budowa skóry.PDF

(86 KB) Pobierz
476418 UNPDF
Skóra
1Rolaskóry
Funkcjeskóry/7/:
1.ochronaprzedczynnikamifizycznymi,chemicznymi,biologicznymi
1.warstwarogowa
2.melanina-pochłaniapromieniowanieUVichronikomórkiprzedjegomutagennymdziałaniem
3.funkcjeimmunologicznekomórekskóry
2.termoregulacja
1.ogrzanawnarz¡dachkrewdocieradoskóryioddajeciepło
2.#przepływuskórnego!#utratyciepła
3.parowaniepotu
3.ochronaprzedutrat¡H 2 O
1.warstwyglikolipidówwnaskórku
4.narz¡dczucia
5.syntezawitaminyD 3 z7-dehydrocholesterolupodwpływempromieniowaniaUV
6.metabolizmbiałek,w¦glowodanów,lipidów,witamin
7.wydalaniewodyimetabolitów(np.mocznikazpotem)
8.funkcjeresorbcyjne-wchłanianieprzezskór¦
9.funkcjewewn¡trzwydzielnicze(wit.D 3 )
2Budowaskóry
Skóraskładasi¦z:
1.naskórek-pochodzenieektodermalne
2.skórawła±ciwa-pochodzeniemezodermalne
3.tkankapodskórna
4.przydatki
5.układnaczyniowy,nerwowy,chłonny
Powierzchnia:1.5-2m 2
Grubo±¢:0.5-4mm(nieuwzgl¦dniaj¡ctkankipodskórnej)
2.1Naskórek(EPIDERMIS)
Jesttonabłonekwielowarstwowypłaskirogowaciej¡cy.Utworzonyjestprzez6-20warstwkomórek.Grubo±¢naskórka:0.5-2
mm,najgrubszynadłoniachistopach.
Budowa/6/:
1.błonapodstawna
2.warstwapodstawna(stratumbasale)
3.warstwakolczysta(stratumspinosum)
4.warstwaziarnista(stratumgranulosum)
5.warstwajasna(stratumlucidum)
6.warstwazrogowaciała(stratumcorneum)
Keratynami¦kka-wyst¦pujewłuseczkachrogowychnaskórka.
Keratynatwarda-wyst¦pujewewłosachipaznokciach.Składasi¦onazg¦stouło»onychfilamentówcytokeratynowych
poł¡czonychm.in.białkamizawieraj¡cymidu»eilo±cimostkówsiarkowych(S-S).
1
2.1.1Błonapodstawna
Znajdujesi¦pomi¦dzynaskórkiemiskór¡wła±ciw¡.Mafalistyprzebiegspowodowanywpuklaniemsi¦skórywła±ciwejdo
naskórka.
Składasi¦z3warstw:
1.blaszkajasna-powierzchniowa,le»¡naniejkeratynocytypoł¡czonezni¡poprzezhemidesmosomy,głównymskładnikiem
jestlaminina
2.blaszkag¦sta-głównymskładnikiemjestkolagenIV
3.blaszkasiateczkowa-zbudowanazkolagenuVII
Wbłoniepodstawnejznajduj¡si¦równie»integrynyzgrupyVLA(verylateantigens)-s¡toreceptorydlakolagenu,lamininy
iinnychzwi¡zków.Poprzezintegrynykeratynocytyodbieraj¡sygnałyzprzestrzenipozakomórkowej,którereguluj¡proliferacj¦
iró»nicowaniekeratynocytów(np.pourazie).
2.1.2Warstwapodstawna=regeneracyjna
Utworzonajestprzez1szeregwalcowatychkeratynocyty.Posiadaj¡onelicznedesmosomyihemidesmosomy.Zs¡siaduj¡cymi
keratynocytamipoł¡czones¡równie»przezE-kadheryny.W±ródkeratynocytówznajduj¡si¦komórkimacierzystenaskórka
-dziel¡si¦onemitotycznie,mitozajestasymetryczna-jednakomórkapotomnaw¦drujekupowierzchninaskórkairó»nicuje
si¦,drugapozostajewwarstwiepodstawnej.
Czasw¦drówki=TURN-OVERTIME(28dni)-okresprzej±ciakeratynocytuzwarstwypodstawnejdowarstwyzrogowa-
ciałej.
2.1.3Warstwakolczysta
Składasi¦z5-10warstwwielobocznych,spłaszczonychkomórek.S¡onepoł¡czonelicznymidesmosomami(wzmocnionepoprzez
desmoglein¦).Wtrakcieobróbkipreparatówhistologicznychcytoplazmatychkomórekkurczysi¦zwyj¡tkiemmiejscwktórych
obecnes¡desmosomy-dajetoobraz”kolców”napowierzchnikomórki.
Ró»nicuj¡cesi¦keratynocytytejwarstwysyntetyzuj¡białka-cytokeratyny,któretworz¡wichcytoplazmiefilamentypo±rednie
cytokeratynowe.Procesró»nicowaniakeratynocytówjestregulowanygłównieprzezTGF-.
Warstwakolczystarazemzwarstw¡podstawn¡tworz¡warstw¦Malphigiego-powy»ejtejwarstwyzaczynasi¦proceskeraty-
nizacji.
2.1.4Warstwaziarnista
Cechykeratynocytówtejwarstwy:
1.zag¦szczonefilamentycytokeratynowe
2.syntezabiałek:profilagryna,lokryna(=lorikryna),SPR(smallproline-richproteins),kornifina,inwolukryna
Profilagrynaprzekształcasi¦wfilagryn¦-wi¡»efilamentycytokeratynowewg¦st¡mas¦rogow¡wewn¡trzkomórki.
Inwolukryna,SPRilokrynas¡wydzielanenazewn¡trzkomórki,gdzieprzypomocytransglutaminazyKtworz¡si¦wi¡zania
krzy»owemi¦dzytymibiałkami-powstajerogowaotoczkakomórkizast¦puj¡cajejbłon¦.
Białkatapowoduj¡rogowaceniekomórekiprzekształceniekeratynocytówwłuseczkirogowe.
3.syntezaglikolipidów(głównieacyloglukozyloceramidu)-s¡onewydzielanenazewn¡trzkomórki,nagranicyzwarstw¡
zrogowaciał¡,gdzietworz¡warstw¦glikolipidównieprzepuszczaln¡dlawody(ochronaprzedutrat¡wody)
2.1.5Warstwajasna
Wyst¦pujetylkowgrubychnaskórkach(dłonie,podeszwy).Keratynocytytejwarstwyniemaj¡j¡deris¡wypełnionefilamentami
cytokeratynowymi,maj¡jeszczezachowanedesmosomy.
2.1.6Warstwazrogowaciała
Składasi¦ze±ci±leupakowanychłuseczekrogowych.
Warstwy:
1.cz¦±¢ZBITA(parscompacta)-komórkidachówkowatozachodz¡cenasiebie
2.cz¦±¢ZŁUSZCZAJCA(parsdisjuncta)-komórkilu¹nouło»one
2
2.1.7Melanocyty
S¡tokomórkipochodzenianerwowego.Wyst¦puj¡główniemi¦dzykeratynocytamiwarstwypodstawnej(±rednio1melanocyt
na10keratynocytów).MarkeremimmunologicznymtychkomórekjestantygenS-100.
Rola:syntezaimagazynowaniemelaniny.
Syntezamelaniny:tyrozyna–[oksydoreduktaza(tyrozynaza)]!dopa!dopachinon!melanina.Melaninasyntezowanajestw
p¦cherzykachpochodz¡cychzaparatuGolgiego(melanosomy).P¦cherzykwypełnionymelanin¡,bezaktywno±cioksydoreduk-
tazytoziarnomelaniny.Ziarnamelaninys¡transportowanedokeratynocytównadrodzecytokrynii(transportbezpo±redni
zkomórkidokomórki).Wkeratynocytachmelaninaprzechowywanajestró»niedługo,poczymjestrozkładanaprzezenzymy.
Melaninamo»esi¦te»przedosta¢doskórywła±ciwejizosta¢pochłoni¦taprzezfibroblasty-fibroblastzmelanin¡tomelanofor.
Czynno±¢melanocytówjestregulowanaprzezhormonmelanotropowy(MSH)przysadki.
Czynnikipobudzaj¡cemelanogenez¦:
1.promieniowanieUV
2.stanzapalny
3.metaleimetaloidy
4.MSH
Czynnikihamuj¡cemelanogenez¦:
1.hormony(gł.korynadnerczy)
2.witaminy(gł.C)
Barwaskóryzale»yod:
1.liczbyziarenmelaninywkeratynocytach-głównie
2.zawarto±cibarwnikówkarotenowych
3.ukrwienia
Uludzirasynegroidalnej:
1.ziarnamelaninywyst¦puj¡wewszystkichkeratynocytach
2.brakenzymówrozkładaj¡cychmelanin¦
3.zwi¦kszonaprodukcjamelaniny
4.wi¦kszailo±¢melanocytów
PromieniowanieUVpowodujenasileniewydzielaniamelaninydokeratynocytów.
2.1.8KomórkiLangerhansa
Kształt:ziarnisty.
Lokalizacja:mi¦dzykeratynocytami.
Pochodzenie:makrofagipochodz¡cezeszpikukostnego,donaskórkaprzedostaj¡si¦zeskórywła±ciwej.
Rola:s¡tokomórkiAPC(prezentuj¡ceantygeny).Mog¡prezentowa¢antygenyinsitu(limfocytomskórywła±ciwej)lubmigro-
wa¢zlimf¡dow¦złówitamprezentowa¢antygeny.
Procesprezentacjiantygenuwymagaobecno±cireceptoranalimfocycieTdlaantygenuznajduj¡cegosi¦nakomórceprezentuj¡-
cej.Obiekomórkimusz¡te»posiada¢antygenyIIklasyukładuHLA(HLA-DR).
KomórkiLangerhansawydzielaj¡IL-1!pobudzalimfocytyTh!wydzielenieIL-2!pobudzenieinnychlimfocytówiinnych
komórek.
WrazzkeratynocytamiilimfocytamiTtworz¡układSALT.
PromieniowanieXiUVpowoduj¡#ilo±cikom.Langerhansa,cosprzyjarozwojowiprocesówneo.
2.1.9Rolakeratynocytówwukładzieimmunologicznym
Keratynocytywydzielaj¡:
1.IL-1,3,6,8
2.TNF
3.interferoni
4.czynnikiwzrostu:TGFi,FGF,PDGF
3
2.2Skórawła±ciwa(CUTISVERA)
Budowa:
1.warstwabrodawkowa(STRATUMPAPILLARE)
2.warstwapodbrodawkowa(STRATUMSUBPAPILLARE)
3.warstwasiateczkowata
4.receptoryczuciowe
Skórawła±ciwaskładasi¦zkomórek,włókieniistotymi¦dzykomórkowej.
Włókna:
1.kolagenowe-gł.typuIiIII,warunkuj¡odporno±¢naurazymechaniczne
2.elastynowe(spr¦»yste)-warunkuj¡spr¦»ysto±¢skóry
3.srebrnochłonne-delikatnewłóknaoplataj¡cemieszkiwłosowe,gruczoły,włóknanerwowe.
Komórki:
1.fibroblasty-podstawowekomórkitkankił¡cznej,wytwarzaj¡włóknaiistot¦mi¦dzykomórkow¡
2.histiocyty-makrofagitkankił¡cznej,maj¡zdolno±¢ruchuwskórzezdrowejwyst¦puj¡tylkowotoczeniunaczy«
3.komórkituczne
4.limfocyty
Istotami¦dzykomórkowa-bezpostaciowykoloidskładaj¡cysi¦z:
1.rozpuszczonegokolagenuiinnychbiałek
2.glukoza
3.enzymy
4.solemineralne
Jesttomiejscekomunikacjimi¦dzykomórkamiapowierzchni¡skóry,w¦drówki0 2 isubstancjiod»ywczych.
2.2.1Warstwabrodawkowa
Wpuklasi¦donaskórkatworz¡cbrodawki.
2.2.2Warstwabrodawkowa
Jestutworzonaztkankił¡cznejlu¹nej.
2.2.3Warstwasiateczkowata
Zbudowanajestztkankił¡cznejzbitej,zawieralicznewłóknaspr¦»ysteikolagenowe(upłodu-kolagenI,udorosłych-III).
2.3Tkankapodskórna(SUBCUTIS)
Składasi¦zezrazikówtłuszczowychporozdzielanychtkank¡ł¡czn¡włóknist¡.
2.4Włos(PILUS)
Jesttostrukturapodobnadowłókna.Grubo±¢włosa:5-500µm.Włosyniewyst¡puj¡napodeszwach,dłoniach,»oł¦dzi,łech-
taczce,napletku,wewn¦trznejpowierzchniwargsromowychiczerwieniwarg.
2.4.1Budowa
1.cz¦±¢±ródskórna-KORZE
2.cz¦±¢pozaskórna-ŁODYGA
Wgłobienienaskórkadoskórywła±ciwejtworzymieszekwłosa.Mieszekskładasi¦z2warstwkomórek:
1.pochewkazewn¦trzna-kilkawarstwkomórekwarstwykolczysteji1warstwakomórekwarstwypodstawnej
2.pochewkawewn¦trzna
4
Odzewn¡trzmieszekotoczonyjesttorebk¡włosa-jesttoprzedłu»enietkankił¡cznejbiegn¡cejtu»podnaskórkiem.
Wcz¦±cidolnejmieszekjestrozszerzony-jesttocebulkawłosa.Dodnacebulkiwpuklasi¦tkankał¡cznaskórywła±ciwej,
tworz¡cbrodawk¦włosa.Nadbrodawk¡znajdujesi¦skupiskokomórekmacierzystychwłosa:nabłonkowychimelanocytów-
tworz¡onekorze«włosa.Nowopowstałekomórkiprzesuwaj¡si¦kugórzetworz¡cłodyg¦włosa.
Łodygawłosaprostegojestokr¡głanaprzekroju,kr¦conego-owalna.Składasi¦z3warstw:
1.powłoczkawłosa-warstwakomórekzrogowaciałych,układaj¡cychsi¦dachówkowato
2.kora-najgrubsza,składasi¦zezrogowaciałych,wrzecionowatychkomórekuło»onychwzdłu»osidługiejwłosa
3.rdze«-tylkowewłosachgrubych,składasi¦zkomórekniecałkowiciezrogowaciałych,posiadaj¡cychj¡dra
2.4.2Fazywzrostu
Włosyrosn¡cyklicznie:
1.Fazawzrostu(anagen)-cebulkidobrzewykształcone,wzrostintensywny.Wtejfazieznajdujesi¦ok.80%włosów,trwaona
do5lat.
2.Fazainwolucji(katagen)-#wielko±cicebulkiiszybko±cirozmna»aniakomórekkorzenia.Okrestrwakilkadniiznajdujesi¦
wnim1%włosów.
3.Fazaspoczynku(telogen)-pomniejszeniemieszka,korzenia,zahamowaniewzrostuiwypadni¦ciewłosa.Trwakilkamiesi¦cy,
znajdujesi¦wnim20%włosów.
Cyklwłosowybadasi¦wykonuj¡cTRICHOGRAM-preparatmikroskopowykilkuwyrwanychwłosów.
2.4.3Gruczołyłojowe(GLANDULAESEBACEAE)
Wyst¦puj¡nacałejskórze,zwyj¡tkiemdłoniistóp.Najliczniejszenatwarzy,skórzeowłosionejgłowy,okolicymostkaiokolicy
mi¦dzyłopatkowej.
Powstaj¡znabłonkamieszkawłosowego.
Produkowanyłójwydostajesi¦domieszkawłosa(90%)lubbezpo±rednionapowierzchni¦skóry(10%).
Zwykles¡toowalnep¦cherzyki.Komórkiobwodowedziel¡si¦imigruj¡docentrumgruczołu.Wtrakciew¦drówkicałaich
zawarto±¢wypełniasi¦wydzielin¡(HOLOKRYNIA).Wypełnionewydzielin¡komórkirozpadaj¡si¦.
Regulacjawydzielaniałoju:ukobiet:17-ketosteroidykorynadnerczy,um¦»czyzn:testosteron.
2.4.4Mi¦sie«napinaj¡cywłos=mi¦sie«przywłosowy
Jesttop¦czekmiocytówgładkich.Rozci¡gasi¦mi¦dzypodnaskórkow¡tkank¡ł¡czn¡atorebk¡włosa.Znajdujesi¦nazewn¦trznej
stroniegruczołułojowego(tworz¡aparatwłosowo-łojowy).Niewyst¦pujewewłosachbrwiirz¦s.
Unerwionyjestprzezukładwspółczulny.Pobudzeniepowodujewyprostowaniewłosaiwyci±ni¦ciełojunapowierzchni¦skóry.
2.5Gruczołypotowe(GLANDULAESUDORIFERAE)
Uludziwyst¦puj¡dwatypygruczołówpotowych:
1.ekrynowe
Wyst¦puj¡wcałejskórze,zwyj¡tkiemwarg,wewn¦trznejpowierzchninapletka,»oł¦dzi,łechtaczkiiwargsromowychmniej-
szych.Najliczniejszes¡napowierzchnidło«istóp.
Budowa:prostacewkazwini¦tawcz¦±cidolnej(wydzielniczej)spiralnie.Cz¦±¢dolnaotoczonajestkomórkamimioepitelial-
nymi.Wcz¦±ciwydzielniczejznajduj¡si¦2rodzajekomórek:
1.komórkijasne-pompuj¡cejony
2.komórkiciemne
Powstawaniepotu:pocz¡tkowojesttoizotonicznamieszaninawody(98%),amoniaku,mocznika,kwasumoczowego,mleko-
wego,jonówNa + ,Cl − ,K + ,Mg 2+ ,Ca 2+ .Nast¦pnieNa + s¡pompowanedokomórek-powstajepothipotoniczny.pH:4-7.
Rolapotu:termoregulacja.
Regulacjawydzielania:układwspółczulny.Lekicholinergiczne(acetylocholina,pilokarpina)powoduj¡"wydzielaniapotu,
lekip-cholinergiczne(atropina)-#wydzielania.
2.apokrynowe
Wyst¦puj¡tylkowniektórychokolicach:pachowych,płciowych,odbytu,brodaweksutkowychiwpowiece.
Budowa:du»e,porozgał¦zianecewki.Ichwydzielinajestlepka,przypominamleko.Wydzielanajestdo±wiatłagruczołu,sk¡d
podwpływembod¹cówzukładuwspółczulnego(emocje,ból,tarcie)jestwyciskananapowierzchni¦skórylubdomieszków
włosowychprzezkomórkimioepitelialne.Pocz¡tkowowydzielinajestbezwonna,charakterystycznegozapachunabierapod
wpływembakterii.Nieodgrywaonaroliwtermoregulacji.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin