Podkręcanie Durona.pdf

Hardware

Podkrêcanie Durona

Ciekawe, ¿e niektórzy producenci p³yt g³ów-

nych do³¹czaj¹ nawet do instrukcji obs³ugi

opis, jak samemu odblokowaæ mno¿nik CPU.

Budujemy mosty

Istniej¹ dwie metody podkrêcania procesorów: elegancka za pomoc¹

mno¿nika, oraz ma³o wyszukana poprzez zwiêkszanie FSB. Co jednak

zrobiæ, kiedy producent blokuje tê pierwsz¹, a druga nie ma sensu?

Trzeba kupiæ o³ówek...

Przeciw fa³szerzom i overclockerom?

Zastosowana przez AMD blokada mno¿nika

ma na celu utrudnienie i ograniczenie proce-

deru fa³szowania procesorów. Aby przero-

biony Duron i Thunderbird dzia³a³ w ka¿dej

p³ycie g³ównej z wiêksz¹ prêdkoci¹, ni¿

przewidzia³ to producent, musi zostaæ zerwa-

ny przynajmniej jeden mostek z serii L3, L4

albo L6. Te ostatnie jednoznacznie okrelaj¹

parametry pracy procesora, a ich modyfika-

cja jest widoczna go³ym okiem.

Dziwiæ mo¿e jednak zerwanie cie¿ek L1

czy¿by specjalici z AMD myleli, ¿e fa-

chowcy od podkrêcania nie wpadn¹ na po-

mys³, jak po³¹czyæ przepalone laserem most-

ki? A mo¿e zrobiono to celowo? Nigdy siê te-

go nie dowiemy, poniewa¿ ¿aden producent

nie przyzna siê, ¿e wspiera overclocking.

N iedrogi i doskonale wypadaj¹cy w testach

mamy p³ytê g³ówn¹ z odpowiednimi jumper-

kami. Co ciekawe, niektórzy producenci ma-

inboardów usuwali i wprowadzali na nowo

odpowiednie zworki ze swoich p³yt. Na

szczêcie zwyciê¿y³a koncepcja wolnego wy-

boru i nabywca p³yty g³ównej mo¿e ju¿ sam

ustawiæ mno¿nik procesora. To jednak nie

wystarczy do zwiêkszenia czêstotliwoci pra-

cy jednostki centralnej. Firma AMD w eg-

zemplarzach pochodz¹cych z produkcji seryj-

nej zablokowa³a mno¿nik czêstotliwoci

CPU na sta³e przynajmniej w teorii. Po-

równanie modeli seryjnych i pierwszych pró-

bek testowych jednoznacznie wskazuje na to,

¿e blokada mno¿nika powsta³a wskutek

przeciêcia czterech mostków z grupy L1.

wydajnociowych Duron sta³ siê ostatni-

mi czasy ulubieñcem overclockerów. Okaza³o

siê, ¿e drzemi¹ce w nim rezerwy mocy da siê

w bardzo prosty sposób wykorzystaæ bez

wiêkszego trudu mo¿na bowiem zwiêkszyæ je-

go prêdkoæ pracy o 25, a nawet 50%!

O³ówkowa przeprawa

Najprostsz¹ metod¹ naprawiania mostków

L1 odpowiadaj¹cych za blokadê mno¿nika

okaza³o siê dorysowywanie po³¹czeñ o³ów-

kiem. Znajduj¹cy siê w rysiku tego ostatnie-

go grafit jest dobrym przewodnikiem pr¹du

i zapewnia wystarczaj¹c¹ przewodnoæ do

potrzeb overclockingu. O³ówek nie mo¿e byæ

jednak zbyt twardy. Zalecamy zwyczajne, po-

pularne w szko³ach o³ówki HB. Dowiadcze-

nia przeprowadzone w redakcji z kilkoma

o³ówkami dowodz¹, ¿e zawartoæ grafitu

w rysiku, a co za tym idzie przewodnoæ,

nie jest jednakowa. Dlatego sugerujemy

Nie têdy droga

Zwiêkszaj¹c czêstotliwoæ FSB, podkrêcamy

nie tylko procesor i chipset p³yty g³ównej, ale

tak¿e magistrale: pamiêci, EIDE, PCI i AGP.

Pojawienie siê z³¹cza AGP 4× oraz kart gra-

ficznych do niego dopasowanych w du¿ym

stopniu ograniczy³o mo¿liwoci overclockin-

gu. Zwiêkszanie FSB, determinuj¹cego tak¿e

prêdkoæ magistrali AGP, okazuje siê zabój-

cze dla najnowszych kart graficznych. O ile

wiele urz¹dzeñ typu AGP 2× toleruje umiar-

kowane podkrêcanie, o tyle w przypadku kart

AGP 4× overclocking praktycznie nie jest

mo¿liwy lub przynosi minimalne korzyci.

Podobnie wygl¹da sytuacja w przypadku

napêdów dyskowych typu UltraATA. Je¿eli

zwiêkszymy czêstotliwoæ taktowania FSB, to

musimy wy³¹czyæ obs³ugê transmisji danych

za pomoc¹ DMA. Dzia³anie takie na ogó³ nie

ma sensu, poniewa¿ w trybie PIO Mode

4 transmisja danych jest znacznie wolniejsza

i niepotrzebnie obci¹¿a procesor.

Co z tym mno¿nikiem

Zwiêkszanie mno¿nika to najbardziej ele-

gancka metoda przypieszania jednostki cen-

tralnej. Nie wymaga wystawiania na próbê

pozosta³ych komponentów komputera, dziê-

ki czemu ewentualne ryzyko uszkodzeñ ogra-

nicza siê niemal w 100% do procesora. O ile

w przypadku procesorów firmy Intel zmiana

mno¿nika nie jest obecnie mo¿liwa, o tyle ak-

tualnie sprzedawane produkty AMD okazuj¹

siê w tej materii nadzwyczaj elastyczne.

Pierwsze egzemplarze Duronów nie mia³y

blokady mno¿nika i pozwala³y niemal na jego

dowolne ustawianie, pod warunkiem ¿e

Znajduj¹ce siê powy¿ej schematy informuj¹, które mostki nale¿y przerwaæ, a które nale¿y

po³¹czyæ w celu ustawienia odpowiedniego napiêcia zasilaj¹cego lub wybranej czêstotliwoci

taktowania procesora.

126

LUTY 2001

Hardware

Podkrêcanie Durona

Uwaga!

Zastosowanie jakiejkolwiek z opisanych

w niniejszym artykule metod overclockin-

gu oznacza rezygnacjê z gwarancji. Decy-

duj¹c siê na podkrêcanie procesora, trze-

ba mieæ te¿ wiadomoæ, ¿e operacja mo-

¿e zakoñczyæ siê uszkodzeniem CPU.

Dlatego jakiekolwiek czynnoci zwi¹zane

z przetaktowywaniem jednostki centralnej

ka¿dy wykonuje na w³asne ryzyko.

przetestowaæ jego mo¿liwoci na p³ycie g³ów-

nej pozwalaj¹cej na ustawienie mno¿nika.

Unikniemy w ten sposób niepotrzebnego

przecinania i k³opotliwego ³¹czenia mostków.

Uwaga : pocz¹tkuj¹cym i nie obeznanym

z chirurgi¹ procesorów u¿ytkownikom zde-

cydowanie odradzamy przecinanie mostków.

O ile ³¹czenie przeciêtych cie¿ek o³ówkiem

obarczone jest umiarkowanym ryzykiem,

o tyle nieumiejêtne zrywanie po³¹czeñ grozi

uszkodzeniem procesora.

Odczytuj¹c symbol Durona (patrz w¹tek:

Duron bez tajemnic), poznasz jego

najskrytsze sekrety.

przygotowanie kilku o³ówków do operacji

odbezpieczania Durona.

W czasie rysowania nale¿y zadbaæ, aby po-

szczególne cie¿ki nie zlewa³y siê ze sob¹.

Warto te¿ pos³u¿yæ siê lup¹ i postaraæ siê o od-

powiednie owietlenie. Po zakoñczeniu opera-

cji rozmno¿enia przystêpujemy do podkrê-

cania procesora. Zale¿nie od posiadanej p³yty

g³ównej ustawiamy na niej jumperki mno¿ni-

ka albo zmieniamy odpowiednie ustawienia

w BIOS-ie. Je¿eli po uruchomieniu komputera

BIOS informuje nas, ¿e procesor nadal pracu-

je z nominaln¹ czêstotliwoci¹, to znaczy, ¿e

niedok³adnie narysowalimy cie¿ki ³¹cz¹ce

odpowiednie mostki (trzeba je poprawiæ albo

zetrzeæ i narysowaæ od nowa) albo... AMD

wprowadzi³o nowe zabezpieczenie.

Mno¿nik CPU zwiêkszamy stopniowo,

najlepiej co 0,5 krotnoci. Je¿eli procesor nie

zg³osi siê przy jakiej czêstotliwoci albo za-

raz po uruchomieniu komputera BIOS wy-

wietli komunikaty o b³êdach, to mo¿na

przyj¹æ, ¿e procesor nie bêdzie pracowa³ sta-

bilnie w danym tempie nawet po podniesie-

niu napiêcia zasilaj¹cego. Nale¿y zreduko-

waæ mno¿nik i rozpocz¹æ testowanie stabil-

noci pracy przypieszonego procesora.

W przypadku p³yt g³ównych nie maj¹cych

mo¿liwoci ustawiania mno¿nika rysowa-

nie mostków L1 nie ma sensu. Multiplikator

trzeba bêdzie ustawiæ, przecinaj¹c odpowied-

nie mostki z grupy L6. Do tego celu mo¿na

u¿yæ np. skalpela albo kwasu siarkowego.

Problem jednak polega na tym, ¿e ponowne

po³¹czenie przeciêtego mostka nie zawsze siê

udaje. Dlatego przed przyst¹pieniem do

poprawiania procesora nale¿y wczeniej

Jak testowaæ

Fakt, ¿e komputer z podkrêcon¹ jednostk¹

centraln¹ uruchamia siê, nie gwarantuje jesz-

cze stabilnej pracy. Dopiero po kilkudniowych

testach mo¿na powiedzieæ, ¿e CPU pracuje

stabilnie mimo zwiêkszenia czêstotliwoci

jego taktowania. Kilkugodzinne testy czêsto

wywo³uj¹ z³udne nadzieje. Procesor, który

przez kilkaset minut radzi³ sobie z nadmiarem

ciep³a, poddany d³ugotrwa³emu pe³nemu ob-

ci¹¿eniu mo¿e wyzion¹æ ducha.

Prostym i stosunkowo dobrym testem na

stabilnoæ jednostki centralnej jest tworzenie

archiwów, np. typu ZIP. Przek³amania CPU,

wynikaj¹ce ze zbyt szybkiego tempa pracy, ge-

neruj¹ b³êdy CRC, dziêki czemu wiemy, jaka

prêdkoæ grozi uszkodzeniem naszego proce-

sora. Aby testowanie stabilnoci jednostki cen-

tralnej mia³o sens, musi ono odbywaæ siê przy

pe³nym obci¹¿eniu (100%) i trwaæ nieprze-

rwanie kilka dni. Uwaga: przynajmniej przez

pierwsze kilka godzin trzeba monitorowaæ

temperaturê CPU jeli przekracza 70°C i ro-

nie, to wystêpuje ryzyko przegrzania. Rozs¹d-

ne wydaje siê wtedy zmniejszenie mno¿nika.

