Benedykt XVI - Adhortacja Sacramentum Caritatis.pdf

(351 KB) Pobierz
untitled
POSYNODALNA
ADHORTACJA APOSTOLSKA
SACRAMENTUM CARITATIS
OJCA ĝWIĉTEGO
BENEDYKTA XVI
DO BISKUPÓW
DO KAPàANÓW I DIAKONÓW
DO ZAKONNIKÓW I ZAKONNIC
ORAZ
DO WSZYSTKICH WIERNYCH
O EUCHARYSTII, ħRÓDLE I SZCZYCIE
ĩYCIA I MISJI KOĝCIOàA
WPROWADZENIE
1. SAKRAMENT MIàOĝCI , NajĞwiĊtsza Eucharystia jest darem, jaki Jezus Chrystus czyni z
samego siebie, objawiając nam nieskoĔczoną miáoĞü Boga wobec kaĪdego czáowieka. W tym
przedziwnym sakramencie objawia siĊ miáoĞü najwiĊksza, ta, która przynagla, by „Īycie
swoje oddaü za przyjacióá swoich” ( J 15, 13). Istotnie, Jezus „do koĔca ich umiáowaá” ( J 13,
1). Tymi sáowami zapowiada Ewangelista Jego gest nieskoĔczonej pokory: zanim umará na
krzyĪu za nas, przepasawszy siĊ rĊcznikiem, umyá uczniom nogi. Tak teĪ, w sakramencie
Eucharystii Jezus nadal miáuje nas „aĪ do koĔca”, aĪ po dar ze swego ciaáa i swojej krwi.
JakieĪ zdziwienie musiaáo napeániü serca Apostoáów wobec czynów i sáów Pana podczas tej
Wieczerzy! JakiĪ zachwyt winna wzbudziü w naszym sercu tajemnica Eucharystii!
Pokarm prawdy
2. W sakramencie Oátarza, Pan przychodzi do czáowieka, stworzonego na obraz i
podobieĔstwo BoĪe (por. Rdz 1, 27), stając siĊ jego towarzyszem w drodze. W tym
sakramencie, Pan staje siĊ rzeczywiĞcie pokarmem dla czáowieka zgáodniaáego prawdy i
wolnoĞci. Skoro tylko prawda moĪe nas uczyniü wolnymi (por. J 8, 36), to Chrystus staje siĊ
dla nas pokarmem Prawdy. Z przenikliwą znajomoĞcią ludzkiej kondycji, Ğw. Augustyn
zwróciá uwagĊ na to, iĪ czáowiek dziaáa spontanicznie, a nie z przymusu, kiedy staje wobec
czegoĞ, co go pociąga i wzbudza w nim pragnienie. Pytając tedy, co moĪe czáowieka
ostatecznie od wewnątrz poruszyü, ĞwiĊty Biskup zawoáaá: „CzegoĪ dusza pragnie na sposób
bardziej Īarliwy niĪ prawdy?”. KaĪdy bowiem czáowiek niesie w sobie niezniszczalne
pragnienie prawdy, ostatecznej i definitywnej. Dlatego Pan Jezus, który jest „Drogą, Prawdą i
ĩyciem” ( J 14, 6) zwraca siĊ do wzdychającego serca czáowieka, który czuje siĊ pielgrzymem
i spragnionym, do serca tĊskniącego za Ĩródáem Īycia, do serca, które Īebrze o PrawdĊ. Jezus
Chrystus istotnie jest Prawdą i jednoczeĞnie Osobą, która pociąga do siebie Ğwiat. „Jezus jest
gwiazdą polarną wolnoĞci ludzkiej: bez Niego traci ona orientacjĊ, poniewaĪ bez poznania
prawdy wolnoĞü siĊ wynaturza, izoluje i redukuje do poziomu jaáowego kaprysu. Wraz z
Nim, wolnoĞü siĊ odnajduje”. W sakramencie Eucharystii, Jezus ukazuje w sposób
szczególny prawdĊ o miáoĞci , która jest samą istotą Boga. I to jest ta prawda ewangeliczna,
która interesuje kaĪdego czáowieka i caáego czáowieka. Dlatego KoĞcióá, który znajduje w
Eucharystii swoje Īyciowe centrum, ciągle podejmuje wysiáek gáoszenia w porĊ i nie w porĊ
(por. 2 Tm 4, 2), Īe Bóg jest miáoĞcią. WáaĞnie dlatego, Īe Chrystus staá siĊ dla nas pokarmem
Prawdy, KoĞcióá zwraca siĊ do czáowieka, zapraszając go, by dobrowolnie przyjąá dar BoĪy.
Rozwój eucharystycznego obrzĊdu
3. Spoglądając na dwutysiącletnią historiĊ KoĞcioáa Chrystusowego, kierowaną mądrym
dziaáaniem Ducha ĝwiĊtego, peáni wdziĊcznoĞci podziwiamy dokonujący siĊ w czasie rozwój
form obrzĊdowych, poprzez które sprawujemy pamiątkĊ wydarzenia naszego zbawienia. Od
wielorakich form pierwszych wieków, które nadal jaĞnieją w obrzĊdach staroĪytnych
KoĞcioáów Wschodnich, aĪ po rozprzestrzenienie siĊ obrządku rzymskiego; od jasnych
wskazaĔ Soboru Trydenckiego i mszaáu Ğw. Piusa V aĪ po odnowĊ liturgiczną zamierzoną
przez Sobór WatykaĔski II: na kaĪdym etapie historii KoĞcioáa celebracja eucharystyczna,
bĊdąca Ĩródáem i szczytem jego Īycia i misji, jaĞnieje poprzez obrzĊd liturgiczny z caáym
swym róĪnorodnym bogactwem. XI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów,
które siĊ odbyáo w dniach od 2 do 23 paĨdziernika 2005 r. w Watykanie, záoĪyáo Bogu
gáĊbokie dziĊkczynienie wobec tej historii, rozpoznając w jej dziaáaniu przewodnictwo Ducha
ĝwiĊtego. Ojcowie synodalni stwierdzili oraz potwierdzili dobroczynny wpáyw, jaki miaáa na
Īycie KoĞcioáa reforma liturgiczna podjĊta przez Sobór WatykaĔski II. Synod Biskupów miaá
moĪnoĞü oceniü jej przyjĊcie w okresie posoborowym. Bardzo liczne byáy wyrazy uznania.
Stwierdzono, Īe trudnoĞci, jak równieĪ niektóre zauwaĪone naduĪycia, nie mogą przesáoniü
dobrodziejstw oraz waĪnoĞci liturgicznej odnowy, która zawiera bogactwa nie w peáni jeszcze
wykorzystane. Gáównie chodzi o to, by odczytywaü zmiany, jakich pragnąá Sobór w obrĊbie
tej jednoĞci, którą stanowi rozwój historyczny samego obrzĊdu, nie stosując nienaturalnego
przerwania tej jednoĞci.
Synod Biskupów oraz Rok Eucharystii
4. NaleĪy ponadto podkreĞliü związek niedawnego Synodu Biskupów na temat Eucharystii z
tym, co siĊ wydarzyáo w ostatnich latach w Īyciu KoĞcioáa. Nade wszystko musimy nawiązaü
do Wielkiego Jubileuszu roku 2000, poprzez który mój umiáowany Poprzednik, Sáuga BoĪy
Jan Paweá II, wprowadziá KoĞcióá w trzecie tysiąclecie chrzeĞcijaĔstwa. Rok Jubileuszowy
bez wątpienia byá nacechowany mocnym akcentem eucharystycznym. Nie naleĪy bowiem
zapominaü, iĪ Synod Biskupów byá poprzedzony, i w jakimĞ sensie przygotowany, Rokiem
Eucharystycznym, którego z przenikliwoĞcią zapragnąá Jan Paweá II dla caáego KoĞcioáa. Ten
Rok rozpocząá siĊ MiĊdzynarodowym Kongresem Eucharystycznym w Guadalajara w
paĨdzierniku 2004 r. i zakoĔczyá siĊ 23 paĨdziernika 2005 r. Podczas XI Zgromadzenia
Synodalnego kanonizacją piĊciu báogosáawionych odznaczających siĊ szczególną
poboĪnoĞcią eucharystyczną: biskupa Józefa Bilczewskiego, kapáanów Kajetana Catanoso,
Zygmunta Gorazdowskiego i Alberta Hurtado Cruchaga oraz zakonnika, kapucyna, Feliksa da
Nicosia. DziĊki nauczaniu Jana Pawáa II zawartemu w liĞcie apostolskim Mane nobiscum,
