świata, mają łagodny klimat, uczą szacunku dla innych ludzi, dla pracy, pokazują, że ludzie są

bardzo różni ale każdy ma w sobie coś wyjątkowego. Nie warto jest rywalizować i sprzeczać

się kto jest najlepszy, bo każdy jest najlepszy w jakiejś dziedzinie. Warto pokonywać swoje

uprzedzenia, ważne jest posiadanie przyjaciół na których zawsze można liczyć. Pokazują

również, że nie opłaca się kłamać czy oszukiwać, obrażać się na innych, zazdrościć innym

dóbr materialnych. Pokazują osoby dorosłe jako godne zaufania, mądre i dobre. Jak również

zachęcają do poznawania świata, który pełny jest ciekawych stworzeń. Jedna z bajek

pokazywała jak trudnym doświadczeniem dla dziecka jest zostawienie go przez rodziców,

nawet na jeden dzień, pod opieką innych osób. Nawet jeżeli są to znane i lubiane osoby.

Poruszała więc problem tęsknoty za rodzicami. Jest to problem na pewno bardzo bliski

dzieciom, a bajka mogła pomóc im w poradzeniu sobie z nim, bo, jak mówi bajka, to

szczęście mieć bliskich, za którymi można tęsknić. Inna bajka pokazywała, że „czasami

odwaga polega na zachowaniu rozsądku”, co też jest niezwykle wartościowym przekazem,

jeszcze inna, że są miejsca w których dzieciom bawić się nie wolno i w tej kwestii należy

słuchać dorosłych. Wiele z nich pokazywało, że współpracując w grupie można dużo zyskać.

Czasami zdarza się popełnić błąd, zachować się niewłaściwe ale ważniejsze jest, czy stara się

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: