Olej lniany - charakterystyka.doc

Nazwa łacińska:

Oleum Lini

Nazwa polska:

Olej lniany

Synonimy:

Lini oleum, Olej z lnu, Olej z nasion lnu, Olej z siemienia lnianego

Opakowanie:

100ml , 250ml, 1000ml

Numer pozwolenia:

IL-3858/LN

PKWiU:

24.42.2

Stawka Vat:

7%

Kod Ean:

100ml – kod: 5909994385818
250ml – kod: 5909994385825
1000ml – kod: 5909994385849

Wymagania:

FP V

Opis:

Żółtawy, przezroczysty olej o charakterystycznym zapachu i swoistym, cierpkawym smaku.

Zastosowanie:

Olej lniany, należący do grupy olejów tłustych schnących; otrzymywany jest w procesie mechanicznego tłoczenia na zimno małych, brązowych nasion lnu zwyczajnego – Linum usitatissimum Linné, Linaceae. Gatunki lnu używane do produkcji oleju lnianego jakości farmaceutycznej spełniają surowe wymagania farmakognostyczne.

Rodzaj i skład chemiczny oleju lnianego (jak też i innych olejów roślinnych) zależy w dużej mierze od klimatu w jakim rośnie i dojrzewa len oraz od sposobu otrzymywania oleju.

Olej lniany zawiera 50 % – 58 % estru glicerynowego kwasu α-linolenowego, czyli estru glicerynowego kwasu Z,Z,Z-9,12,15-oktadekatrienowego – który jest nienasyconym kwasem tłuszczowym typu Omega –3;  ok. 15 % estru glicerynowego kwasu linolowego, czyli estru glicerynowego kwasu cis-9,12-oktadekadienowego – który jest dwunienasyconym kwasem tłuszczowym typu Omega –6; ok. 17 % estru glicerynowego kwasu oleinowego, czyli estru glicerynowego kwasu olejowego, kwasu cis-oktadek-9-enowego – który jest jednonienasyconym kwasem tłuszczowym typu Omega –9. W mniejszych ilościach w oleju lnianym znajdują się glicerydy innych kwasów, np. kwasu mirystynowego (czyli kwasu tetradekanowego), kwasu palmitynowego (czyli kwasu heksadekanowego), kwasu stearynowego (czyli kwasu oktadekanowego), kwasu erukowego (czyli kwas cis-13-dokozenowego), kwasu arachidowego (czyli kwasu eikozanowego), kwasu arachidonowego (czyli kwasu eikoza-5,8,11,14-tetraenowego) – wielonienasyconego kwasu tłuszczowego etc. Występują także niezestryfikowane, wolne kwasy tłuszczowe. Olej lniany zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, głównie witaminę E – ok. 0,02 – 0,03 %, tylko 9,8 – 10 % nasyconych kwasów tłuszczowych, barwniki organiczne (takie jak ksantofil, chlorofil, erytrofil), fruktooligosacharydy, lignany, w bardzo małych ilościach śluzy oraz inne związki.

Barwa oleju lnianego jest uzależniona częściowo od obecności barwników organicznych, a także od stopnia oczyszczenia oleju. Obecność poszczególnych barwników w oleju lnianym jest zmienna (nie zawsze występują wszystkie jednocześnie); szybko się rozkładają i olej z upływem czasu jaśnieje. Olej lniany przeznaczony dla potrzeb przemysłu farmaceutycznego odznacza się bardzo wysoką jakością, spełnia surowe wymagania farmakopelane. Stosunek ilościowy zawartości kwasów Omega-3 do Omega –6 w oleju lnianym jest bardzo korzystny dla ustroju ludzkiego. Zespół kwasów linolowego, linolenowego oraz arachidonowego zawarty w oleju określa się jako Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe (NNKT). Zespół ten jest nazywany synonimowo witaminą F.

Olej lniany poza lecznictwem stosowany jest jako produkt częściowo przetworzony w malarstwie – do zabezpieczania malowideł i polichromowanych rzeźb, do produkcji pokostu naturalnego, w stolarstwie i szkutnictwie.

Także jako środek spożywczy (z powodu szeregu korzystnych właściwości  - profilaktyka prozdrowotna).

Oddziaływanie oleju lnianego na ustrój ludzki związane jest głównie z obecnością nienasyconych kwasów tłuszczowych typu Omega 3, Omega 6 i Omega 9 oraz lignanów.

Olej lniany stosowany doustnie wykazuje działanie osłaniające, regenerujące błony śluzowe przewodu pokarmowego, w większych dawkach lekko przeczyszczające. Ponadto działa słabo żółciopędnie oraz rozkurczowo.

Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe (NNKT) są materiałem budulcowym błon komórkowych. W stosunku do ustroju ludzkiego odznaczają się działaniem obniżającym poziom cholesterolu, zapobiegają chorobom serca i naczyń krwionośnych. Korzystny wpływ wykazują wobec układu odpornościowego, układu nerwowego. NNKT nasilają procesy przemiany materii.

Olej lniany stosowany wewnętrznie jest (jako środek wspomagający!) w miażdżycy, zapaleniu gardła i przełyku, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przewlekłych stanach zapalnych jelit, chronicznych zaparciach, reumatyzmie i artretyzmie, chorobie wieńcowej (także w profilaktyce) - nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w oleju lnianym są prekursorami do syntezy prostacyklin wpływających na rozszerzanie naczyń wieńcowych i zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego; skłonności do zatorów i zakrzepów, wypadaniu włosów, cukrzycy, chrypce, suchym kaszlu, nadciśnieniu, depresji, zespole napięcia przedmiesiączkowego, chorobach przebiegających z osłabieniem odpowiedzi immunologicznej. Wyniki niektórych badań sugerują, że obecne w oleju lnianym fitohormony (lignany) eliminują nadmierną ilość wolnych rodników a tym samym wspomagają leczenie chorób alergicznych i autoimmunologicznych (np. systemic lupus erythematosus, psoriasis, sclerosis multiplex); może mieć to korzystny wpływ w profilaktyce chorób nowotworowych - pionierką badań nad olejem lnianym i jego wykorzystaniem w terapii nowotworów była niemiecka uczona, biochemik dr Johanna Budwig (1909 – 2003). (Autorka badań podaje, że kwasy tłuszczowe Omega-3 mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe). Uważa się, że kwasy Omega-3 są niezbędne w prawidłowym rozwoju układu nerwowego u dzieci; zapobiegają i wspomagają proces leczenia Zespołu Nadpobudliwości (ADHD). Kwas α-linolenowy (ALA) jest podstawowym źródłem kwasu DHA będącego bardzo ważnym składnikiem mózgu. Niski poziom DHA związany jest ze zmianami nastroju, utratą pamięci, problemami ze wzrokiem i występowaniem schorzeń neurologicznych. A więc sugeruje się korzystne oddziaływanie oleju lnianego w zaburzeniach psychicznych z dominującymi objawami obniżenia nastroju oraz w schorzeniach neurologicznych. Olej lniany korzystnie wpływa na proces odtłuszczania wątroby.

Olej lniany może być stosowany wyłącznie jako  ś r o d e k   w s p o m a g a j ą c y  leczenie podstawowe wymienionych schorzeń!

