1. Przedsiębiorstwo jako organizacja zarobkowa powiązana z otoczeniem
Przedsiębiorstwo – stanowi pewien system ekonomiczny, produkujący wyroby na sprzedaż, świadczący odpłatnie usługi, prowadzący handel.
Według Ustawy o działalności gospodarczej, przedsiębiorstwo można określić jako planowo zorganizowaną działalność gospodarczą, której celem jest produkowanie dóbr rzeczowych (lub świadczenie usług) albo ich dostarczanie i sprzedawanie. Działalność ta musi być prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność.
Przedsiębiorstwo odróżniają od innych organizacji następujące cechy:
v występowanie na rynku w roli sprzedawcy i nabywcy oraz powiązanie z otoczeniem finansowym,
v działanie na własny rachunek i ryzyko,
v ponoszenie finansowej odpowiedzialności za zobowiązania pieniężne.
(Por. Danuta Krzemińska, Finanse przedsiębiorstwa, Poznań 2000).
Aby wytwarzać towary, wykonywać usługi i sprzedawać je na rynku przedsiębiorstwo pozyskuje kapitały i nabywa określone składniki majątku. Przedsiębiorstwo funkcjonuje zatem nie tylko na rynku towarów i usług, ale także na rynku finansowym.
Dla potrzeb zarządzania finansowego każde przedsiębiorstwo może być rozpatrywane jako pewien zbiór – z jednej strony środków finansowych gromadzonych z różnego rodzaju źródeł, z drugiej zaś aktywów sfinansowanych za pomocą tych środków (funduszy).
Mianem finansów przedsiębiorstwa określa się zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej firmy
Przedmiotem finansów przedsiębiorstwa jest pozyskiwanie potrzebnego do funkcjonowania przedsiębiorstwa kapitału oraz efektywne lokowanie majątku.
(W.Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, W-wa 1996).
ZARZĄDZANIE FINANSAMI FIRMY
2. Cel finansów przedsiębiorstwa
Główny cel zarządzania finansami firmy: uzyskanie jak największych korzyści dla właścicieli, przy optymalnym ryzyku prowadzonej działalności.
Realizacja tego nadrzędnego celu nie zawsze tożsama z maksymalizacją zysku.
Zysk jest ważny, ale chodzi tu o zachowanie niezbędnej równowagi między rentownością i bezpieczeństwem.
Celem finansów przedsiębiorstwa – trwanie i rozwój oraz zwiększanie wartości przedsiębiorstwa, prowadzące do zwiększenia korzyści udziałowców.
Podstawowym celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja długookresowych korzyści właścicieli, a więc maksymalizacja wartości firmy w długim okresie czasu.
Dążenie do zwiększania zysku powinno odbywać się przy zachowaniu płynności finansowej. Utrata płynności finansowej grozi utrata wiarygodności i może doprowadzić do upadłości przedsiębiorstwa.
Zarobek przedsiębiorstwa może występować w postaci:
- zysku (dochodu) – stanowiącego różnicę między przychodami ze sprzedaży a kosztami uzyskania przychodów,
- wartości dodanej – stanowiącej różnicę między przychodami ze sprzedaży a kosztami materialnymi (np. koszty zużycia materiałów), a także
- wzrostu wartości rynkowej przedsiębiorstwa, czyli wzrostu wartości kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwie.
Korzyści dla udziałowców występują w formie wypłacanych im dywidend z części przeznaczonego na ten cel zysku oraz wzrostu bieżącej wartości udziałów (akcji) w przedsiębiorstwie.
Istota zarządzania finansami w przedsiębiorstwie:
a) określenie spodziewanych korzyści i kosztów związanych z różnymi formami zaangażowania środków finansowych przedsiębiorstwa;
b) alokacja środków;
c) wybór źródeł finansowania.
3. Dochód i ryzyko
Z działalnością gospodarczą nieodłącznie związane jest ryzyko.
Ryzyko można ujmować na dwa sposoby:
(1) Ryzyko wynikające z możliwości wystąpienia niepożądanego zjawiska, np. straty (negatywne rozumienie ryzyka).
(2) Ryzyko wynikające z możliwości zrealizowania dochodu różniącego się od dochodu oczekiwanego (neutralne rozumienie ryzyka).
(Por. Jacek Mizerka, Panowanie finansowe w przedsiębiorstwie, w: „Studia z finansów przedsiębiorstwa”, AE, Poznań 1998.).
Źródła ryzyka – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz przedsiębiorstwa.
Ryzyko rynkowe - spowodowane jest zmianami cen na rynkach, w tym również – rynkach finansowych.
Ryzyko związane z wewnętrzną działalnością przedsiębiorstwa:
a) ryzyko operacyjne – dotyczy możliwości pokrycia kosztów stałych,
b) ryzyko finansowe – odnosi się do możliwości wywiązywania się przedsiębiorstwa ze zobowiązań wobec swoich wierzycieli.
Stopa dochodu (zwrotu) = dochód / nakład
Oczekiwana stopa dochodu(zwrotu) = oczekiwany dochód / nakład.
Zarządzanie finansami firmy
4. Finanse a rachunkowość
Rachunkowość – zajmuje się odzwierciedlaniem w księgach już podjętych decyzji gospodarczych.
Finanse - odnoszą się do decyzji, które dopiero zapadną.
Zadanie rachunkowości kończy się wraz ze sporządzeniem bilansu, rachunku wyników i zestawienia przepływów pieniężnych, dla finansów – to dopiero początek.
.
rachunkowość finanse
przeszłość przyszłość
Księgowość – ewidencjonuje zdarzenia gospodarcze ściśle wg obowiązującej ustawy o rachunkowości. Finanse – rozpatrują zdarzenia gospodarcze w różnych aspektach, dokonują projekcji w przyszłość.
Księgowość i finanse – rozpatrują zjawiska finansowe (pieniężne) z różnych punktów widzenia.
Dlatego w większych firmach obok głównej księgowej zatrudniony jest dyrektor finansowy (czy też z-ca dyrektora ds. finansów).
5. Obszary działalności służb finansowych w przedsiębiorstwie
Planowanie potrzeb kapitałowych - określenie źródeł pozyskania kapitału w celu sfinansowania działalności, analiza wpływu różnych źródeł finansowania na rentowność, płynność czy inne finansowe aspekty działania firmy;
Planowanie struktury kapitału – ustalanie optymalnej struktury kapitału, dostosowanej do charakteru działania firmy, jej potrzeb rozwojowych. Analiza wpływu różnych źródeł finansowania na rentowność, płynność i inne finansowe aspekty działania firmy.
Obsługa kapitału - zapewnienie możliwości spłaty zaciągniętego długu.
Planowanie inwestycji – analiza opłacalności inwestycji i związanego z nią ryzyka finansowego.
Zarządzanie środkami finansowymi – codzienna analiza wpływów i wydatków pieniężnych.
System kontroli – kontrola wpływu podejmowanych decyzji finansowych na wyniki finansowe firmy.
W skrócie można powiedzieć, że finanse bezpośrednio oddziałują:
1) Na zysk – poprzez wartość przychodu, kosztów i podatków.
2) Na wysokość środków pieniężnych – poprzez porównanie wpływów i wydatków danego okresu.
3) Na bilans – poprzez zapewnienie odpowiednich źródeł finansowania w zestawieniu z majątkiem firmy niezbędnym do prowadzenia działalności gospodarczej.
(Por. Jarosław Tuczko, Zrozumieć finanse firmy, W-wa 2001).
6. Analiza ogólnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
Podejmowanie właściwych decyzji dotyczących finansów przedsiębiorstwa wymaga dokładnego poznania jego sytuacji finansowej. Nie jest to łatwe – zwłaszcza w przypadku dużych przedsiębiorstw.
Podstawą do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa – zgromadzenie odpowiednich danych liczbowych. Są one zawarte w sprawozdaniach finansowych.
Praktycznie wszystkie średnie i większe firmy musza sporządzać sprawozdania finansowe i przedkładać je Urzędom Skarbowym. Zgodnie z Ustawą o rachunkowości (z 29.09.1994) są to następujące dokumenty:
v bilans
v rachunek wyników (rachunek zysków i strat)
v sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych.
Bilans – jest zestawieniem przedstawiającym sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa w danym momencie (na dany dzień). Zwykle sporządza się bilans w cyklu rocznym.
Bilans składa się z dwóch części: aktywów i pasywów.
Aktywa – to liczbowa prezentacja m a j ą t k u firmy.
Pasywa – to pokazanie źródeł finansowania majątku.
Aktywa przedstawiają majątek, wszystko, co firma posiada na dany dzień.
W uproszczeniu aktywa można sprowadzić do:
- wartości środków pieniężnych zgromadzonych w kasie lub na rachunku bankowym;
- wartość należności
- wartość zapasów
- wartość środków trwałych (po odliczeniu amortyzacji), takich jak komputery, oprogramowanie, wyposażenie, grunty, budynki.
Aktywa to inaczej lista składników majątku firmy z przypisanymi im wartościami pieniężnymi.
Aktywa bieżące – ta część aktywów, która powinna rotować kilkakrotnie w ciągu roku, czyli powinna w miarę szybko być zamieniana na gotówkę.
Najmniej płynne – zapasy, najbardziej płynnym aktywem jest oczywiście gotówka.
Z rotacji aktywów bieżących (majątku obrotowego) firma powinna opłacić wszystkie swoje zobowiązania.
Aktywa generują przychody i wpływy dla firmy.
Wartość przychodów zależy nie tyle od wielkości majątku obrotowego, co od szybkości obrotu aktywami (rotacji aktywów).
Pasywa – przedstawiają źródła sfinansowania majątku na dany dzień. Majątek może pochodzić z dwóch źródeł – własnych i obcych.
Źródła własne – kapitał własny, źródła obce – zobowiązania handlowe oraz kredyty bankowe.
AKTYWA PASYWA
dzingis88