C__DOCUME~1_ADMINI~1_USTAWI~1_Temp_plugtmp-14_plugin-1pg3mc577f3s1a54rgy3.pdf

Andrzej Rakowski

kręgosłu

p w

stresie

Jak pokonać ból i

jego przyczyny

GWP

GDAŃSKIE

WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNI-

Psychologiczne, Gdańsk 1994

Wszystkie prawa zastrzeżone.

Książka ani jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden

inny sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego

przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa

Psychologicznego.

Wydanie trzecie

(dodruk)

Redakcja: Aleksandra Mucek, Elżbieta Babińska

Opracowanie graficzne: Jarosław Czarnecki

ISBN 83-85416-40-4

Druk: „Stella Maris"

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

81-753 Sopot, ul. Bema 41 la, teljfax (058) 551 61 04

e-mail: gwp@gwp.gda.pl, http:/ / www.gwp.gda.pl

SPIS TREŚCI

2.2. Przeciwwskazania ............................................

2.3. Wiek chorego a terapia ręczna i autoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

,'ł. Zaburzenia czynności ruchowych kręgosłupa i miednicy

oraz wynikające z nich dolegliwości ...................................

3.1. Zespoły przeciążeniowe kręgosłupa i miednicy ......................-;

3.1.1. Przeciążenia w obrębie miednicy .. .... .... .... .... ..........

3.1.1.1. Podrażnienia więzadeł miednicy ....................

3.1.1.2. Podrażnienie mięśni miednicy .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..

3.1.1.3. Zaburzenia ruchomości stawu biodrowego. Zmiany

zwyrodnieniowo-zniekształcające stawów biodrowych

(coxarthrosis) ...................

3.1.1.4. Zapobieganie zaburzeniom czynnościowym

jako profilaktyka zwyrodnienia stawów biodrowych ...,, l

3.1.2. Zniekształcenia naturalnych krzywizn kręgosłupa ............. l

3.1.2.1. Zespół hiperlordozy lędźwiowej ..................... l

3.1.2.2. Zespół hiperlordozy szyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . <

PRZEDMOWA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

01) AUTORA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CZĘŚĆ PIERWSZA.

ZESPOŁY ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH NARZĄDÓW RUCHU

. . . . . .

1. Zaburzenia czynności ruchowych stawów kręgosłupa

oraz stawów kończyn

..............................................

1.1. Zaburzenia czynności ruchowych stawów, równowaga statyczna

stawów i mięśni ..............................................

1.1.1. Zaburzenia czynności ruchowych stawów

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.1.2. Równowaga statyczna stawów i mięśni. Blokada stawu

. . . . . . . . .

1.2. Podrażnienie tkanki łącznej i mięśniowej, okostnej oraz skóry

i tkanki podskórnej

............................................

1.2.1. Podrażnienia tkanki łącznej okołostawowej

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.2. Podrażnienie mięśni

.. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .

1.2.2.1. Ból

............................................

1.2.2.2. Podwyższony tonus mięśniowy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.2.3. Przeciążenia statyczne mięśni

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.2.4. Skutki przeciążenia statycznego mięśni

. . . . . . . . . . . . . .

1.2.3. Podrażnienie okostnej

....................................

1.2.4. Podrażnienie skóry i tkanki podskórnej

.. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..

2. Wskazania i przeciwwskazania w terapii manualnej

oraz autoterapii dolegliwości odkręgosłupowych

........................

2.1. Wskazania. Zwyrodnienie stawów. Dyskopatia

.....................

3.1.2.3. Dyslordoza lędźwiowa

- spłaszczenie kręgosłupa lędźwiowego . . . . . . . . . . . . . . . 69

3.1.3. Nadruchomość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

3.2. Objawy kliniczne zespołów korzeniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

3.2.1. Małe uszkodzenie międzykręgowe (wg Maigne'a) . . . . . . . 75

3.2.1.1. Zaburzenia koordynacji jednostki ruchowej kręgosłupa .. 76

3.2.1.2. Przyczyny małego uszkodzenia międzykręgowego ...... 77

3.2.1.3. Dolegliwości spowodowane małymi uszkodzeniami

międzykręgowymi .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 78

3.2.1.4. Blokada śróddyskowa jądra galaretowatego . . . . . . . . . . . 82

3.2.2. Wypadnięcie j ądra galaretowatego dysku międzykręgowego

Dyskopatia ............................................ 84

3.2.2.1. Dolegliwości towarzyszące wypadnięciu jądra

galaretowatego na poziomie L4/Ls i Ls/Si .... .... .... . 85

3.2.2.2. Rokowania w terapii ręcznej dyskopatii . . . . . . . . . . . . . . . 86

3.2.2.3. Leczenie dyskopatii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

3.3. Zespoły psychogenne .. .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... 88

3.3.1. Skutek psychogenny w narządach ruchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

3.3.1.1. Zaburzenia napięcia mięśniowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

3.3.1.2. Wady postawy ciała jako skutek psychogenny . . .. . . .. . 89

3.3.1.3. Zaburzenia koordynacji czynności oddechowych

jako skutek psychogenny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

3.3.2. Dlaczego zespoły psychogenne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

3.3.3. Człowiek jako jedność psychofizyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

3.3.4. Terapia skutków psychogennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

3.3.4.1. Motywacje do podjęcia terapii lub autoterapii . . . . . . . . . . 97

3.3.4.2. Umowa terapeutyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

\\A. Skutki przeciążenia statycznego w narządach ruchu . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

5. l A. Zespól korzeniowy m-c/.ywiHt y (lumhago,

zapalenie wielonerwowr, rwa kuLszowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.1.5. Dyskopatia (wypadnięcie ja.dra miażdżystego) . . . . . . . . . . . . .

5.1.6. Nadmierny zakres ruchu w próbie Laseque'a . . . . . . . . . . . . . .

.2. Odzyskiwanie równowagi statycznej

- zasady postępowania docelowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.2.1. Poizometryczna relaksacja mięśni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.2.2. Trening siłowy wzmacniający mięśnie osłabione . . . . . . . . . . . .

.3. Poizometryczna relaksacja więzadeł i mięśni

oraz mobilizacje stawów w zespołach przeciążeniowych miednicy . . . .

5.3.1. Autoterapia podrażnienia więzadeł krzyżowo-biodrowych

5.3.2. Autoterapia podrażnienia więzadła krzyżowo-guzowego . . . . .

5.3.3. Autoterapia podrażnienia więzadła biodrowo-lędźwiowego . . .

5.3.4. Autoterapia podrażnienia więzadeł międzykolcowych

oraz nadkolcowych rejonu lędźwiowo-krzyżowego . . . . . . . . . . .

5.3.5. Poizometryczna relaksacja mięśnia gruszkowatego . . . . . . . . .

5.3.6. Poizometryczna relaksacja mięśnia pośladkowego średniego . .

5.3.7. Autoterapia bólów stawu biodrowego

oraz ograniczeń ruchomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.3.7.1. Zwalczanie bólu stawów biodrowych . . . . . . . . . . . . . .

5.3.7.2. Rotacja wewnętrzna bioder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.3.7.3. Przeprost oraz prostowanie biodra. Zginanie . . . . . . . .

5.3.7.4. Odwodzenie w stawie biodrowym. Przywodzenie , , . .

5.3.7.5. Siady i inne pozycje rozciągające . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.3.8. Mobilizacje pośrednie w bólach kości ogonowej . . . . . . . . , . , , ,

A. Zniekształcenia naturalnych krzywizn kręgosłupa.

Badanie, autobadanie, autoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.4.1. Poizometryczna relaksacja mięśni nadmiernie przykurczonych w

zespołach hiperlordozy i dyslordozy lędźwiowej . . . . . . . . . . .

5.4.1.1. Poizometryczna relaksacja prostowników bioder i

zginaczy kolan wraz ze zginaczami podeszwowymi stopy. Pseudo-

Laseque .....................................

5.4.1.2. Test Mennella. Poizometryczna relaksacja

zginaczy bioder oraz prostowników kolan . . . . . . . . . .

5.4.1.3. Poizometryczna relaksacja mięśni prostowników

odcinka lędźwiowego kręgosłupa . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.4.2. Trening wzmacniający mięśnie osłabione

w hiperlordozie lędźwiowej . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

5.4.3. Trening wzmacniający mięśnie osłabione

dyslordozą lędźwiową . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

5.4.4. Poizometryczna relaksacja mięśni nadmiernie przykurczonych w

hiperlordozie szyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.4.4.1. Poizometryczna relaksacja mięśni karku . . . . . . . . . . .

5.4.4.2. Poizometryczna relaksacja mięśni prostowników

głowy i karku ................................

5.4.4.3. Poizometryczna relaksacja mięśni

piersiowych większych .........................

5.4.5. Trening wzmacniający mięśniu osłabiono w hiperlordozie szyjnej

CZĘŚĆ DRUGA. BADANIE, AUTOBADANIE, DIAGNOZA, AUTODIAGNOZA,

AUTOTERAPIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

4. Zespoły korzeniowe - badanie, diagnoza, autoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

4.1. Ruchomość kręgosłupa - badanie. Mobilizacje czynne . . . . . . . . . . . . . . . 104

4.1.1. Graficzny obraz ruchomości kręgosłupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

4.1.2. Badanie ruchomości kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego .. .. .. .. 106

4.1.3. Zasada bezbolesności i ruchu przeciwnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

4.2. Mobilizacje czynne kręgosłupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

4.2.1. Seans zabiegowy mobilizacji czynnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

4.2.2. Zasady mobilizacji czynnych kręgosłupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

4.2.2.1. Zasada łączenia kierunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

4.2.2.2. Zasada progresywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

4.2.2.3. Zasada symetryczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .' . . . . . . 117

5. Zespoły przeciążeniowe -badanie, diagnoza, autoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . 121

5.1. Próba Laseque'a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

5.1.1. Norma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

5.1.2. Pseudo-Laseąue: przykurcz prostowników biodra

lub/oraz zginaczy kolana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

5.1.3. Zespół korzeniowy rzekomy rejonu piersiowo-lędźwiowego,

lędźwiowego oraz lędźwiowo-krzyżowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

5.4.6. Zwiększanie ruchomości odcinka piersiowego kręgosłupa

przy „okrągłych" plecach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

6. Postępowanie w stanach ostrych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

6.1. Postępowanie w stanach ostrych lumbago i dyskopatiach . . . . . . . . . . . . 183

6.1.1. Badanie, autobadanie, diagnoza w dyskopatiach i lumbago .. ... 185

6.1.2. Łóżko i pozycje niebolesne - terapia ułożeniowa .. . . .. . . .. . . .. 185

6.1.3. Mobilizacje czynne kręgosłupa lędźwiowego

w lumbago oraz dyskopatii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.2. Postępowanie w stanach ostrych bólów lędźwiowo-krzyżowych, miednicy i

kończyn dolnych charakterystycznych dla zespołów przeciążeniowych

................................. 191

6.3. Postępowanie w ostrych bólach grzbietu . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 196

6.3.1. Mobilizacj a czynna odcinka piersiowego kręgosłupa

w skłonie w przód .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. 197

6.3.2. Mobilizacja czynna odcinka piersiowego kręgosłupa

w skłonie w tył ........................................ 198

6.3.3. Mobilizacja środkowego odcinka piersiowego kręgosłupa

w rotacji w prawo .. .... .... .... .... .... .... .... .... .... 199

6.4. Postępowanie w stanach ostrych rejonu szyjno-barkowego ........... 200

6.4.1. Ćwiczenia izometryczne z oporem przy całkowitej bólowej

blokadzie ruchomości szyi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

6.4.2. Zasada „odchodzenia od bólu" .. .... .... .... .... .... .... ... 204

6.4.3. Zasada „dochodzenia do bólu" ............................. 205

7. Mobilizacje uciskowe punktów maksymalnie bolesnych .................. 207

8. Reakcje pozabiegowe .. .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ... 211

8.1. Reakcje po zabiegach ręcznych na stawach kręgosłupa i miednicy ..... 211

8.2. Reakcje pozabiegowe po igłoterapii .. .... .... .... .... .... .... .... 212

8.3. Reakcje pozabiegowe po autoterapii ............................. 212

9. Pozorna i rzeczywista nierówność długości kończyn dolnych

oraz jej znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

9.1. Autobadanie stanu czynnościowego miednicy ...................... 214

9.2. Korygowanie rzeczywistej różnicy długości kończyn dolnych .......... 216

10. Profilaktyka bólów i dolegliwości odkręgosłupowych .................... 219

10.1. Utajone zaburzenia czynności narządów ruchu u dzieci . . . . . . . . . . . . . 219

10.2. Zespół siedmiu objawów wczesnodziecięcych ...................... 220

10.3. Zapobieganie dolegliwościom odkręgosłupowym

podczas odpoczynku i przy pracy .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . 221

10.3.1. Utrzymywanie prawidłowych postaw ciała

podczas odpoczynku i przy pracy ........................ 222

10.3.2. Ćwiczenia ochraniające według Jamesa Mathe'a .. .... .... .. 227

10.3.3. Ćwiczenia niewskazane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

10.4. Tryb życia. Bezruch. Otyłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

10.5. Chorzy „internistyczni", „chirurgiczni". Sportowcy wyczynowi ....... .231

BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

PRZEDMOWA

„O ile Bóg przebacza zawsze, a człowiek przebacza czasem -

natura nie przebacza nigdy. Gdy ktoś sprzeciwia się natur ona

go karci, mści się, odpowiada ciosem".

Współczesna cywilizacja ustawicznie przeciwstawia się naturze, czego

skutki, w postaci różnych dolegliwości i chorób, stają się problemem

społecznym, jakby nieuniknioną za to karą. Takim problemem społecznym

wieku XX dolegliwości narządów ruchu, a szczególnie bóle odkręgosłupowe.

Według danych angielskich badaczy 80% społeczeństwa cierpi na bóle krzyża.

Dlatego zapewne obserwujemy tendencje powrotu do natury przez

stosowanie maksymalnie naturalnych sposobów leczenia, wywodzących się

z medycyny ludowej, jak znane powszechnie kręgarstwo.

Takie też korzenie ma medycyna manualna, przedstawiona w książce

Kręgosłup w stresie. Poradnik dla terapeuty i pacjenta.

Andrzej Rakowski mówi tu o terapii i rehabilitacji odwracalnych

zaburzeń funkcji narządu ruchu. Opisywana metoda, którą można by nazwać

rehablitacją ręczną, oparta na znajomości anatomii i fizjologii człowieka,

opracowana i zbadana przez współczesnych lekarzy zajmujących się me

dycyną manualną, wsparta wielowiekowym doświadczeniem, stała się

bezpiecznym i skutecznym sposobem zwalczania dolegliwości

odkręgosłupowych.

Jest niezastąpiona tam, gdzie medycyna konwencjonalna nie znajduje

zastosowania lub leczy objawowo, a także gdy choroba organiczna zostanie

opanowana. Autor w sposób oryginalny opracował terapię zaburzeń rucho

mości kręgosłupa i ich skutków. Książkę zaadresował do pacjenta i

terapeuty, przy czym terapeutą może być domownik, rehabilitant, lekarz -

słwem każdy proporcjonalnie do swych możliwości.

Kręgosłup w stresie to nie tylko informator, opis technik rehabilitacji, ale

ujęcie problemu w szerszym aspekcie. Przedstawia mianowicie

charakterystykę najczęstszych zespołów bólowych oraz podejmuje próbę

wyjaśnienia mechanizmów tych zaburzeń opierając się na zasadach

biomechaniki. Zwraca między innymi uwagę na psychiczne źródła objawów

somatycznych, a przede wszystkim na rolę stresu w kształtowaniu tych

objawów, co stanowi rzadkość w tego typu literaturze. Uczy profilaktyki i

autoterapii, podkreśla znaczenie czynnego udziału pacjenta w procesie

rehabilitacji, wpaja umiejętności poznania własnego ciała i jego możliwości

fizycznych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: