„Substancje aktywne stosowane w kosmetyce”
Substancje aktywne są to zarówno substancje pochodzenia naturalnego jak i syntetycznego. Do naturalnych należą ekstrakty roślinne, np. aloes, melisa, miłorząb japoński, wyciągi tkanek zwierzęcych jak kolagen oraz niektóre witaminy. Substancje syntetyczne to np. allantoina czy D-panthenol.
W kosmetyce stosuje się wiele produktów obfitujących w związki biologicznie aktywne. Związki te można znaleźć w świecie roślinnym. Wytwarzane są one w owocach, kwiatach, kłączach, korzeniach, korze itp. Najczęściej pozyskuje się je z tej części rośliny, w której nagromadzona jest ich największa ilość. Nierzadko z jednej roślin można otrzymać kilka rodzajów surowców kosmetycznych. W tego typu przypadkach wydzielasię je oddzielnie w odpowiednio dobranych terminach. Surowiec roślinny stosowany w kosmetyce może być pozyskiwany w różnych formach, tj. w postaci ekstraktów, olejków, olejów, maceratów itp. Celem stosowania wszystkich wymienionych form jest podwyższenie wartości użytkowej kosmetyku. Cenną zaletą większości tego typu surowców jest łagodne działanie, brak toksyczności, a także działania ubocznego. Zastosowanie surowców roślinnych, podobnie jak w przypadku innych układów biologicznie aktywnych, jest ściśle związane z ich składem chemicznym. Do najważniejszych grup związków pozyskiwanych ze świata roślinnego, które interesują przemysł kosmetyczny, należą flawonoidy, fitohormony, polifenole, garbniki, saponiny, aminokwasy, cukry, enzymy, witaminy. Wybierając odpowiednią formę surowca roślinnego można maksymalnie wykorzystać siłę działania związków w nim zawartych. Ze świata roślinnego pozyskuje się na ogół wieloskładnikowe mieszaniny, które ze względu na szerokie spektrum właściwości znajdują zastosowanie w różnych dziedzinach kosmetyki. Wykazują one działanie natłuszczające, ochronne. Opóźniają procesy starzenia skóry, nawilżają, ściągają i napinają skórę. Pochłaniają promieniowanie UV, wybielają i likwidują przebarwienia skóry. Łagodzą podrażnienia, stymulują krążenie w naczyniach krwionośnych. Działają bakteriobójczo, bakteriostatycznie. Z reguły o właściwościach surowca decyduje jeden ze składników lub grupa wywodząca się z tej samej klasy układów chemicznych.
Zdrowa skóra jest ściśle uporządkowanym systemem, w którym widoczna jest zależność pomiędzy jego poszczególnymi składnikami. W celu zapewnienia odpowiedniego przebiegu procesów metabolicznych, niezbędne są określone biologiczne prekursory i aktywatory, zapewniające skórze prawidłowe funkcjonowanie.
Istotną rolę w zachowaniu młodego wyglądu skóry odgrywają hormony. Do grupy hormonów zaliczane są różnorodne substancje organiczne, wytwarzane w gruczołach wydzielania wewnętrznego lub niektórych tkankach, a następnie przenoszone przez krew do innych narządów. Są one swoistymi regulatorami zachodzących w organizmie procesów biochemicznych i fizjologicznych. Bardzo często określa się je mianem nośników informacji, ponieważ wpływają na funkcje systemów odległych od miejsca ich powstawania.
Hormony zwierzęce, w tym również ludzkie charakteryzuje duża specyficzność działania. Odpowiadają one za prawidłowy przebieg określonych procesów fizjologicznych, jakie zachodzą w komórkach i tkankach. Funkcjonujące w organizmie związki tworzą tzw. układ hormonalny, w ramach którego ściśle ze sobą współpracują. Dzięki takiemu układowi wszystkie zachodzące tam procesy pozostają w określonej równowadze. Hormony działają w bardzo małych stężeniach, a każde ich zakłócenie może powodować w konsekwencji zaburzenie tej równowagi. U kobiet w wieku 45 – 50 lat, w tzw. okresie menopauzalnym, następuje zahamowanie ich syntezy, a obniżony poziom hormonów, w szczególności estrogenu i progesteronu, prowadzi do niepożądanych zmian, będących naturalnymi objawami procesu endogennego starzenia się. Wpływa ono m.in. na spowolnienie zachodzących podziałów komórkowych. Spadek aktywności fibroblastów, które są odpowiedzialne za syntezę takich składników, jak kolagen, elastyna czy kwas hialuronowy prowadzi do zmniejszenia ich zawartości, przez co skóra zmienia swoją gęstość, traci sprężystość i elastyczność oraz staje się bardziej sucha, cienka i wiotka.
Jak wynika z wieloletnich doświadczeń, zewnętrzny suplement odpowiednio dobranych aktywnych biologicznie substancji może w widoczny sposób wesprzeć procesy metaboliczne zachodzące w skórze, spowalniając w ten sposób proces jej starzenia. Istotnym ich elementem stały się również hormony zwierzęce. Kosmetyki zawierające w swoim składzie hormony zwierzęce adresowane były głównie do kobiet przywiązujących dużą wagę do swojego wyglądu. Regularne ich stosowanie przez dłuższy okres czasu powodowało, że skóra wbrew naturalnemu, biologicznemu zegarowi starzała się wolniej. Wiele przeprowadzonych badań wykazało jednak, że efekt tego typu wyrobów kosmetycznych nie ogranicza się jedynie do miejsca aplikacji preparatu. Mogą one oddziaływać na cały organizm. Z tego też powodu w wielu krajach, w tym także w Polsce, zabroniono stosowania w kosmetyce estrogennych hormonów pochodzenia zwierzęcego, co spowodowało wzrost zainteresowania ich roślinnymi analogami o podobnym działaniu.
Związki pochodzenia roślinnego w preparatach kosmetycznych
· Aminokwasy są to organiczne związki chemiczne. Są podstawowymi elementami białek, otrzymywane w wyniku ich hydrolizy. Uczestniczą w biosyntezie wielu związków w komórkach, dobrze przyswajane przez naskórek. Wykazują zdolność zatrzymania wilgoci, są składnikiem NMF - Natural moistourizing factor, czyli naturalnego czynnika nawilżającego skórę. Działają nawilżająco, zwiększają działanie higroskopijne innych składników NMF. Zmiękczają i uelastyczniają naskórek. Do aminokwasów należą:
o Alanina jest prostym aminokwasem alifatycznym, mającym metylowy łańcuch boczny (-CH3). Jest składnikiem wielu białek, a w postaci wolnej obficie występuje w osoczu krwi. Bierze udział w biosyntezie monosacharydów. Alanina wygładza i napina skórę.
o Asparagina inaczej zwana kwasem asparaginowym redukuje poziom amoniaku w organizmie. Buduje barierę przeciwko immunologlobimom i przeciwciałom układu immunologicznego. Ma duże znaczenie dla przemiany węglowodanów w energię mięśniową.
o Cysteina syntetyzowana przez organizm. Ma w sobie siarkę, która działa jak przeciwutleniacz. Powstaje z metioniny. Może wywołać powstawanie kamieni nerkowych jeżeli za mało podamy witaminy C, która zapobiega przed ich powstawaniem. Występuje m.in.w produktach mlecznych, jajach, mięsie, aloesie prawdziwym. Bierze udział w odtruwaniu organizmu.
o Fenyloalanina jest jednym z 20 aminokwasów kodowych, będących budulcem większości naturalnie występujących białek. Jest ważnym składnikiem w produkcji kolagenu, głównego włóknistego białka ustroju. Fenyloalanina nie powinna być przyjmowana przez kobiety w ciąży oraz cierpiące na nadciśnienie.
o Glicyna jest najprostszym spośród 20 aminokwasów wchodzących w skład białek. Ludzki organizm potrafi syntetyzować glicynę, dlatego nazywa się ją aminokwasem endogennym. Opóźnia zwyrodnienie mięśni poprzez dostarczanie dodatkowej keratyny. Bardzo ważna przy budowie czerwonych krwinek i dostarczaniu aminokwasów do organizmu, a także przy syntezie glukozy i keratyny - dwóch ważnych substancji dla produkcji energii.
o Lizyna jest organicznym związkiem chemicznym, niepolarnym aminokwasem należącym do 20 aminokwasów białkowych, najbardziej rozpowszechnionych na Ziemi. Rola lizyny w organizmie. Jest niezbędna przy budowie białek, głównie w mięśniach i w kościach, istotna w okresie rozwoju. Wchłania wapń, poprawia koncentrację umysłową. Łagodzi objawy przeziębienia, grypy oraz opryszczki. Obecna przy wytwarzaniu hormonów, przeciwciał, enzymów i przy budowie kolagenu. Jej niedobór skutkuje objawami zmęczenia i rozdrażnienia, powoduje anemię i wypadanie włosów.
o Metionina jest aminokwas kodowany zawierający siarkę, elektrycznie obojętny, występujący w dużych ilościach w kazeinie mlekowej i w białkach jaja. Należy do aminokwasów niezbędnych dla człowieka. Nie może być syntetyzowany w organizmie człowieka i musi być dostarczany z pożywieniem. Metionina uczestniczy w detoksykacji, czyli odtruwaniu organizmu. Reguluje proces keratynizacji naskórka, włosów i paznokci.Hamuje wydzielanie łoju, zakwasza wydzieliny skórne działając przeciwtrądzikowo. Przyspiesza wzrost włosów i paznokci oraz regenerację skóry. Wzbudza też wyraźnie procesy regeneracji tkanki łącznej.
o Prolina jest składnikiem wielu białek, wpływającym w znacznym stopniu na ich strukturę trzeciorzędową. Prolina ma słodki smak (tak jak większość aminokwasów). Prolina odgrywa ważną role w budowie kolagenu, białka występującego w tkance łącznej i kościach. Kolagen w 21% składa się z proliny i jej derywatu hydroxyproliny, i występuje także w innych tkankach. W trakcie tworzenia kolagenu część proliny przekształca się w hydroksyproline, do tego procesu konieczna jest wit C.
· Białka są to wielocząsteczkowe biopolimery zbudowane z reszt aminokwasów. Białka posiadają zdolność wiązania cząsteczek wody. Efekt ten nazywamy hydratacją. Nawet po otrzymaniu próbki suchego białka zawiera ona związane cząsteczki wody. Do białek nierozpuszczalnych w wodzie należą tzw. białka fibrylarne, występujące w skórze, ścięgnach, włosach (kolagen, keratyna) lub mięśniach (miozyna). Niektóre z białek mogą rozpuszczać się w rozcieńczonych kwasach lub zasadach, jeszcze inne w rozpuszczalnikach organicznych. Do białek należą:
o Kolagen główne białko tkanki łącznej. Posiada ono bardzo wysoką odporność na rozciąganie i stanowi główny składnik ścięgien. Jest odpowiedzialny za elastyczność skóry. Ubytek kolagenu ze skóry powoduje powstawanie zmarszczek, w trakcie jej starzenia. Kolagen wypełnia także rogówkę oka, gdzie występuje w formie krystalicznej. Kolagen jest powszechnie stosowany w kosmetykach, zwłaszcza w kremach i maściach przeciw zmarszczkowych. Stosuje się go też jako wypełniacz w chirurgii kosmetycznej - np. do wypełniania ust. Kolagen występuje w wielu tkankach organizmu zwierząt, a jego budowa jest zróżnicowana w zależności od funkcji i miejsca występowania. Generalnie rodzaje kolagenu dzieli się na 8 rodzajów:
- Typ I jest to najbardziej powszechnie występujący rodzaj kolagenu w ludzkim organizmie. Jest obecny w tkance tworzącej blizny, w ścięgnach i tkance łącznej kości.
- Typ II występuje w chrząstkach stawowych
- Typ III występuje w tkance tworzącej się z fibroblastów, w trakcie zabliźniania ran, zanim zostanie wytworzony kolagen typu I, kolagen ten z wiekiem zanika.
- Typ IV występuje w błonie podstawnej - mikrowłóknach międzytkankowych, tworzących cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu
- Typ V śródmiąższowy - występuje na granicy tkanki tworzącej blizny i tkanek na krawędzi blizn - występuje zawsze jako dopełnienie kolagenu typu I
- Typ VI odmiana typu V - spełniająca tę samą funkcję
- Typ VII występuje w tkance nabłonkowej, m.in w skórze i na powierzchni tętnic
- Typ VIII występuje w śródbłonku - tkankach tworzących błony śluzowe i wnętrze żył i tętnic
- Typ IX, X, XI występują w chrząstkach - razem z typem II
- Typ XII występuje razem z typami I i III w wielu tkankach
o Elastyna biogenne białko występujące w skórze będące wraz z kolagenem podstawowym składnikiem włóknistej tkanki łącznej. Dzięki ciągliwości i sprężystości swoich włókien najdoskonalszy biologiczny elastomer. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie skóry, zapewniając jej odpowiednią elastyczność i rozciągliwość. Wykazuje działanie nawilżające. Stosowana zarówno w preparatach do pielęgnowania skóry jak i włosów.
Kolagen ma zastosowanie w kosmetyce w walce z cellulitem, rozstępami, oznakami starzenia się skóry i regeneracją naskórka. Kolagen pozyskiwany jest z ryb. Kolagen pozyskiwany jest ze skór ryb. Rozróżniamy trzy rodzaje kolagenu przetworzonego kolagen grafitowy, kolagen szary i kolagen biały.
· Caeramidy organiczne związki chemiczne z grupy lipidów obecne w warstwie rogowej naskórka. W skórze człowiekia zindentyfikowano 7 różnych ceramidów oznaczonych kolejno 1,2,3,4,5,6I,6II, które różnią się strukturą chemiczną i polarnością decyduje o tym zachowanie w polu magnetycznym.
Głównym składnikiem ceramidów, są niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe w skrócie NNKT. Ceramidy w warstwie rogowej ściśle do siebie przylegają, zapewniając nieprzepuszczalną powłokę dla wody oraz decydują o elastyczności skóry i utrzymaniu jej stałej temperatury . Najgorsze działanie na ceramidy mają: mydło, detergenty, rozpuszczalniki. Ilość ceramidów zmniejsza się wraz z wiekiem, skóra po 40 roku życia wcale ich nie produkuje.
· Fitohormony czyli hormony roślinne, wykazują działanie na skórę, podobne do hormonów ludzkich. Są bogatym źródłem izoflawonów, związków znanych z silnych właściwości stymulujących metabolizm komórek skóry. Pobudzają regenerację naskórka oraz produkcje kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego. Poprzez aktywację procesów odnowy komórkowej, wyraźnie wygładzają zmarszczki i opóźniają procesy starzenia się skóry . Przeciwdziałają jej wiotczeniu, przywracają jędrność oraz poprawiają elastyczność naskórka.
o Fitoestrogeny - są to organiczne związki chemiczne zawarte w roślinach, działające w organizmie ludzkim na podobieństwo estrogenów. Najczęstszym źródłem fitoestrogenów są produkty sojowe zwierające izoflawony, głównie genisteinę i daidzeinę. Fitoestrogeny są na ogół dobrze przyswajane i wchłaniane. Czasami jednak w celu efektywniejszego ich wykorzystania, zamyka się je w liposomach, będących nośnikami biologicznie aktywnych substancji. Układy te łatwo pokonują barierę, jaką dla wielu substancji zawartych w preparacie kosmetycznym stanowi naskórek. Dzięki temu docierają one do głębszych warstw skóry, co w znaczący sposób zwiększa możliwość wykorzystania zamkniętych w nich związków, które biorą udział w procesie odnowy komórek skóry
o Saponiny jest to grupa związków chemicznych pochodzenia roślinnego należących do glikozydów. W ich skład wchodzą dwie części: aglikon – sapogenina (sapogenol) i glikon – sacharyd (cukier). Saponiny stosowane są w preparatach kosmetycznych, na uwagę zasługują także saponiny steroidowe, pozyskiwane z dzikiego pochrzynu - rośliny rosnącej w tropikalnych i subtropikalnych regionach świata (głównie w Meksyku). Źródłem aktywnych substancji są korzenie, a otrzymany z nich wyciąg ma w Ameryce Południowej długą tradycję stosowania jako środek energetyzujący i regenerujący. Działa rozluźniająco na mięśnie gładkie, stąd czasami określany bywa mianem „korzenia kolkowego”. Dziki pochrzyn zawiera substancje o działaniu hormonalnym, podobnym do progesteronu, a głównym składnikiem ekstraktu z pochrzynu jest diosgenina.
o Flawonoidy – ą to związki pochodzenia roślinnego inaczej związki izofawonowe jest to grupa organicznych związków chemicznych, występujących w wielu roślinach, spełniających funkcje barwników, przeciwutleniaczy i naturalnych insekcytdów oraz fungicydów. Większość z nich jest barwnikami zgromadzonymi w powierzchniowych warstwach tkanek roślinnych, nadając intensywny kolor i ograniczając szkodliwy wpływ promieniowania ultrafioletowego. . Związki te kontrolują aktywność enzymów oraz wpływają na podział i wzrost komórek. Stymulują produkcję kwasu hialuronowego, zapewniającego skórze odpowiednie nawilżenie i elastyczność. Poza oddziaływaniem na swoiste dla hormonów ludzkich receptory, układy te charakteryzują się także bardzo silnymi właściwości antyoksydacyjnymi. Pełnią rolę zmiataczy wolnych rodników, hamują mutacje komórkowe i działają przeciwnowotworowo. Dzięki tym właściwościom, stosowane zewnętrznie w kosmetykach zapobiegają utlenianiu i uszkodzeniu błon komórkowych, hamują działanie enzymów, m.in. kolagenezy rozkładającej włókna podporowe skóry właściwej i wzmacniają naczynia krwionośne. Wykazują ponadto działani...
xXxxRuudaaxxXx