Kapuściński Ryszard - Wojna futbolowa.pdf - Kapuściński - dorota_t

Luis Suarez powiedziaþ, Ňe bħdzie wojna, a we wszystko, co mwiþ Luis -

wierzyþem. MieszkaliĻmy razem w Meksyku, Luis dawaþ mi lekcje Ameryki

ýaciıskiej. Czym jest i jak jĢ rozumieę. Potrafiþ przewidzieę wiele wydarzeı. W

swoim czasie przewidziaþ upadek Goularta w Brazylii, upadek Boscha w Dominikanie

i Jimeneza w Wenezueli. Na dþugo przed powrotem Perona wierzyþ, Ňe stary caudillo

bħdzie znowu prezydentem Argentyny, zapowiedziaþ teŇ rychþĢ Ļmierę dyktatora Haiti

Franoisa Duvaliera, ktremu wszyscy dawali wiele lat Ňycia. Luis umiaþ poruszaę siħ

po sypkich piaskach tutejszej polityki, w ktrych tacy amatorzy jak ja grzħŅli

beznadziejnie, co krok popeþniajĢc bþħdy.

Tym razem swojĢ opiniħ o czekajĢcej nas wojnie Luis wygþosiþ po odþoŇeniu

gazety, w ktrej przeczytaþ sprawozdanie z meczu piþki noŇnej rozegranego miħdzy

reprezentacjami Hondurasu i Salwadoru. Obie druŇyny walczyþy o prawo udziaþu w

mistrzostwach Ļwiata, zapowiedzianych na lato 1970 roku w Meksyku. Pierwszy

mecz odbyþ siħ w niedzielħ 8 czerwca 1969 roku w stolicy Hondurasu Tegucigalpie.

Nikt na Ļwiecie nie zwrciþ uwagi na to wydarzenie. DruŇyna Salwadoru

przyjechaþa do Tegucigalpy w sobotħ i spħdziþa w hotelu bezsennĢ noc. DruŇyna nie

mogþa spaę, poniewaŇ byþa obiektem wojny psychologicznej rozpħtanej przez kibicw

Hondurasu. Hotel otoczyþo mrowie ludzi. Tþum waliþ kamieniami w szyby, tþukþ

kijami w blachy i w puste beczki. Raz po raz wybuchaþy haþaĻliwe petardy.

PrzeraŅliwie wyþy klaksony ustawionych przed hotelem aut. Kibice gwizdali,

wrzeszczeli, wznosili wrogie okrzyki. Trwaþo to przez caþĢ noc. Wszystko po tu, Ňeby

druŇyna goĻci, niewyspana, zdenerwowana, zmħczona, przegraþa mecz. W Ameryce

ýaciıskiej sĢ to zwyczajne praktyki, ktre nikogo nie dziwiĢ.

Nastħpnego dnia Honduras pokonaþ zaspanĢ druŇynħ Salwadoru 1:0.

Kiedy napastnik Hondurasu, Roberto Cardona, strzeliþ w ostatniej minucie

zwyciħskĢ bramkħ, siedzĢca w Salwadorze przed telewizorem 18-letnia Amelia

Bolanios zerwaþa siħ i pobiegþa do biurka, gdzie w szufladzie leŇaþ pistolet jej ojca.

Popeþniþa samobjstwo strzelajĢc sobie w serce. "Mþoda dziewczyna, ktra nie mogþa

znieĻę, Ňe jej ojczyzna zostaþa rzucona na kolana" - pisaþ nazajutrz dziennik

Salwadoru "El Nacional". W pogrzebie Amelii Bolanios, transmitowanym przez

telewizjħ, wziħþa udziaþ caþa stolica. Na czele konduktu maszerowaþa kompania

honorowa wojska ze sztandarem. Za trumnĢ okrytĢ flagĢ narodowĢ szedþ prezydent

republiki w otoczeniu ministrw. Za rzĢdem kroczyþa piþkarska jedenastka Salwadoru,

ktra tego dnia rano, wygwizdana, wyĻmiana i opluta na lotnisku w Tegucigalpie,

wrciþa specjalnym samolotem do kraju.

Ale po tygodniu w stolicy Salwadoru - w San Salwadorze, na stadionie o piħknej

nazwie Flor Blance (Biaþy Kwiat) odbyþ siħ rewanŇ. Tym razem druŇyna Hondurasu

spħdziþa bezsennĢ noc: wrzeszczĢcy tþum kibicw wybiþ wszystkie okna w hotelu,

wrzucajĢc do Ļrodka tony zgniþych jaj, zdechþych szczurw i cuchnĢcych szmat.

Zawodnicy zostali przewiezieni na stadion w wozach pancernych I Zmechanizowanej

Dywizji Salwadoru, co uratowaþo ich przed ŇĢdnĢ zemsty i krwi gawiedziĢ, ktra staþa

na trasie przejazdu trzymajĢc portrety bohaterki narodowej - Amelii Bolanios.

Caþy stadion byþ otoczony wojskiem. Wokþ boiska staþy kordony Ňoþnierzy

doborowego puþku Guardia Nacional z rozpylaczami gotowymi do strzaþu. W czasie

odgrywania hymnu Hondurasu stadion wyþ i gwizdaþ. Nastħpnie, zamiast flagi

narodowej Hondurasu, ktrĢ spalono na oczach oszalaþej ze szczħĻcia widowni,

gospodarze wciĢgnħli na maszt brudnĢ, podartĢ Ļcierkħ. Zrozumiaþe, Ňe w tych

warunkach zawodnicy z Tegucigalpy nie myĻleli o grze. MyĻleli, czy wyjdĢ stĢd

Ňywi. "Caþe szczħĻcie, Ňe przegraliĻmy ten mecz" - powiedziaþ z ulgĢ trener goĻci,

Mario Griffin.

Salwador zwyciħŇyþ 3:0.

Prosto z boiska, w tych samych wozach pancernych, odwieziono druŇynħ

Hondurasu na lotnisko. Gorszy los spotkaþ jej kibicw. Bici i kopani, uciekali w

stronħ granicy. Dwie osoby poniosþy Ļmierę. KilkadziesiĢt trafiþo do szpitala.

GoĻciom spalono 150 samochodw. W kilka godzin pŅniej granica miħdzy obu

paıstwami zostaþa zamkniħta.

O tym wszystkim przeczytaþ Luis w gazecie i powiedziaþ, Ňe bħdzie wojna. Byþ kiedyĻ

wytrawnym reporterem i znaþ dobrze swj teren.

W Ameryce ýaciıskiej, mwiþ, granica miħdzy futbolem a politykĢ jest

niezmiernie wĢska. Dþuga jest lista rzĢdw, ktre upadþy lub zostaþy obalone przez

wojsko, poniewaŇ druŇyna narodowa poniosþa poraŇkħ. Zawodnicy druŇyny, ktra

przegraþa, sĢ nazywani pŅniej w prasie zdrajcami ojczyzny. Kiedy Brazylia zdobyþa

w Meksyku mistrzostwo Ļwiata, mj kolega - Brazylijczyk, emigrant polityczny, byþ

zrozpaczony: "Prawica woj skowa - powiedziaþ - ma zapewnione co najmniej piħę lat

spokojnych rzĢdw". W drodze do tytuþu mistrzowskiego Brazylia pokonaþa Angliħ.

WychodzĢcy w Rio de Janeiro dziennik "Jornal dos Sportes" w artykule pt. "Jezus

broni Brazylii" tak wyjaĻnia przyczynħ wygranej: "Ilekroę piþka leciaþa w stronħ

naszej bramki i gol wydawaþ siħ nieuchronny, Jezus spuszczaþ nogħ z obþokw i

wykopywaþ piþkħ na aut". Do artykuþu doþĢczono rysunki ilustrujĢce to

nadprzyrodzone zjawisko.

Kto idzie na stadion, moŇe stracię Ňycie. Oto mecz, w ktrym Meksyk przegrywa

z Peru 1:2. Rozgoryczony kibic meksykaıski woþa ironicznym tonem: Viva Mexico!

W kilka chwil pŅniej ginie zmasakrowany przez tþum. Ale czasem rozbudzone

emocje znajdujĢ ujĻcie w innej formie. Po meczu, w ktrym Meksyk pokonaþ Belgiħ

1:0, pijany ze szczħĻcia Augusto Mariaga - naczelnik wiħzienia dla skazanych na

doŇywocie w Chilpancingo (Meksyk, stan Guerrero), biega z pistoletem w rħku,

strzela w powietrze i z okrzykiem: Viva Mexico! otwiera wszystkie cele

wypuszczajĢc na wolnoĻę 142 groŅnych, ciħŇkich przestħpcw. SĢd uniewinnia

Mariagħ, "poniewaŇ - czytamy w uzasadnieniu wyroku - dziaþaþ w uniesieniu

patriotycznym".

- MyĻlisz, Ňe warto pojechaę do Hondurasu? - spytaþem Luisa, ktry redagowaþ

wtedy

wpþywowy

tygodnik

"Siempre".

- MyĻlħ, Ňe warto - odpowiedziaþ - na pewno coĻ siħ zdarzy.

Nastħpnego dnia rano byþem w Tegucigalpie.

O zmierzchu nadleciaþ nad miasto samolot i zrzuciþ bombħ. Wszyscy sþyszeli wybuch

tej bomby. SĢsiednie wzgrza powtarzaþy gwaþtowny odgþos rozrywanego metalu i

dlatego niektrzy mwili potem, Ňe byþa to caþa seria bomb. Miasto ogarnħþa panika.

Ludzie uciekali do bram, kupcy zamykali sklepy. Porzucone samochody staþy na

Ļrodku ulicy. JakaĻ kobieta przebiegþa chodnikiem woþajĢc: - Moje dziecko, moje

dziecko! Potem umilkþa i zrobiþo siħ cicho. Zapadþa taka cisza, jakby to miasto juŇ nie

Ňyþo. Za chwilħ zgasþo Ļwiatþo i caþa Tegucigalpa pogrĢŇyþa siħ w ciemnoĻciach.

Pognaþem do hotelu, wpadþem do pokoju, wkrħciþem papier w maszynħ i

prbowaþem napisaę depeszħ do Warszawy. Spieszyþem siħ, poniewaŇ wiedziaþem, Ňe

w tej chwili jestem tutaj jedynym zagranicznym korespondentem i Ňe mogħ byę

pierwszym, ktry przekaŇe Ļwiatu wiadomoĻę o wybuchu wojny w ĺrodkowej

Ameryce.

Ale w pokoju byþo bardzo ciemno, nic nie widziaþem. Zszedþem po omacku na

dþ, do recepcji, gdzie poŇyczyli mi Ļwiecħ. Wrciþem, zapaliþem Ļwiecħ i wþĢczyþem

tranzystorowe radio. Spiker czytaþ komunikat rzĢdu Hondurasu o wybuchu wojny z

Salwadorem. Potem przeczytaþ wiadomoĻę, Ňe wojska Salwadoru zaatakowaþy

Honduras na caþej linii frontu. ZaczĢþem pisaę:

TEGUCIGALPA (HONDURAS) PAP 14 LIPCA VIA TROPICAL RADIO RCA

DZISIAJ SZìSTA WIECZOREM ROZPOCZĦýA SIĦ WOJNA SALWADORU Z

HONDURASEM LOTNICTWO SALWADORU ZBOMBARDOWAýO CZTERY

MIASTA HONDURASU STOP JEDNOCZEĺNIE WOJSKA SALWADORU

PRZERWAýY GRANICE HONDURASU USIýUJġC WEDRZEĘ SIĦ W GýġB

KRAJU STOP W ODPOWIEDZI NA ATAK AGRESORA LOTNICTWO

HONDURASU ZBOMBARDOWAýO WAņNIEJSZE OBIEKTY PRZEMYSýOWE

I STRATEGICZNE SALWADORU A SIýY LġDOWE PODJĦýY DZIAýANIA

OBRONNE.

W tym momencie z ulicy zaczĢþ ktoĻ woþaę - Apaga la luz! (Zgasię Ļwiatþo!),

kilka razy, coraz bardziej donoĻnie i nerwowo, wiħc musiaþem zgasię Ļwiecħ. Dalej

pisaþem na Ļlepo, na wyczucie, od czasu do czasu oĻwietlaþem klawiaturħ pþomieniem

zapaþki.

RADIO PODAýO ņE WALKI TOCZġ SIĦ NA CAýEJ SZEROKOĺCI

FRONTU I ņE WOJSKA HONDURASU ZADAJġ ARMII SALWADORU

CIĦņKIE STRATY STOP RZġD WZYWA CAýY NARìD DO OBRONY

ZAGROņONEJ OJCZYZNY I APELUJE DO ONZ O POTĦPIENIE NAPAĺCI.

powaŇny

Zszedþem z depeszĢm dþ, odnalazþem wþaĻciciela hotelu i zaczĢþem go prosię,

Ňeby ktoĻ zaprowadziþ mnie na pocztħ. Byþem tu pierwszy dzieı, zupeþnie nie znaþem

Tegucigalpy. Nie jest to wielkie miasto - ęwierę miliona mieszkaıcwale leŇy na

wzgrzach i ma zawiþy ukþad ulic. WþaĻciciel chciaþ mi pomc, ale nie miaþ nikogo

pod rħkĢ, a mnie siħ spieszyþo. W koıcu zadzwoniþ na policjħ. ņaden policjant nie

miaþ czasu. Wiħc zadzwoniþ do straŇy poŇarnej. Przyszþo trzech straŇakw w strojach

bojowych, w heþmach, z toporkami. WitaliĻmy siħ po omacku, nie widziaþem ich

twarzy. Powiedziaþem, Ňe bþagam, aby zaprowadzili mnie na pocztħ. Znam dobrze

Honduras, kþamaþem, i wiem, Ňe jest to kraj najbardziej goĻcinnych ludzi. Jestem

pewien, Ňe mi nie odmwiĢ. Jest bardzo waŇne, Ňeby Ļwiat dowiedziaþ siħ prawdy, kto

zaczĢþ wojnħ, kto strzeliþ pierwszy i tak dalej, a chcħ ich zapewnię, Ňe napisaþem

najszczerszĢ prawdħ. Teraz decyduje czas, musimy siħ spieszyę.

WyszliĻmy z hotelu. Noc byþa ciemna, widziaþem tylko liniħ ulicy. Nie wiem,

dlaczego rozmawialiĻmy szeptem. Staraþem siħ zapamiħtaę drogħ i liczyþem kroki.

ZbliŇaþem siħ do tysiĢ ca, kiedy straŇacy zatrzymali siħ i jeden z nich zapukaþ do

drzwi. Gþos z wewnĢtrz wypytywaþ nas, coĻmy za jedni. Potem drzwi otworzyþy siħ,

ale tylko na moment, tak Ňeby nie wypuĻcię duŇo Ļwiatþa. Teraz byþem w Ļrodku.

Kazali mi czekaę. W caþym Hondurasie jest tylko jeden aparat telexu i ten aparat byþ

zajħty przez prezydenta republiki. Prezydent prowadziþ telexowĢ wymianħ zdaı z

ambasadĢ Hondurasu w Waszyngtonie, ktrej poleciþ zwrcię siħ do rzĢdu Stanw

Zjednoczonych o pomoc zbrojnĢ. Trwaþo to bardzo dþugo, poniewaŇ prezydent i

ambasador uŇywali niebywale kwiecistego jħzyka, poza tym poþĢczenie rwaþo siħ co

chwilħ.

Dopiero o pþnocy nawiĢzaþem þĢcznoĻę z WarszawĢ. Maszyna wystukaþa numer TL

813480 PAP VARSOVIA. Podskoczyþem z radoĻci. Operator zapytaþ:

- Varsovia to taki kraj?

- To nie kraj. To miasto. Kraj nazywa siħ Polonia.

- Polonia, Polonia - powtrzyþ, ale widziaþem, Ňe ta nazwa nie chce mu siħ z niczym

skojarzyę.

Zapytaþ Warszawy:

HOW RECEIVED MSG BIBI ++ _: ? I Warszawa odpowiedziaþa:

RECEIVED OK OK GREE FOR RYSIEK TKS TKS ++ +!

WyĻciskaþem operatora, Ňyczyþem mu, Ňeby caþy i zdrowy przeŇyþ wojnħ, i

ruszyþem w drogħ powrotnĢ do hotelu. Ledwie znalazþem siħ na ulicy i przeszedþem

kilkanaĻcie metrw, zdaþem sobie sprawħ, Ňe jestem zgubiony. Znalazþem siħ w

straszliwych ciemnoĻciach, w ciemnoĻciach għstych, zbitych, nieprzeniknionych,

jakby czarna i għsta maŅ zalaþa mi oczy, nie widziaþem dosþownie nic, nawet

wyciĢgniħtych przed sobĢ rĢk. Niebo musiaþo siħ zachmurzyę, bo zniknħþy gwiazdy,

nigdzie nie byþo widaę Ňadnego Ļwiatþa.

Byþem sam wĻrd obcego i nie znanego mi miasta, ktrego nie widziaþem, ktre

jakby zapadþo siħ pod ziemiħ. Panowaþa przejmujĢca cisza, miasto milczaþo jak

zaklħte, znikĢd Ňadnego gþosu, Ňadnego dŅwiħku. Szedþem przed siebie, jak Ļlepiec

obmacujĢc mury, rynny i kraty w witrynach sklepw. UĻwiadomiþem sobie, Ňe mj

krok dudni gþoĻno, wiħc zaczĢþem skradaę siħ na palcach. Nagle poczuþem, Ňe mur

skoıczyþ siħ, musiaþem dojĻę do jakiejĻ przecznicy. A moŇe zaczyna siħ plac?A moŇe

jestem nad wysokĢ skarpĢ i dalej jest przepaĻę? ZaczĢþem badaę nogami teren. Asfalt!

To znaczy, Ňe jestem na jezdni. Przeszedþem jezdniħ i znowu uczepiþem siħ muru. Nie

wiedziaþem, gdzie poczta, gdzie hotel, bþĢdziþem, ale szedþem dalej. Nagle rozlegþ siħ

potħŇny huk, poczuþem, Ňe tracħ rwnowagħ i zwaliþem siħ na chodnik.

Wywrciþem blaszany Ļmietnik.

Ulica musiaþa byę tu pochyþa, bo Ļmietnik potoczyþ siħ w dþ z przeraŅliwym

þoskotem. W tym momencie usþyszaþem ponad sobĢ ze wszystkich stron naraz trzask

otwieranych okien i histeryczne, przeraŇone szepty

- silencio! silencio! miasto, ktre chciaþo, Ňeby na tħ noc Ļwiat o nim zapomniaþ,

Ňeby mogþo zatonĢę w ciemnoĻciach i w milczeniu - broniþo siħ przed

zdemaskowaniem.

W miarħ jak pusty Ļmietnik toczyþ siħ w dþ ulicy, kolejno coraz dalej i dalej ode

mnie otwieraþy siħ okna i nisþ siħ to bþagalny, to peþen wĻciekþoĻci szept

- silencio! silencio! Ale nie byþo sposobu powstrzymaę blaszanego potwora, ktry

turlaþ siħ przez wymarþe ulice jak opħtany, þomotaþ o kamienie, waliþ w latarnie,

grzmiaþ i huczaþ. Przywarþem do chodnika. LeŇaþem przeraŇony, pot Ļciekaþ ze mnie.

Baþem siħ, Ňe zacznĢ strzelaę w mojĢ stronħ. DopuĻciþem siħ aktu zdrady wobec

miasta. Wrg mgþ usiyszeę haþas Ļmietnika i ustalię poþoŇenie Tegucigalpy, ktrej w

inny sposb, w tych ciemnoĻciach i ciszy, nie moŇna byþo znaleŅę. PomyĻlaþem, Ňe

mam tylko jedno wyjĻcie - uciekaę, wiaę jak najdalej. Zerwaþem siħ i popħdziþem

przed siebie. Bolaþa mnie gþowa, poniewaŇ padajĢc na chodnik uderzyþem siħ mocno.

Gnaþem jak szalony, aŇ potknĢþem siħ o coĻ i upadþem na twarz i poczuþem w ustach

krew. Podniosþem siħ i oparþem o mur. Obrħcz murw zacisnħþa siħ wokþ mnie,

staþem skulony, uwiħziony przez miasto, ktrego nie widziaþem. WyglĢdaþem Ļwiatþa

latarek, bo myĻlaþem, Ňe wyĻlĢ za mnĢ poĻcig. SchwytajĢ intruza, ktry zþamaþ ostatni

rozkaz wojenny zakazujĢcy komukolwiek wychodzię nocĢm ulice. Ale nic, panowaþa

grobowa cisza i nienaruszona ciemnoĻę. Powlokþem siħ dalej, z rħkoma

wyciĢgniħtymi przed siebie, zbþĢkany w labiryncie murw, potþuczony, skrwawiony,

w podartej koszuli. JuŇ chyba minħþy wieki, juŇ chyba doszedþem na koniec Ļwiata.

Nagle lunħþa ulewa, gwaþtowna, tropikalna. Na moment bþyskawica oĻwietliþa upiorne

miasto. Staþem wĻrd nie znanych mi ulic, zobaczyþem jakieĻ stare i liche kamienice,

drewniany dom, latarniħ, kocie þby. W uþamku sekundy wszystko to zniknħþo. Sþychaę

byþo tylko szum ulewy i od czasu do czasu - podmuchy wiatru. Staþem zmarzniħty,

mokry, caþy w dreszczach. Wymacaþem w murze wnħkħ bramy i schroniþem siħ przed

ulewĢ. WciĻniħty miħdzy mur i bramħ usiþowaþem zasnĢę, ale bez skutku.

O Ļwicie znalazþ mnie tam patrol wojskowy.

Kapuściński Ryszard - Wojna futbolowa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: