mchy.pdf

(93 KB) Pobierz
549078662 UNPDF
Sprawozdanie
Temat: Lądowe rośliny zarodnikowe z dominującym gametofitem
Pozycja systematyczna
Polytrichum
sp
.
Kr: Plantae
Podkr: Viridiplantae
Gr: Bryophyta
Klasa: Bryopsida
Podklasa: Polytrichidae
Rząd: Polytrichales
Polytrichum sp.
Charakterystyka gromady
Bryophyta
Mchy są organizmami lądowymi, jest ich około 14000 gatunków, z czego większość
zaliczamy do prątników. Są to rośliny, których cechą charakterystyczną jest odmienny typ
heteromorficznej przemiany pokoleń, w której dominującym pokoleniem jest haploidalny
gametofit. Bryophyta dzieli się na trzy klasy: Bryopsida, Hepaticopsida i Anthoceropsida.
Wszystkie gatunki do aktywnego rozwoju potrzebują zwykle wilgotnego środowiska.
Wątrobowce cechują plechowate gametofity, splątek nie wytwarzający rozmnóżek,
jednokomórkowe chwytniki oraz ciałka oleiste w komórkach. Ich sporofit jest nietrwały, nie
posiadające ozębni. Klasa Bryopsida to mszaki, których gametofit występuje w postaci
ulistnionej łodyżki, dobrze rozwiniętej. Splątek jest krótkotrwały, ale dobrze wykształcony i
może tworzyć rozmnóżki. Chwytniki gametoforu są wielokomórkowe i silnie rozgałęzione. W
komórkach natomiast nie występują ciałka oleiste. U Bryopsida młode zawiązki rodni i
plemni wytwarzają komórkę inicjalną na szczycie, a ona tworzy gametangium. Tymczasem
sporofit mchów ( składający się ze stopy, sety, szyjki i puszki) jest trwały - może żyć nawet do 3
lat. Ma on postać pojedynczej, nierozgałęzionej łodyżki, zwanej setą, która jest zakończona
1
na szczycie zarodnią. Zarodnia ta posiada wieczko, przez które możliwe jest wysypywanie
dojrzałych zarodników. Kiedy wieczko odpadnie powstaje otwór, na brzegu którego
występuje perystom (ozębnia), dzięki któremu roślina reguluje tempo uwalniania
zarodników. We wnętrzu zarodni występuje kolumienka. Sporofit charakteryzuje obecność
aparatów szparkowych, a czasem nawet i chloroplastów, dzięki czemu może odbywać się
wytwarzanie związków organicznych. Mimo to sporofity są uzależnione od gametofitu, od
nich pobierają wodę i sole. Seta jest sztywna, posiada wielokomórkową ścianę. Często
wykształcona jest także wiązka przewodząca w postaci hydroidów i leptoidów. Seta może
długo rosnąc, bowiem posiada merystem interkalarny. W tej klasie elatery nie występują.
Podklasę Polytrichales reprezentują mchy zniesione, tzw. ortotropowe. Ich łodyga rośnie
prosto w górę,
Opis budowy morfologicznej i anatomicznej
Polytrichum sp.
Polytrichum sp . posiada łodyżkę, która może osiągać wysokość nawet do 60 cm (ale
zazwyczaj ma kilkanaście centymetrów), jest słabo rozgałęziona, przeważnie prosto
wzniesiona. Listki są natomiast zielone, lancetowate i gęsto ułożone. Płonniki to mchy
ortotropowe, maja promienistą symetrię sety. Sporofit występuje w postaci pojedynczej sety
z zarodnią na szczycie, jest uzależniony od gametofitu. Pokolenie haploidalne ma
nierozgałęziona łodyżkę pokrytą listkami. W przekroju poprzecznym łodyżki można wyróżnić
takie elementy jak epidermę, korę pierwotną (której zewnętrzne komórki mają wzmocnione
ścianki) oraz centralna wiązkę przewodzącą, którą tworzą martwe komórki – hydroidy
(przewodzące wodę) otoczone żywymi leptoidami (przewodzącymi substancje organiczne).
Listki płonnika są wielowarstwowe i maja liczne blaszki lamelle na górnej stronie, pełnią one
funkcje asymilacyjne i są częścią zatrzymującą wilgoć.
2
Opis cyklu życiowego i warunków środowiskowych
Gatunki Polytrichum sp . zasiedlają kraje tropikalne, występują najliczniej na półkuli
południowej, ale także częste są w lasach klimatu umiarkowanego. Mchy przeważnie
wyrastają w murawkach lub kępkach. Mchy rozmnażają się zarówno płciowo, jak i
bezpłciowo. Każdy organizm na w dolnej części ryzoidy, służące do przytwierdzenia rośliny w
podłożu. Łodyżka natomiast jest wzniesiona ponad powierzchnie gleby. Ulistniony gametofit
płonnika tworzy na szczycie gametangia (wielokomórkowe). Polytrichum jest dwupienny,
tzn. na danej roślinie występują wyłącznie gametangia albo męskie, albo żeńskie. Aby doszło
do zapłodnienia jeden z plemników powstałych w plemni musi wniknąć do komórki jajowej
w rodni. Męskie plemnie są zazwyczaj kuliste lub lekko wydłużone, ruchliwe plemniki
wydostają się z nich po pęknięciu ścianki gametangium. Żeńskie rodnie maja kształt wazonika
z długa szyjką, na jego dnie występuje jedna nieruchliwa komórka jajowa. Przemieszczanie
się plemników do rodni zachodzi w środowisku wodnym i dopiero możliwe jest zapłodnienie,
w wyniku którego powstaje zygota. Z niej rozwija się sporofit, wrastający stopą w gametofit,
od którego jest uzależniony pokarmowo. Rosnąca seta odrywa górną część rodni (tak
powstaje czepek – element ochronny). Zarodnia ma postać puszki zamkniętej wieczkiem.
Zarodnia zawiera komórki macierzyste gamet, z których po mejozie powstają 1n spory. Po
ich dojrzeniu zarodnia się otwiera, a zarodniki są rozprzestrzeniane przez wiatr lub opady.
Gdy spora trafi na odpowiednie podłoże, zaczyna kiełkować w nitkowatą plechę – splątek
(inaczej: protonema; posiada chwytniki), z niego natomiast wyrasta ulistniony gametofit i
cykl życiowy zaczyna się powtarzać. Gametofit może żyć niezależnie od sporofitu, jest
pokoleniem dominującym.
Mszaki maja duże zdolności do regeneracji. Nierzadko wytwarzają także
wielokomórkowe rozmnóżki, z których przy sprzyjających warunkach pogodowych i
środowiskowych wyrastają nowe organizmy. Jest to forma rozmnażania wegetatywnego
(bezpłciowego).
3
Znaczenie biologiczne
Mchy odgrywają dużą rolę w naturalnych ekosystemach, głównie z powodu zdolności
do zatrzymywania wody (retencja). Regulują bilans wodny wielu zbiorowisk roślinnych,
bowiem zmniejszają parowanie. Darnie mchów chronią glebę przed wysychaniem i erozją.
Mchy zaliczamy do organizmów pionierskich, gdyż niektóre gatunki mają odporność na
niekorzystne warunki środowiskowe i zasiedlają ubogie podłoża. Rosnąc na skałach czy tez
piaskach przyczyniają się do powstawania próchniczej warstwy gleby, przez co przygotowują
podłoże dla innych roślin. Również na jałowych wydmach mchy biorą udział w powstawaniu
gleby. Jak widzimy, mchy ogrywają pozytywną role środowisku. Ponadto są wykorzystywane
przez ludzi do produkcji płyt izolacyjnych i uszczelniania budynków. Mchy należące do
torfowców przyczyniają się do powstawania torfu, który jest wykorzystywany m.in. do kąpieli
leczniczych (borowina ma właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze) i okładów.
Wątrobowce nie odgrywają żadnej szczególnej roli ekonomicznej, ale są wykorzystywane
jako materiał badawczy.
4
Literatura:
1. Botanika. Morfologia , Szweykowska A.
2. Biologia, Solomon, Berg, Martin, Ville, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa
9. Własne notatki i rysunki z ćwiczeń.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin