Psków 1581-82.pdf

Klementynce

WSTĘP

Wyprawa Stefana Batorego na Psków była kulminacyjnym

momentem trzeciej i ostatniej kampanii moskiewskiej

poprowadzonej przez tegoż monarchę. Rozpoczęta latem 1581 r.,

zakończyła się w lutym 1582 r., w trzy tygodnie po podpisaniu

rozejmu w Jamie Zapolskim. Była to jednocześnie najdłuższa z

przeprowadzonych ekspedycji zbrojnych w toku wieloletnich

zmagań polsko-moskiewskich. Nigdy wcześniej armia polsko-

litewska nie pozostawała aż tak długo na terytorium

przeciwnika, i to w trudnych warunkach rosyjskiej zimy.

Kampania pskowska stała się z biegiem czasu trwałym

elementem legendy batoriańskiej, budowanej ze szczególnym

pietyzmem w dobie zaborów. W Muzeum Narodowym

w Warszawie znajduje się znany powszechnie obraz Jana Matejki

zatytułowany Batory pod Pskowem. Przedstawia polskiego

monarchę siedzącego pod baldachimem wtedy, kiedy w otoczeniu

licznych dostojników koronnych i litewskich przyjmuje hołd od

dowódców obleganego Pskowa. Wiele osób nie zdaje sobie jednak

sprawy, że prawdziwi są tu tylko uczestnicy wydarzeń, sam

moment ukazany na płótnie jest fikcyjny. Pięciomiesięczne

oblężenie i blokada

Pskowa nie zakończyły się hołdem złożonym przez obrońców

polskiemu monarsze. Nie było żadnych ceremonii. Nie tylko

nie zdobyto miasta otoczonego potężnymi, kamiennymi

murami, ale nawet nie zagrożono mu na tyle, by zmusić

załogę do jakichkolwiek rokowań. Załoga Pskowa odrzuciła

wezwania do kapitulacji, a podczas oblężenia żaden z

dowódców moskiewskich nie pojawił się w obozie

królewskim, żeby rozmawiać z senatorami lub monarchą.

Polacy i Litwini kojarzą powszechnie wyprawę na Psków

ze wspaniałym zwycięstwem, albowiem doprowadziła do

odzyskania Inflant i ugruntowała przewagę Rzeczypospolitej

nad państwem moskiewskim, zarysowaną w toku kampanii

połockiej i wielkołuckiej. Z kolei Rosjanie uważają obronę

Pskowa za przejaw bohaterskiego oporu w walce o ojczystą

ziemię, a w konsekwencji za sukces taktyczny uwieńczony

ocaleniem miasta, które nie dostało się w ręce wroga. Warto

więc prześledzić przebieg działań wojennych, oblężenia i

blokady Pskowa z lat 1581-1582, próbując ocenić plany

walczących stron, środki zgromadzone do ich realizacji,

wreszcie sam przebieg działań wojennych. Warto też

dokonać bilansu trzeciej wyprawy moskiewskiej Stefana

Batorego, tak pod kątem wojskowym, jak i politycznym.

Wojny polsko-moskiewskie, toczone w czasach panowania

Stefana Batorego, mają już swoją obszerną literaturę naukową

oraz popularnonaukową. Pierwsze cenne opracowania, do

których sięgają także współcześni historycy, wyszły spod

pióra K. Górskiego 1 . Już kilkanaście lat później pewne

wywody płk. Górskiego spotkały się z negatywną oceną

ówczesnego historyka wojskowości T. Ko-

'K. Górski, Trzecia wojna Rzeczypospolitej z Wielkim Księstwem Moskiewskim za

Batorego, „Biblioteka Warszawska", t. IV, 1892. s. 228-258. We wcześniejszych

tomach tego czasopisma znajduje się omówienie dwóch pierwszych kampanii

moskiewskich.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: