Koło.pdf

Koło

W dzisiejszych czasach koła znajdują zastosowanie niemal wszędzie - w

samochodach, pociągach, samolotach i różnego rodzaju maszynach. Trudno sobie

wyobrazić bez nich świat - świat, w którym ogromne ciężary trzeba byłoby ciągnąć po

ziemi na saniach lub rolkach, a transport ludzi i towarów na duże odległości w ogóle

by nie istniał. Koło wymyślono około 3500 roku p.n.e w Mezopotamii, krainie

położonej między rzekami Tygrys i Eufrat, na obszarze obecnego Iraku.

Zastosowano je po raz pierwszy w wozach, używanych do transportu ciężkich

ładunków, oraz w rydwanach, które stały się ulubionymi pojazdami wojennymi

starożytnych Egipcjan i Hetytów (ludu żyjącego niegdyś na terenie dzisiejszej Turcji).

Na początku koła wytwarzane były w ten sposób, że łączono trzy kawałki drewna

biegnącą w poprzek deską. Otrzymaną kwadratową tarczę cięto tak, by uzyskać

okrąg. Tam gdzie drewno występowało rzadziej, koła robiono z kamienia.

Najwcześniejsze drewniane i kamienne egzemplarze były wytrzymałe, ale ciężkie.

Zęby je obrócić, należało użyć dużej siły, a ich łożyska zużywały się stosunkowo

szybko. Poczyniono wiele prób, by wyprodukować lżejsze koła. W tym celu w

tworzącej je tarczy wycinano np. otwory. Najskuteczniejszą metodą okazało się

jednak zastosowanie szprych. Koło takie wynaleziono niezależnie w północnej

Europie, w Chinach i w zachodniej Azji, a po roku 2000 p.n.e. było już ono szeroko

rozpowszechnione. W owym czasie kół używano w wielu rejonach świata, chociaż

niektóre późniejsze cywilizacje, takie jak np. żyjący w środkowej Ameryce Aztekowie,

radziły sobie bez nich.

Źródło: Polski Serwis Naukowy - Servis.pl :: 1999 - 2009