Ksiega_Cmentarna_Charkow.pdf

Opracowa³ zespó³:

Jerzy Ciesielski

Zuzanna Gajowniczek

Gra¿yna Przytulska

Wanda Krystyna Roman

Zdzis³aw Sawicki

Robert Szczerkowski

Wanda Szumiñska

pod kierunkiem

Jêdrzeja Tucholskiego

Wspó³praca:

Krystian Bedyñski

Dariusz Manja

Redakcja merytoryczna:

Jêdrzej Tucholski

Wanda Krystyna Roman

Korekta:

Antonina Wojnarowicz

Iwona Brzeziñska

Reprodukcja zdjêæ:

W³odzimierz Dusiewicz

Aleksander Za³êski

Skanowanie i obróbka zdjêæ:

Ma³gorzata Chruœliñska

Zdzis³aw Sawicki

Warszawa 2003

ISBN 83-916663-5-2

Ksiêgê przygotowa³a do druku

Oficyna Wydawnicza RYTM

Nak³ad 1500 egzemplarzy

w tym 100 egzemplarzy numerowanych

Druk i oprawa:

£ódzkie Zak³ady Graficzne

Spis treœci

Ryszard Kaczorowski

S³owo wstêpne .......................................

VII

Wanda Krystyna Roman i Jêdrzej Tucholski

Obóz w Starobielsku ..................................

Andrzej PrzewoŸnik

Cmentarz w Charkowie ................................

LVII

Wykaz skrótów .......................................... LXXVII

Jeñcy obozu w Starobielsku zamordowani w siedzibie

charkowskiego Zarz¹du NKWD w kwietniu i maju 1940 roku,

spoczywaj¹cy na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie

A (Franciszek Jakub Abrahamik–Aleksander Aziurkiewicz) .........

B (Józef Babczyñski–Bronis³aw Marian Bzymek) ................. 10

C (Mieczys³aw Cackowski–Franciszek Czy¿kowski) ............... 56

Æ (Ludwik Æwirko-Godycki).................................. 84

D (Zbigniew Dabiñski–Jerzy Dzwonkowski) ..................... 85

E (Bronis³aw Eifler–Mieczys³aw Stanis³aw Eysymont) ............. 106

F (Stefan Faber–Roman Fydryk) ............................... 109

G (Józef Gabañski–Andrzej Gwardjan) .......................... 122

H (Jerzy Haase–Leon Huziel) ................................. 157

I (Jerzy Idson–Stanis³aw Izworski) ............................ 171

J (Edward Jab³ecki–Stefan Wiktor Juzielewski)................... 174

K (Antoni Kaciszak–Mieczys³aw Seweryn Maria Kwilecki) ......... 201

L (Gustaw Juliusz Lachman–Wiktor Lwowicz-Kostrzyca) .......... 287

£ (Maksymilian £abêdŸ–Stefan Marian £y¿wa)................... 308

M (Jan Mac–Józef Mytych) ................................... 317

N (Jan Seweryn Naborowski–Stefan Nyka)....................... 364

O (Aleksander Oberländer–Eugeniusz Stefan O¿óg)................ 381

P (Ludwik Stanis³aw Pachel–Zygmunt Pytlewski) ................. 394

Q (Henryk Quandt).......................................... 440

R (Eugeniusz Edward Raabe–Eugeniusz Józef Rzewuski) ........... 441

S (Augustyn Sabath–Kazimierz Szywis)......................... 467

Œ (Piotr Œcibor–Stefan Œwiêciñski-Powa³a) ...................... 548

T (Franciszek Tabaczyñski–Józef Tyszko) ....................... 555

U (Eugeniusz Józef Ujejski–Stanis³aw Uziemb³o) ................. 572

V (Rudolf Vawrouch–Edward W³adys³aw Vogt) .................. 575

W (Jan Wachal–Stanis³aw Franciszek Wy¿ykowski)................ 576

Z (Romuald Zabawski–Franciszek Zyœko) ....................... 620

¯ (Jerzy ¯aboklicki–Stanis³aw Nikodem ¯ywot) .................. 640

Bibliografia selektywna ....................................... 649

S³owo wstêpne

W milenijnym roku 2000 przypad³a tragiczna rocznica wydarzeñ,

które k³ad¹ siê tragicznym cieniem na naszych dziejach. Przed szeœæ-

dziesiêciu laty, kiedy po zdradzieckiej napaœci na Polskê Zwi¹zek So-

wiecki okupowa³ nasze Ziemie Wschodnie, w lutym 1940 roku doko-

nano pierwszej masowej deportacji, a w trzy miesi¹ce póŸniej pierw-

szego masowego mordu, pozbawiaj¹c ¿ycia wiele tysiêcy polskich jeñ-

ców, g³ównie oficerów i policjantów.

Plan likwidacji pañstwa polskiego, unicestwienia inteligencji

i wyniszczenia biologicznej substancji narodu, realizowany w okresie

II wojny œwiatowej przez naszych s¹siadów, by³ zbrodni¹ ludobójstwa,

potêpion¹ przez zwyciêskie mocarstwa, ale ograniczon¹ jedynie do

dzia³añ hitlerowców. Wojenne zbrodnie sowieckie pokryto zmow¹ mil-

czenia, zapominaj¹c tak¿e o tym, ¿e systematyczn¹ likwidacjê ¿ywio³u

polskiego Stalin i jego poplecznicy zaplanowali ju¿ na trzy lata przed

wybuchem wojny. Sowieckiego terroru doœwiadczyli równie¿ Polacy

mieszkaj¹cy na dawnych ziemiach Rzeczypospolitej, które w wyniku

traktatu ryskiego pozosta³y w granicach pañstwa sowieckiego.

Walka o Polskê, o jej suwerennoœæ to tak¿e bezorê¿ne zmaga-

nia emigracji niepodleg³oœciowej o ujawnienie prawdy o zbrodniach

Stalina na naszym narodzie. Up³ynê³o 27 lat od historycznego wyda-

rzenia, gdy staraniem emigracji niepodleg³oœciowej i brytyjskich

przyjació³ na Cmentarzu Gunnersbury w Londynie stan¹³ pierwszy w

œwiecie pomnik upamiêtniaj¹cy ofiary mordu dokonanego na ofice-

rach polskich w Katyniu. Londyñski monument zapocz¹tkowa³ seriê

podobnych dzia³añ.

Wielki syn Polski, ks. W³adys³aw Kardyna³ Rubin, mówi³: „Opa-

saliœmy œwiat pomnikami katyñskimi, by pamiêæ i sens ich ofiary nie

by³y zapomniane”.

Katyñ to has³o, które w rzeszach Polaków wywo³ywa³o ból; has³o,

za którym sta³y nieodkryte wówczas rozliczne groby innych naszych

rodaków, równie bestialsko pomordowanych na nieludzkiej ziemi.

Nie znaliœmy jeszcze wtedy Charkowa i Miednoje. Nie znaliœmy te¿

podpisanego przez Stalina i jego wspó³pracowników dokumentu,

VII

który wyda³ wyrok œmierci na tysi¹ce Polaków. Wyrok — skrupulat-

nie wykonywany nad otwartymi grobami i w kazamatach wiêzieñ so-

wieckich przez oficerów i ¿o³nierzy NKWD.

Rzeka niewinnej krwi przelanej za wolnoœæ naszej Ojczyzny stanowi

do dziœ barierê nieufnoœci miêdzy narodami, z których wywodzi³y siê

ofiary i ich oprawcy.

Trzeba by³o czekaæ pó³ wieku, aby w roku 1992 ujawnione zosta³y

dokumenty wskazuj¹ce, ¿e w s¹siednim pañstwie skazano na œmieræ, na

podstawie decyzji w³adz pañstwowych, kilkadziesi¹t tysiêcy obywateli

polskich, wziêtych do niewoli lub aresztowanych na okupowanych

przez Sowietów Kresach Wschodnich naszego kraju. Nie trzeba doda-

waæ, ¿e tê perfidn¹ zbrodniê pope³niono w po³owie XX wieku na

oczach ca³ego œwiata. Alianccy przywódcy podkreœlali ochronê warto-

œci, dla których przyst¹pili do wojny, ale — zwi¹zani sojuszem z So-

wietami — zachowywali milczenie, zajmuj¹c postawê korzystniejsz¹

dla przestêpcy. Takie dzia³anie zrodzi³o w przysz³oœci wiele komplika-

cji. Ci, którzy ukrywali prawdê nie zdobyli siê do dziœ dnia choæby na

s³owo przepraszam, postêpuj¹c w myœl faryzejskiej zasady okreœlonej

w roku 1944 przez sir Williamsa Malhina, g³ównego doradcê prawnego

brytyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, ¿e „okolicznoœci uza-

sadnia³y zawieszenie oceny z naszej strony”. Przez wiele lat przedsta-

wiciele rz¹dów alianckich przy ka¿dej okazji powtarzali frazes o braku

wystarczaj¹cych dowodów winy Zwi¹zku Sowieckiego, pomimo wielu

opracowañ na temat zbrodni pope³nionej przez Sowietów, podtrzymy-

wali zmowê milczenia. W tak wa¿nych sprawach nie mo¿na tolerowaæ

milczenia. Bez wzglêdu bowiem na pobudki jest to dzia³anie nikczem-

ne. Wobec zbrodni ludobójstwa nie mo¿na pozostawaæ biernym. Kto

milczy w obliczu mordu — staje siê wspólnikiem mordercy, kto nie po-

têpia — ten przyzwala. Ju¿ w 1943 roku profesor Tymon Teriecki wy-

powiedzia³ prorocze s³owa: „Posiew zbrodni jest truj¹cy, rodzi groŸne

przekonanie, ¿e wolno bliŸniego mordowaæ bezkarnie”. Pó³ wieku

ukrywania zbrodni w Katyniu i wielu innych miejscach kaŸni na tere-

nach Zwi¹zku Sowieckiego, wyda³o plon: totalitarne re¿imy morduj¹

ca³e narody o innych przekonaniach politycznych, narody ró¿nej rasy

lub odmiennej religii.

Dziœ, kiedy prawie wszystkie okolicznoœci wydarzeñ sprzed szeœæ-

dziesiêciu laty s¹ znane, niezrozumia³e staje siê, ¿e œledztwo, wszczête

po uzyskaniu suwerennoœci Polski, nie zosta³o jeszcze zakoñczone.

Szkoda, ¿e polski Parlament nie zdoby³ siê na uchwa³ê w sprawie agresji

sowieckiej, jednoznacznie okreœlaj¹c prawdê historyczn¹.

VIII

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: