Teoretyczne podstawy diagnozowania.doc

Początki diagnozy, diagnozowania –

amerykańska badaczka – Richmond, 1917;

Odwołała się do metody przypadków

indywidualnych, wywiodła je z przypadków

medycznych. Należy dokonać:

- rozpoznanie przypadku

- znaleźć wyjście

- czuwać nad realizacją podjętych działań

- obserwacja

- analiza dokumentów

- wywiad środowiskowy

Zasada akceptacji (badacz akceptuje

badanego takiego, jakim jest)

Zasada komunikacji (nie badać barier, dystansu)

Zasada uczestnictwa (stosunki pozwalające

nawiązać kontakt ma cechować maksymalny

obiektywizm, nie można zmuszać do badań

(dobrowolny udział)

Zasada indywidualizacji (każdy przypadek

jest jedyny)

Zas, zaufania i poszanowania prywatności

(ufamy, że to, co mówi badany jest prawdą.

Badany musi mieć do nas zaufanie, że nie

wykorzystamy tej wiedzy do niewłaściwych

celów – im osoba starsza tym trudniej

wzbudzić jej zaufanie.)

Zas. Samoświadomości badacza (musi

wiedzieć, jakie ma ograniczenia, musi mieć

dużo samokrytycyzmu, inny jest wynik analizy,

gdy badacz ma radosny nastrój, a inne gdy

jest przygnębiony).

Helena Radlińska – pocz. Diagnozy w Polsce, 1904

Organizowała świetlice dla ubogich – widziała

wpływ środowiska na możliwości uczenia się.

Zapobieganie społecznych skutków niepowodzeń

szkolnych.

Korczak – nie ma objawu bez znaczenia(trzeba s

zukać przyczyny)

Diagnozowanie powinno opierać się na metodzie

naukowej, a nie na rozumowej, intuicyjnej,

przypadkowej.

Diagnozowanie -  proces aktywnego poszukiwania

danych, które są potrzebne do podjęcia decyzji o

działaniach zmierzających do zmiany stanu aktualnego.

Żeby diagnozować, musimy wiedzieć:

1)         kto lub co jest przedmiotem diagnozy

2)         (z kim mamy do czynienia, jakie są jego

3)         potrzeby)

4)         cel badań diagnostycznych(dlaczego?) –

5)         kto ich potrzebuje? Czy my, czy też

6)         dostaliśmy zlecenie?

7)         W jaki sposób poprowadzić badania?

8)         (trzeba mieć świadomość skutków

9)         poszczególnych metod podczas

10)       dobierania metody badawczej)

11)       Skutki

12)       Kim jestem? – ja, jako badacz,

13)       duża doza autorefleksji

3 rodzaje diagnozy resocjalizacyjnej (Pytka)

1) diagnoza opisowa – opis na ile coś odbiega

od normy

2) d. projektująca – promuje wprowadzanie zmian,

by jednostka nie szkodziła społeczeństwu.

3) d. sprowadzająca (weryfikująca) podjęte działania

– spr. Czy diagnoza była skuteczna, czy trzeba

jeszcze jakąś metodę zastosować

Diagnoza rozwinięta (pełna) – Ziemski, 1973

Proces zmierzający do rozpoznania, czyli przyczynowego

i celowościowego wyjaśnienia badanego stanu rzeczy,

określenia jego fazy obecnej, przewidywania dalszego

rozwoju(prognoza) oraz ukazania możliwości udzielenia

pomocy z zewnątrz.

Przedmiot badań diagnozy:

1)         sfera:

- poznawcza

- emocjonalno- motywacyjna

- pojedynczych osób

- grup osób

- oddziaływań

2) działalność instytucji pedagogicznych,

edukacyjnych, oraz programy edukacyjne

3) wpływ uwarunkowań kontekstualnych –

społecznych, ekonomicznych na przebieg

oddziaływań pedagogicznych(dostrzegać

kontekst)

4) trafność – ocena wyników diagnozy i

sposobów ich wykorzystania

Cele badań diagnostycznych:

1)         dostarczanie wychowankom, pedagogom,

2)         nauczycielom, instytucjom, rodzicom

3)         informacji, która wyjaśnia przebieg,

4)         wyniki i skutki oddziaływań pedagogicznych,

5)         rozwijanie metodologii badań pedagogicznych,

6)         udoskonalanie diagnozy, autodiagnozy,

7)         ewaluacja,

8)         poznawanie zależności między wejściem

9)         działaniem a wyjściem w danym procesie,

10)       a kontekstem, oddziałującym na przebieg

11)       tego procesu,

12)       podnoszenie trafności diagnoz

Zasady diagnozowania:

1)         realizowanie diagnozy pełnej

2)         realizowanie diagnozy pozytywnej(diagnoza

     mocy, należy doszukiwać się pozytywów –

      talentów i pomoc w ich rozwoju)

3)         realizowanie diagnozy środowiskowej –

       ujmowanie badanych przypadków w kontekście

       środowiska(przyjaciół, rodziny) – pozwala to

       dotrzeć do prawdziwych źródeł niepowodzeń

       jednostki,

4)         łączenie poznawania bezpośredniego

(rozmowa, wywiad, obserwacja) z poznawaniem

pośrednim (kwestionariusze, testy, arkusze

socjometryczne, arkusze obserwacji)

5)         dążenie do autodiagnozy osób, systemów,

6)         środowisk

      (dotyczy również diagnosty)

7)         kryteria oceny stosowane w diagnozach:

à kilka rodzajów :

- nie formuuje się ocen – jedynie opis

- kryterium normatywno- wzorcowe – punktem

odniesienia jest wzorzec(wyidealizowany), z

którym porównujemy to, co jest przedmiotem diagnozy.

  Porównując, mówimy o ile odbiega od normy

- porównawcze – sytuację na wyjściu porównuje się

  do sytuacji na wejściu, określany jest postęp

  dokonany przez daną osobę,

- postulatywne – ocenia się realizację określonych

celów

8)         zasada odpowiedzialności etycznej,

poszanowania godności, sprawiedliwości

(diagnoza wśród dyrektorów szkół o ilości

przypadków zajścia w ciążę dziewcząt z danej

szkoły i pomocy udzielanej im rzez szkołę)

PARADYGMATY DIAGNOZY:

- normatywny

- interpretatywny

NORMATYWNY

Norma określa cel podejmowanych działań,

celem tych działań jest osiągnięcie tej normy;

działania behawioralne – najbardziej skuteczne,

przewidywalne. Skoro celem działań

pedagogicznych jest jakiś wzorzec, to nie

ma niespodzianek, bo ktoś ma się stać taki,

jak wzorzec; dominuje metodologia ilościowa,

dominują badania ilościowe,

INTERPRETATYWNY

Rzeczywistość społeczna jest nieprzewidywalna,

dynamicznie zmieniająca się, człowiek zmienia

się pod wpływem otoczenia i sam swoją osobą

na to otoczenie oddziałuje; nie można przewidzieć

jego rozwoju; rzeczywistość społeczna jest

emergentna – nieprzewidywalne zmiany,

skokowe, pojawiające się nowe jakości

(przeciwieństwo rozwoju liniowego) –

śledzi się POSTĘP; dominują badania

jakościowe, metodologia jakościowa.

Metodologia ilościowa – bada się za pomocą

narzędzi, uzyskuje się zliczane dane, zdatne

do obróbki statystycznej, jasno określone

procedury badawcze, porównywalność

wyników, duży zakres, np. cała młodzież

w określonym przedziale wiekowym;

obiektywne.

Metodologia jakościowa – bada się jednostki,

interesujące przypadki, poznanie odbywa się

bezpośrednio, badacz sam jest „narzędziem”,

osobisty kontakt, analiza badań odbywa się

w trakcie badań, nie ma sztywnych procedur,

duży % subiektywizmu.

BADANIA ILOŚCIOWE

Rozwinęły się w latach 60. XX wieku,

Przyczyny:

- pieniądze od państwa

- komputeryzacja – łatwość liczenia

Zalety:

- opierają się na racjonalnym krytycyzmie

- nawiązują do człowieka jako istoty

rozumnej

- może poddać badania w wątpliwość,

zakwestionować ich wyniki,

- obiektywizm

- intersubiektywna sprawdzalność –

nie tylko jeden badacz głosi dany

pogląd, lecz podziela go grupa badaczy,

dlatego ważne jest zachowanie procedur,

- wyniki zgodne z rzeczywistością,

- tworzenie konstruktów – odzwierciedlających

rzeczywistość modeli, norm

Przeprowadzając badania należy określić:

...