Duron bez tajemnic

Nadruk na procesorze okrela jego w³aci-

woci. Na przyk³ad symbol D700AUT1B

oznacza: Duron (D), czêstotliwoæ taktowa-

nia 700 MHz (700), typ obudowy CPGA

(A), napiêcie j¹dra 1,6 V (S=1,5 V,

U=1,6 V, P=1,7 V, M=1,75 V, N=1,8 V),

maksymalna dopuszczalna temperatura

obudowy CPU 90°C (Q=60°C, X=65°C,

R=70°C, Y=75°C, T=90°C, S=95°C) i FSB

100 MHz (A=B=100 MHz, C=133 MHz).

Podan¹ na nadruku maksymaln¹ temperatu-

rê nale¿y traktowaæ jako wartoæ graniczn¹

nawet krótkotrwa³e jej przekroczenie naj-

prawdopodobniej zakoñczy siê uszkodze-

niem procesora. Fakt, ¿e CPU wci¹¿ bêdzie

dzia³a³, nie znaczy, ¿e wszystko jest OK. Nie

wolno tak¿e zapomnieæ, ¿e p³yta g³ówna

mo¿e nie znieæ takich upa³ów, a nawet

najkrótsza awaria wentylatora skoñczy siê

przegrzaniem procesora. Dlatego powinno

siê utrzymywaæ temperaturê CPU na pozio-

mie 6070 stopni.

Granice rozs¹dku

Dla potrzeb niniejszego testu wykorzystali-

my trzy procesory typu Duron, dwa typu

600 i jeden 700 MHz. We wszystkich przy-

padkach okaza³o siê, ¿e jednostki centralne

AMD maj¹ du¿e rezerwy wydajnoci i po-

zwalaj¹ na zwiêkszenie prêdkoci pracy

od 25 do 50%. Nie nale¿y zapominaæ, ¿e pod-

krêcone procesory prawdopodobnie nie do-

¿yj¹ 10 lat, czyli wieku gwarantowanego

przez AMD przy zachowaniu nominalnych

warunków pracy. Je¿eli jednak bêdziemy

utrzymywali ich temperaturê pracy na pozio-

mie poni¿ej 50 stopni, to mamy szansê na

bezawaryjn¹ pracê przez kilka lat mimo

zwiêkszenia prêdkoci taktowania.

Robert I. Bielecki

Voltomania

Do niedawna Durony typu 600, 650 i 700

MHz wymaga³y napiêcia zasilaj¹cego 1,5 V,

a ich szybsi bracia i siostry potrzebowali o 0,1

V wiêcej. W ostatnim czasie postanowiono

ujednoliciæ produkcjê i praktycznie wszystkie

sprzedawane obecnie egzemplarze wymagaj¹

1,6 V. Z kolei Athlony do 850 MHz pracuj¹

z napiêciem 1,7 V, a szybsze potrzebuj¹ 0,05

V wiêcej. Maksymalne napiêcie zasilaj¹ce

w przypadku Duronów i Athlonów nie mo¿e

jednak przekroczyæ odpowiednio 1,8 V oraz

1,85 V. W przeciwnym razie j¹dro jednostki

centralnej mo¿e ulec uszkodzeniu: przepali

siê jeden obwód lub wiêcej i CPU bêdzie po-

pe³nia³ b³êdy, a w skrajnym przypadku j¹dro

procesora po prostu siê rozleci.

Podnoszeniu napiêcia zasilaj¹cego towarzy-

szy zwiêkszenie wydzielania ciep³a. Pamiêtaj-

my, ¿e pobór mocy ronie z kwadratem napiê-

cia zasilaj¹cego. Dlatego zwiêkszenie napiêcia

o 0,2 V oznacza wzrost generowanego ciep³a

o jedn¹ trzeci¹. W praktyce wi¹¿e siê to z ko-

niecznoci¹ zastosowania skuteczniejszego

ni¿ w normalnych warunkach uk³adu radia-

tor-wentylator, np. typu orb. Niestety, znacz-

nie podra¿a to koszt przypieszania procesora

i czyni podkrêcanie mniej op³acalnym.

Zwyk³y, szkolny o³ówek wystarcza do

zwiêkszenia prêdkoci Duronów

i Athlonów nawet o 2550%.

INFO

Grupy dyskusyjne

Uwagi i komentarze do artyku³u:

news://news.vogel.pl/chip.artykuly

Pytania techniczne:

news://news.vogel.pl/chip.hardware

Internet

Opisy podkrêcania procesorów AMD

http://www6.tomshardware.com/cpu/00q3/000711/

index.html

http://www.maximum3d.com/reviews/duronoc1.htm

LUTY 2001

127

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: