Najważniejszym zmysłem delfinów jest słuch. Ssaki te nie posiadają widocznych uszu, ponieważ małrzowiny uszne delfinów zanikły w procesie ewolucji w przeciągu tysięcy lat. Mają zaś uszy wewnętrzne, które za pomocą przenoszonych dźwięków przez wodę, słyszą częstotliwości 153 kHz. Ucho wewnętrzne delfinów jest specialnie odizolowane od kości czaszki, dzięki temu mają zdolności słyszenia dźwięków stereofonicznych, które pomagają im okreslić kierunek , skąd pochodzi słyszany przez nie dźwięk. Jest to bardzo ważną umiejętnością, gdyż delfiny żyją w świecie dźwięków; nie tylko wytwarzanych przez inne zwierzęta, ale i przez siebie. Aby zorientować się w otoczeniu, posługują się echolokacją i potrafią wytworzyć ultradźwięki. Echolokacja emituje stały strumień krótkich sygnałów dźwiękowych, odbijających się od obiektów stałych i powracających do delfinów jak echo. Pozwala to im zlokalizować nawet najmniejsze obiekty zagrzebane w mule (fale dźwiękowe przechodzą przez rzeczy stałe), wymierzać głębokość zanurzenia, oceniać kierunek i porozumiewać się na większe odległości.
Sygnały dźwiękowe emitowane przez delfiny są serią trzasków i gwizdów- jednak tak krótkich i tak szybko wysyłanych, że przypominają raczej skrzypiące drzwi. Powstające dźwięki są skupione przez zbiornik tłuszczowy na czole tzw. melon, który działa na zasadzie soczewki i emitowane podczas wydmuchiwania powietrza przez nozdrza. Dźwięki wracają, odbite od danego obiektu, i przechodzą do ucha środkowego przez kanał tłuszczowy w wydrązeniu szczęki dolnej. Dzięki instynktownemu analizowaniu odbitego echa, w mózgu delfinów tworzy się kompletny, dźwiękowy obraz otoczenia, co pozwala tym waleniom unikać zagrożenia i lokalizować potencjalne ofiary.
Odpowiednie analizowanie takich informacji możliwe jest dzięki znacznej liczbie komórek mózgowych. Mózgi delfinów są naprawdę duże (mózg dorosłego butlonosa waży 2kg, a człowieka tylko 1,5 kg). Nie powinno nas dziwić zatem, dlaczego te zwierzęta są tak inteligentne i tak łatwo się uczą.
Oczy delfinów są przystosowane do widzenia pod wodą i na powietrzu. Delfiny w nocy wykazują mniejszą aktywność. Ich oczy zamykane są na przemian, by dać odpocząć danej półkuli mózgu. Zdaża się, ale żadko, że polują w nocy, jeżeli są zmuszone przez swoje ofiary, które pokazują się tylko nocami.
Ciekawostka:
W 1961 roku dwa delfiny wywołały sensację, rozmawiając przez telefon. Eksperyment wyglądał następująco: dwa delfiny znajdowały się w dwóch różnych basenach. Zwierzęta nie mogły się ani widzieć, ani słyszeć. Pomiędzy dwoma basenami zamontowano linię telefoniczną. Jeden z delfinów wydawał z siebie dźwięki, które były słyszalne w drugim basenie. Drugi delfin odebrał wiadomość i natychmiast podpłynął do słuchawki. Szukał rozmówcy. Oba delfiny wydawały z siebie powtarzające się dźwięki. Naukowcy twierdzili, że zwierzęta wzywały się w swoim języku po imieniu. Ponieważ nie mogły namierzyć partnera w zasięgu wzroku, zaczęła się ożywiona „rozmowa” przez telefon. Trwała ponad godzinę i była prowadzona w niezwykle kulturalny sposób. Oba delfiny czekały cierpliwie, aż partner skończy mówić, i nigdy nie wpadały mu w słowo.
Chociaż rozmowa została zarejestrowana na taśmie i poddana dokładnej analizie, nie udało się odszyfrować mowy delfinów. Ponowiono eksperyment, łącząc telefonicznie delfiny z wybrzeży Hawajów z ich kuzynami z Florydy. Porozumienie między nimi było natychmiastowe. Zwierzęta rozmawiały w najlepsze i tylko ludzie nie rozumieli ani słowa.
Podobne badania przeprowadzono na okręcie podwodnym. Nagrano „rozmowę” samicy i samca. Kilka dni później puszczono taśmę samcowi. Podpłynął do głośnika i słuchał. Nagranie włączano kilkakrotnie, jednak samiec wkrótce przestał interesować się przekazem. Zareagował jak człowiek, który kilka razy wysłuchał tej samej opowieści. Do tej pory nie udało się, niestety, ustalić, czy delfiny rozwiązują problemy, zastanawiając się nad nimi, czy stosując metodę prób i błędów.
Tofinek3-reaktywacja