INFRASTRUKTURA KOLEJOWA
Literatura:
M. Bałuch „Podstawy dróg kolejowych”
„Linie kolejowe”
„Infrastruktura transportu kolejowego”
Klasyfikacja dróg kolejowych ze względu na:
I. Szerokości toru:
normalnotorowe: 1435mm;
wąskotorowe: 600, 760, 785, 1000mm;
szerokotorowe: 1534 (Rosja), 1600 (Irlandia), 1676 (Hiszpania, Indie, Pakistan) mm;
II. Rodzaj trakcji:
parowa;
spalinowa;
elektryczna;
mieszana;
III. Układ w stosunku do terenu:
naziemne:
• równinne (poziom łuku poziomego 2000-500m);
• podgórskie (poziom łuku poziomego 1500-300m);
• górskie (poziom łuku poziomego 800-300m);
nadziemne;
podziemne;
IV. Charakterystykę użytkownika:
linie kolejowe użytku publicznego;
linie kolejowe użytku niepublicznego;
linie kolejowe turystyczne;
V. Ilość torów:
jednotorowe;
dwutorowe;
wielotorowe (o układzie liniowym lub kierunkowym);
VI. Linie niekonwencjonalne;
Podział sieci kolejowej pod względem technicznym:
1. Zarządcy infrastruktury;
2. Podział sieci;
3. Samorządy lokalne, fundacje, zakłady przemysłowe, PKP-PLK.
Linia kolejowa jest elementem sieci kolejowej wraz z niezbędną infrastrukturą przeznaczoną do prowadzenia ruchu kolejowego, który ma wyznaczony punkt początkowy i końcowy. Początek i koniec ustala zarządca (w Polsce PKP-PLK (wg pkp-plk początek linii położony bliżej Warszawy)).Jest to 1 lub więcej torów, które łączą dwie stacje węzłowe lub końcowe, przy czym między tymi stacjami mogą znajdować się inne stacje i posterunki ruchu.
Odcinek- fragment linii pomiędzy sąsiednimi stacjami węzłowymi (stację węzłową charakteryzuje zbieganie się na niej co najmniej trzech szlaków kolejowych) lub punktem początkowym/końcowym a stacją węzłową.
Szlak- fragment linii pomiędzy sąsiednimi posterunkami zapowiadawczymi lub punktem początkowym/końcowym a posterunkiem zapowiadawczym.
Odstęp- fragment toru szlakowego pomiędzy posterunkami zapowiadawczym i odstępowym (lub semaforem sbl), 2 kolejnymi posterunkami odstępowymi, posterunkiem odstępowym i bocznicowym, 2 kolejnymi semaforami sbl dla tego samego kierunku na danym torze.(odstępy stosuje się w celu zwiększenia przepustowości szlaku na zasadzie, że kolejny pociąg jest wpuszczany na szlak zanim poprzedni go opuści z tym zastrzeżeniem, że pomiędzy nimi musi być zachowany przynajmniej jeden odstęp wolny).
Łącznica- łączy 2 linie kolejowe z pominięciem stacji węzłowej.
Tor łączący- tor posiadający własną kilometrację, nie będący w myśl definicji linią ani łącznicą, a stanowiący np. tor dojazdowy do bocznic, do grup torów na dużych liniach.
Kategorie linii kolejowych:
Numeracja linii łącznic i torów łączących:
D29 (instrukcja): linie 001-500; łącznice 501-900; tory łączące 901-999;
Opis linii wg D29:
• kategoria linii (magistralna, pierwszorzędna, drugorzędna, znaczenia miejscowego);
• liczba torów (dwutorowa, jednotorowa, zero);
• sposób użytkowania (czynna, zawieszony ruch poc. pasażerskich, zawieszony ruch poc. towarowych, zawieszony ruch pociągów, zlikwidowana i nierozebrana, rozebrana i nieprzekazana); elektryfikacja (zelektryfikowana, niezelektryfikowana);
• status linii (pod zarządem PKP, pod zarządem PKP oddana w dzierżawę);
• szerokość toru (normalnotorowa, szerokotorowa);
• przeznaczenie linii (pasażersko-towarowa, pasażerska, towarowa, ruch komercyjny, inna, brak toru);
• ZI utrzymania.
Ustalanie punktu początkowego linii: kilometr początku linii, łącznic i torów łączących ustala się w ich faktycznym (fizycznym) punkcie początkowym (z reguły inny niż teoretyczny początek kilometrowania 0.000 umieszczony w osi stacji, posterunku itd.).
Punkty eksploatacyjne na liniach kolejowych:
posterunki ekspedycyjne/handlowe (przystanki osobowe, ładownie (terminale), bocznica) zadania:
• operacje handlowe (przyjmowanie ładunków do przewozu, wydawanie towaru);
• obsługa pasażerów (sprzedaż biletów, przyjmowanie przesyłek, wsiadanie, wysiadanie);
• czynności techniczne (zestawianie składów, zmiana lokomotyw, kontrola skrajni);
posterunki ruchu (p. osłonny, p. pomocnicze , p. następcze (bocznicowe, odstępowe, zapowiadawcze (stacje/mijanka, posterunki odgałęźne))) odpowiadają za:
• bezpieczeństwo, ruch pociągów;
• regulują ruch pociągów (p. następcze);
• wyprowadzania pociągów na szlak, zmiana kolejności (p. zapowiadawcze);
• odstęp między pociągami (p. odstępowy);
Plan i profil linii kolejowych:
Elementy drogi kolejowej:
• podłoże i budowle inżynieryjne;
• nawierzchnia;
• urządzenia trakcji elektrycznych i SRK.
Rodzaje łuków:
łuk koszowy- złożony z dwóch łuków o różnych promieniach
łuki odwrotne- skierowane w dwóch przeciwnych kierunkach
Przy wjeździe pojazdu w łuk powstają opory ruchu wywołane siłą bezwładności, która dąży do utrzymania pojazdy w ruchu prostoliniowym. Z tego względu przejście odcinka toru prostego na odcinek w łuku musi być wykonane w sposób stopniowy tak aby nie powodować silnych rzutów bocznych. Realizuje się to za pomocą stawianego między prostą a łuk kołowy odcinka toru o specjalnym kształcie zwanego krzywą przejściową. Kształt krzywej przejściowej oznacza się zmiennym promieniem, malejącym od strony odcinka prostoliniowego do wartości promienia danego łuku kołowego.
Pochylenie miarodajne (lm) – największe pochylenie o nieograniczonej długości, po którym może poruszać się pociąg o określonej masie i prędkości.
• magistrala pierwszorzędna 6‰
• magistrala drugorzędna- 10‰
• znaczenia miejscowego-20‰
lm=tgα=Δh/l (*1000‰)
Pochylenie miarodajne na stacjach i mijankach (tory główne i przeznaczone do postojów wagonów) powinny być położone poziomo lub na pochyleniu do 0,5‰ w pewnych przypadkach i dopuszcza pochylenie niwelety (teren wyrównany dla linii kolejowej (zniwelowany)) do 6‰.
Profil podłużny- przedstawia się w postaci rzutu wyprostowanej krawędzi torowiska na płaszczyznę. Do wykonywania schematu stosuje się podziałkę poziomą 1:10000 i pionową 1:1000. Profil powinien zawierać
• elementy i rzędne terenu;
• położenie niwelety linii;
• oś wyprostowanej linii z sytuacją po jej obu stronach;
• stacje, mijanki, przystanki osobowe, budowle inżynierskie i inne...
• rozmieszczenie prostych i łuków;
• podział linii na kilometry i hektometry;
• schemat odwadniania i wysokości nasypów i głębokości przekopów.
Zalecane wartości minimalne promieni łuków pionowych
Rodzaje torów
Promień łuku pionowego [m]
Tory przeznaczone do jazdy z prędkością max ponad 160 km/h
20 000
Tory przeznaczone do jazdy z prędkością max od 141 do 160 km/h
15 000
Tory główne linii magistralnych i pierwszorzędnych
10 000
Tory główne linii drugorzędnych i tory główne dodatkowe linii magistralnych i pierwszorzędnych na stacjach
5 000
Tory główne dodatkowe linii drugorzędnych
2 500
Tory linii znaczenia miejscowego i tory boczne wszystkich kategorii linii
Skrajnia:
Określa się ją w odległościach mieszanych od osi toru i poziomu główki szyny (pgs):
Pionową mierzy się od poziomu główki szyny;
Poziomą mierzy się od osi toru;
Skrajnia taboru- określa obrys, poza który nie może wystawać żadna część pojazdu szynowego wraz z ładunkiem stojącego na torze prostym.
Skrajnie ładowni- określa największe dopuszczalne wymiary ładunku na wagonie.
...
anasko