~90N.E. - DIDACHE: "W dniu Pana, w niedzielę, gromadźcie się razem, by łamać chleb i składać dziękczynienie, a wyznawajcie ponadto wasze grzechy, aby ofiara wasza była czysta. Niechaj nikt, kto ma jakiś spór ze swoim bratem, dopóki się nie pogodzą, nie bierze udziału w tym zgromadzeniu, aby nie została skalana wasza ofiara" (Didache 14).
~90 N.E. - DIDACHE: " ... w każdy dzień Pański niech odbywają się wasze uroczyste zgromadzenia i na nich się radujcie, gdyż winny grzechu będzie ten kto pości w dzień Pański, to jest w dzień zmartwychwstania ... " (Konstytucja apostołów - "Ojcowie przednicejscy" tom. VII, str. 449).
~ 90 n.e. - DIDACHE: " Czyż może być kimś innym niż tylko Bożym przeciwnikiem ten, kto przez cały dzień myśli o rzeczach przemijających, a nie dba o to co wieczne? Kto troszczy się o przyodziewek i doczesny pokarm, a nie o to co będzie trwać bez końca? Czy to nie do niego odnoszą się słowa Pana: "Poganie......" który podobnie wypowiedział się o Jerozolimie: "Lżej będzie w dniach ostatecznych Sodomie niż tobie". Poganie wstając rano przed podjęciem wszelkiej pracy idą by czcić swych bożków i modlić się do nich i nie wstrzymują się od udziału w swoich ucztach i uroczystościach i przychodzą na swe wspólne zgromadzenia, tak jak do synagogi, a Żydzi po sześciu dniach pracy siódmego odpoczywają i przychodzą do synagogi nigdy nie zaniedbując ani nakazanego im dnia odpoczynku ani wspólnych zgromadzeń. Jeśli więc ci nie zbawieni często gromadzą się dla celów z których nie mają żadnej materialnej korzyści, to jakie usprawiedliwienie przed Panem znajdziemy my, którzy opuszczamy zgromadzenia w Kościele z lenistwa, które często kończy się odstępstwem czy nawet niegodziwymi czynami?
~ 90 n.e. - DIDACHE: " I w dniu zmartwychwstania Pańskiego, który jest dniem Pańskim, spotykajcie się bardziej sumiennie, wysławiając Boga który stworzył wszechświat przez Jezusa, posłał Go do nas, zgodził się na Jego cierpienie i wzbudził Go z martwych. Jeśli w tym dniu nie zgromadzany się, aby usłyszeć zbawcze słowo dotyczące zmartwychwstania, to jak się wytłumaczymy przed Bogiem z naszej nieobecności ... ?" (Konstytucja apostołów - "Ojcowie przednicejscy", tom VII, str. 381).
~ 90 n.e. - DIDACHE: " W dniu zmartwychwstania Pana, to jest dniu Pańskim gromadźcie się razem i w przychodzeniu nie uchybiajcie. Będąc razem dziękujcie Bogu i chwalcie Go za Jego łaski którymi nas obdarował poprzez Chrystusa i uwolnił was od niewiedzy, błędów i zniewolenia, aby wasza ofiara była nieskazitelna i miła Bogu, który o swym Kościele powiedział: "i na wszystkich miejscach spala się kadzidła i składa się czyste ofiary na cześć mojego imienia ... Gdyż Ja jestem wielkim Królem - mówi Pan Zastępów, a moje imię wywołuje zbożny lęk między narodami" - Malachiasz 1;11 i 14 (Konstytucja apostołów - "Ojcowie przednicejscy", tom VII str. 471).
~100 (?) N.E. - BARNABASZ: "Przestrzegamy siódmy dzień (niedzielę) z radością, bo to dzień w którym Jezus powstał z martwych" (List Barnabasza 15:6-8).
r. 107 n.e. - IGNACY Z ANTIOCHII: "Nie dajcie się zwodzić obcymi naukami ani starymi baśniami bez żadnego pożytku. Jeśli bowiem dzisiaj jeszcze żyjemy według prawa żydowskiego, wyznajemy, że nie otrzymaliśmy łaski. Tak więc nawet ludzie żyjący dawniej w starym porządku rzeczy doszli do nowej nadziei i nie zachowują już szabatu, ale obchodzą Dzień Pański w którym to przez Jezusa Chrystusa i przez śmierć jego także i nasze życie wzeszło jak słońce. Niektórzy wprawdzie temu przeczą, lecz przecież właśnie przez tę tajemnicę otrzymaliśmy wiarę i po to w niej trwamy, abyśmy okazali się uczniami Jezusa Chrystusa, jedynego naszego Mistrza. Jakże mogliśmy żyć bez Niego, skoro i prorocy będąc w duchu jego uczniami oczekiwali Go jak swego Mistrza? Jest rzeczą bezsensowną mówić o Jezusie Chrystusie i zarazem żyć po żydowsku, ponieważ to nie chrześcijaństwo przyjęło judaizm, lecz judaizm chrześcijaństwo. Gdzie jest chrześcijaństwo, tam nie może być judaizmu" (Ignacy z Antiochii - "Do Kościoła w Magnezji", rozdz. 9).
110 N.E. - PLINIUSZ: "Zwykli gromadzić się zawsze tego samego dnia przed wschodem słońca i śpiewać razem hymn do Chrystusa, którego czczą jako Boga. Wiązali się uroczystym ślubowaniem, że nie będą czynić niegodziwości, oszukiwać, kraść, cudzołożyć, kłamać i nie tracić pokładanego w nich zaufania. Później rozchodzili się i gromadzili ponownie by spożywać zwyczajne, niewyszukane pokarmy".
130 N.E. - BARNABASZ: "Mówi im jeszcze (Bóg): 'Waszych świąt nowiu i szabatu mogę ścierpieć! Popatrzcie, co to znaczy: Nie te teraźniejsze szabaty są dla mnie przyjemne, lecz ten, który sam ustanowiłem i w którym doprowadziwszy wszystko do spoczynku uczynię początek dnia ósmego, to jest początek nowego światła'. Dlatego też świętujemy z radością dzień ósmy: w dniu tym Jezus powstał z martwych i ukazawszy się (uczniom) wstąpił do nieba" - ("List Barnaby", 15:8).
150 N.E. - JUSTYN MĘCZENNIK: "Ci, którzy prześladowali i nadal prześladują Chrystusa, jeśli nie będę pokutować nie odziedziczą niczego w Niebie. Jednak poganie którzy weń uwierzyli i żałowali za swoje grzechy otrzymają dziedzictwo razem z patriarchami i prorokami i wszystkimi sprawiedliwymi pochodzącymi z rodu Jakuba. Stanie się tak mimo, że nie przestrzegali szabatu, nie byli obrzezani ani nie zachowywali postów. Z całą pewnością nie ominie ich udział w świętym Bożym dziedzictwie" - ("Św. Justyna, filozofa i męczennika dialog z Żydem Tryfonem", księga I, str. 207).
150 N.E. - JUSTYN: "Jeśli tego nie uznamy to będziemy podatni na głupie myślenie, że to nie ten sam Bóg który istniał w czasach Enocha i wszystkich tych, którzy nie byli obrzezani w ciele, nie przestrzegali Szabatu ani żadnych innych rytuałów. Będziemy tak myśleć wiedząc, że te przepisy wprowadził dopiero Mojżesz ... Ponieważ przed Abrahamem nie było potrzeby obrzezywania, tak jak przed Mojżeszem nie było obchodzenia Szabatu czy świąt i składania ofiar. Tym bardziej nie ma takiej potrzeby teraz, gdyż zgodnie z Bożym zamysłem Jego syn Jezus Chrystus narodził się bez grzechu z dziewicy z rodu Abrahama" - ("Dialog z ...", tom I, str. 206).
150 N.E. - JUSTYN: "Niedziela jest dniem w którym się jako Kościół gromadzimy, ponieważ to pierwszy dzień tygodnia i w nim właśnie Jezus nasz zbawiciel powstał z martwych" - ("Św. Justyn - Apologie", apologia I, rozdz. 68).
150 N.E.: "Ponadto wszyscy ci sprawiedliwi o których tu wspominałem (po wymienieniu Adama, Abla, Enocha, Lota, Noego, Melchisedeka i Abrahama), chociaż nie przestrzegali szabatu, to jednak byli mili Bogu, a po nich Abraham wraz ze swymi potomkami aż do Mojżesza ... I wam nakazano święcić szabat, abyście mogli obchodzić pamiątkę przymierza z Bogiem. Jego słowo mówi: 'Abyście wiedzieli żem ja Bóg który was wybawił'" - ("Dialog z ...", tom I, str. 204).
150 N.E. - JUSTYN: "Przykazanie zaś obrzezania, które nakazywało dnia ósmego obrzezać wszystkie dzieci, było figurą obrzezania prawdziwego, które nas obrzezało z błędu i niegodziwości przez Jezusa Chrystusa, Pana naszego, zmartwychwstałego pierwszego dnia w tygodniu. Pierwszy bowiem dzień tygodnia, aczkolwiek pierwszy z wszystkich dni, jest wprawdzie ósmy, jeśli się go liczy po wszystkich dniach cyklu tygodniowego, ale nie przestaje być równocześnie pierwszym" - ("Św. Justyna, filozofa i męczennika dialog z Żydem Tryfonem", dialog 41:4).
150 N.E. - JUSTYN: "Czy innego zarzutu przeciwko nam nie podnosicie, drodzy przyjaciele, jak tylko ten, że nie żyjemy według zakonu, że na wzór przodków waszych ciała naszego nie obrzezujemy i szabatów, jak wy, nie zachowujemy?" - ("Św. Justyna, filozofa i męczennika dialog z Żydem Tryfonem", dialog 10:1).
150 N.E. - JUSTYN: "Przy każdym posiłku naszym wielbimy Stwórcę wszechświata przez Syna Jego, Jezusa Chrystusa i przez Ducha Świętego w dniu zaś zwanym Dniem Słońca (w angielskim oryginale artykułu - 'Sunday') odbywa się zebrania w jednym miejscu wszystkich razem i z miast i wsi. (Tu następuje opis chrześcijańskiego nabożeństwa) ... Zgromadzenie zaś nasze dlatego odbywa się w niedzielę, ponieważ to pierwszy dzień, w którym Bóg przetworzył ciemności oraz materię i uczynił świat, ponieważ Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel, tego samego dnia zmartwychwstał. W przeddzień bowiem Dnia Saturna (ang. oryg. - 'Saturday') został ukrzyżowany, a nazajutrz po tym dniu, to znaczy w niedzielę, objawił się apostołom i tę im podał naukę" - ("Św. Justyn - Apologie", apologia I, rozdz. 67:3-7).
155 N.E. - JUSTYN: "My zaś przestrzegalibyśmy i tego cielesnego obrzezania, szabatów oraz wszystkich świąt bez wyjątku, gdybyśmy nie wiedzieli z jakiego powodu takie otrzymaliście przykazania; otóż dla waszej nieprawości i twardego serca waszego ... Dlaczegóż więc nie mielibyśmy zachowywać tego, co nam żadnej nie przynosi szkody, to znaczy obrzezania cielesnego, szabatów i świąt? ... Dla waszych i ojców waszych nieprawości, by was, jak powiedziałem znakiem napiętnować, Bóg wam kazał szabat święcić i wszystkie inne wam dał przykazania ... " (Dialog 18 i 21).
190 N.E. - KLEMENS ALEKSANDRYJSKI: (komentując każde z przykazań Dekalogu i ich znaczenie dla chrześcijan) "Siódmy dzień jest ogłoszony dniem odpoczynku, kiedy poprzez wstrzymywanie się od czynienia zła przygotowujemy się do dnia pierwszego, który jest czasem prawdziwego odpoczynku".
190 N.E. - KLEMENS ALEKSANDRYJSKI: "On wypełnia przykazanie zgodnie z Ewangelią i przestrzega Dnia Pańskiego, jeśli odrzuci złe myśli i oddaje Bogu chwałę za zmartwychwstanie".
200 N.E. - BARDESANES: "W jakiejkolwiek krainie przebywamy wszyscy nosimy jedno imię chrześcijan, gromadzimy się w dniu Pańskim, a w oznaczonych dniach pościmy" - ("O losie").
200 N.E. - TERTULIAN: "Wynika więc stąd, że zniesienie cielesnego obrzezania i starego prawa dokonało się w swoim czasie, tak również okazało się, że przestrzeganie szabatu miało zakres tymczasowy" - ("Przeciw Żydom", rozdz.4:1).
200 N.E. - TERTULIAN: "W końcu ten, który upiera się, aby aż dotąd zachowywać szabat jako środek zbawienia oraz obrzezanie ósmego dnia ze względu na niebezpieczeństwo śmierci, niech przekona nas, że w przeszłości sprawiedliwi święcili szabat albo co najmniej byli obrzezani i tak stawali się przyjaciółmi Boga ... Nie było jeszcze obrzezania ani święcenia szabatu, kiedy Bóg stworzył Adama a następnie potomka jego Abla. Kiedy ten składał Bogu ofiarę pochwalił go Bóg, nieobrzezanego i nieświętującego szabatu ... Noe zaś nieobrzezany i nieprzestrzegający szabatu został wybawiony z potopu. Henocha również najsprawiedliwszego, a przecież nieobrzezanego i nieprzestrzegającego szabatu przeniósł z tego świata, choć nie zakosztował on śmierci ... Także Melchizedek, kapłan Boga Najwyższego został wybrany do kapłaństwa bożego jako nieobrzezany i nieprzestrzegający szabatu" - ("Przeciw Żydom", 2:23-28; 4:1).
200 N.E. - TERTULIAN: "Inni ... uważają, że Bogiem chrześcijan jest słońce, ponieważ powszechnie wiadomo, że niedzielę traktujemy jako dzień radości" - ("Tertulian - Do narodów", 1:33).
200 N.E. - TERRTULIAN: "Szabaty to dla nas rzecz obca" - ("O bałwochwalstwie").
220 N.E. - ORYGENES: "W niedzielę nie powinno się wykonywać żadnych codziennych zajęć. Jeśli się więc od nich powstrzymujemy i otwieramy się na rzeczy duchowe, to idźmy do kościoła, słuchajmy czytania Słowa oraz natchnionych kazań i medytujmy nad niebiańskimi sprawami" - ("Orygens - Homilie na Księgę Liczb", homilia 23).
220 N.E. - ORYGENES: "Nie jest wszak możliwym, aby dzień odpoczynku po szabacie wywodził się z siódmego dnia naszego Pana. Wprost przeciwnie, nasz Zbawiciel zgodnie z przykładem swego własnego odpoczynku, chce abyśmy byli do Niego podobni również w naszym umieraniu jak i w zmartwychwstaniu" - ("Orygens - Komentarz na Ewangelię Jana", 2:28).
225 N.E. - DIDASKALIA: "Apostołowie następnie zarządzili : pierwszego dnia tygodnia ma się odbywać służba, czytanie Świętych Ksiąg, ofiarowanie, gdyż pierwszego dnia tygodnia nasz Pan powstał z martwych, pierwszego dnia powstał na świat i pierwszego dnia wstąpił do nieba i w końcu w niedzielę powróci z niebiańskimi aniołami"
300 N.E. - WIKTORINUS: "Dzień szósty zwany jest 'parasceve', czyli dniem przygotowania królestwa ... W tym dniu ze względu na mękę Pana Jezusa Chrystusa medytujemy nad nią i pościmy. Siódmego dnia On odpoczął od wszystkich swoich działań i dzień ten pobłogosławił i uświęcił. W dzień szósty rygorystycznie pościmy, ale w dzień Pański łamiemy i spożywamy chleb z dziękczynieniem. I niech szóstemu dniowi towarzyszy ścisły post, aby się nikomu nie wydawało, że obchodzimy szabat wraz z Żydami, gdyż szabat został przez Chrystusa w Jego ciele unieważniony" - ("Stworzenie świata").
300 N.E. - EUZEBIUSZ Z CEZAREI: "Dlatego tak jak my nie praktykowali obrzezania ani nie obchodzili szabatu, ... ponieważ takie rzeczy nie mają nic wspólnego z chrześcijanami" - ("Euzebiusz - Historia Kościoła", księga I, rozdz. 4).
300 N.E. - EUZEBIUSZ: "Mieli (Ebionici) w zwyczaju obchodzić szabat i zachowywać inne żydowskie zwyczaje, ale w dniu Pańskim robili to samo co my, aby uczcić pamiątkę zmartwychwstania Zbawiciela" - ("Euzebiusz - Historia Kościoła", księga III).
300 N.E. - EUZEBIUSZ: "Obrzezania ciała nie uznawali (starotestamentowi święci, patriarchowie), tak jak i my nie dbamy o nie; nie troszczyli się o święcenie szabatów, tak samo jak my ich nie zachowujemy; nie dbali o wstrzymywanie się od niektórych pokarmów, ani o przestrzeganie innych rzeczy, które Mojżesz jako pierwszy podał dla następnych pokoleń w celach symbolicznych, tak jak chrześcijanie o podobne nie troszczą się przepisy" - ("Euzebiusz - Historia Kościoła", księga I, 4:8)
300 N.E. - EUZEBIUSZ: "Dzień Jego (Chrystusowego) światła ... był dniem powstania z martwych, o którym mówili, że jest jedynym rzeczywiście świętym dniem i zarazem dniem Pańskim. Dzień ten jest lepszy niż którykolwiek inny oraz niż dni, jakie prawo Mojżesza wyznaczyło na święta, nowie księżyca czy szabaty. O tych dniach apostoł Paweł mówi, iż są cieniem dni a nie dniami rzeczywistymi" - ("Dowody ... 4:16:186).
345 N.E. - ATANAZY: "Szabat był zakończeniem pierwszego stworzenia, Dzień Pański zaś początkiem stworzenia drugiego, w którym Bóg odnowił i odtworzył rzeczy stare. Zrobił to według tej samej zasady w myśl której najpierw wymagał od swego ludu by ten obchodził szabat jako dzień upamiętniający koniec pierwszego stworzenia. Dlatego my święcimy Dzień Pański jako pamiątkę nowego stworzenia ("O szabacie i obrzezce").
350 N.E. - CYRYL Z JEROZOLIMY: "Nie przyjmuj religii samarytańskiej i żydowskiej! Bo na zawsze uwolnił cię od nich Jezus Chrystus. Nie święć szabatu i nie nazywaj tych czy innych pokarmów pospolitymi i nieczystymi" - ("Cyryl z Jerozolimy - Katechezy", katecheza 4:37).
360 N.E. - SOBÓR LAODYCEJSKI: "Chrześcijanie nie powinni się judaizować i wstrzymywać się od pracy w szabat, jednak Dzień Pański powinni czcić w szczególny sposób i jeśli możliwe nie wykonywać żadnej pracy, ponieważ są chrześcijanami (czyli należącymi do Chrystusa)" - ("Kanon 29").
387 N.E. - JAN CHRYZOSTOM: "Przywdzialiście na siebie Chrystusa, staliście się członkami Jego Ciała, otrzymaliście obietnicę wiecznego życia i mimo to nadal tkwicie w Zakonie? Jakim prawem sądzicie, że wejdziecie do Królestwa Niebieskiego! Słuchajcie słów Pawła, który mówi, że przestrzeganie wyłącznie Zakonu podważa znaczenie Ewangelii. Weźcie to sobie do serca i z drżeniem wystrzegajcie się tej pułapki. Dlaczego tak jak Żydzi przestrzegacie szabatu i w ten dzień pościcie?" - ("Jan Chryzostom - Homilia na List do Galacjan", 2:17).
400 N.E. - KONSTYTUCJA APOSTOLSKA: "W dniu zmartwychwstania Pana spotykajcie się regularnie zanosząc uwielbienie Bogu który stworzył wszechświat poprzez Jezusa, zezwolił by ten cierpiał, a następnie wzbudził Go z martwych. W przeciwnym wypadku jakie usprawiedliwienie znajdzie przed Bogiem ten kto tego dnia nie uczestniczy w zgromadzeniu ... w którym czyta się proroków, głosi Słowo Boże, składa ofiarę oraz korzysta z daru uświęconego pożywienia" ("Konstytucja Apostolska", 2:7,60).
412 N.E. - AUGUSTYN: "Chętnie bym się dowiedział co spośród Dziesięciu Przykazań, oprócz przestrzegania szabatu, nie musi być wypełniane przez chrześcijan ... O którym z tych przykazań ktoś mógłby powiedzieć, że nas nie obowiązują? Uważam, że mówiąc, iż 'litera zabija' apostoł Paweł nie miał na myśli Zakonu napisanego na tych dwóch kamiennych tablicach, ale prawo przewidujące obrzezanie oraz inne uświęcone rytuały, które (dzięki Jezusowi) już nie obowiązują" - ("Augustyn - Duch i litera", 24).
Jeszcze więcej świadectw na stronie Early Christian Lord's Day Observance
religijny