Surdopedagogika
Surdopedagogika jest działem pedagogiki specjalnej, zajmującym się teorią i praktyką kształcenia osób z wadą słuchu, a więc niesłyszących (głuchych) i słabo słyszących (niedosłyszących, z resztkami słuchu).
Cele surdopedagogiki
· Przywracanie sprawności uszkodzonego zmysłu słuchu przez umożliwienie korzystania z posiadanych resztek słuchowych drogą odpowiednich ćwiczeń bądź pobudzanie nerwu słuchowego i pobudzanie centralnego układu nerwowego przez wszczep ślimakowy i rewalidację
· Przywracanie sprawności psychicznej przez usprawnianie procesów poznawczych, zaburzonych wskutek ograniczenia percepcji bodźców słuchowych, w tym mowy
Nadrzędnym celem surdopedagoga jest przygotowanie osób z wadą słuchu do życia w społeczeństwie i samodzielnego funkcjonowania.
Klasyfikacja
a. Głuchoniewidomi
b. Osoby z wadą słuchu i upośledzeniem umysłowym
i. Przewodzeniowe
ii. Odbiorcze
iii. Mieszane
a. Wada wrodzona
b. Wada nabyta
Etiologia wady słuchu
Wada wrodzona – genetyczna, lub powstałe w okresie płodowym (ryzyko okołoporodowe)
Wada nabyta – ostre, przewlekłe choroby ucha, choroby zakaźne, choroby wysokogorączkowe (zapalenie opon mózgowych), antybiotyki, urazy chemiczne, mechaniczne lub psychiczne (głuchota psychogenna)
Metody porozumiewania się
Metoda migowa – ideograficzna, służy porozumiewaniu się między głuchymi, oparta na systemie umownych znaków migowych określających dane pojęcie, specyficzna struktura gramatyczna bez zakończeń fleksyjnych (stosowana w XVIII w.)
è Dziś system językowo-migowy – uzupełnianie końcówek fleksyjnych znakami daktylograficznymi, tzw. Palcówką
Daktylografia – metoda palcowa oparta na odpowiednich układach palców jednej lub obu dłoni. Każdej literze odpowiada określony znak daktylograficzny. Przestrzega reguł gramatycznych.
Fonogesty – umowne ruchy jednej lub obydwu dłoni wykonywane na wysokości twarzy mówcy. Uzupełniają niewidoczne ruchy artykulacyjne, pomagają czytać z ruchu ust.
Mowa kombinowana – stosowanie mowy ustnej w formie graficznej lub dźwiękowej, alfabetu palcowego i znaków migowych
Metoda totalnej komunikacji – uwzględnia wszelkie drogi porozumiewania się – migową, daktylografię, ustną
Metoda ustna – oralna – różne drogi kontaktu z uczniem prowadzące do opanowania przez niego mowy ustnej
a) Metoda matczyna – słowna – dziecko ma widzieć i czuć mowę, nie tylko ją słyszeć. Od najmłodszych lat należy całościowo uczyć mowy. Aranżowanie sytuacji prowokujących do rozmowy.
b) Metoda audytywno – werbalna (słuchowo-ustna) – wykorzystanie słuchu <z aparatem lub bez> wczesny trening słuchowy i wychowanie słuchowe -> maksymalne wykorzystanie resztek słuchowych a także mowy w formie dźwiękowej i graficznej
Wczesna rewalidacja
è Pojęcie odnosi się do rewalidacji dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym
è Maria Góral – prekursorka i propagatorka wczesnej diagnozy i rewalidacji dziecka, zwróciła uwagę na dużą rolę rodziców w usprawnianiu rewalidacji
è Najważniejsze pierwsze miesiące i lata życia, ponieważ wówczas rozwija się układ nerwowy – krytyczny moment dla rozwoju słuchu i mowy – 3 lata życia.
è Wczesna diagnoza – od pół do 1 roku życia
Elektroakustyka i technika
Audiometry – pozwalają na wczesne i dokładne wykrywanie wad słuchu
Precyzyjne aparaty wzmacniające dźwięki – umożliwiają stymulowanie resztek słuchowych, co z kolei pozwala na rozwinięcie systemów kodowych, dających się spożytkować w mówieniu -> wychowanie słuchowe
Aparaty kompensujące niedobory słuchu przez przetwarzanie bodźców słuchowych na inne doznania, np. wzrokowe, wibracyjne
Wszczepy ślimakowe
Instytucje opieki i kształcenia
W zależności od wieku i etiologii osoby z wadą słuchu mają zorganizowaną w Polsce opiekę i kształcenie w placówkach podlegających Ministerstwu Zdrowia i Ministerstwu Edukacji Narodowej.
W szkołach dla dzieci niesłyszących obowiązuje odpowiedni program nauczania, pracują tam surdopedagodzy, którzy współpracują z wychowawcami internatu, rodzicami, psychologiem, logopedą, otolaryngologiem, konserwatorem aparatury korekcyjnej.
Metody i zasady rewalidacji
- profilaktyka
- kompensacja
- korektura
- usprawnianie
- dynamizowanie
Integracja – dziecko powinno wykazywać co najmniej 3 warunki:
cyganeczka1