Sheckley Robert-Pielgrzymka na Ziemię.pdf

Robert Sheckley

Pielgrzymka na Ziemię

Wybór Lech Jęczmyk

The Minimum Man

Z WIADOWCA – MINIMUM

Każdy ma swoją pieśń. Piękna dziewczyna jest jak melodia, a dzielny kosmonauta

kroczy przez życie w grzmocie puzonów. Mędrcy zasiadający w Radzie Międzyplanetarnej

przywodzą na myśl doskonale zestrojony zespół instrumentów dętych; są geniusze, których

życie przypomina zawiły kontrapunkt, i inni, których szare bytowanie jest tylko kwileniem

oboju na tle nieubłaganie odmierzającego rytm wielkiego bębna.

Takie myśli snuły się po głowie Antona Perceverala, kiedy wpatrywał się w błękitnawe

żyły na przegubie lewej ręki. W prawej trzymał żyletkę.

Bo jeśli każdy ma swoją pieśń, to jego życie można było porównać do marnie

skomponowanej i jeszcze gorzej wykonywanej symfonii pomyłek.

Jego przyjście na świat i lata szkolne upłynęły pod znakiem nadziei. Młody Perceveral

wyróżnił się w nauce i awansował do małej eksperymentalnej klasy, złożonej tylko z pięciuset

uczniów, gdzie stosowano bardziej zindywidualizowane metody nauczania.

Wkrótce jednak okazało się, że miał widocznie wrodzonego pecha. Prześladowały go

całe serie drobnych wypadków. Przedmioty wykazywały dziwną skłonność łamania się w

jego rękach, czasami też łamały się jego palce w zetknięciu z przedmiotami. Co gorsza lgnęły

do niego wszystkie możliwe i niemożliwe choroby wieku dziecięcego, włącznie z odrą,

świnką algierską, wysypką, wietrzną ospą, zieloną i pomarańczową febrą.

Wszystko to nie wpływało na przyrodzone zdolności Perceverala, ale w zatłoczonym,

żyjącym pod znakiem konkurencji świecie same zdolności nie wystarczają — potrzebny jest

jeszcze łut szczęścia, którego zabrakło Perceveralowi. Przeniesiono go do zwykłej klasy,

gdzie było dziesięć tysięcy uczniów, gdzie zarówno jego kłopoty, jak i możliwość zarażenia

się nową chorobą wzrosły.

Był wysokim, chudym okularnikiem, dobrym i pracowitym. Lekarze określili go jako

typ niezwykle skłonny do ulegania wypadkom, nie potrafili jednak znaleźć przyczyny tego

zjawiska. Ale niezależnie od przyczyn fakt pozostawał faktem. Perceveral był jednym z tych

nieszczęśników, dla których życie najeżone jest trudnościami nie do przebycia.

Większość ludzi przemyka się poprzez dżunglę ludzkiej egzystencji z lekkością pantery.

Ale dla Perceverala dżungla roiła się od wilczych dołów, sideł i pułapek, głębokich przepaści

i nieprzebytych rzek, trujących grzybów i niebezpiecznych zwierząt. Dla niego wszystkie

drogi prowadziły do klęski.

Młody Perceveral przebrnął przez studia pomimo swego niezwykłego talentu do

łamania nóg na schodach, skręcania kostek na krawężnikach, miażdżenia łokci w drzwiach

obrotowych, rozbijania nosa o szklane drzwi i tysięcy innych śmiesznych, smutnych i

bolesnych wypadków spadających na urodzonych pechowców. Mężnie opierając się

hipochondrii próbował wciąż od nowa.

Po uzyskaniu dyplomu wziął się w garść. Z rozmachem wkroczył na wyspę Manhattan

wykuwać swój los. Nie szczędził wysiłków, aby pokonać pecha, by zachować radość życia i

optymizm mimo wszystkie trudności.

Ale pech okazał się godnym przeciwnikiem. Perceveral tracił kolejne posady, jego ślad

znaczyły zepsute dyktafony i podarte kontrakty, zapomniane dokumenty i zagubione dane;

narastające crescendo żeber trzaskających w metro, kostek zwichniętych w rynsztokach i

tłuczonych okularów, korowód chorób, włącznie z zapaleniem wątroby typu J, marsjańską

febrą, wenusjańską febrą, nieśpiączką i febrą łachotliwą.

Perceveral wciąż jeszcze opierał się hipochondrii. Marzył o kosmosie, o twardych

pionierach zaludniających Marsa, o nowych osadach na odległych planetach, o szerokich

przestrzeniach, gdzie z dala od febrycznych plastykowych ziemskich dżungli człowiek może

odnaleźć samego siebie. Złożył podanie o pracę do Zarządu Zwiadu Kosmicznego i

Osadnictwa i został załatwiony odmownie. W ten sposób pożegnał się z marzeniami młodości

— od tej pory imał się kolejno różnych zajęć. Poddawane go analizie, sugestii hipnotycznej,

sugestii posthipnotycznej i antysugestii — na próżno.

Wszystko ma swoje granice i każda symfonia ma swój finał. Perceveral stracił wszelką

nadzieję w wieku lat trzydziestu czterech, kiedy po trzech dniach wyrzucono go z pracy,

której szukał przez dwa miesiące. Pomyślał, że jest to ostatni fałszywy akord utworu, którego

w ogóle nie powinno się było rozpoczynać.

W ponurym nastroju przyjął mizerną zapłatę wraz z ostatnim współczującym uściskiem

dłoni od ostatniego pracodawcy i zjechał windą na dół. Niejasne myśli o samobójstwie kłębiły

się już w jego głowie, przybierając kolejno postaci ciężarówek, kurków od gazu, drapaczy

chmur i mostów.

Winda dotarła wreszcie do wielkiego marmurowego korytarza, gdzie policjanci z

oddziału specjalnego kierowali tłumem oczekującym na wyjście na ulicę. Perceveral stanął w

kolejce, bezmyślnie patrząc na licznik zagęszczenia tłumu, którego strzałka dochodziła

prawie do czerwonej linii paniki. Po wyjściu na ulicę dołączył do zwartej grupy idącej w

stronę jego osiedla.

Samobójcze myśli nie opuszczały go ani na chwilę, przybierając coraz konkretniejsze

formy. Przez całą drogę do domu rozważał kolejne możliwe sposoby. Przy swoim bloku

odłączył się od grupy i skręcił w bramę.

Przedzierając się przez tłum dzieci w korytarzach dotarł wreszcie do swojego pokoju.

Wszedł, zamknął drzwi na klucz i wyjął żyletkę z maszynki do golenia. Potem położył się w

ubraniu na łóżku i oparłszy stopy o przeciwległą ścianę przypatrywał się błękitnawym żyłom

na przegubie ręki.

Czy potrafi to zrobić? Czy potrafi to zrobić szybko i zręcznie — bezbłędnie i bez żalu?

Czy też spartoli i tę robotę, pozwalając, by go wyjącego zaciągnęli do szpitala, gdzie będzie

wystawiony na pośmiewisko i plotki personelu?

Kiedy tak rozmyślał, pod jego drzwi wsunięto żółtą kopertę. Był to telegram,

przybywający dokładnie w decydującym momencie. Ten dramatyczny efekt wydał się

Perceveralowi nieco podejrzany. Mimo to odłożył żyletkę i podniósł kopertę.

Nadawcą był Zarząd Zwiadu Kosmicznego i Osadnictwa, potężna organizacja, której

podlegał każdy ruch człowieka Poza granicami Ziemi. Drżącymi rękami otworzył kopertę i

przeczytał, co następuje:

Mr Anton Perceveral

Budynek zastępczy 1993

Okręg 43825, Manhattan 212, N.Y.

Szanowny Panie:

Trzy lata temu ubiegał się Pan u nas o pracę w kosmosie. Z przykrością byliśmy

wówczas zmuszeni odrzucić pańskie podanie. Pozostał pan jednak w naszej kartotece, która

jest systematycznie uzupełniana. Z przyjemnością komunikujemy, że jesteśmy gotowi

zatrudnić Pana od zaraz na stanowisku, które odpowiada Pańskim zdolnościom i

kwalifikacjom. Uposażenie wynosi dwadzieścia tysięcy dolarów rocznie plus wszystkie

przywileje pracownika służy państwowej i nieograniczone możliwości awansu. Mamy

nadzieję, że przyjmie Pan naszą propozycję. Prosimy o osobiste skontaktowanie się dla

omówienia szczegółów.

Z poważaniem

William Haskell

Zastępca dyrektora d/s personalnych.

Perceveral złożył starannie telegram i wsunął go z powrotem do koperty. Początkowa

radość ustąpiła miejsca złym przeczuciom.

Jakież to zdolności i kwalifikacje predestynują go doobjęcia posady za dwadzieścia

tysięcy rocznie plus dodatki? Może pomylono go z jakimś innym Antonem Perceveralem?

To raczej nieprawdopodobne. Zarząd nie robi takich omyłek. A jeśli znają jego

nieszczęsną przeszłość, to czego mogą od niego chcieć? Czy jest choć jedna rzecz, której

każdy mężczyzna, kobieta czy nawet dziecko nie potrafi zrobić od niego lepiej?

Perceveral włożył telegram do kieszeni, a żyletkę do pudełka z przyborami do golenia.

Samobójstwo wydało mu się teraz nieco przedwczesne. Najpierw warto się dowiedzieć, czego

chce od niego Haskell.

W siedzibie Zarządu Zwiadu Kosmicznego i Osadnictwa wpuszczono go natychmiast

do prywatnego biura Williama Haskella. Zastępca dyrektora, wysoki mężczyzna o grubych

rysach, przywitał go z podejrzaną wylewnością.

— Proszę bardzo, niech pan siada, panie Perceveral — powiedział Haskell. —

Papieroska? Może coś do picia? Bardzo się cieszę, że pan przyszedł.

— Czy jest pan pewien, że to właśnie o mnie chodzi? — spytał Perceveral.

Haskell zajrzał do teczki leżącej przed nim na biurku.

— Zaraz sprawdzimy. Anton Perceveral, lat trzydzieści cztery, rodzice: Gregory James

Perceveral i Anita Swaans–Perceveral, urodzony w Laketown, stan New Jersey. Zgadza się?

— Tak — powiedział Perceveral. — I ma pan pracę dla mnie?

— Tak.

— Za dwadzieścia tysięcy rocznie plus dodatki?

— Zgadza się.

— ” Czy może mi pan powiedzieć, co to za praca?

— Od tego tutaj jestem — powiedział Haskell radośnie. — Stanowisko zwiadowcy

kosmicznego.

— Słucham?

— Zwiadowcy kosmicznego, czyli pozaziemskiego. Są to ludzie, którzy pierwsi lądują

na nieznanych planetach, pierwsi osadnicy, którzy dostarczają nam najważniejszych danych.

Dla mnie są to Drake’owie i Magellanowie naszego wieku. Chyba zgodzi się pan ze mną, że

to wielka okazja.

Perceveral wstał z twarzą nabiegłą krwią.

— Jeśli pan skończył te żarty, to może ja już pójdę.

— Dlaczego?

— Ja i kosmiczny zwiadowca! — Perceveral roześmiał się gorzko. — Niech pan nie

robi ze mnie balona. Czytuję gazety i wiem, jacy to muszą być ludzie.

— Ciekawe jacy?

— Najlepsi synowie Ziemi — powiedział Percereval. — Najlepsze mózgi i najlepsze

ciała. Ludzie o błyskawicznym refleksie, którzy potrafią dać sobie radę w każdej sytuacji,

dostosować się do każdych warunków. Czy nie racji?

— Tak — powiedział Haskell — wszystko to było prawdą w początkowym okresie

naszej działalności. I pozwoliliśmy, aby ten stereotyp utrwalił się w ludzkich umysłach — to

budzi zaufanie. Ale ten typ zwiadowcy jest już od dawna przestarzały. Na takich ludzi czeka

wiele innych możliwości, ale zwiadowcami już być nie mog

— Czyżby pańscy nadludzie nie zdali egzaminu? — spytał uśmiechając się ironicznie

Perceveral.

— Oczywiście że zdali. I nie ma w tym żadnego paradoksu. Osiągnięcia naszych

pierwszych zwiadowców są do dziś niedoścignione. Ci ludzie potrafili wytrzymać na każdej

planecie, gdzie była choćby najmniejsza szansa przeżycia; dzięki swojej odporności i

wytrzymałości pokonywali nieprawdopodobne przeszkody. Potrafili sprostać nadludzkim

wprost wymaganiom. Pierwsi zwiadowcy pozostaną na zawsze symbolem siły i zdolności

przystosowawczych gatunku Homo sapiens.

— Więc dlaczego przestano ich zatrudniać?

— Dlatego, że zmieniła się sytuacja na Ziemi i zmieniły się nasze zadania. Na początku

zwiad kosmiczny był wielką przygodą, eksperymentem, miał znaczenie militarne, prestiżowe.

Ale to należy do przeszłości. Przyrost naturalny przybrał charakter lawinowy. Miliony ludzi

zalały stosunkowo skąpo zaludnione tereny Brazylii, Nowej Gwinei i Australii. Ale wkrótce i

tam zrobiło się ciasno. W wielkich miastach gęstość zaludnienia doszła do granicy

samoczynnych wybuchów paniki, powodując znane zjawisko zamieszek weekendowych, a

liczba ludności wzrastała w dalszym ciągu dzięki postępom geriatrii ogromnemu spadkowi

śmiertelności niemowląt. — Haskell potarł czoło. — W ten sposób powstał zaczarowany

krąg. Ale etyczne problemy wzrostu ludności to nie moja sprawa. Zadaniem naszego Zarządu

było znalezienie nowych terenów osadniczych w możliwie jak najkrótszym czasie. Potrzeba

nam planet, które w odróżnieniu od Wenus czy Marsa mogą szybko stać się

samowystarczalne, które mogłyby pochłonąć miliony ludzi, podczas gdy naukowcy i politycy

na Ziemi zastanawialiby się nad rozwiązaniem problemu. Aby umożliwić jak najszybciej

kolonizację nowych planet, należało skrócić do minimum okres badań wstępnych.

— Wszystko to wiem — powiedział Perceveral — ale wciąż jeszcze nie widzę,

dlaczego nie używacie zwiadowców typu optymalnego.

— To chyba oczywiste. Szukamy miejsc, gdzie mogą się osiedlić i żyć zwykli ludzie.

Nasi optymalni zwiadowcy nie byli wcale zwykłymi ludźmi. Wprost przeciwnie, stanowili

oni jakby odrębny gatunek i nie mogli być miernikiem dla przeciętnych śmiertelników. Są na

przykład szare, monotonne planety, gdzie deszcz pada przez okrągły rok, planety, które

zwykłego człowieka mogą doprowadzić do szaleństwa, gdy tymczasem nasz optymalny

zwiadowca jest zbyt zdrowy, by się przejmować monotonią klimatu. Bakterie zdolne zabić

tysiące ludzi, jego przyprawiają o krótkotrwały ból głowy. Niebezpieczeństwa, które mogą

stać się przyczyną katastrofy całej kolonii, on omija, nie zdając sobie z nich po prostu sprawy.

— Zaczynam rozumieć — powiedział Perceveral.

— Oczywiście najlepszym sposobem byłoby zdobywanie planet etapami. Najpierw

zwiadowca, potem podstawowy zespół badawczy, następnie kolonia eksperymentalna,

składająca się głównie z psychologów i socjologów potem grupy uczonych, mające za

zadanie sprawdzenie wyników poprzednich grup i tak dalej. Niestety nie mamy na to czasu

ani pieniędzy. Nowe tereny potrzebne nam już teraz, a nie za pięćdziesiąt lat. — Haskell

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: