GRZYBICE

I.                  GRZYBICE WŁAŚCIWE – DERMATOFITY

Grzybice owłosionej skóry głowy

1. odmiana powierzchowna wywołana przez grzyby antropofilne  Tinea capitis superficialis

E: grzyb strzygący wewnątrzwłosowy Trichophyton endothrix tj. o wewnątrzwłosowym układzie zarodników

    Grzyb drobnozarodnikowy pochodzenia ludzkiego Microsporum audouini, którego zarodniki znajdują się wewnątrz i na zewnątrz włosa, tworząc rodzaj pochewki

a.       Grzybica strzygąca powierzchowna owłosionej skóry głowy Tinea trichophytica capitis superficialis

Objawy: ogniska o powierzchni złuszczającej się otrębiasto drobne i liczne, z nierówno ułamanymi, szarawymi włosami i licznymi czarnymi punkcikami (pień włosa).  Przebieg przewlekły, samowyleczenie bez pozostawienia blizn po okresie pokwitania. Włosy odrastają całkowicie

RR: 

-          łupież zwykły pityriasis simplex

-          łuszczyca psoriasis

-          łojotokowy wyprysk eczema seborrhoicum

-          łysienie plackowate alopecia areata

b.      Grzybica drobnozarodnikowa powierzchowna owłosionej skóry głowy Tinea microsporica capitis superficialis

Objawy: ogniska mniej liczne i większe niż w grzybicy strzygącej. Włosy są równo ułamane na wysokości kilku milimetrów i otoczone biało szarawą pochewką, dobrze widoczną po wyciągnięciu włosa. Zielonkawa fluorescencja w świetle lampy Wooda. Przebieg przewlekły.

RR:

-          grzybica strzygąca tinea trichophytica

-          łupież zwykły pityriasis simplex

c.       Grzybica woszczynowata owłosionej skóry głowy Tinea favosa capitis

Objawy: tarczki włoszczynowe, tj. zagłębione, żółte strupy, będące w istocie kolonią grzyba, są średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Po ich usunięciu powstają blizny i trwałe wyłysienie. Włosy są matowe, szorstkie i suche. W lampie Wooda występuje matowo zielona fluorescencja.

Odmiany beztarczkowe: łupieżopodobna, łuszczycopodobna.

2. Odmiana głęboka z odczynem zapalnym wywołana przez grzyby zoofilne Tinea capitis et barbae profunda

E: Trichophyton ectothrix – zewnątrzwłosowy układ zarodników

     Microsporum canis – zewnątrz i wewnątrzwłosowy układ zarodników

Objawy: guzy, ostro zapalne, o nierównej powierzchni, wyraźnie odgraniczone, wykazują skłonność do skupiania się i zlewania. Z ujść mieszków wydobywa się treść ropna, zasychająca na powierzchni w żółte strupy. Włosy dają się łatwo usunąć. Zmiany ustępują zazwyczaj bez bliznowacenia i trwałego wyłysienia.

RR:

-          figówka gronkowcowa sycisis staphylogenes

-          czyraczność furunculosis

-          jodzica i bromica jododerma i bromoderma

-          ziarniak drożdżakowy candida granuloma

Grzybica skóry gładkiej Tinea cutis glabrae

E: grzybica jest wywołana przez wszystkie dermatofity, zarówno te ludzkie jak i odzwierzęce

Objawy i przebieg: ogniska są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, na obwodzie występują wykwity grudkowe, pęcherzowe i kostkowe. Umiejscowienie jest rozmaite, najczęściej na skórze odsłoniętej. Świąd jest rozmaicie nasilony, niekiedy znaczny. Przebieg ostry lub podostry

RR:

-          wyprysk pieniążkowaty eczema nummulare i łojotokowy eczema seborrhoicum

-          łupież różowy pityriasis rosea

-          łuszczyca psoriasis

Przewlekła grzybica skóry gładkiej Tinea

GRZYBICE WŁAŚCIWE – DERMATOFITY

Grzybice owłosionej skóry głowy
1. odmiana powierzchowna wywołana przez grzyby antropofilne  Tinea capitis superficialis

E: grzyb strzygący wewnątrzwłosowy Trichophyton endothrix tj. o wewnątrzwłosowym układzie awrotny.

RR: 

-          łupież rumieniowy erythrasma

-          wyprzenie drożdżakowate intertigo candidamycetica

-          łuszczyca fałdów psoriasis

Grzybica stóp Tinea pedum

E: najczęściej Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes; zakażenie przez skarpety, buty, wyściółki drewniane na basenach i w łaźniach

Objawy i przebieg:

a.       odmiana międzypalcowa varietas intedigitalis – ogniska mają charakter wyprzeniowy, niekiedy ze znaczną maceracją naskórka, zajęcie przestrzeni międzypalcowych III-IV-V

b.      odmiana potnicowa varietas dyshidrotica – liczne pęcherzyki, mogą tworzyć się zlewne ogniska wyprzeniowe

c.       odmiana złuszczająca varietas hyperkeratotica – przeważają ogniska hiperkeratotyczne z licznymi popęknięciami. Często towarzyszy grzybica paznokci

Przebieg jest przewlekły, na ogół wieloletni, z okresowymi zaostrzeniami.

RR:

-          wyprzenie międzypalcowe intertrigo

-          wyprysk potnicowy eczema dyshidroticum

-          wyprysk modzelowaty eczema tyloticum

-          łuszczyca dłoni i stóp psoriasis palmo – plantaris

-          grudki kiłowe lues secundaria

Grzybica paznokci

E: przez różne odmiany grzyba strzygącego; do zakażenia usposabia ucisk mechaniczny, zaburzenia odporności, zaburzenia hormonalne

Objawy i przebieg: pierwsze zmiany powstają zazwyczaj na wolnym brzegu płytki paznokciowej lub od strony wałów/ Płytki przybierają kolor żółtobrunatny lub zielonkawy, stają się łamliwe, stopniowo ulegają zgrubieniu, rozwarstwieniu, częściowo wykruszeniu

RR:

-          łuszczyca paznokci psoriasis unguiumdrożdzyca paznokci candidiasis

-          zmiany troficzne onychodystrohia

-          liszaj płaski lichen planus

II.              ZAKAŻENIA DROŻDŻAKOWE

E: najczęściej Candida albicans albo Pityrosporum furfur; drożdżaki są florą saprofityczną błon śluzowych i skóry, a do zmian chorobowych dochodzi pod wpływem czynników usposabiających ( cukrzyca, zaburzenia żołądkowo – jelitowe, ciąża, otyłość, leczenie antybiotykami, immunosupresja, maceracja naskórka (moczenie, nadmierna potliwość))

Kandydoza błon śluzowych Candidosis mucosae

Objawy i przebieg: są to białawe plamy, jakby nałożone na błony śluzowej, przypominające ścięte mleko. Mogą one zlewać się, zajmując rozległe powierzchnie. Jeśli zmiany dotyczą języka, śluzówka jego jest wygładzona, jeśli zaś pochwy i sromu – pojawiają się upławy.

RR:

-          afty

-          liszaj płaski lichen planus

-          leukoplakia

Kandydoza kątów ust Zajady Perleche

Objawy i przebieg: pęknięcia z tworzeniem się nadżerek w kątach ust, są zwykle obustronne i nie leczone mogą utrzymywać się długo; czynniki usposabiające to drażnienie przez protezy, niedobór witamin z grupy B, a także cukrzyca

Wyprzenia drożdżakowe Intertrigo candidamycetica

Objawy i przebieg: są to ogniska rumieniowo – wysiękowe i złuszczające, ograniczone do miejsc przylegania fałdów, wykazujące znaczną macerację naskórka i popękania w głębi fałdów. W otoczeniu mogą pojawiać się rozsiane wykwity pęcherzykowe lub nadżerkowe zwane satelitami. Najczęściej umiejscowione są w okolicy międzypalcowej III, fałdach skórnych, okolicach podsutkowych, pachwinowych i międzypośladkowych

Kandydoza wałów i płytek paznokciowych Candidiasis unquium

Objawy i przebieg: w okresie wczesnym zmiany dotyczą głównie wałów paznokciowych, które są obrzęknięte, silnie zaczerwienione i bolesne, przy ucisku wydobywa się treść ropna. W zmianach długotrwałych płytki stają się szaro – żółto – brunatne, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu

Ziarniak drożdżakowy Candida granuloma

Objawy i przebieg: występuje u dzieci z defektem odporności komórkowej. Guzowate, hiperkeratotyczne ogniska ziarniniakowe umiejscawiają się głównie na skórze łowy, twarzy i kończynach. Płytki są często zajęte i mają cechy candidiasis unquium

Łupież pstry Pityriasis versicolor

E: Pityrosporum furfur

Objawy i przebieg: plamy lekko złuszczające się, różowe lub żółtobrunatne, zazwyczaj liczne. Złuszczanie powierzchni ma charakter otrębiasty. W lampie Wooda wykazują żółtą lub brunatną fluorescencje. Pod wpływem promieni słonecznych powstają odbarwienia w miejscu występowania grzybicy z przebarwieniem skóry otaczającej – wytwarzanie czynników hamujących melanogenezę (kwas azelainowy)

RR:

-          bielactwo nabyte vitiligo

-          bielactwo kiłowe leucoderma syphiliticum

-          wyprysk łojotokowy eczema seborrhoicum

LECZENIE GRZYBIC

1.  leki azolowe:

a.       Mikonazol

b.      Ekonazol

c.       Klotrymazol

d.      Ketokonazol (Nizoral)

2.  Leki Alliloaminowe

a.       tetrabinafina (Lamisil)

3.  Leki polienowe

a.       Nystatyna

b.      Amfoterycyna B

4.  Gryzeofulwina

5.      Flucytozyna

Wskazania do leczenie ogólnego:

-          wieloogniskowa grzybica powierzchowna skóry

-          rozległe zmiany skóry gładkiej

-          długotrwała grzybica hiperkeratotyczna stóp i rąk

-          grzybica paznokci dotycząca, conajmniej kilku palców

4