Domine oraz cennym sugestiom Kongregacji ds. Kultu BoĪego i Dyscypliny Sakramentów
diecezje i róĪne koĞcielne instytucje podjĊáy liczne inicjatywy dla obudzenia i wzrostu wiary
w EucharystiĊ, dla poprawienia starannoĞci celebracji, rozwiniĊcia adoracji eucharystycznej, a
takĪe zachĊcenia wiernych do czynnej solidarnoĞci, która wychodząc od Eucharystii dociera
do potrzebujących. W koĔcu trzeba wspomnieü znaczenie ostatniej encykliki mego
czcigodnego Poprzednika, Ecclesia de Eucharistia , w której zostawiá nam wáaĞciwe
odniesienie do Magisterium o Eucharystii oraz ostatnie Ğwiadectwo o centralnym miejscu,
jakie ten Boski sakrament zajmowaá w jego Īyciu.
Cel niniejszej adhortacji
5. Niniejsza posynodalna adhortacja apostolska ma na celu zebranie bogactwa róĪnorodnych
refleksji oraz propozycji związanych z pracami niedawnego Zwyczajnego Zgromadzenia
Ogólnego Synodu Biskupów – począwszy od Lineamenta aĪ po Propositiones , poprzez
Instrumentum laboris , Relationes ante et post disceptationem , wypowiedzi Ojców
synodalnych, auditores oraz delegatów bratnich KoĞcioáów – z zamiarem wyjaĞnienia
niektórych zasadniczych linii zaangaĪowania, mających obudziü w KoĞciele nowy impuls
oraz eucharystycznąĪarliwoĞü. BĊdąc Ğwiadomy ogromnego dziedzictwa doktrynalnego i
dyscyplinarnego, jakie w ciągu wieków narosáo wokóá NajĞwiĊtszego Sakramentu,
uwzglĊdniając teĪ gáos Ojców synodalnych, pragnĊ w obecnym dokumencie poleciü nade
wszystko, by lud chrzeĞcijaĔski pogáĊbiá wiĊĨ istniejącą pomiĊdzy tajemnicą eucharystyczną ,
akcją liturgiczną oraz nową sáuĪbą duchową wynikającą z Eucharystii jako sakramentu
miáoĞci . W tej perspektywie pragnĊ ustawiü obecną adhortacjĊ w relacji z moją pierwszą
encykliką Deus caritas est , w której wielokrotnie mówiáem o Eucharystii, by podkreĞliü jej
wiĊĨ z miáoĞcią chrzeĞcijaĔską, czy to w odniesieniu do Boga, czy w odniesieniu do
bliĨniego: „Wcielony Bóg przyciąga nas wszystkich do siebie. To pozwala zrozumieü, Īe
agape staje siĊ teraz takĪe okreĞleniem Eucharystii: w niej agape Boga przychodzi do nas
cieleĞnie, aby nadal dziaáaü w nas i poprzez nas”.
CZĉĝû PIERWSZA
EUCHARYSTIA, TAJEMNICA WIARY
„Na tym polega dzieáo zamierzone przez Boga, abyĞcie uwierzyli w Tego,
którego On posáaá” ( J 6, 29)
Wiara eucharystyczna KoĞcioáa
6. „Oto, wielka tajemnica wiary!” . Tym wyraĪeniem, ogáoszonym natychmiast po sáowach
konsekracji, kapáan gáosi sprawowane misterium i odsáania swój zachwyt nad substancjalną
przemianą chleba i wina w Ciaáo i Krew Pana Jezusa, rzeczywistoĞcią, która przekracza
wszelkie ludzkie zrozumienie. W istocie Eucharystia jest w caáym tego sáowa znaczeniu
„tajemnicą wiary”, „streszczeniem i podsumowaniem caáej naszej wiary”. Wiara KoĞcioáa jest
istotowo wiarą eucharystyczną i karmi siĊ ona w szczególny sposób przy stole Eucharystii.
Wiara i sakramenty to dwa uzupeániające siĊ aspekty Īycia koĞcielnego. Wzbudzona przez
gáoszenie sáowa BoĪego, dziĊki áasce wiara karmi siĊ i wzrasta w spotkaniu ze
zmartwychwstaáym Panem, które realizuje siĊ w sakramentach: „Wiara wyraĪa siĊ w
obrzĊdzie a obrzĊd zwiĊksza i umacnia wiarĊ”. Dlatego teĪ sakrament Oátarza pozostaje
zawsze w centrum Īycia KoĞcioáa; „dziĊki Eucharystii, KoĞcióá odradza siĊ ciągle na nowo!”.
Im Īywsza jest wiara eucharystyczna w Ludzie BoĪym, tym gáĊbsze jest jego uczestnictwo w
Īyciu koĞcielnym poprzez Ğwiadome przylgniĊcie do misji, jaką Chrystus powierzyá swoim
uczniom. ĝwiadczy o tym sama historia KoĞcioáa. KaĪda wielka reforma wiąĪe siĊ, w jakiĞ
sposób, z odkryciem w wierze obecnoĞci eucharystycznej Pana wĞród swego ludu.
PRZENAJĝWIĉTSZA TRÓJCA I EUCHARYSTIA
Chleb, który zstąpiá z nieba
7. Pierwszą rzeczywistoĞcią wiary eucharystycznej jest sama tajemnica Boga, czyli miáoĞü
trynitarna. W rozmowie Jezusa z Nikodemem znajdujemy wyjaĞnienie tego zagadnienia: „Tak
bowiem Bóg umiáowaáĞwiat, Īe Syna swego Jednorodzonego daá, aby kaĪdy, kto w Niego
wierzy, nie zginąá, ale miaáĪycie wieczne. Albowiem Bóg nie posáaá swego Syna na Ğwiat po
to, aby Ğwiat potĊpiá, ale po to, by Ğwiat zostaá przez Niego zbawiony” ( J 3, 16-17). Te sáowa
wskazują na ostateczny korzeĔ daru BoĪego. Jezus w Eucharystii daje nie „coĞ”, ale siebie
samego; ofiaruje on swoje ciaáo i przelewa swoją krew. W ten sposób daje caáą swą
egzystencjĊ, objawiając pierwotne Ĩródáo tej miáoĞci. Jest On wiecznym Synem danym nam
przez Ojca. Sáyszymy ponadto w Ewangelii, jak Jezus po nakarmieniu táumu przez
rozmnoĪenie chleba i ryb, mówi do swych rozmówców, którzy poszli za Nim aĪ do synagogi
w Kafarnaum: „Ojciec mój da wam prawdziwy chleb z nieba. Albowiem chlebem BoĪym jest
Ten, który z nieba zstĊpuje i Īycie daje Ğwiatu” ( J 6, 32-33); i dochodzi do utoĪsamienia
samego siebie, swego wáasnego ciaáa i swojej wáasnej krwi z tym chlebem: „Ja jestem
chlebem Īywym, który zstąpiá z nieba. JeĞli kto spoĪywa ten chleb, bĊdzie Īyá na wieki.
Chlebem, który Ja dam, jest moje ciaáo za Īycie Ğwiata” ( J 6, 51). W ten sposób, Jezus
objawia siĊ jako chleb Īycia, który Ojciec przedwieczny daje ludziom.
Bezinteresowny dar PrzenajĞwiĊtszej Trójcy
8. W Eucharystii odsáania siĊ zamysá miáoĞci, który kieruje caáą historią zbawienia (por. Ef 1,
10; 3, 8-11). W nim Deus Trinitas , który w sobie samym jest miáoĞcią (por. 1 J 4, 7-8), w
peáni angaĪuje siĊ w naszą ludzką kondycjĊ. W chlebie i winie, pod których postaciami
Chrystus nam siĊ daje w paschalnej uczcie (por. àk 22, 14-20; 1 Kor 11, 23-26), caáe BoĪe
Īycie dociera do nas i udziela siĊ w formie sakramentu. Bóg jest doskonaáą komunią miáoĞci
pomiĊdzy Ojcem, Synem i Duchem ĝwiĊtym. JuĪ w stworzeniu czáowiek zostaá powoáany do
udziaáu, w jakiejĞ mierze, w oĪywczym BoĪym tchnieniu (por. Rdz 2, 7). Ale w Chrystusie
umaráym i zmartwychwstaáym oraz w wylaniu Ducha ĝwiĊtego, danym bez miary ( por. J 3,
34) stajemy siĊ uczestnikami BoĪej zaĪyáoĞci. Jezus Chrystus, który „przez Ducha wiecznego
záoĪyá Bogu samego siebie jako nieskalaną ofiarĊ” ( Hbr 9, 14) w darze eucharystycznym
udziela nam to samo BoĪe Īycie. Chodzi o dar absolutnie bezinteresowny, który jest jedynie
odpowiednikiem obietnic BoĪych, speánionych ponad wszelką miarĊ. KoĞcióá przyjmuje,
celebruje, adoruje ten dar w wiernym posáuszeĔstwie. „Tajemnica wiary” jest tajemnicą
miáoĞci trynitarnej, do uczestnictwa w której jesteĞmy przez áaskĊ wezwani. TakĪe wiĊc i my
musimy zawoáaü wraz z Ğw. Augustynem: „JeĞli widzisz miáoĞü, widzisz TrójcĊ”.
EUCHARYSTIA: JEZUS PRAWDZIWYM BARANKIEM ZàOĩONYM W OFIERZE
Nowe i wieczne Przymierze we krwi Baranka
9. Misja, dla której Jezus przybyá do nas, osiąga swoje speánienie w tajemnicy paschalnej. Z
wysokoĞci krzyĪa, z którego przyciąga wszystkich do siebie (por. J 12, 32), zanim „odda
Ducha”, mówi: „Wykonaáo siĊ” ( J 19, 30). W tajemnicy Jego posáuszeĔstwa aĪ do Ğmierci, i
to Ğmierci krzyĪowej (por. Flp 2, 8), speánia siĊ nowe i wieczne Przymierze. WolnoĞü BoĪa i
wolnoĞü ludzka spotkaáy siĊ w sposób definitywny w Jego ukrzyĪowanym ciele, w
nierozerwalnym związku, waĪnym na zawsze. RównieĪ i grzech czáowieka zostaá raz na
zawsze zadoĞüuczyniony przez Syna BoĪego (por. Hbr 7, 27; 1 J 2, 2; 4, 10). Jak miaáem juĪ
okazjĊ stwierdziü, „w Jego Ğmierci na krzyĪu dokonuje siĊ owo zwrócenie siĊ Boga
przeciwko samemu sobie, poprzez które On ofiarowuje siebie, aby podnieĞü czáowieka i
zbawiü go – jest to miáoĞü wyraĪona w najbardziej radykalnej formie”. W tajemnicy
paschalnej dokonaáo siĊ rzeczywiĞcie nasze uwolnienie od záa i Ğmierci. Przy ustanowieniu
Eucharystii Jezus sam mówiá o „nowym i wiecznym Przymierzu”, zawartym w Jego przelanej
krwi (por. Mt 26, 28; Mk 14, 24; àk 22, 20). Ten ostateczny cel Jego misji byá juĪ widoczny
na początku Jego Īycia publicznego. Istotnie, kiedy nad brzegiem Jordanu Jan Chrzciciel
widzi przychodzącego Jezusa, woáa: „Oto Baranek BoĪy , który gáadzi grzech Ğwiata” ( J 1,
29). Jest znaczące, Īe to samo woáanie powtarza siĊ podczas kaĪdej celebracji Mszy Ğw.,
kiedy kapáan zaprasza byĞmy siĊ zbliĪyli do oátarza: „Oto Baranek BoĪy, który gáadzi grzechy
Ğwiata. Báogosáawieni, którzy zostali wezwani na Jego ucztĊ”. Jezus jest prawdziwym
barankiem paschalnym, który spontanicznie ofiarowaá samego siebie w ofierze za nas,
zawiązując w ten sposób nowe i wieczne Przymierze. Eucharystia zawiera w sobie tĊ
radykalną nowoĞü, która jest nam ponownie przedstawiana w kaĪdej celebracji.
Ustanowienie Eucharystii
10. W ten sposób doszliĞmy do refleksji nad ustanowieniem Eucharystii podczas Ostatniej
Wieczerzy. Dokonuje siĊ ono w kontekĞcie obrzĊdowej uczty, która byáa pamiątką
wydarzenia ksztaátującego lud Izraela: uwolnienia z niewoli egipskiej. Ta obrzĊdowa uczta,
związana ze skáadaniem w ofierze baranków (por. Wj 12, 1-28. 43-51) byáa pamiątką
przeszáoĞci, ale równoczeĞnie, byáa teĪ pamiątką profetyczną, a wiĊc zapowiedzią przyszáego
uwolnienia. Lud bowiem doĞwiadczaá, iĪ to uwolnienie nie byáo definitywne, gdyĪ jego
historia byáa naznaczona zniewoleniem i grzechem. Pamiątka starodawnego wyzwolenia
otwieraáa siĊ w ten sposób na pytanie i oczekiwanie zbawienia gáĊbszego, bardziej
radykalnego, powszechnego i definitywnego. To w tym kontekĞcie Jezus wprowadza nowoĞü
swego daru. W modlitwie uwielbienia, Berakah , dziĊkuje On Ojcu nie tylko za wielkie
wydarzenia minionej historii, ale takĪe za swoje wáasne „wywyĪszenie”. Ustanawiając
sakrament Eucharystii, Jezus antycypuje i wáącza w nią ofiarĊ krzyĪa i zwyciĊstwo
zmartwychwstania. RównoczeĞnie objawia siĊ jako prawdziwy baranek záoĪony w ofierze i
przewidziany w zamyĞle Ojca przed zaáoĪeniem Ğwiata, jak to jest podane w Pierwszym
LiĞcie Ğw. Piotra (por. 1, 18-20). Umiejscawiając swój dar w tym kontekĞcie, Jezus objawia
zbawczy sens swojej Ğmierci i zmartwychwstania, tajemnicy, która staje siĊ rzeczywistoĞcią
odnawiającą historiĊ oraz caáy kosmos. Istotnie, ustanowienie Eucharystii pokazuje, jak ta
Ğmierü, sama w sobie gwaátowna i absurdalna, w Jezusie staáa siĊ najwyĪszym aktem miáoĞci
oraz definitywnym wyzwoleniem ludzkoĞci od záa.
Figura transit in veritatem
11. W ten sposób Jezus wnosi do staroĪytnej Īydowskiej uczty ofiarnej swoje radykalne
novum . Tej uczty, my chrzeĞcijanie nie musimy ponawiaü. Jak sáusznie mówią Ojcowie
KoĞcioáa, figura transit in veritatem : to, co zapowiadaáo przyszáą rzeczywistoĞü, teraz
pozostawia miejsce dla samej prawdy. StaroĪytny obrzĊd speániá siĊ i zostaá definitywnie
przekroczony przez dar miáoĞci wcielonego Syna BoĪego. Pokarm prawdy, Chrystus záoĪony
w ofierze za nas, dat figuris terminum . Poleceniem: „CzyĔcie to na moją pamiątkĊ ” ( àk 22,
19; 1 Kor 11, 25) prosi On nas, byĞmy odpowiedzieli na Jego dar i byĞmy go uobecnili na
sposób sakramentalny. W tych sáowach Pan wyraĪa, moĪna powiedzieü, oczekiwanie, Īe Jego
KoĞcióá, zrodzony z Jego ofiary, przyjmie ten dar, rozwijając pod kierownictwem Ducha
ĝwiĊtego formĊ liturgiczną sakramentu. Pamiątka Jego doskonaáego daru w rzeczywistoĞci
nie skáada siĊ z prostego powtarzania Ostatniej Wieczerzy, ale wáaĞnie z Eucharystii, czyli z

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin