Ziołolecznictwo - Ożarowski.doc

(4052 KB) Pobierz
Ziołolecznictwo - Poradnik dla lekarzy

ZIOŁOLECZNICTWO


Autorzy

Prof. dr hab. med. Julian Aleksandrowicz

Prof. dr. hab. med. Alfons Chodera

Dr fil. Jan Dobrowolski

Dr med. Witold Dudziński

Doc. dr hab. med. Biruta Fąfrowicz

Dr med. Jerzy Hofman

Dr med. Maria Jurewicz

Dr med. Adam Kazior

Prof. dr hab. med. Jan Kowalewski

Doc. dr hab. farm. Jan Krupiński

Prof. dr. hab. med. Jolanta Krupińska

Prof. dr. hab. med. Piotr Kubikowski

Prof. dr. hab. med. Jan Łańcucki

Dr hab. n. farm. lek. Janina Majcherczyk

Doc. dr. hab. farm. Aleksander Ożarowski

Dr med. Bogdan Pirwitz

Dr med. Wojciech Rewerski

Dr med. Arkadiusz Stańczyk

Prof. dr hab. med. Kazimierz Stawiński

Dr med. Augustyn Szozda

Prof. dr hab. med. Jan Szymański

Dr med. Andrzej Tilszer

Doc. dr hab. med. Michał Troszyński

Prof. dr hab. fil. Irena Turowska


ZIOŁOLECZNICTWO

PORADNIK DLA LEKARZY

pod redakcją

doc. dra hab. ALEKSANDRA OŻAROWSKIEGO

Wydanie III

WARSZAWA 1982

PAŃSTWOWY ZAKŁAD WYDAWNICTW LEKARSKICH


© Copyright by Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich

Warszawa 1976, 1980, 1982

Redaktorzy

mgr Danuta Burlińska

mgr Krystyna Niecikowska-Jastrzębska

mgr Anna Ołdachowska

mgr Elżbieta Padło

mgr Jadwiga Zawadzka

mgr Zofia Żakowska

Redaktor techniczny

Teresa Sajdakowska

Korektorzy

Irena Grzybowska

Małgorzata Kośmicka

Projekt oprawy

 

Joanna Chmielewska

ISBN 83-200-0640-6

PAŃSTWOWY ZAKŁAD WYDAWNICTW LEKARSKICH — WARSZAWA 1982

Wydanie III — przedruk z wyd. II. Nakład 50 000+250 egz. Objętość a.w. 49,2 = 49 a.d. Papier druk. sat. kl. V, 63 g, 82 X 104 cm. Oddano do składania w kwietniu 1982 r. Podpisano do druku we wrześniu 1982 r. Druk ukończono w październiku 1982 r. Zam. nr 310-K-82. B-20.

CIESZYŃSKA DRUKARNIA WYDAWNICZA, CIESZYN, UL. POKOJU 1

Cena zł 350,—


PRZEDMOWA

Drugie wydanie „Ziołolecznictwa” ukazuje się w okresie, gdy nastąpiła faktyczna akceptacja leków pochodzenia roślinnego, które z pozycji zaledwie tolerowanych środków para-medycznych awansowały na „współpartnerów” chemioterapeutyków. Złożyło się na to wiele przyczyn, ale dwie spośród nich wydają się najważniejsze. Pierwszą było ujawnienie, jak dalece niektóre z ubocznych działań leków syntetycznych są szkodliwe, a nawet groźne dla ludzi, szczególnie dla dzieci, kobiet w ciąży, osób w wieku podeszłym i rekonwalescentów po ciężkich chorobach lub operacjach. Drugą okolicznością było to, że nowoczesna medycyna nie poczyniła znaczących postępów w leczeniu wielu chorób przewlekłych, że ma również trudności w opanowaniu niektórych zakażeń endogennych, takich jak biegunki dziecięce, zatrucia pokarmowe lub zespoły czerwonkowe, pomimo wykrycia około 100 tysięcy antybiotyków, z których 150 znalazło zastosowanie w lecznictwie. Jeśli dodamy, że najczęstszą przyczyną zgonów jest od lat choroba krążeniowa oraz nowotwory, to sukcesy medycyny nie wydają się rewelacyjne, jak się powszechnie sądzi, a masowe stosowanie silnie i szybko działających leków syntetycznych niekoniecznie i nie zawsze jest uznawane za cechę nowoczesności.

Preparaty ziołowe mogą oddać nieocenione usługi nie tylko w schorzeniach przewlekłych, gdy stosuje się je jako leki główne, lecz także w stanach ostrych i podostrych, gdy towarzyszą chemioterapeutykom jako środki pomocnicze, uzupełniające, synergiczne lub przemienne. Nowocześnie pojmowane ziołolecznictwo polega na racjonalnym wykorzystaniu różnorodnych właściwości leczniczych wyciągów roślinnych, izolowanych związków czynnych i specyfików ziołowych oraz na skutecznym łączeniu ich z chemioterapeutykami, jeśli zajdzie tego potrzeba. W opanowaniu tej trudnej umiejętności pomocna będzie niniejsza książka (przedruk II wyd.), opracowana przez zespół specjalistów. Uwzględniono w nim najnowsze dane z piśmiennictwa naukowego, zarówno odnośnie do właściwości i składu chemicznego samych roślin leczniczych, jak i działania farmakologicznego oraz zastosowania klinicznego wielu preparatów i specyfików ziołowych. Spełniając życzenia wielu lekarzy, w części ogólnej książki zamiesz-

5


czono preparaty roślinne wytwarzane w krajach socjalistycznych i w niektórych krajach zachodnich. W porównaniu z wydaniem poprzednim rozszerzono część specjalistyczną książki o cztery nowe rozdziały: „Choroby oczu”, „Choroby jamy ustnej”, „Choroby nosa, gardła, krtani i uszu” oraz „Choroby neurologiczne”. Zamieszczone rozdziały nie wyczerpują jednak wszystkich możliwości stosowania leków roślinnych, dlatego w następnych wydaniach zostaną m. in. uwzględnione choroby psychiatryczne, choroby krwi, choroby wyniszczające oraz choroby dzieci.

Pragnę gorąco podziękować wszystkim współautorom II wydania „Ziołolecznictwa” za wzięcie udziału w jego opracowaniu, jak również opiniodawcom za wnikliwą, twórczą ocenę poszczególnych rozdziałów.

Zwracam się do lekarzy korzystających z poradnika, aby zechcieli podać własne spostrzeżenia, szczególnie dotyczące skuteczności zamieszczonych zestawów recepturowych, korzystnej lub niekorzystnej interakcji lek ziołowy — lek syntetyczny, możliwości szerszego stosowania preparatów roślinnych, ewentualnych działań ubocznych itp. Te spostrzeżenia zostaną wykorzystane przy opracowywaniu kolejnego wydania „Ziołolecznictwa”. Listy proszę kierować pod adres: ul. Narbutta 41/43 m.32, 02-536 Warszawa.

Doc. dr hab. Aleksander Ożgrowski


SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów              13

Część ogólna

Współczesne ziołolecznictwoprof. dr hab. med. Piotr Kubikowski, dr med. Wojciech J. Rewerski              15

Rośliny lecznicze z upraw i ze stanu naturalnegoprof. dr hab. fil. Irena Turowska, doc. dr hab. farm. Jan Kozłowski              21

Mikroelementy a ziołolecznictwoprof. dr hab. med. Julian Aleksandrowicz, dr fil. Jan Dobrowolski              27

Wyciągi roślinne i ich otrzymywaniedr hab. n. farm., lek. Janina Majcherczyk              38

Wyciągi wodne              40

Wyciągi alkoholowe              42

Rośliny lecznicze stosowane w fitoterapiidoc. dr hab. farm. Aleksander Ożarowski              44

Farmakodynamika ważniejszych substancji roślinnych prof. dr hab. med. Jolanta Krupińska               283

Antrazwiązki               283

Azuleny               286

Flawonoidy               287

Garbniki               292

Glikozydy nasercowe (kardenolidy)               294

Gorycze               308

Kumaryny               309

Saponiny               316

Śluzy               320

Część szczegółowa

Choroby serca i naczyńprof. dr hab. med. Alfons Chodera, doc. dr hab. med. Aleksander Mrozikiewicz               323

Ostra i przewlekła niewydolność serca — Insufficientia cordis acuta et chronica               324

Względna niewydolność krążenia — Insufficientia circulatoria relativa               330

Zaburzenia rytmu serca — Allorhythmia               335

Nerwica serca — Neurosis cordis               333

Nadciśnienie tętnicze — Hypertensio               339

7


Podciśnienie tętnicze — Hypotensio               344

Dusznica bolesna — Angina pectoris              346

Schorzenia obwodowych naczyń krwionośnych               348

Leki stosowane w schorzeniach naczyń żylnych               349

Miażdżyca naczyń — Atherosclerosis .........              350

Choroby układa oddechowegodoc. dr hab. med. Biruta Fąfrowicz, prof. dr hab. med. Jan Kowalewski              352

Ostry nieżyt oskrzeli — Bronchitis acuta              358

Przewlekły nieżyt oskrzeli — Bronchitis chronica              359

Rozstrzenie oskrzeli — Bronchiectasis              361

Dychawica oskrzelowa — Asthma bronchiale              362

Zapalenie płuc — Pneumonia              364

Ropień płuc — Abscessus pulmonum              365

Gruźlica płuc — Tuberculosis pulmonum              365

Zapalenie opłucnej — Pleuritis              366

Choroby przewodu pokarmowegodr med. Bogdan Pirwitz, dr med. Andrzej Tilszer               363

Zapalenie przełyku — Oesophagitis               369

Owrzodzenie trawienne przełyku — Ulcus pepticum oesophagi               372

Achalazja przełyku — Achalasia oesophagi               375

Rak przełyku — Carcinoma oesophagi               377

Uchyłkowatość przełyku — Diverticulosis oesophagi               380

Przepuklina przeponowa — Hernia diaphragmatica               381

Ostry nieżyt żołądka — Gastritis acuta               384

Przewlekły nieżyt żołądka — Gastritis chronica               386

Żółciowy nieżyt żołądka — Gastritis biliaris               388

Zaburzenia neurowegetatywne czynności żołądka — Gastropathia functionalis               390

Rak żołądka — Carcinoma ventriculi               396

Wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy — Ulcus pepticum ventriculi et duodeni               400

Krwawienia z przełyku, żołądka i dwunastnicy — Haemorrhagia e tractu digestivo               407

Biegunki — Diarrhoeae               409

Zespół złego wchłaniania — Syndroma malabsorptionis               411

Robaczyca przewodu pokarmowego — Helminthiasis               415

Nienowotworowe choroby jelita grubego               417

Nowotwory jelita grubego — Neoplasmata coli               428

Żylaki odbytu — Varices haemorrhoidales               432

Choroby wątroby, dróg żółciowych i trzustkidr med. Arkadiusz Stańczyk, doc. dr hab. farm. Aleksander Ożarowski               435

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin