Transport intermodalny
Transport intermodalny jest rodzajem transportu kombinowanego (przewóz towarów przy użyciu co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu) z ograniczeniem, iż konieczne jest jednostkowanie ładunku (tzn. towar podlega manipulacjom przeładunkowym wraz z całą jednostką- urządzeniem lub środkiem transportowym). Aby można było mówić o transporcie intermodalnym spełnione muszą zostać następujące warunki:
• na płaszczyźnie techniczno-technologicznej- przystosowanie środków transportu z różnych gałęzi oraz urządzeń przeładunkowych i manipulacyjnych do obsługi tej samej, zunifikowanej jednostki ładunkowej;
• na płaszczyźnie organizacyjnej- jeden operator obejmuje pieczę nad całym procesem transportowym;
• na płaszczyźnie dokumentacyjnej- jeden dokument transportowy na całą trasę dostawy;
• na płaszczyźnie cenowej- podobne lub wręcz takie same zasady kwotowania cen za przewóz jednostki ładunkowej środkami różnych gałęzi transportu, aż do przedkładania klientowi jednej stawki obejmującej cały proces dostawy;
• na płaszczyźnie prawnej- jeden kontrakt obejmujący cały proces transportowy wraz z jednolitym systemem regulacji i odpowiedzialności.
Chcąc usystematyzować przewozy intermodalne można podzielić je ze względu na następujące kryteria:
• zasięg:
• przewozy krajowe;
• międzynarodowe;
• kontynentalne;
• międzykontynentalne;
• charakter użytych środków transportowych
• przewozy szynowo-drogowe;
• przewozy szynowo-drogowo-morskie;
• przewozy szynowo-drogowo-rzeczne;
• przewozy szynowo-drogowo-lotnicze;
• oraz przewozy drogowo-morskie i drogowo-lotnicze;
• charakter operatora:
• transport bezpośredni – operatorem jest przewoźnik
• transport pośredni – operatorem jest przewoźnik pomocniczy.
• rodzaj użytych jednostek ładunkowych:
• kontenery
• kontenery ISO
• Eurokontenery
• nadwozia wymienne
• w przewozach szynowo-drogowych dodatkowo są to:
• naczepy
• ciężarówki z przyczepami
Głównym typem przewozów intermodalnych są przewozy kontenerowe, które dzięki światowej unifikacji w znaczny sposób usprawniły transport międzynarodowy (w tym również międzykontynentalny) z wykorzystaniem dróg morskich. I tak w przypadku przewozów morskich do transportu kontenerów wykorzystywane są przystosowane specjalnie do tego celu kontenerowce oraz inne statki takie jak semikontenerowce czy rorowce. W transporcie drogowym wykorzystuje się między innymi ciągniki siodłowe wyposażone w specjalne naczepy kontenerowe. Natomiast w transporcie kolejowym do przewozu kontenerów służą wagony kontenerowe oraz wagony-platformy. Wagony kontenerowe jest pozbawioną podłogi oraz ścian bocznych stalową konstrukcją ramową opartą na 2 lub 4 osiach, wyposażoną w odpowiednio liczbę czopów do mocowania kontenerów. Wagony-platformy są to wagony z drewnianą podłogą wyposażone w odpowiednią liczbę czopów mocujących. Do przeładunków w przypadku tego typu przewozów wykorzystywane są specjalne terminale kontenerowe w portach morskich i lotniczych oraz przy ważniejszych stacjach kolejowych.
Drugą podstawową technologią transportu multimodalnego są przewozy szynowo-drogowe, których istota polega na tym, iż na głównym odcinku przewozowym środek transportu drogowego (rozumiany jako samochód ciężarowy z przyczepą lub bez, ciągnik z naczepą lub samą naczepę), wraz z umieszczonym na nim ładunkiem, korzysta z usługi przewozowej transportu kolejowego, natomiast dowóz ładunku do i ze stacji końcowych zapewnia środek transportu samochodowego. W transporcie tym często wykorzystuje się jako jednostki ładunkowe nadwozia wymienne, będące samochodowymi skrzyniami ładunkowymi pozbawionymi podwozia, do przewozu których wykorzystuje się platformy kontenerowe przystosowane do mocowania i zabezpieczenia tego typu jednostek. Specjalne wzmocnienia i rowki nadwozi wymiennych umożliwiają ich przeładunek pionowy za pomocą chwytaka kleszczowego. Innym często stosowanym sposobem transportu szynowo-drogowego są tzw. przewozy konwojowane- samochody ciężarowe lub naczepy umieszczane są na specjalnych wagonach z obniżoną podłogą lub z kieszeniami w których umieszczane są tylko osie naczepy z kołami, natomiast kierowcy odbywają podróż tym samym pociągiem w wagonie pasażerskim (sypialnym).
Podsumowując warto zauważyć, iż zadaniem transportu intermodalnego jest wykorzystanie specyficznych cech oferowanych przez różne gałęzie transportu, co w konsekwencji ma prowadzić do obniżenia kosztów procesu transportowego oraz zwiększenia liczby możliwych wariantów przewozowych. Może to również przyczynić się do podniesienia jakości usług (szybkość oraz terminowość dostaw, zwiększona częstotliwość okazji załadowczych, zmniejszenie ryzyka uszkodzenia towaru, lepsza dostępność do usług transportowych itp.). Dzięki tym korzyściom możliwe jest zwiększenie zysków zarówno eksportera jak i importera.
Bibliografia:
Neider Janusz ”Transport intermodalny” Wydawnictwo PWE 1997r.
2/3
anasko