FUNKCJONALIZM

1.       Twórcy:

¾     Alfred Reginald Radcliffe—Brown

¾     Bronisław Malinowski

2. Data umowna powstania – 1922 —— Rok wydania:

¾     The Andaman Islanders (Wyspiarze Andamańscy) Alfreda Reginalda Radcliffe—Browna

¾     Argonauts of the Western Pacific (Argonauci Zachodniego Pacyfiku) Bronisława Malinowskiego

3.       Zmiany:

¾     Antropologia staje się dyscypliną socjologiczną

¾     Systemowe podejście do przedmiotu badań

¾     Odejście od spekulatywnych rozważań o kulturze na rzecz rzetelnych badań empirycznych

¾     Dostrzeżenie praktycznych (politycznych) zastosowań antropologii

4.       Odrzucono:

¾     Dualistyczną koncepcję człowieka

¾     Kategorię świadomości zbiorowej

¾     Wyjaśnienia przyczynowe

¾     Skrajny realizm socjologiczny

5.       Uznanie antropologii za naukę:

a.       Holistyczną 

¾     Wbrew postulatom dyfuzjonizmu

¾     Traktowanie kultury i społeczeństwa, jako całości składającej się z uporządkowanych elementów

¾     Pojęcie kontekstu

b.       Synchroniczną

¾     Wbrew postulatom ewolucjonizmu

¾     Od rzucenie perspektywy historycznej

¾     „tu i teraz

c.       Empiryczną

¾     W opozycji do ewolucjonizmu i dyfuzjonizmu

¾     Teoriotwórcza rola terenu – badania terenowe służą formułowaniu hipotez teoretycznych, a następnie ich weryfikacji

¾     Intensywne badania terenowe

d.       Nomotetyczną

¾       W opozycji do postulatów Franza Boasa

¾       Celem antropologii jest „dostarczenie wiarygodnych generalizacji” lub „ustalenie praw

e.       Rozumiejącą

¾     W opozycji do europocentryzmu

¾     Rozumienie faktów kulturowych polega na określeniu ich funkcji, roli odgrywanej w obrębie całościowego systemu

¾     Rozumienie „odsubiektywizowane”

¾     (theoretical XXXunder standing)

6. Założenia:

a.       3 założenia funkcjonalizmu Roberta K. Mertona:

¾   Funkcjonalna jedność społeczeństwa

¾   Powszechna funkcjonalność

¾   Funkcjonalna niezastępowalność

b.       Pięć podstawowych założeń:

¾     Swoistości systemu społecznego

¾     Jego samoregulacyjnym charakterze

¾     Istnieniu wymogów funkcjonalnych

¾     Funkcjonalności podsystemów społecznych

¾     Egzogennym charakterze zmiany społecznej

7.       Empiryczne podstawy:

¾     1883—1884 – amerykańska ekspedycja do Ziemi Baffina

¾     1897—1902 – amerykańska Jessup North Pacific Expedition

¾     1898—1899 – wyprawa do Cieśniny Torresa

„samotny antropolog przebywa przez rok lub dłużej wśród społeczności liczącej czterysta do pięciuset osób. Studiuje każdy szczegół ich życia i kultury. Poznaje osobiście każdego członka społeczności. Nie zadowala się ogólnikową informacją, ale studiuje każdą cechę ich życia i zwyczaju przy użyciu języka tubylczego”

              William H. R. Rivers

8.       Antropologia „praktyczna”:

¾     Wyrastała z nurtu praktycznego

¾     Miała praktyczne zastosowanie

¾     Teza: pojawienie się funkcjonalizmu zostało przygotowane przez rozwój kolonializmu

¾     Nurt „praktycznej etnografii”

Bronisław Malinowski:

1.              Monografie funkcjonalne

¾       Argonauci Zachodniego Pacyfiku (1922)

¾       Zbrodnia i zwyczaj w społeczności dzikich (1926)

¾       Życie seksualne dzikich w północno—zachodniej Melanezji (1929)

¾       Ogrody koralowe i ich magia (1935)

2.              Uczniowie

¾       Raymond Firth (1901—2002)

¾       Meyer Fortes (1906—1983)

¾       Siegfried Frederick Nadel (1903—1956)

¾       Isaac Schapera (1905—2003)

¾       Audrey Richards (1899—1984)

¾       Lucy Mair (1901—1986)

¾       Monica Wilson (1908—1982)

¾       Ralph Piddington (1906—1974)

¾       Edmund Leach (1910—1989)

¾       Edward Evan Evans—Pritchard

¾       Talcott Prasons

¾       Kazimierz Dobrowolski

¾       Maria i Stanisław Ossowscy

¾       Józef Obrębski

¾       Feliks Gross

¾       Andrzej Waligórski

3.              Kultura

¾     Jest całością

¾     Jest systemem zintegrowanym

¾     Zależności między elementami kultury mają charakter funkcjonalny

¾     Kultura jest aparatem instrumentalnym

4.              Instytucja

¾     Rzeczywiste, składowe kultur, posiadające pewien stopień trwałości, powszechności i niezależności

¾     Grupa ludzi realizujących wspólne działania

¾     Zorganizowany system działań ludzkich

¾     Analiza powiązań pomiędzy instytucjami pozwala na uchwycenie „ANATOMII” systemu kultury

¾     Analiza działania instytucji – na uchwycenie jego „FIZJOLOGII”

¾     Zasada naczelna instytucji – subiektywne uzasadnienie istnienia instytucji i jej roli, odwołujące się do wierzeń i wartości kulturowych

¾     Funkcja instytucji – faktyczne, rzeczywiste jej powiązanie z całością systemu kulturowego, sposób, w jaki umożliwia ona utrzymanie struktury tego systemu

§         Struktura instytucji

¾     Karta instytucji (zasada naczelna)

¾     Personel

¾     Normy

¾     Substrat materialny

¾     Działanie

¾     Funkcja

5.              Koncepcja potrzeb:

¾     Każda teoria kultury musi się zaczynać od organicznych potrzeb człowieka

¾     Istnieje cały system potrzeb – jedne są podstawowe, inne – sztucznie rozwinięte, ale wszystkie wymagają zaspokojenia

¾     Potrzeby ludzkie mogą być zaspokajane tylko przez kulturę

¾     Zaspokajanie potrzeb wymaga odwołania się do tradycji, norm i reguł postępowania, wartości kulturowych

¾     Właściwe człowiekowi dziedzictwo społeczne określa sposób zaspokajania jego potrzeb

¾     Każdej potrzebie odpowiada charakterystyczna dla niej reakcja kulturowa, dzięki której możliwe jest zaspokojenie potrzeby

¾     Kulturową reakcją na potrzebę jest pewna instytucja (grupa instytucji)

¾     Impuls prowadzący do prostej fizjologicznej czynności jest równie zdeterminowany przez tradycję, co stały i nieuchronny, gdyż wywołuje go konieczność fizjologiczna

¾     Reakcja na potrzeby niższego rzędu stwarza nowy typ potrzeb (potrzeby pochodne)

...