Zespół cieśni nadgarstka jest stanem chorobowym. Powstaje w wyniku długotrwałego i intensywnego ucisku nerwu pośrodkowego biegnącego kanałem w nadgarstku.

Przyczyną dolegliwości zazwyczaj jest obrzęk zapalny nerwów i tkanek otaczających oraz zwyrodnieniowe lub pourazowe zacieśnienia ograniczonej przestrzeni kanału nadgarstka. Początkowo ucisk na nerw pośrodkowy doprowadza do zaburzenia jego odżywiania, wywołując wtórny zasinienie i nasilenie dolegliwości.

Objawy:
* zanik mięśni kłębu
* osłabienie chwytu
* brak możności zaciśnięcia ręki w pięść
* mrowienie w nadgarstku
* mrowienie w okolicy kciuka, palca środkowego i wskazującego
* wypadanie trzymanych przedmiotów z ręki
* tzw. dodatni objaw Tinela
* tzw. dodatni objaw Phalena

Objawy początkowe choroby uwidaczniają się najczęściej w nocy. Nasilają się po uniesieniu do góry ręki lub w czasie czynności wykonywanych ze zgięciem nadgarstka (np. kierowanie samochodem, mycie naczyń). Drętwienie nigdy nie dotyczy małego palca.

Choroba nasilająca sie w nocy sprawia, że chory najczęściej się budzi. Odczuwalne mrowienie w obrębie ręki, jest często ignorowane. W razie większego nasilenia choroby ulgę pacjentowi przynosi opuszczenie ręki.

Nieleczona choroba może doprowadzić do ograniczeń związanych z ograniczeniem funkcji mechanicznych ręki wynikających z uszkodzenia nerwu pośrodkowego (w konsekwencji doprowadza do niezdolności do pracy).

Leczenie:
* przyjmowanie witaminy B6
* fizykoterapia (ćwiczenia relaksujące)
* zażywanie leków przeciwzapalnych
* czasami unieruchomienie nadgarstka
 

Diagnostyka zespołu cieśni nadgarstka - testy prowokacyjne

Zespół cieśni nadgarstka to jedna z najczęstszych neuropatii. Zdania na temat jej etiologii są podzielone, część lekarzy uważa, że jest skutkiem zmniejszenia objętości kanału nadgarstka, część natomiast, że wywołuje ją zwiększone ciśnienie w jego obrębie, w wyniku którego nerw pośrodkowy dociskany jest do leżącego nad nim troczka zginaczy. Długotrwały ucisk na nerw powoduje jego dystalne niedokrwienie i uszkodzenie o charakterze zbliznowacenia wewnątrznerwowego. Zaburzenia ukrwienia powodują obrzęki w obrębie śródnerwowej, co dodatkowo nasila ucisk. Dochodzi do dysfunkcji nerwu, która przejawia się jego nadwrażliwością na ucisk, rozciąganie, zmniejszenie krążenia w kończynie czy wzrost ciśnienia w kanale nadgarstka. Wszystkie te czynniki wykorzystuje się z powodzeniem w diagnozowaniu zespołu kanału nadgarstka.
W testach tych chodzi o wywołanie dolegliwości bólowych i parestezji w obszarze unerwianym przez nerw pośrodkowy. W tym celu można:

•       zwiększać ciśnienie w obrębie kanału nadgarstka - test Phalena, odwrócony test Phalena,

•       naciskać na nerw pośrodkowy poprzez rozciąganie więzadła poprzecznego nadgarstka - test prowokowania,

•       naciskań na nerw pośrodkowy na wysokości kanału nadgarstka bezpośrednio - manualny test uciskowy Durkana

•       zaburzyć krążenie krwi w kończynie górnej - test opaskowy, test uniesienia ręki,

•       rozciągać pień nerwu lub korzenie, z których się wywodzi - test napięciowy dla nerwu pośrodkowego,

•       zadziałać ultradźwiękami.

Test Phalena

Chory opiera łokieć na stole, staw łokciowy zgięty tak, by przedramię znajdowało się w pionie, nadgarstek opada pod wpływem własnego ciężaru aż do pozycji pełnego zgięcia (ewentualnie badający biernie zgina nadgarstek). Test trwa 1 minutę, po tym czasie objawy mogą się pojawić nawet w zdrowej ręce. U pacjentów z ograniczonym zgięciem nadgarstka test może dać wynik fałszywie negatywny.
Wynik pozytywny - parestezje w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego.

Odwrócony test Phalena

Badany kładzie dłoniową część ręki na stole, przedramię utrzymuje pionowo, tak by kąt pomiędzy przedramieniem a grzbietową powierzchnią ręki zbliżony był do 90 stopni, następnie pogłębia zgięcie grzbietowe ręki (ewentualnie badający zgina grzbietowo rękę pacjenta). Inna możliwość to złożenie przez chorego dłoni jak do modlitwy. Test trwa 2 minuty,
Wynik pozytywny - parestezje w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego.

Drażnienie nerwu pośrodkowego za pośrednictwem mięśni glistowatych

Chory zaciska rękę w pięść przez ok. 1 minutę.
Wynik pozytywny - nasilenie lub wystąpienie objawów w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy.

Manualny test uciskowy Durkana

Badany siedzi, staw łokciowy zgięty do kąta 30 stopni, przedramię w supinacji, ręka i nadgarstek w pozycji neutralnej. Terapeuta przez 30 sekund ciska kciukami, z siłą ok.3 kg miejsce ponad nerwem pośrodkowym, powyżej proksymalnej krawędzi więzadła poprzecznego nadgarstka.
Wynik pozytywny - wystąpienie lub nasilenie parestezji.

Test Tinela

Badany siedzi, staw łokciowy zgięty do kąta 30 stopni, przedramię w supinacji, ręka i nadgarstek w pozycji neutralnej. Badający opukuje opuszkami palców środkowego lub wskazującego okolicę kanału nadgarstka, wzdłuż przebiegu nerwu pośrodkowego pomiędzy ścięgnem mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka a mięśniem dłoniowym długim.
Test dodatni - parestezje lub uczucie przepływającego prądu w dystalnej części nerwu pośrodkowego.

Test opaskowy

Na ramię pacjenta zakłada się mankiet pneumatyczny, który następnie pompuje się do ciśnienia 150 mmHG (lub w niektórych wariantach do 250 mmHg).
Test trwa 1 minutę.
Wynik dodatni - parestezje w obszarze zaopatrzenia nerwu pośrodkowego.

Test uniesienia ręki

Badany unosi dłoń do góry i utrzymuje przez 2 minuty.
Wynik dodatni - parestezje w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego.