wykład 9 biofarmacja.doc

Biofarmacja - Wykład 9

Biofarmaceutyczne aspekty leków podawanych do oka

!Leki o działaniu miejscowym

ü      wodne roztwory kropli do oczu

ü      krople olejowe i maści przedłużają działanie substancji leczniczych  (ograniczają jednak widzenie)

ü      wstrzyknięcia- zabiegi chirurgiczne

ü      nowe nośniki i układy – zwiększają  dostępność biologiczną

Dostępność  biologiczna

ü      Maści - dostępność biologiczna jest lepsza niż kropli

         wydłużony czasu kontaktu

         zmniejszenie rozcieńczenia przez płyn łzowy

         oporność na drenaż w kanałach łzowych

         ważny jest dobór podłoża

ü      Emulsje i mikroemulsje – ograniczone stosowanie i mała trwałość

ü      Zawiesiny – wykorzystanie polimerów jako substancji zwiększających lepkość roztworów wodnych i zwiększony czas kontaktu substancji leczniczej z gałka oczną.

ü      Nowe układy uwalniające substancje lecznicze do oka

         przedłużenie działania i zwiększenie penetracji substancji leczniczej:

ð      inserty

ð      miękkie szkła kontaktowe

ð      systemy żelowe

ð      nośniki koloidalne

ð      nanocząsteczki

!Inserty

ü      Stałe uwalnianie substancji leczniczej przez 7 dni zgodnie z kinetyka zerowego rzędu.

ü      Ważna jest zgodność biologiczna stosowanych polimerów ze względu na długi kontakt  z powierzchnią  gałki ocznej.

ü      Np.; wkładki z pilokarpiną i antybiotykami

!Farmakokinetyka nieliniowa ( zerowego rzędu)

ü      Procesy farmakokinetyczne, których szybkość nie jest liniową funkcją stężenia leku , lecz zmienia się w sposób opisany przez równanie Michaelisa- Menten.

ü      Konsekwencją nieliniowości tych procesów jest zmienność parametrów farmakokinetycznych w zależności od podanej dawki leku.

!Systemy żelujące

ü      Zmiana konsystencji następuje pod wpływem podwyższenia temperatury, zmiany odczynu, aktywności jonowej

ü      Dostęp biologiczny rośnie - przedłużenie czasu kontaktu

! Koloidalne układy uwalniania substancji leczniczej

         Dyspersje nanocząsteczek

         liposomy - mikroskopijne pęcherzyki, których błona zbudowana jest z fosfolipidów

         mikroemulsje

ü      Poprawa przenikania przez gałkę oczną i przedłużenie czasu działania

!Hydrofilowe soczewki kontaktowe

ü      Zbiorniki substancji leczniczej – przedłużone jednostajne uwalnianie po dawce inicjującej.

!Problemy związane ze stosowaniem preparatów do oczu:

1)      Możliwość podania jedynie niewielkiej ilości

2)      Wymywanie leku z oka

3)      Działanie niepożądanie np. Timolol (zaburzenie sercowo- naczyniowe , duszności β-   bloker )

ü      10% leku wchłanianego przez rogówkę – efekt terapeutyczny, 90% bezpośrednio do krwiobiegu przez spojówkę – naczynia krwionośne nosowe

!Zapobieganie działaniom niepożądanym:

1)      Podawanie z preparatami zwężającymi naczynia krwionośne: fenylefryna, epinefryna

2)      Uwzględnienie rytmu dobowego ( zmienny skład chemiczny płynu łzowego, ciśnienia śródgałkowego , procesów farmakokinetycznych)

3)      Zastosowanie pro leków, zwiększanie rozpuszczalności i lipofilności

4)      Leki bezpieczne – po zadziałaniu są metabolizowane do  nietoksycznych związków, wybiórczo działających na oko

5)      Wybór podłoża wydłużającego czas utrzymywania się leku na rogówce, zmniejszającego  dostęp do błony śluzowej nosa (poprzez wzrost lepkości)

6)      ph – dysocjacja, toniczność roztworu – wpływ na przepływ wody do błony śluzowej nosa, składniki recepturowe

7)      Promotory wchłaniania

Biofarmaceutyczne aspekty leków podawanych do nosa

Schemat przekroju strzałkowego jamy nosowej:

(A) przedsionek nosa (vestibulum nasi);

(B) przedsionek przewodu środkowego (atrium meatus medii); (C1) przewód nosowy dolny (meatus nasi inferior);

(C2) przewód nosowy środkowy (meatus nasi medius);

(C3) przewód nosowy górny (meatus nasi superior);

(D) okolica węchowa (regio olfactoria);

(E) część nosowa gardła

ü      Całkowita powierzchni  obu jam nosa

o        Maksymalna powierzchnia  wchłaniania około 160cm², objętość 20 ml

o        przedsionki jamy nosowej – wielowarstwowy nabłonek płaski

o        błona śluzowa nosa – liczne enzymy proteolityczne

o        w tkance łącznej przylegającej do tkanki nabłonkowej znajdują się liczne naczynia włosowate umożliwiające przejście substancji leczniczych do krążenia ogólnego

ü      Trudności w podaży donosowej:

o        Zmiany błony śluzowej nosa wpływają na dostępność substancji leczniczej:

ð      suche lub wilgotne powietrze

ð      katar

ð      alergie

ð      polekowy kurcz mięśni

ü      Wielkość cząsteczek podawanych droga donosową:

o        Krople i cząstki w formie aerozolu o wielkości większej niż 20 do 30 μm -cząstki te osadzają się na błonie śluzowej w przedniej części jamy nosowej

o        Mniejsze kropelki i cząsteczki wędrują z powietrzem wdechowym aż do płuc i tam się wchłaniają

o        Cząsteczki o średnicy mniejszej niż 1 μm są wydychane

ü      Postacie leków podawanych drogą nosową:

o        Roztwory

o        Zawiesiny

o        Proszki (tabaczki)

o        Maści

o        Leki przeznaczone do wziewów

ü      Rodzaje roztworów podawanych donosowo:

o        wodne

o        wodno-organiczne

o        emulsje

o        olejowe

ü      Roztwory do nosa powinny spełniać wymagania:

1)      Odczyn powinien być w zakresie ph 5.5-7.5

2)      Roztwór powinien mieć słabe właściwości buforujące

3)      Ciśnienie osmotyczne powinno być zbliżone do fizjologicznego

4)      Roztwór nie powinien zmieniać normalnej lepkości śluzu

5)      Roztwór nie powinien wpływać na normalną ruchliwość migawek oraz jonowy skład wydzieliny

6)      Roztwór nie powinien być przyczyną niezgodności z substancją leczniczą oraz powinien zapewniać ich należytą trwałość

7)      powinien zawierać odpowiednią ilość środka konserwującego uniemożliwiającego rozwój drobnoustrojów , które mogą być wprowadzone do kropli z zakraplacza

ü      Inny zakres zastosowania podania donosowego:

o        szczepionki – immunologiczna ochrona błony śluzowej (ochrona przed mikrobiologicznymi i wirusowymi zakażeniami błony śluzowej)

o        diagnostyka za pośrednictwem błony śluzowej nosa ( np. TRH-tyreoliberyna)

ü      Dostępność biologiczna substancji leczniczych podawanych donosowo jest mała zwykle poniżej 10%, często poniżej 1% podanej substancji

Biofarmaceutyczne aspekty leków podawanych do ucha

ü      Najczęstsze choroby ucha

o        Ucho zewnętrzne

ð      stany zapalne przewodu słuchowego, zakażenie bakteryjne

ð      czop woskowinowy

o        ucho środkowe

ð      powikłanie ostrych zapaleń błony śluzowej jamy nosowo- gardłowej, które przenosi się przez trąbkę słuchową

ü      najczęściej stosowane leki:

o        ...