Komando zabójców.pdf

Komando zabójców

Leszek Szymowski

Ali Agca po wyjściu z więzienia zarobił miliony, udzielając wywiadów i inkasując zalicz-

ki za książki. Terroryści, którzy wraz z nim próbowali zamordować Jana Pawła II, nigdy

nie ponieśli kary. Dziś wszyscy wiodą życie szanowanych biznesmenów. Ich mocodawcy

i opiekunowie z tajnych służb zginęli w niewyjaśnionych okolicznościach.

Było ich czterech. Młodzi, pełni energii, wyszkoleni w arabskich obozach dla terrory-

stów. Wychowani na bezwzględnych zabójców. Przepełnieni nienawiścią i ideą walki z

imperializmem i Watykanem. Gotowi zamordować każdego, kogo uważali za wroga. Ali i

Oral – obaj wówczas 23-letni – znali się wcześniej, z podstawówki i szkoły średniej, którą

obaj przerwali w tym samym czasie i z tych samych powodów. Mieli do siebie pełne za-

ufanie. Obok nich Omer i Sedat. Też z Turcji. Choć działali w tej samej organizacji, nie

znali się osobiście. Nie znali też dwóch pozostałych kolegów. Losy ich wszystkich splotły

się na trzy dni w maju 1981 roku. 10 maja wszyscy spotkali się w Rzymie, w maleńkim

mieszkaniu oddalonym o kilka kilometrów od placu Świętego Piotra, wynajmowanym

przez Jelio Wasiliewa – sekretarza attaché obrony Ambasady Bułgarii we Włoszech. Tra-

fili tam punktualnie, bo tak kazał im człowiek, który od dwóch lat wyznaczał im zadania i

którego znali pod imieniem Bekir. Bekir czekał na nich w towarzystwie trzech ludzi mó-

wiących w innym języku. Wcześniej powiedział każdemu z nich, że czeka go „najważniej-

sze zadanie”. O szczegółach mieli porozmawiać już bezpośrednio.

Narkotykowy szmugler

O „Bekirze” mówią dużo akta śledztwa prowadzonego od 13 maja 1981 roku przez Wy-

dział Śledczy rzymskiej prokuratury. Akta zawierają dokładny przestępczy życiorys tego

człowieka. Nazywał się Bekir Celenk i od połowy lat 70 znany był tureckiej policji jako

jeden z najważniejszych przemytników narkotyków. W 1979 roku Celenk został areszto-

wany przez władze Bułgarii za przemyt większej ilości narkotyków. Szybko jednak wy-

szedł zza krat. Z analizy włoskiego kontrwywiadu znajdującej się w aktach śledztwa w

sprawie Jana Pawła II wynika, że najprawdopodobniej Celenk wyszedł dlatego, że zobo-

wiązał się do współpracy z bułgarskimi służbami specjalnymi. To o tyle prawdopodobne,

że w 1980 roku ten sam Celenk przedstawił swoim bułgarskim kolegom Ali Agcę jako

osobę wybraną do zastrzelenia polskiego papieża. Z akt śledztwa wynika, że Agcę do tej

roli wytypował Asłan Samet – szef organizacji „Szare Wilki” (prawdopodobnie miał po-

wiązania z KGB), kolega i współpracownik Celenka. Jego zdaniem Agca był na tyle do-

brze wyszkolony i zmotywowany, że mógł bez żadnych skrupułów pociągnąć za spust,

mierząc do Jana Pawła II.

Cyngle z Malatyi

Ali Agca i Oral Celik – gdy spotkali się w tajemniczym mieszkaniu w Rzymie – byli już

dobrymi znajomymi. Poznali się w latach 60. w szkole średniej w Malatyi w środkowej

Turcji. Obaj jednak szybko zrezygnowali z nauki. Agca – zafascynowany terrorystyczny-

mi hasłami „Szarych Wilków” – rzucił szkołę, aby zająć się działalnością wywrotową. Za-

pytany przez przełożonych o inne osoby, które można byłoby przyjąć do organizacji, za-

proponował właśnie Celika. Ten się zgodził i razem pojechali do Libanu, na obóz szkole-

niowy dla terrorystów arabskich. Jako wyróżniający się uczestnicy szkolenia w 1979 roku

zaczęli otrzymywać „zadania specjalne”. Najpoważniejszym było zlecenie zamordowania

Abdi Ipekci – tureckiego dziennikarza nieprzychylnego ówczesnej władzy. Agca został za

to zabójstwo skazany, jednak wkrótce później uciekł z więzienia. Zostało jednak sporo

wątpliwości wokół tej zbrodni. W latach 80. dziennikarka amerykańska Claire Sterling do-

tarła do dowodów przemawiających za tym, że to nie Agca, tylko Oral Celik był zabójcą

dziennikarza, zaś jego wspólnik wziął na siebie odpowiedzialność za to. Do hipotezy tej

powrócił później sędzia Ferdinando Imposimato, który prowadził śledztwo w sprawie za-

machu na Jana Pawła II. Przy okazji wyszło na jaw, że Celik dopuścił się innych zabójstw

(Sterling pisze o kilkunastu). Wszystko wskazuje na to, że doświadczenie kryminalne obu

młodych „Szarych Wilków” sprawiło, że to właśnie oni zostali wybrani, aby zrealizować

najważniejszy element planu zamachu na papieża. Tym bardziej, że wchodziło w grę za-

stosowanie wariantu, w którym jeden z nich jest w stanie wziąć odpowiedzialność za dru-

giego.

Nocne spotkanie

Późnym wieczorem 10 maja 1981 roku w rzymskim mieszkaniu omówione zostały role

przypadające każdemu z uczestników spisku na życie papieża. Według tej koncepcji rolę

egzekutorów mieli wziąć na siebie Agca i Celik. Ich zadanie polegało na tym, aby wypa-

trzyć moment, kiedy papież będzie najbliżej ich i wtedy do niego strzelać. Tak, aby zabić.

Agca wziął na plac świętego Piotra pistolet typu browning, Celik wziął berettę kaliber

7,62 milimetra. Obok nich miał stanąć Omer Ay – trzeci, najmłodszy uczestnik spisku. Ay

spakował plecak wypełniony granatami hukowymi i petardami, emitującymi dym. Jego

zadanie polegało na tym, aby zaraz po zamachu wywołać jak największe zamieszanie i pa-

nikę na placu Świętego Piotra. Miało to umożliwić wszystkim terrorystom ucieczkę.

Tajemnica zabójcy

To nie był koniec zbrodniczego planu. Czwarty Turek – Sedat Kadem (poznał spiskow-

ców dopiero wieczorem 10 maja) – miał stanąć za nimi uzbrojony w karabin snajperski.

Był trzecim strzelcem gotowym do zabicia papieża. Z materiału zgromadzonego w śledz-

twie wynika, że miał strzelać, gdyby Agcy i Celikowi nie udało się zamordować Jana

Pawła II. Tyle tylko, że Kadem mógł mieć jeszcze jeden cel: zabicie kolegów – zama-

chowców. Hipoteza taka pojawiła się w 1983 roku. Analizując zapisy kamer na placu

Świętego Piotra, technicy włoskiej policji zwrócili uwagę, że Kadem – widząc zbliżający

się papamobile – ustawił się w takim miejscu, że trudno mu było strzelać do Jana Pawła II,

a łatwo do dwóch kolegów.

W trakcie spotkania 10 maja, spiskowcy poznali również dwóch mężczyzn z Bułgarii. By-

li to Todor Ajwazow – kasjer ambasady bułgarskiej oraz wspomniany wcześniej Jelio Wa-

siliew. Obaj byli funkcjonariuszami wywiadu pracującymi pod przykryciem dyplomatów.

Obiecali pomoc w zorganizowaniu ucieczki z placu świętego Piotra. W określonym miej-

scu zaparkowali samochód marki alfa romeo na dyplomatycznych numerach rejestracyj-

nych. Trzej strzelcy mieli jak najszybciej uciec z placu, dostać się w umówione miejsce i

wsiąść do alfy. Kierowca miał ich odwieźć aż do ambasady bułgarskiej. Tam w zależności

od rozwoju sytuacji mieli poczekać od kilkudziesięciu godzin do kilku dni. Potem specjal-

ne samochody dyplomatyczne miały wywieźć ich do Turcji. Tyle wynika ze śledztwa wło-

skich prokuratorów.

Niespełniony plan i wielkie pieniądze

Tak misternie uknuty plan w kulminacyjnym momencie zawalił się. Pistolet Ali Agcy za-

ciął się po drugim wystrzale i terrorysta nie zdążył posłać w stronę Jana Pawła II trzeciej

kuli. Z kolei Oral Celik po raz pierwszy w swojej karierze zabójcy spudłował. Ekspertyza

balistyczna przeprowadzona na polecenie sędziego Ferdinando Imposimato wykazała, że

Celik mierzył do ojca świętego, ale trafił w palce kobietę stojącą w pobliżu papamobile.

Natychmiast po strzałach gwardziści szwajcarscy (straż przyboczna papieży) osłonili swo-

imi ciałami Jana Pawła II, a kierowca papamobile ruszył do szpitala. Wtedy Omer Ay rzu-

cił w tłum granaty hukowe i petardy, a Oral Celik i Sedat Kadem zaczęli uciekać z placu

Świętego Piotra. Agcy się to nie udało. Gdy tylko próbował przeładować browninga, aby

dalej strzelać do papieża, rzuciła się na niego stojąca obok zakonnica – siostra Lettycja.

Doszło między nimi do szamotaniny. Krzyczał: to nie ja, nie ja strzelałem, a ja mu odpo-

wiedziałam: widziałam, że to pan – zeznawała później w śledztwie zakonnica. Ta szamo-

tanina zgubiła terrorystę. Silniejszy i bardziej wysportowany Agca nie zdążył przez nią

uciec i kilka sekund później został zatrzymany przez karabinierów. Trafił do aresztu, a po-

tem do sądu. Usłyszał wyrok za próbę pozbawienia życia papieża i trafił do więzienia. W

2000 roku darowano mu karę na podstawie amnestii, jednak terrorysta nie wyszedł z wię-

zienia. Został przekazany władzom w Turcji, a te umieściły go w więzieniu w Ankarze,

aby odbył karę za zabójstwo Abdi Ipekci. 18 stycznia 2010 roku Agca wyszedł z więzie-

nia jako człowiek wolny.

Już przed bramą więzienną na Agcę czekał tłum dziennikarzy. Zamachowiec chętnie z ni-

mi rozmawiał. Najpierw udawał szaleńca. Mówił, że jest Chrystusem, zapowiadał, że nie-

bawem nastąpi koniec świata. Potem zdradził, że jako człowiek wolny ujawni w końcu

wszystko, co ma do powiedzenia, bo sprawa zamachu na Jana Pawła II bardzo mu ciąży i

wzbudza w nim wyrzuty sumienia. Jeszcze tego samego dnia w biurze adwokata Agcy

rozdzwoniły się telefony. Dziennikarze z całego świata zaczęli dzwonić z prośbami o wy-

wiad, z ofertą wydania książki. Agca wyrażał zainteresowanie, ale później szokował cena-

mi. Miał w czym wybierać, bo dzwonili również producenci filmowi zainteresowani fil-

mem ujawniającym kulisy zamachu na Jana Pawła II. Ostatecznie stanęło na 320 tysiącach

euro za wywiad, ponad milion za książkę i jeszcze kolejny milion za film. 52-letni Ali Ag-

ca, po ponad 28 latach spędzonych w więzieniu szybko został bogatym człowiekiem. Aby

utrzymać lukratywne perspektywy na przyszłość, Agca potrzebował rozgłosu. Przez lata

spędzone w więzieniu uczył się tego, jak zapewniać sobie rozgłos. Gdy tylko stał się wol-

nym człowiekiem, jednemu z dziennikarzy udzielił wywiadu, w którym zapowiedział, że

będzie występował o polskie obywatelstwo, aby zostać członkiem narodu, z którego wy-

wodził się Jan Paweł II. „Czy bracia mogą mieć różne obywatelstwo?” – pytał Agca,

wspominając słowa papieża, który nazwał go swoim bratem. Deklaracja ta wywołała w

Polsce oburzenie. Minister spraw zagranicznych Radek Sikorski nazwał pomysł „absur-

dalnym”. Ostatecznie terrorysta nie przyjechał do Polski, jednak świetnie przypomniał

światu o swoim istnieniu.

Od bandziorów do biznesmenów

Jego koledzy szybciej cieszyli się wolnością. Granaty hukowe rzucone przez Omera Aya

spotęgowały chaos i zamieszanie i pozwoliły im uciec. Wszyscy trzej dobiegli do alfy ro-

meo zaparkowanej w pobliżu placu świętego Piotra. Kierowca zawiózł ich do ambasady

bułgarskiej. Tam wszyscy spędzili kilka kolejnych dni. Potem wsiedli do dużego mikrobu-

su należącego do ambasady bułgarskiej. Mikrobus miał dyplomatyczne numery rejestra-

cyjne, przez co nie mógł być kontrolowany przez policję. Mikrobus – omijając kontrole

graniczne – pojechał przez Turcję do Bułgarii. W Turcji wysiadł Sedat Kadem. Oral Celik

pojechał do Bułgarii. Omer Ay wykorzystał sfałszowany paszport, aby wyjechać do RFN.

Tam jednak został szybko zdemaskowany i trafił do aresztu. Z wnioskiem o jego ekstrady-

cję zwróciły się władze tureckie i włoskie. W tym drugim kraju miał zostać oskarżony o

współudział w zamachu na papieża. Po raz pierwszy w historii Niemiec zdarzyło się, aby

o jednego zatrzymanego upominały się aż dwa kraje na raz. Sprawę musiał rozstrzygnąć

Sąd Najwyższy, który stwierdził, że w takiej sytuacji pierwszeństwo ma ten kraj, z którym

umowa o ekstradycję zawarta została wcześniej. Tym krajem była Turcja i w 1982 roku

Ay został przewieziony do Turcji. W więzieniach spędził tylko pięć lat, skazany za drobne

przestępstwa kryminalne popełnione przed 1981 rokiem. W 1987 roku wyszedł jako czło-

wiek wolny, jednak od tamtego czasu nigdy już nie wyjechał z kraju. Pieniądze zdobyte

podczas działalności przestępczej zainwestował w mały hotel w Antalyi, który dziś jest je-

go źródłem utrzymania. Po wyjściu z więzienia Ay wycofał się z działalności przestęp-

czej. Dziś wiedzie spokojne życie w Antalyi, prowadząc swój hotel. Co ciekawe: jego ho-

tel znajduje się w ofercie biur podróży, także polskich, których właściciele nie wiedzą, że

nakręcają interes współsprawcy zamachu na Jana Pawła II.

Również spokojnie, choć nieco bliżej „świata” żyje Sedat Kadem. Już w sierpniu 1981 ro-

ku trafił do więzienia za przestępstwa popełnione w ramach działalności w „Szarych Wil-

kach”. Kadem przyznał się do wszystkich zarzutów, wyraził skruchę i obiecał poprawę ży-

cia. Choć groziło mu nawet dwadzieścia lat więzienia, trafił za kratki tylko na pięć lat i

często korzystał z przepustek. Wyszedł w 1986 roku i postanowił już nigdzie nie wyjeż-

dżać. Tym bardziej, że Włochy upomniały się o jego ekstradycję, aby postawić go przed

sądem za współudział w zamachu na papieża. Jednak turecki sąd odmówił ekstradycji. Ka-

dem zainwestował wszystkie swoje pieniądze w mały butik z pamiątkami w historycznej

dzielnicy Istambułu. Prowadzi go do dziś.

Największą karierę biznesową zrobił za to Oral Celik. Nie niepokojony przez nikogo do-

tarł mikrobusem ambasady bułgarskiej aż do Bułgarii. I natychmiast wrócił do szmuglo-

wania narkotyków. Przez siedem lat zarobił na tym fortunę. Wpadł w 1988 roku i trafił do

więzienia, ale wyrok złagodzono, bo współpracował z organami ścigania. Kara skończyła

się w 1993 roku, ale wtedy upomniał się o niego włoski wymiar sprawiedliwości. Bułgar-

ski sąd zgodził się na ekstradycję i Celik został przewieziony do Rzymu. Tam szybko sta-

nął przed sądem oskarżony o próbę zamordowania papieża. Koronnym dowodem było

zdjęcie wykonane na placu Świętego Piotra, przedstawiające Celika mierzącego z pistole-

tu do papieża. Jednak terrorysta wyparł się wszystkiego, a jego adwokat zakwestionował

wiarygodność zdjęcia (nie można było na nim rozpoznać twarzy strzelca). Adwokat Turka

przekonał też sąd do konieczności przesłuchania Agcy. Agca zeznał, że Celik nie strzelał

do papieża. Ku zdumieniu wszystkich włoski sąd uniewinnił oskarżonego. Terrorysta od-

zyskał paszport i jako wolny człowiek wrócił do Turcji. Ożenił się, zapragnął stabilizacji i

spokoju. Udzielił wywiadu amerykańskiemu dziennikarzowi, w trakcie którego przyznał

się do udziału w zamachu na papieża. Wydał również książkę o kulisach zamachu. Wło-

skie władze określiły ją słowem „bzdura”, jednak umiejętnie prowadzona kampania rekla-

mowa wokół książki zagwarantowała jej świetną sprzedaż i w efekcie po roku na konto

Celika wpłynęło ponad sto tysięcy dolarów. Były terrorysta zainwestował wszystkie pie-

niądze z przestępczej działalności w swój biznes. Założył dwie firmy, a potem kupił klub

sportowy w rodzinnej Malatyi. Do dziś jest jego szefem. Sukces jego firm i klubu piłkar-

skiego wywindował Celika na członka wpływowego klubu biznesowego w Turcji skupia-

jącego najlepszych przedsiębiorców. Jego mroczna przeszłość jest tajemnicą poliszynela i

na nikim w Turcji już dziś nie robi wrażenia.

Bez ciągu dalszego

Spiskowcy, którzy 10 maja 1981 roku w mieszkaniu bułgarskiego dyplomaty w Rzymie

omawiali szczegóły planu zamordowania Jana Pawła II, nigdy już się razem nie spotkali.

Dwaj Bułgarzy zginęli w dziwnych okolicznościach w latach 90. zaraz po tym, jak sędzia

Ferdinando Imposimato uzyskał zgodę na ich przesłuchanie. Wkrótce potem, na wniosek

włoskich śledczych, turecki sąd wydał zgodę na ekstradycję Bekira Celenka. Jednak dzień

przed planowanym terminem ekstradycji Celenk został znaleziony martwy w więziennej

celi, a okoliczności jego śmierci do dziś budzą wątpliwości. Ali Agca i Oral Celik, choć

przez lata byli bliskimi przyjaciółmi, dziś nie prowadzą wspólnych interesów. Z pozosta-

łymi uczestnikami spisku nie rozmawiają. Podobno Agca ma do nich żal. Za to, że wziął

całą winę na siebie, nigdy ich nie wsypał, a oni, gdy uciekli z Rzymu, nie wsparli finanso-

wo jego rodziny w takim stopniu, jak chciał. Oni mają żal do niego, że chce jak najwięcej

zarobić na opowiadaniu o zamachu i nie chce się z nimi podzielić.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: