Frank Jaeger (Jæger) - Wieczór z Faustem.pdf - Antologia Nowel i Opowiadań Duńskich - ChomikKulturalny

frank jaeger

WIECZÓR Z FAUSTEM

Szaroniebieskie spodnie wiszą na nim. Brzegi przy kie-

szeniach są brudne, nogawki zagniecione w wielu miej-

scach, choć nieznacznie. Widocznie spał w nocy niespokoj-

nie, albo może nie miał zupełnie pewnej ręki, gdy wieczo-

rem wygładzał je pod prześcieradłem. Mankiety są szero-

kie, źle przyszyte, dwoma jedynie ściegami, i wystrzępione

0 buty, bo nigdy nie zdobył się na to, aby zabezpieczyć je

tasiemką. I są za luźne w pasie. Gdy znalazł te spodnie

1 kupił je, i dumnie w nich spacerował główną ulicą pro-

wincjonalnego miasta, przeglądając się w szybach sklepo-

wych, wystarczająco dużych, aby zmieścić całą jego postać,

wtedy trzymały się pewnie w biodrach, były obcisłe. A te-

raz na nim wiszą, wiszą... Nie brakuje ani jednego guzika,

więc pewno materiał się rozciągnął. A może on sam stracił

na wadze, może schudł?

Koszula wysuwa się ze spodni i wygląda jak worek. Jest

jednak praktyczna, bo w paski, nie widać więc zbyt do-

kładnie, że już od dawna domaga się prania. Kołnierzyk

położył na umywalce. Właśnie kiedy zabierał się do umycia

go mydłem do rąk i szczoteczką do paznokci, usłyszał szpa-

ka. Podszedł do okna, otworzył je i trochę się wychylił.

Założył nogę na nogę, czubkiem lewej stopy dotknął pod-

łogi. Splótł ramiona i oparł się na nich na parapecie. Nie

miał na sobie kołnierzyka, nie zwrócił więc większej uwa-

gi na to, że powinien się ostrzyc, bo kołnierzyk w jednym

miejscu praiwie już się przetarł, właśnie w tym najbardziej

dokuczliwym miejscu, gdzie jego brzeg ociera się o skórę

na szyi.

Ma szerokie ramiona, powinien trzymać się prosto i, je-

żeli chce mieć z nich pełną korzyść, ściągnąć je bardziej

do tyłu. Koszula wysuwa się i wydyma, spodnie są powy-

pychane i wiszą na nim, ale te skrzyżowane nogi! i ta sto-

pa, którą tak swobodnie i tak wyniośle opiera czubkiem

0 podłogę!

Szpak siedzi taim na drzewie i ćwierka. Na pewno szpak.

A ten, którego przed chwilą, gdy stał przy umywalce, prze-

pełniała troska z powodu cienia brudu na kołnierzyku, któ-

ry zamartwiał się rachunkiem, bo przewidywał, że będzie

mu trudno go zapłacić, zmienił pozycję, podniósł głowę

1 napotkał swoje oczy w lustrze, parę zmęczonych oczu, po-

zbawionych blasku. Zobaczył włosy, które zaczęły cofać się

ze skroni, i trochę obwisłą skórę na podbródku, co świad-

czyło o dawnych lepszych czasach i o tym, że teraz nie jest

już dość elastyczna. Już nie młody, powiedziało mu lustro,

już nie zupełnie młody. I wtedy w tych już nie młodych

oczach zamigotała iskra, błysk czystej młodości, której mo-

że nikt prócz niego nie zauważyłby, nikt obcy by jej nie

dojrzał, ze sceny byłaby niedostrzegalna, chyba, że jej zja-

wienie się podałby do wiadomości blaskiem w głosie,

drgnięciem w modulacji, jakimś akcentem, czy ruchem. Na

filmie, no tak, kamera może uchwycić w spojrzeniu naj-

bardziej nawet nikły błysk.

Szpak na dworze. Próbuje świadomie wywołać ten błysk

w oczach, żeby był wyraźnie widoczny, uśmiecha się, lecz

uśmiech pozostaje na ustach, w mięśniach warg, nie do-

ciera do oczu. Nie tego chciał. Odłożył na bok kołnierzyk

i szczoteczkę do paznokci, podszedł ze zdecydowaniem do

okna i otworzył je na rozcież. Ciepło od pieca i dym papie-

rosów zaczęły przesuwać mu się pó plecach, a chwasty przy

zasłonach zakołysały się. Po piersiach i żołądku przeciągnął

chłód. Wziął chwast w dwa palce i bawiąc się nim wyjrzał

przez okno. Na dole, na słupie telegraficznym wisi to ogło-

szenie. Brudnożółty strzęp, który widział już w tylu miej-

scach, na tylu obdrapanych restauracyjnych drzwiach.

Czame ohydne litery na pożółkłym papierze i niedorzecz-

nie wykropkowana linia, miejsce na nazwę miasta i datę:

FAUST

Artysta teatralny

przybywa do... w... dnia... o godzinie...

Przyjechał na ten plac wczoraj ostatnim autobusem z

Odense. Zwlekał... bo Odense to przecież MIASTO, ze świa-

tłami, sklepami, ludźmi, kawiarniami... Ale zabrakło mu

pieniędzy na hotel. Dostał bilet na zapasowe miejsce tuż za

kierowcą. W samochodzie było gwarno, okna pokrywała

szara wilgoć, ale nad ramieniem kierowcy mógł patrzeć

na drogę, bo na przedniej szybie dwie szumiące wycieracz-

ki utrzymywały bez pary dwie łukowate wstęgi. Czarna,

wilgotna, połyskliwa szosa, wzdłuż rowów strzyżone drzewa

i nierealne smugi świateł autobusu, które skromnie kur-

czyły się, gdy nadjeżdżał ktoś z przeciwnej strony. Za sobą

w ciemności słyszał gwar, bulgoczący wiejski język, częste

wybuchy śmiechu. Poprawił mu się humor, lub raczej na-

brał tego dziwnego humoru, który nie jest ani dobry ani

zły, waha się dziwnie między kompletną beznadziejnością

i zuchwałym Cą ira! Odwrócił się do sąsiada, którego nie-

wyraźnie widział, do szerokiego w ramionach, na czarno

ubranego zwalistego chłopa, który pykał fajkę i tęgimi

udami w opiętych spodniach przytrzymywał sękaty kij.

Odwrócił się do niego, żeby powiedzieć coś wesołego, ale

ten człowiek nie był zachęcający, wystarczał widocznie sam

sobie, miał zamknięte oczy choć nie spał, bo dym z ust wy-

puszczał w regularnych odstępach. Słowa utknęły aktorowi

w gardle, umarły mu w piersiach, zatrzasnęły się w nim

gniewne i złe. Poczuł ociężałość, rozpacz i beznadzieję.

Autobus zatrzymywał się często: w małych miasteczkach,

przed samotnymi pojedynczymi domami lub przy niewi-

docznej drodze, której istnienie zdradzało dalekie niewi-

doczne światło. Pewnie ktoś siedział przy tym świetle, na

kogoś czekał, może w ciepłej kuchni, gdzie szumiała na

piecu kawa, a na półmisku na stole piętrzyło się domowe

ciasto. Nagle kierowca odezwał się, odwracając się na fo-

telu: „No, jesteś już w domu, Mario". Zapalił górną lampę.

„Chyba już się nagadałaś, a tam czekają na ciebie z kawą".

Wszyscy się roześmieli, a Maria wysiadła z autobusu tyl-

nym wejściem zabierając ze sobą tobołki z przejażdżki do

miasta. „Dobranoc" powiedziała, a cały autobus zawołał:

„dobranoc, Mario". Aktor uśmiechnął się i spostrzegł swój

uśmiech w podłużnym lusterku nad kierowcą. Zgasł razem

ze światłem, gdy autobus znów ruszył.

Wszyscy wiedzieli, że wysiądą, kiedy będą musieli. Mo-

gli wygodnie siedzieć i spokojnie rozmawiać, bo kierowca

pamiętał o nich. I na każdego ktoś w domu czekał ze świat-

łem, z kawą i ciastem własnego wypieku.

— Niech pan pamięta zatrzymać się dla mnie przy karcz-

mie — rzekł aktor i pochylił się nieznacznie nad ramie-

niem szofera. Odpowiedzią było spojrzenie w lusterku

i kiwnięcie głową.

Wszystko co się tu dzieje, może ci być potrzebne, myś-

lał, może być częścią twojej sztuki, może stać się częścią

twojej sztuki. Musisz zapamiętać sposób bycia tych ludzi,

ton ich głosów, ich rozmowy i twarze. Może ci się to kie-

dyś przydać. I zapamiętał wszystko.

Do miasta było tak daleko, że gdy tam dojeżdżali, został

prawie sam. Autobus zatrzymał się przed gospodą, za-

mkniętą i ciemną w tę wilgotną noc. „Dziękuje za prze-

jazd" rzekł, gdy wysiadał, zabierając walizkę. „Dobranoc"

odpoiwiedział kierowca i ruszył. Czerwone światełko koło

rury wydechowej, którą wypływał gorący dym, oddalało

się coraz bardziej.

Musiał dzwonić długo, i długo naciskał mały guzik po

prawej stronie drzwi, zanim w gospodzie obudziło się ży-

cie. Ktoś gwałtownie otworzył okno nad jego głową i za-

spany głos spytał, co się dzieje. Powiedział swoje nazwisko

„O co chodzi?" usłyszał nad sobą niezainteresowany głos.

Człowiek ten oświetlił mu potem drogę do pokoju na

górce, na strychu wozowni, po spadzistej drabince do ma-

łego zimnego od wilgoci pokoiku. Nie oczekiwali go wcześ-

niej jak rano. Dziewczęta odjechały do domu, a żona już

spała, musi więc poczekać na jedzenie aż do następnego

dnia. Zaliczka? Nieee. Czy ma napalić w piecu? Pokoik

był przeznaczony na lato; ogrzewał go mały oporny pie-

cyk na trzech nóżkach, który zaczął dymić, gdy gospodarz,

mamrocząc opryskliwie rozpalał w nim i układał brykiety.

Niewielka przestrzeń na szczycie stromej drabinki wydzie-

lona przepierzeniem z tarcicy na pustym strychu wozowni.

Tapety w różyczki. Głębokie łóżko z deskami po bokach,

przytrzymującymi pościel. Przed niskim oknem stół i krze-

sło, które odsunął teraz na bok, żeby zobaczyć szpaka. Okno

ocienione było pogniecioną zasłoną w niebieską kratkę, na

którą natychmiast zwrócił uwagę, bo przywiodła mu na

myśl lato. Gdyby mógł siedzieć tu na górze za stołem, w

czerwcowy wieczór, jak prawdziwy gość, bez tego ogłosze-

nia na słupie telegraficznym, i cieszyć oczy widokiem całej

ulicy. Na przednim planie na lewo stoją zabudowania gos-

pody, wysokie i długie, przed nimi na pokruszonym drobno

żwirze stoliki, może będą też parasole? Okno otwarte tak

jak teraz; dochodziłyby do niego ciepłe dźwięki miasta,

chłodny powiew trzepotałby lekko zasłonami, łagodny po-

wiew znad lipowej alei.

Gdy tej mocy położył się do łóżka, w pokoju było jeszcze

bardzo zimno i (bardzo wilgotno. Nie zdejmował bielizny

ani koszuli, a mimo to marzł aż mu dzwoniły zęby. Długo=

obracał się i przekręcał, w końcu przypomniały mu się

spodnie, które ułożył pod prześcieradłem. Z brykietów uno-

sił się trujący dym.

Kiedy się rano obudził było tu cieplej. Wyskoczył z łóż-

ka, w wiadrze na opał znalazł drewno i brykiety, napalił

i wtedy dopiero się umył. Pogoda była słoneczna i w ostrym

świetle dnia zobaczył brud na kołnierzyku. Dwie szerokie

smugi. I wtedy usłyszał szpaka.

Wiosna była aż dotąd bezlitośnie zimna. Widzi jednak

pewne zmiany w pogodzie. Słońce świeci, i choć było go

dużo i do tej pory, teraz jest cieplejsze, świeci mocniej,

prawda? Szpak go podpatruje. Bez wątpienia.

Ustawił stopy jedną przy drugiej, zgiął lekko prawe ko-

lano, oparł się na łokciach. W takiej pozycji stał kiedyś

Goethe w Rzymie. Tak ułożył stopy, właśnie w ten sposób,

kiedy Tischbein go rysował. Tylko tyle, że to rzymskie

okno miało z pewnością wyższy parapet, i Goethe stał tro-

chę swobodniej, bo ja przecież prawie leżę. Nooo, mimo to

jednak.

Frank Jaeger (Jæger) - Wieczór z Faustem.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: