Waldemar Bena - Lubań wczoraj i dziś - Lauban gestern und heute (2005).pdf - Ebooki - piotrzachu69

Lubań

wczoraj i dziś

Waldemar Bena

Lubań

wczoraj i dziś

LUBAŃ 2005

Autor tekstu:

Waldemar Bena

Tłumaczenie:

Radosław Węgłowski

SPIS TREŚCI

Zdjęcia współczesne:

Waldemar Bena, Zbigniew Gol, Wiesław Schabowski.

Ponadto wykorzystano materiał ilustracyjny pochodzący ze zbiorów

Urzędu Miasta Lubań, Muzeum Regionalnego w Lubaniu,

Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Lubaniu

oraz osób prywatnych – Janusza Kulczyckiego i Eugenii Wielgus

1. Środowisko przyrodnicze . . . . ...................

Położenie, budowa geologiczna i rzeźba terenu .............

........................

Klimat i stosunki wodne

Projekt okładki:

Janusz Kulczycki

Szata roślinna ..............................

.............................

Świat zwierząt

Redakcja:

Waldemar Bena, Marzena Różańska i Małgorzata Wąs

2. Rys historyczny miasta do końca XIX w. . . . . ..........

3. Gdy Lubań ucierał nosa całemu światu, czyli z dziejów lubańskiego

przemysłu włókienniczego (lata 1900–1945) . . ..........

Korekta:

Romuald Witczak i Jan Kropiwnicki

4. Od Głównego Warsztatu Królewskiego do Zakładów Naprawy

Kolei Państwowych

. ........................

5. Szkolnictwo lubańskie przed 1945 r. . . . . .. . . . . . . . . . . .

6. Lubańska prasa do roku 1945 ....................

7. Lubańskie obozy podczas I i II wojny światowej ..........

Książka powstała dzięki staraniom Urzędu Miasta w Lubaniu

ul. 7 Dywizji 14

59-800 Lubań

tel. +48 75 64 64 484

...................

Aleksandra Piłsudska (1882–1963)

8. Lubań miastem garnizonowym (1898–1945) . . ..........

9. Bitwa o Lubań w 1945 r.

. . . . ..................

10. Tworzenie się polskich władz i zasiedlanie miasta w pierwszych

latach powojennych . . ........................ 77

11. Odbudowa gospodarki i rozwój miasta po II wojnie światowej. . 85

12. Przemysł włókienniczy po 1945 r. ................. 95

13. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Lubaniu ........ 101

14. AGROMET Zakład Elementów Hydrauliki Siłowej ......... 105

15. Lubań jako ośrodek administracyjny w XX w. . .......... 109

16. Kultura w okresie powojennym . . . ................ 113

Działalność „Siódmego Nieba” ..................... 115

Włodzimierz Boruński (1906–1988) .................. 116

Życie teatralne w II połowie XX w. ................... 119

Życie i twórczość Adama Krotochwili (1879–1957)

DTP:

COMPAL, Bielsko-Biała

Druk:

OFFSETdruk i MEDIA Sp. z o. o.

Niniejsza publikacja została wsparta ze środków pomocowych Unii Europejskiej.

Wyrażone w niej poglądy są poglądami Urzędu Miasta Lubań i w żadnym przypadku

nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej.

........... 121

........................ 122

Biblioteki i czytelnictwo

Lubańska prasa po 1945 roku ..................... 124

Od radiowęzła do telewizji lubańskiej .................. 131

17. Lubańskie szkolnictwo po II wojnie światowej ........... 135

18. Z dziejów muzealnictwa lubańskiego ........ ....... 145

19. Rys historyczny Łużyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza i Łu-

życkiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu . . . . . . . . . 151

Sztandary jednostki ........................... 156

Ośrodek Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej .......... 157

20. Lubańscy Żydzi ............................ 159

21. Ludność grecko-macedońska w Lubaniu .............. 167

22. Zabytki miasta ............................ 169

23. Wersja niemiecka ........................... 177

WSTĘP BURMISTRZA

Po wielu miesiącach pracy do rąk Państwa oddajemy publikację pt.

„Lubań wczoraj i dziś”, opisującą dzieje miasta od początku XX wieku

do czasów obecnych. Na blisko 250 stronach dwujęzycznego wydania

znajdziecie Państwo teksty i ilustracje pozwalające poznać kolejne karty

historii Lubania.

Książka jest próbą opisania dziejów miasta w burzliwym XX wie-

ku, który przyniósł Lubaniowi tak wiele zmian. Skutkiem ostatniej

wojny światowej było olbrzymie zniszczenie miasta, zwłaszcza starów-

ki, oraz zmiana mieszkańców z ludności niemieckiej na polską, która

przybyła tu ze wschodnich kresów przedwojennej polski .Książka na

pewno nie wyczerpuje tematu, ale za pomocą obrazów z życia miasta

przybliża nam najnowszą historię. Mam przekonanie, że publikacja nie

tylko zainteresuje wielu czytelników ale stanie się dla wielu osób

inspiracją do dalszego odkrywania najnowszej historii.

Ukazanie się książki było możliwe dzięki realizacji projektu o tym

samym tytule, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.

Pomysłodawcami i koordynatorami są panie Małgorzata Wąs i Marze-

na Różańska, którym chciałbym podziękować za ogromne zaangażo-

wanie, poświęcenie oraz profesjonalną realizację przedsięwzięcia.

Bardzo serdecznie dziękuję tym wszystkim, którzy przyczynili się

do powstania książki.

Trudnej pracy nad spisaniem dziejów miasta podjął się Pan Wal-

demar Bena. Dzięki pomocy i wielkiej życzliwości Pani Bożeny Adam-

czyk-Pogorzelec, Małgorzaty Piotrowskiej, Eugenii Wielgus, Konrada

Smolarczyka, Wacława Sławińskiego, Zdzisława Bykowskiego, Wiesła-

wa Schabowskiego, Janusza Skowrońskiego oraz wielu innych osób,

których nie sposób tu wymienić, ta publikacja o niepowtarzalnym

charakterze zyskała na wartości. Dziękuję im za udostępnione mate-

riały, informacje, zdjęcia, za wykazane zainteresowanie projektem, za

przychylność i pomoc w jego realizacji.

Szczególne podziękowania należą się Panu Januszowi Kulczyckie-

mu, który zaprojektował okładkę oraz udostępnił wiele materiałów

i zdjęć ze swoich bogatych zbiorów.

Publikacja adresowana jest do mieszkańców naszego regionu,

turystów polskich i zagranicznych, stanowić może także cenną pomoc

dla nauczycieli i uczniów, którzy mają okazję do lepszego poznania

swojego miasta.

Mam nadzieję, że lektura pogłębi zakres Państwa wiedzy z dziejów

Lubania i dostarczy Państwu niezapomnianych wrażeń.

WSTĘP AUTORA

Konrad Rowiński

W 1896 r. ukazała się „Historia miasta Lubania” (Geschichte der

Stadt Lauban), przygotowana przez Paula Berkela, miejscowego nauczy-

ciela i historyka. Staraniem władz miejskich Lubania w 1992 r. wyda-

no drukiem polską wersję tej książki, przetłumaczoną przez Stanisła-

wa Tymicza, wieloletniego nauczyciela i dyrektora lubańskiego Liceum

Ogólnokształcącego (zm. 1991). Profesor Tymicz wzbogacił oryginal-

ny tekst fragmentami dzieł polskich historyków, Tadeusza Manteuffla

i Emanuela Rostworowskiego.

Berkel zakończył dzieje miasta na roku 1895, także polski czytel-

nik pozbawiony był w zasadzie możności poznania najnowszej histo-

rii Lubania w jednym, zwięzłym opracowaniu. Z inicjatywą kontynu-

acji pracy lubańskiego historyka wystąpił Urząd Miasta w Lubaniu,

który zdołał zdobyć potrzebne na wydanie publikacji fundusze. Przy-

padł mi zaszczyt napisania książki poświęconej dziejom miasta w XX

w., dziejom bardzo obfitym wydarzenia, nierzadko także tragiczne. Za-

łożona z góry objętość książki nie pozwalała, niestety, na zbyt szero-

kie i dogłębne potraktowanie tematu.

Okres przedwojenny opracowano posiłkując się przede wszystkim

pracami drukowanym, takimi jak: „Heimatbuch des Kreises Lauban”

pod redakcją Fritza Bertrama, która w 1928 r. ukazała się w leśniań-

skiej oficynie Paula Menzla (w 1966 r. wydano tę książkę ponownie,

ale już w nieco zmienionej i poszerzonej wersji) oraz „Chronik der

Sechsstadt Lauban” Fritza Bertrama (Simbach 1951). Bardzo przydat-

ne okazały się współczesne publikacje Klausa Christiana Kaspra, ba-

dacza wywodzącego się z Lubania, który poświęcił swemu rodzinne-

mu miastu wiele wartościowych prac. Kasper szczegółowo opracował

m.in. dzieje miejscowego przemysłu tekstylnego do II wojny świato-

wej oraz przebieg walk o Lubań w lutym i marcu 1945 r.

Najwięcej trudności przysporzył okres powojenny, gdyż nie cieszył

się on większym zainteresowaniem polskich historyków. Szczególnie

dotkliwy jest brak publikacji dotyczących ostatniego półwiecza, które

od lat „leży odłogiem” i nie znajduje chętnych do zbadania. Przy

opracowywaniu pierwszych lat powojennych miasta niezmiernie cen-

Waldemar Bena - Lubań wczoraj i dziś - Lauban gestern und heute (2005).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: