ABC_czterolatka_rozklad_mat.rtf

Anna Łada-Grodzicka

Rozkład materiału

czterolatka

48

Okładka WSiP SA

Redaktor inicjujący

Danuta Piotrowska

Redaktor merytoryczny Anna Wiśniewska

Redaktor techniczny Teresa Nowak

Redaktor graficzny Krzysztof Demianiuk

ISBN 978-83-02-08859-9 ISBN 83-02-08859-5

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna Warszawa 2004

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna

02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136 Adres do korespondencji: 00-965 Warszawa, P. poczt, nr 9

www.wsip.com.pl Wydanie trzecie (2006)

Ark. druk. 3

Skład i łamanie: WSiP SA Druk i oprawa: Olsztyńskie Zakłady Graficzne S.A.

Grzeczność nie jest rzeczą małą.

Adam Mickiewicz

WSTĘP

Grzeczności, życzliwości, serdeczności, uprzejmości i pogodnego uśmiechu wobec innych nigdy dosyć. Takie zachowania ułatwiają nam życie i łagodzą obyczaje. A wiadomo, że „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci", „Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał". Okres przedszkolny w sposób szczególny sprzyja kształtowaniu pożą­danych zachowań, postaw i nawyków. Dziecko jest podatne na oddziaływania wychowawcze, wrażliwe, obserwuje z uwagą otoczenie i chętnie naśladuje innych.

Wiadomo, że najlepiej służą osiąganiu tych celów naturalne sytuacje, występujące w życiu codziennym dziecka, a także treści odpowiednio dobranej literatury dziecięcej, które poru­szają problematykę zachowań społecznych i wartości moralnych. Działania te mogą być tak­że wspomagane treścią odpowiednio dobranych obrazków. Wychodząc naprzeciw tej potrze­bie, w książkach dla czterolatka uwzględniono w wielu miejscach zagadnienia związane z poprawnymi zachowaniami oraz oddzielny temat: „Jesteśmy kulturalni i uprzejmi". A przy­jęte zamierzenia graficzne zmierzały w tym kierunku, aby postacie pojawiające się na kolej­nych stronach wszystkich książek miały pogodny i sympatyczny wyraz twarzy.

Rozkład materiału obejmuje 23 tematy i propozycje działań edukacyjnych, które nauczy­ciel może rozszerzyć i uzupełnić o własne pomysły. Materiał zawarty w książkach sprzyja rozwijaniu mowy i myślenia, stymuluje rozwój dziecka, pozwala uporządkować i sprawdzić jego wiedzę oraz rozumienie pojęć z różnych dziedzin życia. W książkach można kolorować, rysować i nalepiać. Ciekawym elementem jest wprowadzenie stron przeznaczonych do zapeł­niania konturu rysunku wydzierankami z kolorowego papieru — ćwiczy to sprawność palców i daje ciekawy efekt kolorowej, różnorodnej powierzchni. Nowością jest wprowadzenie aż czterech stron z nalepkami, pozwala to na dłuższą zabawę i doskonalenie umiejętności spo­strzegania i dopasowywania. W urozmaiconych zabawach dzieci zapełniają powierzchnię barwą, wodzą po śladzie cienkiej, delikatnej linii, rysują proste formy graficzne, dopasowują nalepki do całości lub konturów rysunku, rozwijają pomysłowość, porządkują poznane poję­cia matematyczne... itp. Kolorowanie powierzchni zostało na niektórych stronach ułatwione poprzez wprowadzenie szerokiej obwódki do konturu rysunku (tam, gdzie kolor jest z góry określony), sprzyja to osiąganiu sukcesu i zadowolenia z wykonywanej pracy, stanowi jedno­cześnie obniżenie stopnia trudności przy zapełnianiu barwą określonej przestrzeni. W kolej­nych książkach następuje narastanie stopnia trudności wykonywanych zadań, co wyraża się w coraz bardziej skomplikowanych liniach, figurach, obrazkach oraz treści samych zadań do wykonania, jak również w sposobie formułowania poleceń.

Na końcu rozkładu zamieszczono literaturę dziecięcą, dobraną do kolejnych tematów. O sposobie wykorzystania tej literatury decyduje nauczyciel, nie sugerowano zatem (poza

3

nielicznymi wyjątkami), czy wiersz ma być przeznaczony do słuchania, zabawy, czy nauki na pamięć. Sposoby realizacji tematu nauczyciel uzupełni o spacery, wycieczki, zdobywanie doświadczeń, wzbogaci o własne zabawy, piosenki, zajęcia plastyczne, literaturę... A tam, gdzie jest to możliwe, rozpocznie realizację tematu od wielozmysłowego poznania, które jest dla dziecka najcenniejsze. Planując realizację każdego tematu warto pamiętać o tym, że wszelkie zabawy dydaktyczne są w wieku przedszkolnym wartościową i ciekawą metodą pra­cy, a szczególną funkcję mogą spełniać w pracy z małym dzieckiem. W celu uniknięcia po­wtórzeń nie zaznaczono kształtowania tych umiejętności, które pojawiają się nieustannie i są związane z ogólnymi założeniami książek i widoczne niemal na każdej stronie, jak np. wdra­żanie do uważnego spostrzegania, doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, nazywa­nia, porównywania, rozróżniania, dopasowywania...itp. Jeżeli w środkach dydaktycznych za­znaczono klej, to wiadomo, że przy kleju w tubce będzie potrzebny pędzelek, a przy kleju w sztyfcie, będzie on zbędny. Odstąpiono także od wymieniania przyborów potrzebnych do rysowania czy pomocy towarzyszących malowaniu, np. wilgotne ściereczki do wycierania rąk, materiały do zabezpieczenia powierzchni stołu itp., czyli pominięto to, co w sposób oczywisty zawarte jest w metodyce i organizacji zajęć. Przy kolejnych stronach zaznaczono cele związane przede wszystkim z działaniami wysuwającymi się na pierwszy plan, charakte­rystycznymi dla danej strony. Cele szczegółowe oraz sposób ich realizacji, który jest uzależ­niony między innymi od poziomu i umiejętności dzieci a także od zadań zaplanowanych przez nauczyciela w danym zajęciu, określa sam nauczyciel. Omówmy to na przykładzie s. 6. z trzeciej części książki („Krowa"):

—                  pojęcia dotyczące orientacji przestrzennej: nad krową — owady (muchy), ogon (dlaczego
nad?), kółka; pod krową — wiadro; za krową (z tyłu) — kwiatek; na głowie..., na szyi..., wokół
krowy — trawa (którą można także dorysować)

—                  pojęcia związane z treścią obrazka (wzbogacanie słownika) — macha ogonem, opędza się,
dwa rogi, pysk, morda, jęzor, sterczące uszy, dzwonek na szyi (jego przeznaczenie), wymiona,
racice, laty, ser biały, ser żółty.

Rozkład materiału jest propozycją, którą nauczyciel modyfikuje, dostosowując do wła­snych potrzeb, oczekiwań, celów, możliwości dzieci, jak i warunków, w których pracuje. W związku z tym nauczyciel decyduje również o liczbie dni przeznaczonych na realizację te­matu. Proponowane tematy przeplata także własnymi, które nie mają odzwierciedlenia w tre­ściach książek dziecięcych.

W treści poleceń uwzględniono kolejność wykonywania zadań — jeżeli dziecko ma kłopo­ty z zapamiętaniem całego polecenia, można je podawać etapami. Dobrze jest pamiętać o tym, że każda pochwała zachęca dziecko do pracy i do pokonywania trudności. Powstrzy­manie się od krytyki i wygłoszenia negatywnej oceny pracy dziecka i powiedzenie, że wierzy­my w to, iż następnym razem zrobi to lepiej, jest zachętą do dalszych starań i mobilizuje do wyrabiania dokładności i cierpliwości. Już sam brak zachwytu i pochwały ze strony doro­słego jest dla dziecka przykrością. Przy ocenianiu prac dziecka należy uwzględnić konkretne uwagi dotyczące szczegółów, czyli podkreślić to, co jest dobre i to, co jest niedoskonałe — ocena zbyt ogólna bywa zazwyczaj zbyt powierzchowna i nie stanowi dla dziecka wskazów­ki do dalszych działań.

4