Balzac - Ojciec Goriot.pdf

(1111 KB) Pobierz
145995925 UNPDF
Aby rozpocząć lekturę,
kliknij na taki przycisk ,
który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.
Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym
LITERATURA.NET.PL
kliknij na logo poniżej.
145995925.001.png 145995925.002.png
Honore de Balzac
Ojciec Goriot
Tłumaczył Tadeusz Żeleński-Boy
Tower Press 2000
Copyright by Tower Press, Gdańsk 2000
2
Wielkiemu i znakomitemu Geoffroy de Saint
Hillaire 1 w dowód podziwu dla jego prac i
geniuszu.
De Balzac
1 Geoffroy de Saint Hillaire, wybitny przyrodnik francuski.
3
Pani Vauquer, z domu Conflans, jest to starsza dama, która od czterdziestu lat prowadzi w
Paryżu gospodę przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève, między Dzielnicą Łacińską a
przedmieściem Saint-Marcel. Dom ten znany jest pod mianem pensjonatu Vauquer; mimo iż
przyjmuje zarówno mężczyzn, jak kobiety, młodych ludzi, jak starców, nigdy obmowa nie
dotknęła obyczajów tego czcigodnego zakładu. Ale też od trzydziestu lat nikt nie widział tu
młodej kobiety; aby zaś młody człowiek tam zamieszkał, musi go snadź rodzina trzymać na
bardzo chudej pensyjce. W 1819 r. wszakże, epoce, w której rozpoczyna się ten dramat,
zamieszkiwała tam jedna młoda panienka. Mimo iż słowo „dramat” mocno straciło na
wyrazistości wskutek naciąganego i niewłaściwego użytku, jaki zeń czyni nasza cierpliwa
literatura, konieczne jest użyć go tutaj, nie iżby ta historia była dramatyczna w ścisłym
znaczeniu słowa, ale skoro dobiegnie do końca, może czytelnik uroni parę łez intra i extra
muros 2 . Czy zrozumie ją kto poza Paryżem? Można wątpić. Szczegóły tej sceny, pełnej
obserwacji i kolorytu lokalnego, da się ocenić jedynie między wzgórzami Montmartre a
wyżem Montrouge, w tej znamienitej dolinie wciąż osypującego się tynku i ścieków czarnych
od błota; dolinie wypełnionej rzeczywistym cierpieniem, fałszywą często radością i tak
straszliwie oranej wzruszeniami, iż trzeba doprawdy czegoś nadzwyczajnego, aby osiągnąć
trwalsze nieco wrażenie. Mimo to zdarzają się tam od czasu do czasu cierpienia, które przez
nagromadzenie występku i cnoty nabierają jakiejś wielkości i dostojeństwa: na ich widok
egoizmy, interesy przystają wzruszone; ale wrażenie to jest niby soczysty, szybko pochłonięty
owoc. Wóz cywilizacji, podobny do wozu bóstwa z Dżagernat 3 , ledwie wstrzymuje się chwilę
w drodze, skoro serce mniej łatwe do zmiażdżenia od innych zatrzyma jego koła;
skruszywszy je niebawem, wiedzie dalej swój pochód zwycięski. Tak i wy: ty, która trzymasz
tę książkę w białej dłoni, ty, który zanurzasz się w miękki fotel, powiadając sobie: „Może
mnie to rozerwie”. Odczytawszy dzieje tajemnych niedoli ojca Goriot, zjecie ze smakiem
obiad, składając swą nieczułość na karb autora, pomawiając go o przesadę, o poezję. Ach,
wiedzcie: dramat ten nie jest ani wymysłem, ani romansem. All it true 4 , Jest on tak
prawdziwy, że każdy odnajdzie jego składniki w sobie, może we własnym sercu.
Dom, w którym ulokował się pensjonat, należy do pani Vauquer. Leży na skraju ulicy
Neuve-Sainte-Geneviève, w miejscu, gdzie poziom obniża się ku ulicy Arbalète tak nagłym i
bystrym spadkiem, że pojazdy rzadko zapuszczają się w tę okolicę. Przyczynia się to do ciszy
ulic stłoczonych między Val-de-Grâce a tumem Panteonu, dwiema budowlami, które nadają
swoisty charakter atmosferze, barwiąc ją żółtymi tonami, gasząc wszystko surowym cieniem
padającym od kopuł. Bruk suchy, w ściekach nie ma błota ani wody, trawa porasta pod
murem. Najobojętniejszy człowiek ulega smutkowi ogarniającemu tu każdego; turkot pojazdu
staje się istnym wydarzeniem, domy są martwe, mury trącą kaźnią. Zbłąkany paryżanin ujrzy
2 intra i extra muros – wewnątrz i na zewnątrz murów (łac.).
3 bóstwo z Dżagernat – hinduski bóg Wisznu.
4 all it true – wszystko to prawda (ang.).
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin