nikola tesla.pdf

Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Nikola Tesla - inwentor XXI wieku

99% pomysłów, które wydawały się co najmniej szalone dla ludzi z jego okresu, okazało się

bardzo przydatne współcześnie, kiedy jesteśmy w stanie je zrozumieć.

Nikola Tesla urodzil sie 10 lipca 1856 roku, dokladnie o polnocy. Liczba jego patentow siega

1200, nie liczac odkryc, ktore zostaly opatentowane przez asystentow, badz nie zostaly

zgloszone. George Westinghouse wyplacil Tesli tylko czesc pieniedzy z tytulu patentow ktore

wykorzystal, poniewaz firma znalazla sie na krawedzi upadlosci finansowej. Westinghouse

zwrocil sie do Tesli z prosba o umorzenie reszty dlugu. Tesla, traktujacy George jako przyjaciela

zgodzil sie i nigdy nie zobaczyl reszty pieniedzy. Jest to tylko jeden z przykladow ilustrujacy

Tesle jako czlowieka nie przywiazujacego zbyt duzej wagi do finansowych korzysci. Rzadko

spotykana cecha, zwlaszcza w Ameryce tamtego okresu.

"Fotograficzna" pamiec umozliwiala Tesli prace i udoskonalanie idei bez potrzeby konstruowania

modeli i testow. Byl w stanie siegnac w pamieci do strony kazdej ksiazki, ktora przeczytal.

Ponad 99% pomyslow, ktore wydawaly sie co najmniej szalone dla owczesnych ludzi, okazaly

sie prawdziwe i wiele z nich jestesmy w stanie zrozumiec dopiero obecnie. Wedlug Tesli, Teoria

Wzglednosci Einsteina byla bledna. Teoria oparta jest na predkosci swiatla z "ziemskiej"

perspektywy. Einstain zapomnial nadmienic, ze swiatlo w innych czesciach wszechswiata moze

osiagac predkosc wieksza niz ta, ktora powszechnie znamy. Predkosc swiatla zostala zmierzona

po raz pierwszy w 1887 przez dwoch osobnikow wyposazonych w lampe i lusterka. Niewiele sie

pomylili. Ci, ktorzy twierdza z uporem, ze czegos nie da sie zrobic, powinni "odpuscic" sobie i

tym, ktorzy z sukcesem do tego daza.

Marzeniem Tesli bylo "podlaczenie" wszystkich na Ziemi do zrodla darmowej energii, ktora

moglaby byc przesylana w powietrzu (bezprzewodowo) poprzez siec stacjii energetycnych

rozmieszczonych po calej planecie. Energia ta moglaby zasilac srodki transportu i domy.

Calkowicie czyste i bezpieczne zrodlo energii przy ktorej energia nuklearna wydaje sie zbyt

niebezpieczna.

Tesla zostal usuniety z podrecznikow szkolnych we wczesnych latach 50 tych. Wielu ludzi nigdy

o nim nie slyszalo! Jeden z najwiekszych, jesli nie najwiekszy wynalazca naszych czasow zmarl

w 1943 majac 87 lat. Wiele pomyslow zabral ze soba. To co pozostalo to opatentowane prace i

dokumenty, ktore "zniknely" z pokoju hotelowego po jego smierci. To wlasnie Tesla a nie

Marconi wynalazl radio i telefon. TV, trojfazowy AC motor oraz przesylanie energii elektrycznej,

lampy fluoroscencyjne i neonowe, motor bezszczotkowy, komunikacje bezprzewodowa,

wszystkie cewki elektryczne uzywane dzisiaj, cewke Tesli, transformator, hydro generator i

zwiazana z nim produkcja hydroenergii i wiele innych. To Tesla a nie Roentgen zrobil pierwsze

zdjecie z wykorzystaniem promieni X. Mysle, ze nie bedzie przesady w stwierdzeniu iz Tesla

"wynalazl" XXI wiek i wiele z jego pomyslow jest wykorzystywana w obecnej technologii.

Wiekszosc z jego inwencji wyprzedzala owczesna technike o generacje. Prawdopodobnie czesc z

nich wyprzedza obecna. Jest zapewne wiele powodow, dla ktorych nieopublikowane pomysly

Tesli pozostaja dobrze strzezone w archiwach zarowno cywilnych jak i militarnych.

Wardencliffe Tower, Long Island

Nikola Tesla byl nieslychanie plodnym innowacyjnie

geniuszem i humanitarnym wizjonerem. Urodzil sie w

Chorwacji z Serbskim pochodzeniem. Powiedzial kiedys

- "jestem rownie dumny z mojego Serbskiego

pochodzenia jak i z Chorwackiej Ojczyzny". Edukacje

uzyskal w Szkole Politechnicznej w Grazu i

Uniwersytecie Praskim ktora zmuszony byl przerwac po

dwoch latach. Powodem byla smierc ojca i w

konsekwencji narastajace trudnosci finansowe.

Rozpoczal prace w Amerykanskiej firmie telefonicznej w

Budapeszcie a nastepnie w Continental Edison we

Francji. Byl to rok 1882. Zaskakujacym jest fakt, iz

podstawy edukacyjne Tesli dotycza inzynierii

mechanicznej a nie elektrycznej. W czasie wojny w

1884 opuszcza kraj i emigruje do Ameryki, majac 28 lat

i cztery centy w kieszeni. Rekomendowany przez dyrektora Continental Edison - Charlesa

Batchelora, podejmuje prace dla Thomasa Edisona. Pierwsze wrazenia po przybyciu do Ameryki

musialy byc dla Tesli nieco szokujace - " To co zostawilem za soba bylo artystycznie piekne i

inspirujace w kazdej dziedzinie. To co ujrzalem tutaj jest z grubsza obrobiona, malo atrakcyjna

produkcja masowa. Ameryka wydaje sie o 100 lat do tylu w porownaniu z Europa".

Energia elektryczna zostala rozpowszechniona w Ameryce na poczatku lat 70 tych. Znacznie

przyczynila sie do tego zarowka Edisona i zapotrzebowanie na nowe zrodlo energii nieustannie

roslo. Stacja Energetyczna Edisona na ulicy Pearl, na Manhattanie stala sie monopolem.

Drewniane slupy podtrzymujace dyndajace (nierzadko "gole") przewody, wyrastaly jeden po

drugim. Ciekawskie dzieci, wspinajace sie po nich napotykaly niemily szok w kontakcie z

przewodami. Mieszkancy dzielnicy Brooklyn, do tego stopnia opanowali sztuke unikania

porazenia pradem od torow tramwajowych, ze nawet lokalna druzyna baseballowa zyskala

nazwe " Brooklyn Dodgers", od slowa "dodge" - uchylac sie, unikac. Pomimo tych drobnych

niedogodnosci, wiekszosc (zamoznych) mieszkancow Nowego Jorku witala z entuzjazmem

wprowadzenie elektrycznosci do swych domow. Jednym z entuzjastow byl bankier, JP Morgan,

ktory zainwestowal dosc pokazna sume w inwencje Tomasza Edisona. W takiej wlasnie

atmosferze, ubogi Serbski emigrant, gorojacy wzostem ( 193 cm) nad wiekszoscia obecnych,

przekroczyl prog biura Tomasza Edisona. Dla Tesli, Edison byl autorytetem i spotkanie z nim,

oraz perspektywa wspolnej pracy byla wielkim przezyciem. List polecajacy od Charlesa

Batchelora brzmial -" Moj Szanowny Edisonie, znam dwoch wielkich ludzi; jednym jestes ty a

drugim ten oto mlody czlowiek, ktorego polecam".

Tesla przedstawil Edisonowi swoje plany i teorie silnika na prad zmienny. Edison o pradzie

zmiennym wiedzial niewiele. Cala jego praca skupiala sie wokol pradu stalego i jego

powszechnego wykorzystania dla celow komercjalnych. Zastosowanie pradu zmiennego nie

interesowalo go ale juz wtedy zaswitala obawa, ze moze stac sie ten pomysl konkurencja dla

jego planow. Pomimo to, Edison zdecydowal sie zatrudnic Tesle i zlecil mu udoskonalenie stacjii

generatorow. Tesla zaoferowal sie rowniez z usprawnieniem motoru na prad staly Edisona.

Wedlug Tesli, motor mial zyskac 25% efektywnosci. Edison nie sadzil, aby cokolwiek dalo sie

ulepszyc bez jego udzialu, aczkolwiek cos go intrygowalo w Tesli. Edison zaoferowal

wynagrodzenie w wysokosci 50 000 dolarow, co na tamte lata bylo duza suma, zwlaszcza dla

swiezo przybylego emigranta, takiego jak Tesla.

Zarowno Edison jak i Tesla mieli wspolna ceche, charakterystyczna dla geniuszy - mala potrzebe

snu. Edison mogl pracowac "na okraglo" ucinajac sobie krotkie drzemki na kanapie. Tesla

zaczynal prace ok. 10:30 i kontynuowal do wczesnych godzin rannych dnia nastepnego. Jednak

na tym fakcie, cechy wspolne sie koncza. Tesla polegal na "przeblyskach idei". Byl w stanie

opracowac kompletny projekt i przetestowac jego prace w swoim umysle, rzadko robiac notatki.

Co ciekawe, wiekszosc z nich byla gotowa do zastosowania w praktyce, bez potrzeby tworzenia

modelu. Edison dzialal metoda prob i bledow, twierdzac, ze sukce opiera sie w kilku procentach

na inspiracji. Reszta, to mozolna praca i udoskonalanie. Edison byl samoukiem. Tesla posiadal

europejska edukacje. Bylo tylko kwestia czasu zanim te roznice zrodzily konflikt. Po kilku

miesiacach pracy Tesla oznajmil, ze ukonczyl prace zlecona mu przez Edisona. Wywiazal sie ze

zlecenia, wprowadzil poprawki i stosowne ulepszenia. Kiedy upomnial sie o obiecane

wynagrodzenie, Edison wydal sie zaskoczony; - "to byl tylko zart, jak calkiem obrosniesz w

amerykanskie piorka, bedziesz w stanie zrozumiec amerykanski dowcip". Tesla, zdegustowany i

zszokowany, tego samego dnia zlozyl swa rezygnacje. Nie majac srodkow na utrzymanie, podja

prace przy kopaniu rowow odwadniajacych, zarabiajac kilka centow na godzine. Wiesc o tym,

ze niezwykle utalentowany emigrant kopie rowy, rozeszla sie szybko. Kilku inwestorow

zaproponowalo Tesli sfinansowanie projektu. Chodzilo im o opracowanie metody oswietlenia

przy pomocy luku elektrycznego. Nie byla to oferta na jaka Tesla mial nadzieje, ale Inwestorzy

zgodzili sie wylozyc srodki i wkrotce Tesla Electric Light Company podjela prace nad nowa

lampa. Wraz z sukcesem - niezwykle ciekawym w rozwiazaniu i wydajnosci oswietlenia przyszlo

niepowodzenie. Wiekszosc pieniedzy z projektu przeszla w rece inwestorow a Tesli pozostal plik

bezwartosciowych papierow - aukcji gieldowych. Los jednak mial sie wkrotce odwrocic; AK

Brown z Western Union Company, zgodzil sie zainwestowac w idee motoru na prad zmienny.

Tesla podjal prace w malym laboratorium, niedaleko biura Edisona. W krotkim czasie Tesla mial

gotowe podzespoly do produkcji i przesylania energii elektrycznej pradu zmiennego - system,

ktory jest uzywany obecnie na calym swiecie. "Motor ktory skonstruowalem jest dokladnie taki

jaki sobie wyobrazilem. Nie dokonywalem zadnych przerobek ani modyfikacji. Odtworzylem

plan, ktory narodzil sie w mojej glowie". Idea i plan stworzenia nowego rodzaju silnika

zakonczyla sie sukcesem ale batalia o jego komercjalne wdrozenie, miala sie dopiero rozpoczac.

W listopadzie i grudniu 1887 Tesla zarejestrowal siedem patentow z dziedziny wielofazowych

silnikow elektrycznych i przesylania energii. Byly to projekty kompletnych systemow,

zawierajacych generatory, transformatory, linie przesylowe, motory i elementy oswietlenia. Jak

sie pozniej okazalo, byly to najcenniejsze patenty od czasu wynalezienia telefonu.

Przemyslowiec z Pittsburga - George Westinghouse byl czlowiekiem obrotnym i otwartym na

technologiczne zmiany. To on opracowal system hamulcow powietrznych zastosowanych w

pociagach. Gdy dowiedzial sie o odkryciach Tesli, przez glowe przeleciala mu mysl - czy

przypadkiem nie jest to wlasnie brakujace ogniwo w teorii przesylania i dystrybucji energii na

duze dystanse. Nastepnego dnia, George zlozyl wizyte w laboratorium Tesli. Oferta jaka

przedstawil byla interesujaca: $60 000 za przejecie praw do istniejacych patentow, z czego $5

000 w gotowce, 150 akcji udzialowych firmy Westinghouse oraz $2,50 za kazdego "konia

mechanicznego" wyprodukowanej energii elektrycznej. Tesla, majacy juz kolejne plany,

zainwestowal polowe kapitalu w budowe nowego laboratorium.

Nowa technologia opatentowana przez Tesle miala znaczenie przelomowe. Najgorsze przeczucia

Edisona mialy szanse sie urzeczywistnic. Na jednej szali znajdowal sie jego system zasilania,

oparty na pradzie stalym, na drugiej zas, nowy system, poparty przez Westinghouse

Corporation. Jeden z nich mial zostac wybrany i zadecydowac o kierunku rozwoju Amerykanskiej

technologii. Stawka byla wysoka a w takich sytuacjach gra sie ostro.

Edison, zdajac sobie sprawe z powagi sytuacji, rozpoczal wojne propagandowa. Ofiara padlo

poczatkowo kilka bezdomnych psow, starych koni oraz cyrkowy slon. Edison, chcac

zademonstrowac jak niebezpieczny jest prad zmienny, podlaczal nieszczesne czworonogi do

generatora, zakupionego nielegalnie przez prof. Harolda Browna. Jeden z arykulow w owczesnej

prasie skomentowal fakt "tajemniczego" znikania psow i kotow w kilku dzielnicach. Tysiace

zwierzat usmiercono w laboratorium Edisona, Menlo Park w New Jersey, w trakcie

eksperymentow. Niektore "pokazy" odbywaly sie publicznie, na ulicach miasta!

Menlo Park, New Jersey.

Laboratorium Edisona.

Edison ilustrowal prad staly jako spokojna rzeke plynaca od zrodla do morza. Prad zmienny

natomiast, jako burzliwe i gwaltowne wyladowanie, zbyt niebezpieczne aby moglo byc

wykorzystane do celow industrialnych. W tym samym czasie w Nowojorskim wiezieniu

stanowym Auburn miala sie odbyc pierwsza egzekucja przy uzyciu krzesla elektrycznego.

Profesor Brown, zatrudniony przez Edisona, mial okazje wykazac raz jeszcze jak niebezpiecznym

dla zycia moze byc prad zmienny. Generator zostal zainstalowany w wiezieniu. "Krolikiem

doswiadczalnym" zostal William Kemmler, skazany za morderstwo przy uzyciu siekiery. W

makabrycznym spektaklu, nazwanym zlosliwie "Westinghousing," dnia 6 sierpnia 1890 r,

Kemmler zostal pozbawiony zycia w sposob nie majacy nic wspolnego z humanitarnym.

Westinghouse probowal wstrzymac egzekucje jako niehumanitarna i okrutna. Beskutecznie.

Harold Brown usmiercajacy konia w laboratorium Edisona.

Egzekucja Williama Kemmlera, 6 sierpnia 1890.

Pomimo wysilkow ze strony Edisona aby zdyskredytowac konkurencyjna energie i wystraszyc

potencjalnych uzytkownikow, Westinghouse Corporation wygrala przetarg na zainstalowanie

oswietlenia na pierwszej wystawie elektrycznosci, zorganizowanej w Chicago i nazwanej

Wystawa Kolumbijska (Columbian Exposition) dla uczczenia 400 lecia odkrycia Ameryki przez

Krzysztofa Kolumba. Konkurencyjna oferta zlozona zostala przez General Electric Company (

firme ktora przejela Edison Company) i opiewala na $1 000 000. Duza czesc tej sumy miala

pokryc specjalne miedziane przewody do rozprowadzenia pradu stalego. Oferta Westinghouse

byla o polowe nizsza. Wystawa rozpoczela sie wieczorem, dnia 1 maja 1893. Za nacisnieciem

guzika, setki tysiecy lamp rozswietlily zapadajacy zmierzch. "Miasto Swiatla", wspolne dzielo

Tesli i Westinghouse'a napedzane bylo dwunastoma nowiutkimi generatorami o mocy 1 000 koni

mechanicznych kazdy. Dla 27 milionow ludzi, ktorzy zwiedzali wystawe, stalo sie wyjatkowo

"jasne", ze prad zmienny jest technologia przyszlosci i to nie tylko Ameryki.

Wystawa Kolumbijska, Chicago 1

maja 1893r.

Marzenie o ujarzmieniu energii naturalnej i wykorzystaniu jej zasobow zaprzatalo umysl Tesli juz

od dawna. Marzenie to podzielali rowniez amerykanie, aczkolwiek nie mieli pojecia jak sie do

tego zabrac. Przed Tesla pojawilo sie wyzwanie niemniej potezne niz huczace masy wody

wodospadu Niagara. W odroznieniu od amerykanow, Tesla mial pomysl i wiare w to

niesamowite przedsiewziecie. W koncu 1893 roku marzenie mialo sie urzeczywistnic -

Westinghouse uzyskal kontrakt na budowe stacji energetycznej, przetwarzajacej energie

wodospadu na energie elektryczna. Niagara Falls Commission - organizacja odpowiedzialna za

projekt, oglosila przetarg na pozyskanie hydroenergii. Projekty nadchodzace z calego swiata

byly odrzucane jeden po drugim. W swojej roznorodnosci projekty przescigaly sie w

rozwiazaniach, poczawszy od skomplikowanych systemow lin i wielokrazkow, poprzez systemy

pneumatyczne. Jednym z projektow byl system transmisji energii zgloszony przez Edisona. Na

czele komisji stal nie kto inny jak Lord Kelvin, slynny brytyjski fizyk. Kelvin popieral Edisona i

byl przeciwny wykorzystaniu pradu zmiennego do czasu.... wystawy w Chicago, po ktorej

radykalnie zmienil swoja "polaryzacje". Kelvin wraz z komisja przyznali kontrakt kompanii

Westinghouse.

Projekt wymagal ogromnych nakladow pracy. Byl to niezmiernie stesujacy okres dla inzynierow,

mechanikow, robotnikow, jak rowniez inwestorow z elity finansowej swiata takich jak: J P

Morgan, John Jacob Astor, Baron Rotschild oraz W K Vanderbilt. Po pieciu latach koszmarnego

wysilku i niepewnosci projekt dobiegal konca. Inwestorzy nie mieli pojecia jak ten system ma

pracowac ale wizja strumienia pieniedzy naplywajaca do ich bankow pozwalala im spac w miare

spokojnie. Jedyna osoba spiaca rownie spokojnie choc krotko byl Tesla. Caly skomplikowany

uklad generatorow, transformatorow i sieci dystrybucyjnej pracowal w jego trojwymiarowym

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: