Wykład2+3.doc

Układ pasożyt(grzyb) – człowiek

·        brak inwazji,

·        inwazja bez zakończenia cyklu rozwojowego pasożyta:

o       choroby łagodne np. zapalenie skóry powodowane przez cerkarie Schistosoma,

o       choroby ciężkie np. powodowane przez Anisakis, Toxocara,

·        inwazja z zakończeniem cyklu rozwojowego pasożyta:

o       inwazja bezobjawowa,

o       inwazja objawowa.

Człowiek, jak gospodarz pasożyta może być zastąpiony przez inne ssaki (nigdy inne kręgowce):

·        gryzonie

·        drapieżne

·        kopytne

Wady rozwojowe (TORCH):

·        T              –               Toxoplasma gondii

·        O              –              Other: Plasmodium sp., Trypanosoma sp.

·        R              –              Rubivirus

·        C              –              Cytomegalovirus

·        H              –              Herpes simplex

Pasożyty i grzyby wskaźnikowe dla AIDS:

·        Candida – kandydozy krtani, płuc, mózgu, przełyku

·        Toxoplasma gondii

·        Cryptospridium parvum

·        Isospora belli

·        Leishmania

·        (Enatamoeba histolytica)

·        (Giardia lamblia)

·        (Strongyloides stercoralis)

·        Mucor

·        Cryptococcus

·        Aspergillus

·        Penicillium

·        Trichosporon

·        Coccidioides

·        Blastomyces

·        Paracoccidioides

·        Sporotrichum

·        Rhodotorula

·        Saccharomyces

·        Pneumocystis carini

Pasożyty i grzyby oraz wywoływane przez nie choroby wskaźnikowe dla AIDS (wg częstości w każdej grupie):

·        ośrodkowego układu nerwowego

o       Toxoplasma gondii

o       Cryptococcus neoformans

o       Aspergillus

o       Candida

·        układu oddechowego

o       Pneumocystis carini

o       Cryptosporidium parvum

o       Cryptococcus neoformans

o       Aspergillus

o       Candida

·        układu pokarmowego

o       Candida

o       Microsporidium

o       Sarcocystis hominis

o       Entamoeba histolytica

o       Giardia lamblia

·        układu moczowo-płciowego

o       Candida

·        choroby uogólnione

o       Candida

o       Cryptococcus neoformans

o       Histoplasma

o       Toxoplasma gondii

o       Aspergillus

o       Mucor

Pneumocystis carini

Jednokomórkowy, kosmopolityczny organizm eukariotyczny, wcześniej zali­czany do pierwotniaków ze względu na:

·        cechy morfologiczne,

·        wrażliwość na leki przeciwpierwotniakowe,

·        brak wzrostu na podłożach dla grzybów,

·        obecność cholesterolu w ścianie cyst.

Obecnie zaliczany do grzybów, ze względu na:

·        homologię rRNA i mitochondrialnego DNA,

·        podobną sekwencję aminokwasową enzymów charakterystyczną dla grzy­bów,

·        budowę ściany komórkowej (obecność 1,3 i 2,3-glukanu oraz chityny)

Występuje w Europie i Ameryce Północnej, najczęściej u dzieci poniżej 4 roku życia (75% ?).

Cykl życiowy:

Małe komórki troficzne silnie przylegające do pneumocytów I. Stadium pośred­nie – precysta. Wytwarza worki (ascii) – dawniej cysty z ciałami wewnątrzcy­stowymi (ascospory – dawniej sporozooity). w ścianie cyst znajduje się chole­sterol (nietypowa cecha dla grzybów).

Najprawdopodobniej występuje kilka gatunków – dla człowieka chorobotwór­czy jest Pneumocystis carini hominis.

Droga transmisji – powietrzna.

Źródło zarażenia – człowiek chory lub nosiciel.

Chorobotwórczość:

Postacią inwazyjną jest cysta, która gdy dostanie się do płuc pęka w pęcherzy­kach płucnych i uwalnia komórki troficzne, które wykazuję silną adherencję do pneumocytów I typu. Powstaje pienisty, kwasochłonny wysięk zawierający ko­mórki troficzne, cysty i fragmenty błon komórkowych (?). Zachodzą zmiany degeneracyjne, włóknienie wnęk płucnych. Upośledzona jest wymiana gazowa co powoduje hipoksemię i alkalozę (?!).

Postacie choroby:

·        epidemiczna – głównie na odziałach dziecięcych jako plazmatyczno-ko­mórkowe śródmiąższowe zapalenie płuc. Trwa około 4 tygodnie, brak podwyższonej temperatury, objawy niewydolności oddechowej i bie­gunki. Śmiertelność 20% – 50%.

·        sporadyczna – głównie w niedoborach odpornościowych T-zależnych. Przebiega gwałtownie z wysoką temperaturą, suchym kaszlem, duszno­ścią i sinicą. Śmiertelność 80%.

Diagnostyka: popłuczyny oskrzelowo-płucne i metody immunofluorescencyjne.

Żywiciel:

1.     uwarunkowania genetyczne,

2.     bariery naturalne,

3.     odporność tkankowa,

4.     odporność miejscowa,

5.     odporność humoralna.

Ad 1.   np. niewrażliwość na inwazje Plasmodium związana z pewnymi haplotypami HLA oraz brakiem antygenów Duffy (receptory dla Plasmodium),

Ad 2.   naskórek, błony śluzowe, wydzielanie lizozymu i prostaglandyn,

Ad 3.   pierwotna odpowiedź zapalna:

·        granulocyty – fagocytują i uszkadzają:

o        Trypanosoma

o        Leishmania

o        Plasmodium

o        Toxoplasma

o        Schistosoma

o        filarie

o        komórki grzybów

·        komórki tuczne – ich mediatory działają na mięśnie gładkie jelit, pobudzają perystaltykę, ułatwia to usuwanie pasożytów jelitowych. Powodują także zmiany w przepuszczalności nabłonka jelit, w tym złuszczanie nabłonka i penetracje przeciwciał i dopełniacza do światła jelita.

·        makrofagi – ulegają aktywacji w odpowiedzi na Plasmodium i Trypanosoma, reagują z innymi komórkami (hepatocytami) indukując wrażliwość na Plasmodium. Wytwarzają NO – mechanizm odporności na Leishmania, Schistosoma, Plasmodium i Toxoplasma. Receptory makrofagów wiążą określone cukry ściany komórkowej grzybów np. β-glukan Candida lub mannozylo-fukozyl Aspergillus.

·        limfocyty T

Ad 4.   bardzo rzadko dochodzi do ekspresji antygenów pasożyta na powierzchni komórek żywiciela z wyjątkiem Plasmodium, Toxoplasma i Trypanosoma. indukowane komórki cytotoksyczne niszczą zakażone komórki żywiciela a nie komórki pasożyta, gdyż te nie mają na powierzchni antygenów zgodności tkankowej.

Limfocyty T CD4+ - istotny jest rodzaj subpopulacji:

·        TH1 – produkują Il-2, Il-12 i IFNγ – aktwują makrofagi i komórki cytotoksyczne do niszczenia grzybów i pasożytów (Leishmania, Trypanosoma, Toxoplasma). Wytwarzając TNFα i IFNγ pobudzają tkankę łączna do tworzenia ziarniny i do włóknienia. Powstaje torebka, która ogranicza inwazję, ale także upośledza czynność narządu (np. Schistosoma),

·        TH2 – produkują Il-4, Il-5, Il-6, Il-10 i hamują odporność komórkową – brak aktywacji makrofagów i rozwój zakażenia.

Limfocyty cytotoksyczne T CD8+ - produkują IFNγ, hamują rozwój Plamsodium w hepatocytach, niszczą zarażone hepatocyty, nie działają na postacie krwinkowe.

Limfocyty NK – biorą udział w ograniczaniu zarażeń Trypanosoma i Toxoplsma.

Ad 5.   głównie przeciwpasożytnicza – komórki plazmatyczne produkują swoiste immunoglobuliny, które mogą:

·        blokować receptory na powierzchni pasożyta,

·        IgM przeciw sporozoitom Plasmodium hamuje wnikanie ich do wątroby,

·        bezpośrednio unieruchamiać pasożyta,

·        IgM – aktywować dopełniacz przeciw Trypanosoma, Plasmodium i robakom jelitowym,

·        IgM – ułatwiać fagocytozę przez makrofagi i uwalnianie lizozymu,

·        ...