Wielosił błękitny (Polemonium coeruleum) – gatunek byliny należący do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Występuje w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, w Ameryce Północnej, Azji, Europie. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach, głównie na niżu, w polskiej części Karpat jest rośliną rzadką, częściej występuje w słowackiej ich części.
Bylina osiągająca wysokość 20-120 cm. Jest to jedna z najwcześniejszych naszych roślin wiosennych, rozpoczyna wegetację na przedwiośniu, gdy występują jeszcze nocne przymrozki i nawraca zima.Występowanie:Zarośla, brzegi potoków, mokre łąki. Występuje tylko na wilgotnych siedliskach.
Łodyga---Wzniesiona i rozgałęziająca się, dosyć gruba, dołem naga, w górnej części gruczołowata. Jest obła, ulistniona i pusta w środku. Pod ziemią mięsiste i silnie ukorzenione kłącze.
Liście---Ulistnienie skrętoległe, liście odziomkowe ogonkowe, środkowe liście łodygowe na krótkich ogonkach, wyższe bezogonkowe, wszystkie zaś złożone z licznych (do 27), nieparzysto-pierzasto ułożonych listków. Listki mają eliptycznojajowaty kształt i zaostrzone końce.
Kwiaty---Zebrane w wiechy na szczycie łodyg. Kielich zrosły o jajowatych, tępo zakończonych ząbkach. 5 płatków korony o barwie fioletowe lub niebieskiej, spotyka się jednak formy białe. Korona ma długość 15-20 mm, wolne części jej płatków są dwukrotnie dłuższe od części zrośniętej w rurkę. Słupek pojedynczy z trójdzielnym znamieniem. 5 pręcików z dużymi, pomarańczowymi pylnikami, o nitkach dołem owłosionych. Kwiaty wyrastają na pokrytych gruczołami szypułkach, pachną miodem, są przedprątne i zapylane przez błonkówki, lub samopylne. Kwitną od czerwca do sierpnia. Roślina miododajna.
Owoc---Trójdzielna torebka z licznymi trójgraniastymi nasionami o długości ok. 2,5 mm i ostrych kantach. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania do 3 lat.
Roślina objęta ochroną gatunkową.
Roślina uprawna : uprawiany jako roślina ozdobna i roślina lecznicza.
Roślina lecznicza :
Surowiec zielarski : kłącze i korzenie. Zawierają trójterpenowe saponiny, kwasy organiczne, olejki eteryczne, żywice, tłuszcze, białka, skrobię, flawonoidy, kumarynę.
Działanie : wykrztuśne, uspokajające, obniżające ciśnienie krwi, przyspieszające jej krzepnięcie, a także zmniejszające poziom cholesterolu. W postaci wywarów, naparów, nalewek używany jest do leczenia schorzeń dróg oddechowych, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przy drgawkach, nerwicach, padaczce. Stwierdzono, że bardzo pomaga przy zmęczeniu wiosennym, apatiach, astenii i zwiększa odporność na choroby. W celu uniknięcia drażniącego na układ pokarmowy działania saponin, spożywa się go po jedzeniu. Preparaty wielosiłu mogą bezpiecznie być stosowane przez długi czas.
Zbiór i suszenie : kłącze wraz z korzeniami wykopuje się w drugim roku uprawy, jesienią. Czyści się je z ziemi, płucze, kroi na drobniejsze kawałki i suszy na słońcu, lub w suszarni w temperaturze 50-60 °C.
xarxar