Politechnika Opolska
Wydział Edukacji Technicznej i Informatycznej
II LOG st. (sem. III)
Przedmiot:
„Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw”
Temat I: Infrastruktura procesów logistycznych. Logistyka w sferze zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji.
Temat II: Infrastruktura składowania. Infrastruktura magazynowa
oraz polityka zarządzania zapasami
Prowadzący: Wykonali:
Logistyka produkcji
Produkcja
Ogólnie przez „produkcję” rozumie się działalność rozłożoną w czasie, polegającą na fizycznym wytworzeniu jakiegoś produktu. Jednak jak twierdzi guru zarządzania, P. Drucker:
„Produkcja to nie zastosowanie maszyn czy narzędzi do przetwarzania
materiałów, ale zastosowanie logiki do procesu pracy” (P. Drucker)
Działalność ta polega bowiem na kombinowaniu (łączeniu) określonych nakładów (zasobów produkcyjnych) w celu osiągnięcia efektu w postaci produktów (rysunek poniżej).
Relacje procesu mogą dotyczyć:
• przebiegu materialnego procesu – relacje (powiązania) widoczne,
• przepływu informacji – relacje (powiązania) niewidoczne.
Miarą sprawności procesu jest produktywność P, będąca stosunkiem uzyskanej produkcji do zużytych przy tym zasobów. Podstawowymi elementami (zasobami) każdego procesu pracy są: ludzie, środki pracy i przedmioty pracy, stąd też produktywność może być liczona w odniesieniu do pracy ludzkiej, zużytych materiałów, zużytej energia bądź wykorzystanego kapitału. Aby zasoby te mogły być przekształcane w użyteczne produkty, muszą między nimi zachodzić określone relacje, które najogólniej określa się mianem procesów transformacji, a w wypadku systemów produkcyjnych – mianem procesów produkcyjnych.
Oprócz tego w systemie realizowane są funkcje planowania, organizowania, koordynacji i kontroli, zatem do powyższych czynników produktywności należy dołączyć jeszcze czynniki związane z procesem i zarządzaniem. Istnieje przy tym pogląd, że w 75 % za wzrost produktywności odpowiedzialne jest sprawne zarządzanie. Stosując pewne przybliżenie i uproszczenia dotyczące transformacji Tr można wyznaczyć model systemu produkcyjnego Y = Tr (X). Jeżeli uda się wyznaczyć ten model, to przy zastosowaniu symulacji komputerowej można ocenić wpływ podejmowanych decyzji na efektywność przekształcania zasobów jeszcze przed podjęciem tej decyzji.
Istota i zadania logistyki produkcji
W literaturze przedmiotu logistyka produkcji to proces (system, podsystem) wsparcia procesu produkcji we wszelkie niezbędne zasoby (materiały, informacje, zasoby ludzkie i pieniężne) drogą integracji czynności wspierających proces produkcji. Obejmuje wszystkie czynności, które są związane z zaopatrzeniem procesu produkcji w surowce, półfabrykaty materiały pomocnicze (części zamienne) i eksploatacyjne (paliwa) oraz przekazywaniem półwyrobów i wyrobów gotowych do magazynu zbytu.
Logistyka produkcji stanowi ogniwo łączące logistykę zaopatrzenia z logistyką dystrybucji w jednostkach, których działalność obejmuje wytwarzanie lub montaż oferowanych produktów.
Logistyka produkcji stanowi więc ogniwo łączące logistykę zaopatrzenia z logistyką dystrybucji w jednostkach, których działalność obejmuje wytwarzanie lub montaż oferowanych produktów. Nie zajmuje się technologią procesów produkcyjnych, a jedynie sprawną organizacją całego systemu produkcyjnego wraz z jego najbliższym otoczeniem magazynowo-transportowym (organizacja i funkcjonowanie przedsiębiorstw produkcyjnych pozostaje w gestii ekonomiki przedsiębiorstw). Jej zadaniem jest planowanie, organizowanie i kontrola przepływu surowców, materiałów, części i elementów kooperacyjnych podczas procesu produkcyjnego, począwszy od składów zaopatrzeniowych, poprzez pośrednie magazyny wydziałowe i stanowiskowe, aż do końcowych magazynów wyrobów gotowych i zbytu.
Zależnie od potrzeb związanych z wielkością przedsiębiorstwa można dokonać podziału logistyki produkcji na: wydziałową, zakładową lub międzyzakładową. Operacyjnym kryterium logistyki produkcji jest minimalizacja zapasów produkcji w toku. W praktyce oznacza to redukcję kosztów utrzymywania tych zapasów. Zapasy produkcji w toku służą wyrównywaniu dysproporcji, jaka występuje w zapotrzebowaniu materiałowym poszczególnych stanowisk pracy w określonym ciągu technologicznym. Po przeprowadzonym procesie produkcji, dana partia towaru dostaje się za pomocą środków transportu do określonego odbiorcy. Naczelnym kryterium funkcjonowania logistyki produkcji jest więc zagwarantowanie ciągłości i odpowiedniej intensywności produkcji pod zapotrzebowanie rynkowe. Należy bowiem pamiętać o tym, że determinanty współczesnego rynku powodują zmianę paradygmatu procesów wytwórczych; z obowiązującej w nich dotychczas zasady: „wytwórz produkt i poszukaj jego nabywcy”, na zasadę:
„Znajdź nabywcę i wytwarzaj według jego życzenia”
Proces logistyczny z pozycji przedsiębiorstwa
Należy wyróżnić następujące procesy:
A. Pozyskiwania klienta, w którym ofertą rynkową i promocją produktów kierowaną do klientów znanych producentowi (hurtowni, sieci sklepów) oraz klientów anonimowych zachęca się potencjalnych klientów do zakupu;
B. Gromadzenia informacji o popycie zarówno przez akwizycję zamówień, jak i prognozy popytu;
C. Planowania produkcji, w tym określenia zapotrzebowania na dobra, które powinny być zakupione u dostawców;
D. Zakupów, w tym wyszukiwania i wyboru dostawców, składania zamówień i samej transakcji zakupu;
E. Dostaw obejmujące organizację łańcuchów dostaw, w tym samego transportu i przyjmowania dostaw wraz z magazynowaniem;
F. Produkcji i dystrybucji wewnętrznej do własnych centrów dystrybucji;
G. Dystrybucji do klienta;
Za procesy podstawowe w logistyce produkcji uznaje się:
1) Rozwój produktu – od rozpoznania potrzeb rynkowych do wprowadzenia produktu na rynek;
2) Sprzedaż – od wskazania potencjalnych klientów do podjęcia przez klienta decyzji o zakupie;
3) Realizację zamówienia – od złożenia zamówienia do otrzymania zapłaty;
4) Zaopatrzenie – od identyfikacji zapotrzebowania na materiał do jego otrzymania i uregulowania zobowiązania wobec dostawcy;
5) Produkcję – od zidentyfikowania zapotrzebowania na produkt do jego wykonania;
6) Dystrybucję – od wyprodukowania wyrobu gotowego w przedsiębiorstwie do dostarczenia go do klienta;
7) Obsługę posprzedażną – celem jest utrzymanie klienta (od momentu sprzedaży do nieskończoności).
Systemy produkcyjne w ujęciu logistycznym
System produkcyjny – to celowo zaprojektowany oraz zorganizowany układ przetwarzania
strumienia wejścia w strumień wyjścia. Od jego natężenia zależy typ produkcji.
Z punktu widzenia logistyki organizacja produkcji należy do podstawowych czynników determinujących proces logistyczny. Ma ona na celu skuteczne kojarzenie pracy ludzkiej z materialnymi czynnikami procesu produkcyjnego oraz efektywne rozmieszczenie środków
produkcji i łączenie ich z procesami (w przestrzeni i czasie) dla zapewnienia maksymalnej wydajności i optymalnych wyników ekonomicznych.
Wytyczne w zakresie organizacji systemów produkcji wynikają z zasad:
• proporcjonalności – równomierny podział pracy na stanowiskach,
• liniowości – brak skrzyżowań, nawrotów, powrotów,
• ciągłości przebiegu – eliminowanie przerw,
• równoległości przebiegu procesów cząstkowych (koncentracja w czasie),
• zróżnicowania procesu i stopnia koncentracji obróbki, np. obróbka wielu powierzchni,
• rytmiczności – produkcja powinna spływać w czasie w równych ilościach.
W wyniku prac wstępnych tworzy się tzw. strukturę produkcyjną (zbiór komórek produkcyjnych i wzajemnych relacji między nimi).
Struktura produkcyjna jest wyrazem organizacji procesu produkcyjnego w przestrzeni.
Odmiana organizacyjna – to zjawisko złożone, na które wpływa szereg czynników: poziom specjalizacji stanowisk roboczych, powiązanie stanowisk w czasie i przestrzeni, asortyment, liczebność wyrobów, powtarzalność wyrobów.
Podstawowe kryteria oceny organizacji produkcji współczesnych przedsiębiorstw to:
• szczupłość – pozbywanie się zbędnych zasobów (zadań, pracowników, itp.),
• zdolność reagowania – szybkość reakcji na zmiany popytu,
• elastyczność systemu produkcyjnego, czyli dopasowanie się do potrzeb.
Efektywność struktury organizacyjnej coraz bardziej zależy od umiejętności opanowania
narastającego zróżnicowania wyrobów. Preferowane obecnie krótkie serie produkcyjne powodują, że konieczna jest elastyczna, dostosowana do potrzeb odbiorców, organizacja produkcji.
Klasyczna, zapoczątkowana przez H. Forda, idea organizacji produkcji zakładała:
• masową (wielkoseryjną) produkcję,
• standardowe wyroby,
• wielkie zintegrowane pionowo firmy.
Idea elastycznej organizacji produkcji, opiera się natomiast na założeniach:
• produkcji na zamówienie,
• zlecaniu wielu etapów produkcji podwykonawcom (outsourcing),
• dostawach just-in-time,
• wykorzystywaniu wielozadaniowych maszyn,
• kontraktach okresowych z pracownikami i pracach zleconych.
Struktury elastyczne zakładają możliwość zmiany jednostek produkcyjnych i zespołów ludzkich, zgodnie ze stawianymi zadaniami z uwzględnieniem sytuacji firmy, bez konieczności dokonywania trwałych przekształceń w jej strukturze organizacji.
Elastyczność produkcji
• Klienci potrzebują wyrobów dla zaspokojenia swoich indywidualnych potrzeb. Wymagania rynku globalnego wzrastają zarówno w zakresie rodzaju wytwarzanych w fabryce wyrobów jak i wielkości produkcji.
• Cykle życia produktu ulegają skróceniu, kładzie się nacisk na ograniczenie zapasów i większy popyt na różnorodność wyrobów.
• Zadaniem łańcucha podaży jest zwiększenie elastyczności, szybsze przestawianie się oraz zdolności zwiększania produkcji w obrębie fabryki.
• Poza fabryką łańcuch podaży musi również organizować elastyczne sieci produkcji w powiązaniu z dostawcami.
Cykl produkcyjny
Generalna zasada logistyki określa, że przy sterowaniu produkcją istotne są trzy postulaty:
– minimalizacja zapasów produkcji w toku,
– terminowość kończenia produkcji,
– skracanie cykli produkcyjnych.
„Cykl produkcyjny wyrobu jest to czas od złożenia zamówienia na wykonanie wyrobu lub usługi, do momentu przekazania klientowi gotowego wyrobu lub zakończenie usługi.”
Przebieg szeregowy jest typowy dla produkcji jednostkowej i mało seryjnej oraz prac montażowych. Charakteryzuje się tym, Ŝe następna operacja produkcyjna rozpoczyna się po zakończeniu operacji poprzedniej. Zalety – prosta organizacja, nieskomplikowany system sterowania przebiegu, mała liczba operacji transportu. Wady – długi cykl produkcyjny.
Przebieg równoległy – poszczególne przedmioty przekazywane są na następną operację bezpośrednio po wykonaniu poprzedniej. Zalety: czas trwania cyklu produkcyjnego. Wady – rośnie liczba operacji transportowych i złożoność sterowania przebiegiem procesów, występują przerwy w procesach stanowisk.
Przebieg szeregowo-równoległy charakteryzuje się tym, że kolejna operacja dla tej samej partii rozpoczyna się przed zakończeniem operacji poprzedzającej. Początek każdej operacji ustala się pod kątem zapewnienia możliwie największej ciągłości obróbki na poszczególnych stanowiskach. Części z jednej operacji na drugą, z reguły przekazuje się partiami transportowymi. Zalety – ...
elo777666