Olej lniany zastosowany zewnętrznie wykazuje działanie przeciwzapalnie (advulnans), łagodzące, rozmiękczające (resolutivum)  Przyspiesza regenerację naskórka i skóry właściwej (np. po ostrych stanach zapalnych czy oparzeniach), udrażnia gruczoły łojowe, wspomaga zahamowanie rozwoju bakterii. Olej lniany ułatwia leczenie odleżyn (decubitus), owrzodzeń (ulcus) i czyraków (furunculus). Odznacza się niewielkim działaniem przeciwświądowym i przeciwalergicznym. Stosowany pomocniczo w trądziku (acne), łojotoku (seborrhoea), zmianach zaskórnikowych (comedo). Jest bardzo dobrze tolerowany przez skórę - efektywnie natłuszcza i nawilża, nadaje miękkość i elastyczność. Łagodzi objawy suchych egzem. Stosowany bardzo często w zewnętrznym leczeniu zmian łuszczycowych (psoriasis). W przypadku łojotoku odpowiedni procent kwasu α-linolenowego gwarantuje właściwą płynność łoju skórnego i jego równomierne rozprowadzanie na powierzchni naskórka. Nie dochodzi wówczas do zaczopowania ujść gruczołów łojowych i powstawania zaskórników. Zawarte w oleju fitohormony – lignany hamują aktywność 5-α-reduktazy, enzymu uczestniczącego w przekształcaniu testosteronu do dihydrotestosteronu, który powoduje łysienie u mężczyzn. Ponadto olej lniany wpływa korzystnie na stan włosów i paznokci – stosowany w postaci ciepłych okładów. Bardzo korzystny efekt terapeutyczny odnosi się w leczeniu stanów zapalnych odbytu, chorobie hemoroidalnej (wlewki, czopki i maści doodbytnicze), oparzeń i odmrożeń skóry. Stosowany również do pielęgnacji skóry suchej przy atopowych zapaleniach, nadmiernej suchości czerwieni wargowej, trudnogojących się ran i wyprysków na narządach płciowych.

Dawniej olej lniany stosowano samodzielnie lub w postaci mazideł w oparzeniach słonecznych – czego obecnie się nie zaleca. Stosowany powszechnie w kosmetyce (pomady, kremy kosmetyczne, maski do włosów,  preparaty zmiękczające /woskowce/ do pięt i paznokci).

W weterynarii olej lniany stosowany jest jako środek przeczyszczający dla koni i bydła.

Stosowanie oleju lnianego doustnie (per os)  w dawkach 5,0 g – 30,0 g u ludzi może być traktowane wyłącznie w kategorii środka prozdrowotnego! 

Oleum Lini jest surowcem farmaceutycznym przeznaczonym do wytwarzania leków recepturowych i galenowych w zakresie receptury aptecznej. Sporządza się głównie preparaty do użytku zewnętrznego (ad usum externum) – maści, kremy, mazidła, pomady - woskowce (unguenta, cremores, olimenta, cerata), a także pasty (pastae) w różnych stężeniach, zwykle 5 % - 30 %. Olej lniany jest również rozpuszczalnikiem innych substancji leczniczych (solutiones oleosae). Sporządza się także recepturowe roztwory olejowe i emulsje substancji leczniczych do wlewek doodbytniczych (lewatyw) – np. we wrzodziejącym zapaleniu jelit. Olej lniany może być stosowany także per se.

Olej lniany jest łączony w różnych zestawieniach recepturowych z innymi surowcami aktywnymi i pomocniczymi, np. Vitaminum A liquidum, Vitaminum E liquidum, Oleum Jecoris Aselli, Acidum salicylicum, Dithranolum, Acidum pyrogallicum, Detreomycinum, Nystatinum, Cinnabaris, Zincum oxydatum, Aqua Calcariae, Pix liquida, Cera alba et Cera flava, Cetaceum, Glycerolum, Butyrum Cacao, Oleum Amygdalarum dulcium, Oleum Terebinthinae, Methylium salicylicum, Balsamum peruvianum, Bismuthum subcarbonicum, Hydrocortisonum, Polocainum hydrochloricum, Tanninum etc.

 

Oleum Lini jest składową preparatów galenowych i oficynalnych ze stałym składem; m.in. Linimentum Calcareum FP II – mazidła wapiennego, bardzo popularnego dawniej środka w oparzeniach słonecznych, obecnie używanego w kosmetyce; Pasta Zinci oxydati mollis FP II; jako surowiec przy wytwarzaniu Sapo kalinus FP VI – mydła potasowego.