3. Morfologiczny podział kości ,ich makrostruktura jako wyraz przystosowania do pełnionych funkcji.
Podział i funkcje kości
· Długie – pokryte okostną trzony, a w chrząstką szklistą nasady- w kończynach działają jako dźwignie- wewnątrz trzonu jest jama szpikowa
· Krótkie – np. nadgarstka, stępu
· Płaskie – np. sklepienia czaszki
· Różnokształtne – np. kości podstawy czaszki, kręgi, żuchwa
· Pneumatyczne – zawierają przestrzenie wypełnione powietrzem, występują w czaszce.
Rola szkieletu
· To rusztowanie ciała decydujące o jego wielkości i kształcie
· Utrzymuje ciało w określonym położeniu przestrzennym
· To mechaniczna ochrona dla wielu narządów wewnętrznych
· Magazynuje wapń
· Krwiotwórcza
Budowa kości
· Okostna – pokrywa kość, jest zbudowana z tkanki łącznej zbitej- nie występuje na powierzchniach stawowych- ma naczynia krwionośne odżywiające kość (wnikają w głąb kanalików kostnych) i nerwy oraz ich zakończenia nerwowe (czuciowe)- zbudowana z dwóch warstw: warstwa zewnętrzna – ochronna, zrasta się z mięśniami, ścięgnami, więzadłami. warstwa wewnętrzna – rozrodcza, zawiera komórki kościotwórcze (osteoblasty) i komórki kościogubne (osteoklasty); powoduje przyrost kości na grubość
· Szpik – masa gąbczasta wypełniająca wnętrze jam szpikowych kości długich i małych jamek szpikowych w kościach płaskich.- w kościach długich zawiera tłuszcz – to szpik żółty, który na wypadek konieczności może przekształcić się w czerwony- w czaszce, obojczyku, mostku, żebrach, kręgach, miednicy jest szpik czerwony (właściwy narząd krwiotwórczy – powstają tu krwinki czerwone, granulocyty i płytki krwi).
· Kość długa = istota zbita w trzonie, istota gąbczasta w nasadzie.- istota zbita jest w trzonie i na zewnątrz kości. Włókna kolagenowe tworzą blaszki kostne, które są ułożone ciasno, koncentrycznie wokół kanału Haviersa, tworząc osteony. Układ taki zapewnia bardzo dużą wytrzymałość.- istota gąbczasta – w nasadach i we wnętrzu pozostałych kości (nie długich) Beleczki kostne, luźno i nieregularnie rozmieszczone tworzą przestrzenną sieć przebiegającą zgodnie z kierunkiem naprężeń w pracującej kości, co pozwala zmniejszyć ciężar kości zachowując mocną konstrukcję.
· W istocie międzykomórkowej znajdują się:- sole mineralne (głównie fosforan wapnia) nadając jej twardość- związki organiczne; włókna kolagenowe nadające elastyczność; substancja białkowa w istocie międzykomórkowej nazywana jest osseiną.
Wyróżniamy 3 rodzaje komórek w kościach: osteoblasty (kościotwórcze), osteocyty (to dojrzałe osteoblasty), osteoklasty (kościogubne).
Właściwości fizyczne kości to wytrzymałość na rozciąganie i zgniatanie, twardość, elastyczność.
wfkce